Międzynarodowa Konwencja Berneńska o przewozie towarów kolejami żelaznemi. Berno.1890.10.14. Oświadczenie rządowe z dnia 4 kwietnia 1922 roku w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Międzynarodowej Konwencji Berneńskiej o przewozie towarów kolejami żelaznemi.

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 4 kwietnia 1922 r.

w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Międzynarodowej Konwencji Berneńskiej o przewozie towarów kolejami żelaznemi.

Podaje się niniejszem do wiadomości, że w wykonaniu art. 19 an. I Traktatu między Głównemi Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Polską, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r., a ratyfikowanego przez Polską zgodnie z ustawą z dnia 31 lipca 1919 r. (Dz. U. R. P. r. 1920 № 110, poz. 728) Rzeczpospolita Polska przystąpiła od dnia 24 lutego 1922 r. do konwencji międzynarodowej z dnia 14 października 1890 r. o przewozie towarów kolejami żelaznemi, ze zmianami, wprowadzonemi przez porozumienie dodatkowe z dnia 16 lipca 1895 r. oraz konwencje dodatkowe z dnia 16 czerwca 1898 r. i 19 września 1906 r., wraz z deklaracją dodatkową z dn. 20 września 1893 r., o treści następującej:

Konwencja międzynarodowa

o przewozie towarów kolejami żelaznemi

z 14 października 1890 r.

wraz

ze zmianami, wprowadzonemi przez Porozumienie dodatkowe z 16 lipca 1895 r. oraz Konwencje dodatkowe z 16 czerwca 1898 r. i 19 września 1906 r.

zawarta

pomiędzy Austro-Węgrami, Belgją, Danją, Francją, Holandją, Luksemburgiem, Niemcami, Rosją, Rumunją, Szwecją, Szwajcarją i Włochami.

Art.  1.

(1) Niniejsza Konwencja międzynarodowa stosuje się do wszelkich przesyłek towarowych, przewożonych na podstawie bezpośredniego listu przewozowego z obszaru jednego z Państw umawiających się, do obszaru drugiego z tychże Państw po linjach kolejowych, wymienionych w załączonej liście, z za strzeżeniem zmian w tej liście, wprowadzonych w myśl art. 58.

(2) Postanowienia wykonawcze, uchwalone za wspólną zgodą Państw umawiających się w celu wy konania niniejszej Konwencji, będą miały taką samą moc prawną jak i Konwencja.

Art.  2.

Postanowienia Konwencji niniejszej nie stosują się do przewozu przedmiotów następujących:

1. tych przedmiotów, które choćby tylko w jednem z Państw, uczestniczących w przewozie, stanowią przywilej poczty;

2. tych przedmiotów, które z powodu swej objętości, wagi lub innych właściwości nie nadają się do przewozu ze względu na środki przewozowe albo inne urządzenia choćby na jednej z kolei żelaznych, których udział jest niezbędny do wykonania przewozu;

3. tych przedmiotów, których przewóz jest wzbroniony w interesie porządku publicznego na obszarze jednego z Państw uczestniczących w przewozie.

Art.  3.

Postanowienia wykonawcze wyszczególniają przedmioty, które wskutek wysokiej wartości, właściwości przyrodzonych lub też wskutek niebezpieczeństwa, jakie ich przewóz przedstawia dla prawidłowości i bezpieczeństwa eksploatacji, wyłącza się z przewozu międzynarodowego, ujętego przez Konwencję niniejszą lub też przyjmuje się do tego przewozu tylko warunkowo.

Art.  4.

Zarówno warunki wspólnych taryf zrzeszeń lub związków kolei żelaznych jak i warunki odrębnych taryf poszczególnych kolei żelaznych mogą być stosowane do przewozów międzynarodowych o tyle tylko, o ile nie są sprzeczne z Konwencją niniejszą w przeciwnym razie warunki te będą uznawane za nieważne i niebyte.

Art.  5.

(1) Każda z wymienionych, stosownie do artykułu 1-go, kolei żelaznych obowiązana jest uskuteczniać przewóz towarów w komunikacji międzynarodowej na zasadach i warunkach Konwencji niniejszej o tyle:

1. o ile nadawca podda się przepisom Konwencji;

2. o ile przewóz będzie możliwy przy pomocy zwykłych środków przewozowych;

3. o ile nie stoją na przeszkodzie przewozowi okoliczności, spowodowane siłą wyższą.

(2) Koleje żelazne obowiązane są przyjmować do przewozu przesyłki tylko wówczas, kiedy przewóz ich może być uskuteczniony niezwłocznie. Przepisy szczególne, istniejące na stacji nadawczej, określają, czy stacja ta jest obowiązana do czasowego prze chowania przesyłek, których przewóz nie może być uskuteczniony niezwłocznie.

(3) Wysyłkę towarów uskutecznia się w tej ko lejności, w jakiej przyjmowano je do przewozu, chyba że kolej żelazna zdoła przytoczyć względy usprawiedliwiające odstąpienie od kolejności wobec warunków eksploatacji lub interesu publicznego,

(4) Wszelkie wykroczenie przeciwko postanowieniom artykułu niniejszego uprawnia do dochodzenia odszkodowania za poniesione straty.

(5) Nadawanie przesyłek do przewozu i ich na ładowanie podlegają prawom i przepisom ustawowym, obowiązującym na kolei żelaznej, do której na leży stacja nadawcza,

Art.  6.

(1) Do każdej przesyłki międzynarodowej (artykuł 1) winien być dołączony list przewozowy, zawierający dane następujące:

a. miejscowość i datę sporządzenia listu prze wozowego;

b. oznaczenie stacji i kolei nadawczej;

c. wskazanie stacji przeznaczenia, nazwiska od biorcy, tudzież jego adresu i w razie potrze by wzmiankę, że towar ma być wydany za zgłoszeniem się po niego odbiorcy;

d. nazwę towaru, jego wagę lub też wzamian wagi inne odpowiednie wskazania zgodnie z odrębnemi przepisami kolei nadawczej; nadto- co do przesyłek w sztukach pojedynczych - ilość sztuk, cechę, numer i rodzaj opakowania każdej sztuki;

e. żądanie wysyłającego co do zastosowania taryf specjalnych na warunkach, uznanych za dopuszczalne w artykułach 14 i 35;

f. deklarację w odnośnych wypadkach sumy ubezpieczenia dostawy (artykuły 38 i 40);

g. wzmiankę, czy przesyłkę wysłać należy jako pośpieszną, lub zwyczajną;

h. wyszczególnienie dołączonych do przesyłek dokumentów, niezbędnych do wykonania formalności celnych, podatkowych i policyjnych, w razie zaś potrzeby-wskazówki, przewidziane w artykule 10, ustęp (4);

i. wzmiankę w odnośnym wypadku o uiszczeniu przewoźnego zgóry, gdy wysyłający uiścił należności za przewóz, bądź też tylko wniósł sumę na zabezpieczenie ich pokrycia [artykuł 12, ustęp (3)].

k. wskazanie zaliczenia, obciążającego przesyłkę oraz zaliczek, udzielonych przez kolej żelazną (artykuł 13);

l. wskazanie drogi przewozu z oznaczeniem stacji, na których mają być załatwione formalności celne, jako też rewizja policyjna o ile ta okaże się konieczną.

W braku takiego wskazania kolej żelazna sama wybiera drogę, jaką uzna za najdogodniejszą dla nadawcy. Kolej żelazna jest odpowiedzialna za skutek tego wyboru tylko w tym wypadku, jeżeli z jej strony zaszło poważne uchybienie.

Jeżeli nadawca wskazał drogę, to kolej żelazna może przy wykonaniu przewozu zastosować inną drogę tylko pod warunkami następującemi:

1. ażeby formalności celne i akcyzowe oraz rewizja policyjna, w razie jej potrzeby, zawsze odbywały się na stacjach, wskazanych przez nadawcę;

2. ażeby przewoźne nie było większe od tego, któreby pobrano w razie zastosowania drogi, wskazanej w liście przewozowym przez na dawcę;

3. aby termin dostawy nie przekraczał terminu, odpowiadającego drodze, wskazanej w liście przewozowym. Jeżeli stacja wysyłająca wybrała inną drogę, to obowiązana jest zawiadomić o tem nadawcę;

m. nazwisko lub firmę nadawcy, stwierdzone własnoręcznym podpisem jak również jego adres. Podpis może być drukowany lub odbity zapomocą stempla, jeżeli na to pozwalają prawa lub przepisy ustawowe, obowiązujące w miejscu nadania.

(2) Szczegółowe przepisy, tyczące się sporządzania i treści listu przewozowego, w szczególności zaś stosowanego wzoru blankietu są zamieszczone w postanowieniach wykonawczych.

(3) Zabrania się umieszczać w liście przewozowym wszelkie inne oświadczenia, zastępować list przewozowy innemi dokumentami lub dołączać do niego inne papiery, poza dozwolonemi przez Konwencję niniejszą.

(4) Wszakże, jeżeli prawa i przepisy ustawowe, obowiązujące w miejscu wysłania tego wymagają, kolej żelazna może zażądać od nadawcy, oprócz listu przewozowego, jeszcze dokumentu, który pozostaje w rękach zarządu kolei, jako dowód, stwierdzający umowę o przewóz.

(5) Każdy zarząd kolei żelaznej ma również prawo do swego wewnętrznego użytku wprowadzić ze szyty grzbietowe, które pozostają na stacji nadawczej i są zaopatrzone w ten sam numer co list przewozowy i jego wtórnik.

Art.  7.

(1) Nadawca jest odpowiedzialny za zgodność z rzeczywistością wskazówek i oświadczeń, zamieszczonych w liście przewozowym i ponosi wszelkie następstwa, wynikające z oświadczeń niezgodnych z rzeczywistością, niedokładnych lub niedostatecznych.

(2) Kolej żelazna ma prawo w każdym czasie sprawdzać, czy zawartość przesyłek jest zgodna ze wskazaniami listu przewozowego. Sprawdzanie to załatwia się zgodnie z prawami i przepisami ustawowemi tego kraju, w którym ma ono miejsce. "Osobę, uprawnioną do rozporządzenia przesyłką należy w sposób odpowiedni zawezwać, aby była obecną przy sprawdzaniu z wyjątkiem wypadków, gdy sprawdza nie odbywa się na mocy zarządzeń policyjnych, jakie każde państwo ma prawo poczynić w interesie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

(3) Prawa i przepisy ustawowe każdego państwa stanowią również o zakresie prawa i obowiązku kolei żelaznej co do ustalania i sprawdzania wagi przesyłki oraz ilości sztuk.

(4) Postanowienia wykonawcze ustalą dopłatą, która ma być pobraną na korzyść kolei żelaznych, biorących udział w przewozie w razie niezgodnego z rzeczywistością oznaczenia zawartości przesyłek, lub wskazania wagi mniejszej od rzeczywistej, jako też w razie przeciążenia wagonu załadowanego przez nadawcę. Dopłatę rzeczoną pobiera się niezależnie od dodatkowej opłaty, w odnośnym wypadku, za różnicą w należnościach za przewóz i od pokrycia wszelkich strat, mogących wyniknąć, a także niezależnie od grzywny, nakładanej na mocy prawa karnego I przepisów policyjnych.

(5) Nie pobiera się dopłaty:

a. w razie niedokładnego wskazania wagi przesyłki, jeżeli na mocy przepisów, działających na stacji nadawczej, obowiązek ważenia ciążył na kolei żelaznej;

b. w razie niedokładnego wskazania wagi lub przeciążenia wagonu, jeżeli nadawca zażądał w liście przewozowym zważenia wagonu przez kolej żelazną;

c. w razie przeciążenia wagonu, które powstało w drodze skutkiem wpływów atmosferycznych, jeżeli nadawca udowodni, że przyładowaniu wagonu zastosował się do przepisów obowiązujących na stacji nadawczej;

d. w razie powstałego w drodze zwiększenia się wagi przesyłki, które nie spowodowało przeciążenia wagonu, o ile nadawca udowodni, że zwiększenie wagi powstało wskutek wpływów atmosferycznych.

(6) Roszczenia o zapłacenie lub zwrot dopłat § 3, pozycje (1) do (5) i § 9 poz. (2) Postanowień wykonawczych) ulegają przedawnieniu po upływie roku, o ile między stronami nie nastąpiło, ich uzna nie, ugoda dobrowolna lub o ile nie zapadł wyrok sądowy. Bieg przedawnienia roszczeń o zapłacenie dopłat rozpoczyna się z chwilą uiszczenia przewoźnego lub z chwilą nadania przesyłki, jeżeli przewoźne nie było opłacone; bieg zaś przedawnienia roszczeń o zwrot dopłat rozpoczyna się od dnia ich uiszczenia. Do przedawnienia powyższego stosują się postanowienia artykułu 45, ustępy (3) i (4). Postanowienia zaś artykułu 44, ustęp (1) nie mają zastosowania.

Art.  8.

(1) Umowę o przewóz uważa się za zawartą z chwilą, kiedy stacja nadawcza przyjęła do przewozu przesyłkę wraz z listem przewozowym. Stacja nadawcza stwierdza przyjęcie przesyłki do przewozu, kładąc na liście przewozowym stempel stacji nadawczej, wskazujący datę przyjęcia.

(2) Ostemplowanie należy uskuteczniać natychmiast po całkowitem dostarczeniu przesyłki, wyszczególnionej w tymże liścia przewozowym. Nadawca może żądać, aby ostemplowanie odbyło się w je go obecności.

(3) List przewozowy, opatrzony stemplem, służy za dowód umowy o przewóz.

(4) Co się jednak tyczy przesyłek, które ładuje sam nadawca na mocy taryf lub specjalnych umów, o ile takie umowy są dozwolone na obszarze Państwa, w obrębie którego mają być stosowane, to zawarte w liście przewozowym dane co do wagi i ilości sztuk mogą służyć za dowód przeciw kolei żelaznej tylko wówczas, gdy kolej sprawdziła wagę i ilość sztuk oraz zaświadczyła to w liście przewozowym.

(5) Kolej żelazna jest obowiązana zaświadczyć przyjęcie przesyłki i datę przyjęcia jej do przewozu na wtórniku listu przewozowego, który nadawca winien przedstawić kolei jednocześnie z listem prze wozowym.

(6) Wtórnik ten nie ma znaczenia ani listu prze wozowego, dołączonego do przesyłki ani też konosamentu.

Art.  9.

(1) Jeżeli właściwości towaru wymagają opakowania w celu zabezpieczenia towaru od zaginięcia, braku albo uszkodzenia w drodze, wówczas troska o należyte opakowanie należy do obowiązku na dawcy.

(2) Jeżeli nadawca nie spełnił tego obowiązku, wówczas kolej żelazna, o ile nie odmówi przyjęcia przesyłki, ma prawo żądać, ażeby nadawca stwierdził w liście przewozowym w formie odpowiedniej wzmianki bądź całkowity brak opakowania, bądź też jego wadliwość i żeby prócz tego złożył stacji nadawczej oddzielne oświadczenie, według wzoru, po danego w postanowieniach wykonawczych.

(3) Nadawca ponosi odpowiedzialność za skutki stwierdzonych w ten sposób wadliwości, jak również i za usterki opakowania, nie dające się zewnętrz nie zauważyć. Wszystkie straty, wynikające skutkiem tych wadliwości opakowania, ponosi nadawca, który w odpowiednim wypadku winien również od szkodować kolej żelazną. Jeżeli nadawca nie złożył wspomnianego oświadczenia, wówczas odpowiada za dostrzegalne zewnętrzne braki w opakowaniu tylko w takim razie, jeżeli działał w złej wierze.

Art.  10.

(1) Nadawca przesyłki obowiązany jest dołączyć do listu przewozowego wszelkie dokumenty niezbędne do załatwienia formalności celnych, podatkowych czy policyjnych przed wydaniem przesyłki odbiorcy. Nadawca jest odpowiedzialny wobec kolei żelaznej za straty, które mogą wyniknąć wskutek braku, niedostateczności lub nieprawidłowości tych dokumentów, z wyjątkiem wypadków, gdy wina nastąpiła ze strony kolei żelaznej.

(2) Kolej żelazna nie jest obowiązana sprawdzać prawidłowości i dostateczności tych dokumentów.

(3) Dopóki przesyłka znajduje się w drodze, formalności celne, podatkowe i policyjne załatwia kolej żelazna. Może ona pod swoją odpowiedzialnością zlecić te czynności komisantowi lub też do konać ich sama. W obu wypadkach kolej żelazna spełnia obowiązki komisanta.

(4) Jednakże osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką może osobiście lub też przez wskazanego w liście przewozowym pełnomocnika być obecną przy załatwianiu formalności celnych w celu udzielenia wszelkich niezbędnych wyjaśnień, tyczących się taryfikacji przesyłki oraz w celu zgłoszenia swych uwag. Upoważnienie to, służące osobie uprawnionej, nie daje jej jednak prawa do objęcia przesyłki w swe posiadanie, ani też do załatwiania czynności celnych.

(5) Po przybyciu przesyłki na stację przeznaczenia, odbiorca ma prawo sam załatwić formalności celne i podatkowe, jeżeli list przewozowy nie zawiera w tym względzie innych wskazówek. Gdy tych formalności nie załatwi ani odbiorca, ani osoba trzecia, wskazana przez nadawcę w liście przewozowym, powinna je załatwić kolej żelazna.

Art.  11.

(1) Przewoźne oblicza się zgodnie z taryfami, prawnie obowiązującemi i należycie ogłoszonemi. Wszelka umowa postronna, którą przyznanoby jednemu lub kilku nadawcom zniżki taryfowe, jest wzbroniona i pozbawiona mocy prawnej. Dozwolone są wszakże zniżki taryfowe, należycie ogłoszone i w równej mierze na jednakowych warunkach dla wszystkich dostępne.

(2) Poza przewoźnym i opłatami dodatkowemi lub specjalnemi przewidzianemi w taryfie, nie można pobierać na rzecz kolei żelaznych innych należności oprócz sum przez nie wydatkowanych, jako to: cła wywozowego, przywozowego i tranzytowego, nie wskazanych w taryfie kosztów dostawy kołowej przesyłek z jednej stacji na drugą i wydatków na naprawę, która wskutek zewnętrznych lub wewnętrznych właściwości towarów była niezbędna do ich zabezpieczenia. Wydatki te powinny być należycie stwierdzone i wykazane w liście przewozowym z załączeniem dowodów usprawiedliwiających.

Art.  12.

(1) Jeżeli przewoźne nie było opłacone przy nadaniu przesyłki, w takim razie uważa się je za przekazane na odbiorcę. Dozwala się opłacać przy nadaniu dowolną część przewoźnego tytułem frankatury.

(2) Kolej żelazna nadawcza ma prawo żądać opłaty przewoźnego zgóry, gdy, według jej zdania towar podlega łatwemu zepsuciu lub, gdy z uwagi na swą małą wartość nie zabezpiecza w dostatecznej mierze kosztów przewozu.

(3) Jeżeli, w razie nadania przesyłki z opłatą należności zgóry, opłaty przewozowe nie mogą być ściśle określone przy nadaniu, kolej żelazna może żądać złożeni-a, tytułem zabezpieczenia, sumy, odpowiadającej w przybliżeniu wysokości tych opłat.

(4) W razie nieprawidłowego zastosowania taryfy lub omyłek przy obliczaniu przewoźnego i opłat dodatkowych, nadpłata podlega zwrotowi, niedobór zaś pokryciu, co należy niezwłocznie podać do wiadomości osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką.

Roszczenie o wyrównanie różnic ulega przedawnieniu po roku, licząc od dnia uiszczenia opłaty, o ile pomiędzy stronami nie nastąpiło uznanie długu, ugoda dobrowolna lub o ile nie zapadł wyrok sądowy. Do tego przedawnienia stosują się postanowienia artykułu 45, ustępy (3) i (4). Postanowienia zaś zawarte w ustępie (1) artykułu 44 w tym wypadku nie mają zastosowania.

Art.  13.

(1) Nadawca może obciążyć przesyłkę zaliczeniem do wysokości jej wartości.

(2) Za obciążenie przesyłki zaliczeniem pobiera się opłatę określoną w taryfie.

(3) Kolej żelazna nie jest obowiązana do wy płacenia zaliczenia nadawcy dopóty, dopóki zostanie ono wpłacone przez odbiorcę. Kolej żelazna nie jest obowiązana do płacenia zgóry wydatków w gotowiźnie, poczynionych na przesyłkę przed przyjęciem jej do przewozu.

(4) Jeżeli przesyłka zostanie wydana odbiorcy bez uprzedniego pobrania zaliczenia, to odpowiedzialność za straty spada na kolej żelazną, która obowiązana jest do niezwłocznej wypłaty nadawcy sumy tych strat do wysokości zaliczenia, z prawem regresu do odbiorcy.

(5) Zaliczki w gotowiźnie mogą być dopuszczone tylko z zachowaniem przepisów, obowiązujących na kolei nadawczej.

Art.  14.

(1) Postanowienia wykonawcze ustalają zasady ogólne co do maksymalnych terminów dostawy, co do obliczania, tudzież początku, przerwy i upływu terminów dostawy.

(2) Jeżeli według praw i przepisów ustawowych jednego z Państw umawiających się dozwolone są specjalne taryfy ze zniżonemi opłatami i przedłużonemi terminami dostawy, to koleje żelazne tego Państwa mogą stosować takież taryfy z terminami przedłużonemi i w komunikacji międzynarodowej.

(3) Terminy dostawy określane są pozatem przez przepisy tych taryf, które w każdym oddzielnym wypadku są stosowane.

Art.  15.

(1) Jedynie nadawcy służy prawo rozporządzania przesyłką, którą nadawca może bądź odebrać z powrotem na stacji nadawczej, bądź wstrzymać w drodze, bądź zażądać wydania jej na stacji prze znaczenia, lub na stacji pośredniej, albo też na stacji, leżącej poza stacją przeznaczenia, lub też na linji odgałęzionej, nie tej osobie, która była wskazana w liście przewozowym, jako odbiorca, lecz innej, bądź żądać wysłania przesyłki z powrotem na stacje, nadawczą. Kolej żelazna może, według swego uznania, przyjąć dodatkowe zlecenie nadawcy co do obciążenia zaliczeniem, zwiększenia, zmniejszenia lub też odwołania zaliczeń, tudzież co do frankowania przesyłek. Wszelkie inne zlecenia dodatkowe, prócz wyżej wymienionych, są niedopuszczalne.

(2) Wszakże nadawca może korzystać ze służącego mu prawa tylko wtedy, gdy okaże wtórnik listu przewozowego. Kolej żelazna, któraby załatwiła zlecenie nadawcy, nie żądając od niego okazania wtórnika, ponosi odpowiedzialność za wynikające stąd straty przed obiorcą, któremu wtórnik ten został dostarczony przez nadawcę.

(3) Kolej żelazna jest obowiązana wykonać pomienione zlecenie nadawcy tylko wtedy, gdy je otrzymała za pośrednictwem stacji nadawczej.

(4) Prawo, służące nadawcy, chociażby będącemu w posiadaniu wtórnika listu przewozowego, ustaje z chwilą, gdy, po przybyciu przesyłki na stację przeznaczenia, list przewozowy został wydany odbiorcy, lub w razie, gdy odbiorca wystąpi przeciw kolei żelaznej z powództwem wzmiankowanem w artykule 16. Poczynając od tej chwili, prawo rozporządzania przesyłką przechodzi na odbiorcę, z którego zleceniami kolej żelazna obowiązana jest się liczyć pod odpowiedzialnością przed nim za przesyłkę.

(5) Kolej żelazna nie ma prawa odmawiać wy konania zleceń, wskazanych w pierwszem zdaniu ustępu (1), ani też odwlekać lub zmieniać ich wy konanie, o ile wskutek wykonania tych zleceń nie zostaje naruszona prawidłowość przewozu.

(6) Wskazane w ustępie (1) zlecenia winny być udzielane przez nadawcę pisemnie i za własnoręcznym podpisem, według wzoru, ustalonego w Postanowieniach wykonawczych. Zlecenie takie winno być powtórzone we wtórniku listu przewozowego, który musi być jednocześnie okazany kolei żelaznej i zwrócony przez nią nadawcy.

(7) Wszelkie zlecenie, udzielone przez nadawcę w innej formie, będzie uważane za nieważne i nie byłe.

(8) Kolej żelazna ma prawo żądać zwrotu kosztów połączonych z wykonaniem zleceń, przewidzianych w ustępie (1), o ile tylko te zlecenia nie wy nikły z winy samej kolei.

Art.  16.

(1) Kolej żelazna obowiązana jest wydać list przewozowy i przesyłkę w miejscu przeznaczenia odbiorcy za jego pokwitowaniem i po opłaceniu przez niego wszystkich należności z listu przewozowego.

(2) Po nadejściu przesyłki na miejsce przeznaczenia, odbiorca, działając bądź w interesie własnym, bądź cudzym, może żądać w swem imieniu, aby, po wykonaniu przez niego zobowiązań, wynikających z umowy o przewóz, były mu przyznane przez kolej żelazną jego prawa, wypływające z tej umowy, w szczególności: odbiorca ma prawo żądać od kolei żelaznej oddania mu listu przewozowego i wydania przesyłki. Prawo to ustaje, jeżeli nadaw ca, będąc w posiadaniu wtórnika, dał kolei żelaznej, zgodnie z artykułem 15 rozporządzenie odmienne.

(3) Stację przeznaczenia, wskazaną przez na dawcą, należy uważać za miejsce wydania przesyłki.

Art.  17.

Przyjęcie przesyłki i listu przewozowego wkłada na odbiorcę obowiązek uiszczenia kolei żelaznej wszystkich należności z tegoż listu przewozowego.

Art.  18.

(1) Jeżeli przewóz natrafia na przeszkody lub zostaje wstrzymany z powodu siły wyższej lub skutkiem wypadku nadzwyczajnego, przesyłka zaś nie może być przewieziona inną drogą, w takim razie kolej żelazna winna zażądać nowych wskazań od nadawcy.

(2) Nadawca może rozwiązać umowę o prze wóz, powinien jednak zapłacić kolei żelaznej, jeżeli z jej strony niema żadnej winy, wszystkie koszty przygotowania przewozu, koszty wyładunku i należność za przewóz w stosunku do odległości, już prze byłej.

(3) Jeżeli w razie przerwy, przewóz może być wykonany inną drogą, to kolej żelazna ma prawo rozstrzygnąć, czy leży w interesie nadawcy prze wieźć przesyłkę tą inną drogą, czy też, zatrzymać przesyłkę, żądając wskazań od nadawcy. Jeżeli przesyłka zostaje skierowaną na stację przeznaczenia inną drogą, kolej żelazna ma prawo żądać uiszczenia dodatkowej należności.

(4) Jeżeli nadawca nie jest w posiadaniu wtórnika listu przewozowego, wówczas poczynione prze zeń w wypadkach, przewidzianych w artykule niniejszym, rozporządzenia nie mogą dotyczyć zmiany osoby odbiorcy, ani też miejsca przeznaczenia przesyłki.

Art.  19.

Sposób wydawania przesyłek, tudzież sposób obowiązującego kolej żelazną w pewnych wypadkach dostarczania przesyłki do mieszkania odbiorcy, niezamieszkałego na stacji przeznaczenia, określa się na podstawie praw i przepisów ustawowych stosowanych na kolei, obowiązanej do wydania przesyłki.

Art.  20.

Kolej żelazna odbiorcza obowiązana jest pobrać, przy wydaniu przesyłki, wszelkie należności z listu przewozowego, w szczególności przewoźne, opłaty dodatkowe, opłaty celne i inne wydatki, które były konieczne do wykonania przewozu, zaliczenia oraz inne sumy, które mogą obciążać przesyłkę. Kolej żelazna ściąga te należności tak na rachunek własny, jak również na rachunek kolei poprzednich lub innych osób interesowanych.

Art.  21.

Kolei żelaznej służy prawo zastawu na towarze co do wszystkich należności, wskazanych w artykule 20. Prawo zastawu pozostaje w mocy do czasu, dopóki towar znajduje się w rękach kolei żelaznej lub też osoby trzeciej, przechowywującej go na zlecenie kolei.

Art.  22.

Działanie i skutki prawa zastawu określają prawa Państwa, w którego obrębie nastąpić ma wydanie przesyłki.

Art.  23.

(1) Każda kolej żelazna, która pobrała przy przyjęciu lub przy wydaniu przesyłki przewoźne i inne wynikające z umowy o przewóz należności, obowiązana jest zapłacić uczestniczącym w przewozie kolejom należne im udziały tego przewoźnego i tych należności.

(2) Ostatnia z uczestniczących w przewozie kolei żelaznych odpowiada za ściągnięcie należności z listu przewozowego, jeżeliby nastąpiło wydanie przesyłki bez pobrania przypadających od odbiorcy należności. W tym wypadku kolej żelazna zachowuje prawo do chodzenia należności od odbiorcy.

(3) Zdanie przesyłki przez jedną kolej żelazną kolei następnej nadaje kolei zdającej prawo nie zwłocznego obciążenia rachunku bieżącego kolei następnej sumą przewoźnego i należności, wynikających z listu przewozowego w chwili przekazywania przesyłki, pod warunkiem uskutecznienia ostatecznego rozrachunku zgodnie z ustępem (1) artykułu niniejszego.

(4) Wzajemne wierzytelności kolei żelaznych, wynikające z przewozów międzynarodowych, nie pod legają zajęciu w razie, jeżeli dłużna kolej znajduje się w innem Państwie, niż kolej wierzycielka. Wyjątek stanowi wypadek, kiedy zajęcie nastąpiło na mocy wyroku władz sądowych Państwa, do którego należy kolej wierzycielka.

(5) Zajęciu nie może również podlegać tabor kolejowy oraz wszelki znajdujący się w nim i należący do kolei żelaznej inwentarz ruchomy na obszarze innego Państwa, niż tego, do którego należy kolej, będąca właścicielką taboru, z wyjątkiem, gdy za jęcie następuje z mocy wyroku sądowego tego Państwa, do którego należy kolej właścicielka.

Art.  24.

(1) W razie przeszkód przy wydaniu przesyłki, stacja obowiązana do jej wydania winna niezwłocznie zawiadomić o tem nadawcą, za pośrednictwem stacji wysyłającej i zażądać jego rozporządzenia. Jeżeli w liście przewozowym wyrażono żądanie o takiem zawiadomieniu, w takim razie należy zawiadomić nadawcę, telegraficznie. Koszt takiego zawiadomienia obciąża przesyłkę. W razie odmowy przyjęcia przesyłki przez odbiorcę, nadawcy służy prawo rozporządzenia przesyłką nawet w tym wypadku, gdyby nie mógł okazać wtórnika listu przewozowego. W żadnym wypadku towar nie może być zwrócony na stację nadawczą bez wyraźnej zgody nadawcy.

(2) Pozatem, niezależnie od przepisów artykułu następnego, w wypadkach przeszkód przy wydaniu przesyłki, należy się stosować do praw i przepisów ustawowych, obowiązujących na kolei żelaznej, wydającej przesyłkę.

Art.  25.

(1) We wszystkich wypadkach zaginięcia częściowego braku, bądź też uszkodzenia przesyłki, za rządy kolejowe obowiązane są wszcząć niezwłocznie dochodzenia, ustalić ich wyniki na piśmie i zawiadamiać o nich osoby interesowane na ich żądanie, w każdym zaś razie - stację nadawczą.

(2) Jeżeli kolej żelazna ujawni lub przypuszcza częściowy brak lub uszkodzenie przesyłki, albo osoba uprawniona do rozporządzania wskazała na istnienie takiego braku lub uszkodzenia, kolej żelazna winna niezwłocznie sporządzić protokuł w celu ustalenia stanu przesyłki, wysokości strat, oraz, o ile to jest możliwe, przyczyny częściowego braku i uszkodzenia przesyłki, tudzież czasu, w którym one zaszły. Zaginięcie przesyłki należy również stwierdzać protokularnie.

(3) Stwierdzenia takiego należy dokonywać zgodnie z prawami i przepisami ustawowemi kraju, w którym się ono odbywa.

(4) Nadto, każdej osobie interesowanej służy prawo żądać sądowego stwierdzenia stanu przesyłki.

Art.  26.

(1) Prawa do powództwa przeciwko kolejom żelaznym z umowy o przewóz międzynarodowy po siada tylko osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką.

(2) O ile nadawca nie przedstawi wtórnika, może on głosić roszczenie tylko z upoważnienia odbiorcy, chyba, że udowodni, że odbiorca odmówił przyjęcia przesyłki.

Art.  27.

(1) Kolej żelazna, która przyjęła przesyłkę do przewozu wraz z listem przewozowym, jest odpowiedzialna za wykonanie przewozu na całym szlaku aż to chwili jej wydania.

(2) Każda kolej następna, przyjmując przesyłkę wraz z pierwotnym listem przewozowym, uczestniczy tem samem w umowie o przewóz stosownie do brzmienia listu przewozowego i bierze na siebie zobowiązanie załatwienia przewozu na podstawie tego listu.

(3) Powództwo, oparte na umowie o przewóz międzynarodowy może być kierowane, z wyjątkiem wypadków wzajemnego regresu kolei żelaznych do siebie, tylko przeciw zarządowi pierwszej kolei, lub tej, która ostatnio przyjęła towar z listem przewozowym, albo tej wreszcie, na której linji szkoda powstała. Wybór pomiędzy zarządami pomienionych kolei należy do powoda.

(4) Powództwo może być wniesione tylko do sądu, znajdującego się w Państwie, gdzie zarząd ko lei pozwanej ma swą siedzibę, sądu właściwego, według praw tego Państwa.

(5) Prawo wyboru pomiędzy wskazanemi w ustępie (3) kolejami żelaznemi ustaje z chwilą wszczęcia powództwa.

Art.  28.

Roszczenia oparte na umowie o przewóz międzynarodowy mogą być kierowane także i przeciw innemu zarządowi poza wymienionemi w artykule 27 ustęp (3), w drodze powództwa wzajemnego lub sprzeciwu, jeżeli roszczenie opiera się na tej samej umowie o przewóz.

Art.  29.

Kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za swych pracowników, jak również za inne osoby, z których usług korzysta przy dokonaniu podjętego przez się przewozu.

Art.  30.

(1) Kolej żelazna ponosi odpowiedzialność, z uwzględnieniem postanowień, zawartych w artykułach następnych, za straty, wynikłe wskutek zaginięcia, częściowego braku lub uszkodzenia towaru od chwili przyjęcia go do przewozu aż do czasu wydania. Kolej żelazna zwalnia się od tej odpowiedzialności, jeżeli udowodni, że strata powstała z winy uprawnionego do rozporządzania przesyłką, lub też wskutek jego zleceń, nie wynikłych z winy kolei, wskutek przyrodzonych właściwości samego towaru (zepsucia wewnętrznego, ilościowego zmniejszania się, zwykłego wycieku i t. d.), lub też wskutek siły wyższej.

(2) Jeżeli wskazane w liście przewozowym miejsce przeznaczenia przesyłki nie jest stacją kolejową, odpowiedzialność kolei żelaznej, oparta na Konwencji niniejszej, kończy się na ostatniej stacji kolejowej. Co do dalszego przewozu stosuje się artykuł 19.

Art.  31.

(1) Kolej żelazna nie ponosi odpowiedzialności:

1. za szkodę na towarze, który na mocy przepisów taryfowych albo osiągniętego z na dawcą porozumienia, wyrażonego w liście przewozowym, przewożony jest w wagonach niekrytych, o ile szkoda wynikła jako skutek niebezpieczeństwa, połączonego z tego rodzaju przewozem;

2. za szkodę na towarze, który zgodnie z oświadczeniem nadawcy w liście przewozowym (artykuł 9) był nadany bez opakowania lub w opakowaniu wadliwem, aczkolwiek wobec właściwości swoich, i w celu zabezpieczenia od zaginięcia lub uszkodzenia towar wymagał odpowiedniego opakowania, o ile szkoda wynikła z powodu braku lub wadliwego stanu opakowania;

3. za szkodą na towarze, załadowanym przez nadawcę i wyładowanym przez odbiorcę, stosownie do przepisów taryfowych, albo też osiągniętego z nadawcą, a wyrażonego w liście przewozowym porozumienia, jeżeli takie porozumienia dozwolone są na obszarze Państwa, w którego obrębie mają być stosowane,

o ile szkoda wynikła wskutek niebezpieczeństwa, połączonego z czynnością naładunkową i wyładunkową, lub też wskutek wadliwego załadowania;

4. za szkodę na towarze, który dla swych właściwości przyrodzonych narażony jest na szczególne niebezpieczeństwo zaginięcia, częściowego braku lub uszkodzenia, mianowicie wskutek połamania, rdzy, wewnętrznego ze psucia, wzmożonego wycieku, wysychania i rozsypania, o ile szkoda wynikła wskutek pomienionego niebezpieczeństwa;

5. za szkodę wyrządzoną zwierzętom żywym,

o ile szkoda ta wynikła ze szczególnego niebezpieczeństwa, połączonego z przewozem tych zwierząt;

6. za szkodę przy przewozie towarów i zwierząt żywych, którym, stosownie do przepisów taryf lub porozumienia z nadawcą, wyrażonego w liście przewozowym, powinien towarzyszyć dozorca,

o ile szkoda powstała wskutek niebezpieczeństwa, któremu zapobiec miał za zadanie dozorca.

(2) Jeżeli z okoliczności danego wypadku wynika, że szkoda mogła nastąpić wskutek jednej z powyżej wymienionych przyczyn, to, dopóki osoba uprawniona do roszczeń nie udowodni rzeczy przeciwnej, obowiązuje domniemanie, że szkoda powstała wskutek jednej z tych przyczyn.

Art.  32.

(1) Co do towarów, które wskutek właściwości przyrodzonych tracą zazwyczaj na swej wadze pod czas przewozu, kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za stratę na wadze o tyle tylko, o ile strata przekracza normy, przewidziane w Postanowieniach wykonawczych.

(2) W tych wypadkach, gdy kilka sztuk towaru przewozi się za jednym listem przewozowym, strata na wadze według tych norm oblicza się oddzielnie dla każdej sztuki, jeżeli waga każdej sztuki jest wskazana w liście przewozowym lub może być ustaloną w inny sposób.

(3) Takie ograniczenie odpowiedzialności jednak że nie może mieć zastosowania, jeżeli będzie udowodnione, że strata na wadze zależnie od okoliczności danego wypadku, wynikła nie wskutek właściwości przyrodzonych towaru, albo, że ustalona norma tej straty nie odpowiada właściwościom przyrodzonym towaru lub okolicznościom, w których powstała strata na wadze.

(4) W razie zaginięcia przesyłki nie mogą być czynione żadne potrącenia z powodu straty na wadze.

Art.  33.

Jeżeli wydanie przesyłki nie nastąpi w ciągu trzydziestu dni po upływie terminu dostawy (artykuł 14), wówczas osoba uprawniona może uważać przesyłkę za zaginioną bez dostarczania innego dowodu.

Art.  34.

Jeżeli na zasadzie artykułów poprzedzających kolej żelazna jest obowiązana do odszkodowania za zaginięcie lub częściowy brak przesyłki, odszkodowanie to oblicza się według zwyczajnych cen handlowych, jakie dla tego samego rodzaju i gatunku towarów istniały w miejscu i w czasie nadania przesyłki do przewozu, w razie zaś braku takich cen, wedle wartości zwykłej. Nadto podlegają zwrotowi cło, przewoźne i inne koszty, o ile zostały już opłacone.

Art.  35.

Kolejom żelaznym dozwala się ogłaszać specjalne warunki (taryfy specjalne) z określeniem w nich maksymalnych norm odszkodowania za zaginięcie, częściowy brak lub uszkodzenie przesyłki, z tem jednak zastrzeżeniem, że stosowanie tych specjalnych taryf dawać będzie obniżkę opłaty za całkowity przewóz w porównaniu z opłatą, obliczoną wedle odnośnych taryf normalnych każdej z kolei żelaznych, oraz, że maksymalna norma odszkodowania zastosowana będzie na całej drodze przewozu.

Art.  36.

(1) Osoba, uprawniona do otrzymania odszkodowania za przesyłkę zaginioną, otrzymując je, może uczynić na pokwitowaniu zastrzeżenie, aby w razie odnalezienia przesyłki w przeciągu czterech miesięcy po upływie terminu dostawy, kolej żelazna zawiadomiła ją o tem niezwłocznie. O uczynieniu takiego zastrzeżenia wydaje się zaświadczenie na piśmie.

(2) W tym wypadku osoba uprawniona do otrzymania odszkodowania w przeciągu trzydziestu dni od dnia, w którym została zawiadomiona przez kolej żelazną, może żądać według swego wyboru wydania przesyłki bez kosztów na stacji nadawczej lub stacji przeznaczenia, wskazanej w liście przewozowym, pod warunkiem zwrotu otrzymanego od kolei odszkodowania.

(3) Jeżeli wzmiankowane w ustępie (1) zastrzeżenie nie było uczynione lub, jeżeli osoba do otrzymania odszkodowania nie zgłosiła żadnego żądania w ciągu wymienionego w ustępie (2) 30-dniowego terminu, lub też wreszcie, jeżeli przesyłka została odnaleziona później, niż w cztery miesiące po upływie terminu dostawy, kolej żelazna może postąpić z odnalezioną przesyłką według praw krajowych.

Art.  37.

W razie uszkodzenia przesyłki kolej żelazna winna zapłacić całkowitą sumę, o którą zmniejszyła się wartość towaru. Jeżeli przesyłka była przewieziona na podstawie taryfy specjalnej w myśl artykułu 35, odszkodowanie będzie stosunkowo zmniejszone.

Art.  38.

(1) Jeżeli przy nadaniu przysyłki dostawa była ubezpieczona, to w razie zaginięcia przesyłki lub też częściowego jej braku, może być przyznane, prócz odszkodowania, przewidzianego w artykule 34, w razie zaś uszkodzenia, prócz odszkodowania, przewidzianego w artykule 37, jeszcze dodatkowe wynagrodzenie za straty, wynagrodzenie nie większe jednak, niż zadeklarowana suma ubezpieczenia. Osoba uprawniona do otrzymania wynagrodzenia powinna udowodnić istnienie i wysokość tych strat.

(2) Postanowienia wykonawcze określają maksymalne normy dodatkowej opłaty, przypadającej do pobrania w razie zadeklarowania ubezpieczenia do stawy.

Art.  39.

Kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za straty, spowodowane przez niezachowanie terminów dostawy (artykuł 14), o ile nie udowodni, że opóźnienie wynikło wskutek okoliczności, niezależnych od jej woli i postępowania.

Art.  40.

(1) W razie przekroczenia terminu dostawy mogą być zgłaszane żądania wypłaty odszkodowania, bez udowodniania strat, wynikłych wskutek opóźnienia, jak następuje:

¹/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające ¹/₁₀ terminu dostawy;

²/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające ²/₁₀ terminu dostawy;

³/10 przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające ³/₁₀ terminu dostawy;

⁴/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające ⁴/₁₀ terminu dostawy;

⁵/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, przekraczające ⁵/₁₀ terminu dostawy.

(2) W razie udowodnienia strat, może być przy znane odszkodowanie w kwocie nie przewyższającej wszakże sumy przewoźnego.

(3) Przy ubezpieczeniu dostawy można żądać bez udowodniania strat, wynikłych wskutek opóźnienia, wypłaty odszkodowania, jak następuje:

²/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające 1_/10 terminu dostawy;

⁴/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające 1_/10 terminu dostawy;

⁶/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające 2/₁₀ terminu dostawy;

⁸/₁₀ przewoźnego za opóźnienie, nie przekraczające ⁴/₁₀ terminu dostawy;

10_/10 przewoźnego za opóźnienie, przekraczające ⁴/₁₀ terminu dostawy.

(4) W razie udowodnienia strat, poniesionych wskutek opóźnienia, może być przyznane odszkodowanie w wysokości poniesionych strat. W jednym i drugim wypadku wysokość odszkodowania nie może przekraczać zadeklarowanej sumy ubezpieczenia. Jeżeli jednak zadeklarowana suma jest niższa od przewoźnego, które należałoby zwrócić w myśl ustępu (2) w razie braku deklaracji, wówczas odszkodowanie może wynosić sumę przewoźnego.

Art.  41.

Wypłaty pełnego i całkowitego odszkodowania, obejmującego sumę strat wraz z odsetkami, można żądać we wszystkich tych wypadkach, gdy straty spowodowane były wskutek złej woli lub poważnego niedbalstwa ze strony kolei żelaznej.

Art.  42.

Osoba uprawniona do otrzymania odszkodowania może żądać wypłaty odsetek w wysokości sześciu w stosunku rocznym od sumy przyznanego odszkodowania. Odsetki te liczą się co dnia zgłoszenia roszczenia.

Art.  43.

Odpowiedzialność, wynikająca z umowy o przewóz, nie rozciąga się na przedmioty, które, pomimo że są wyłączone z przewozu lub dozwolone do przewozu pod pewnemi warunkami, oddano do przewozu pod niewłaściwą lub niedokładną nazwą albo, gdy nadawca nie zachował co do tych przedmiotów przepisanych środków ostrożności.

Art.  44.

(1) Z chwilą, kiedy przewoźne i inne ciążące na przesyłce opłaty zostały uiszczone i przesyłkę odebrano, wygasają wszelkie roszczenia do kolei żelaznej z tytułu umowy o przewóz.

(2) Roszczenia wszakże nie wygasają:

1. jeżeli osoba uprawniona może udowodnić, że straty powstały wskutek złej woli lub po ważnego niedbalstwa ze strony kolei żelaznej;

2. gdy roszczenia tyczą się odszkodowania za straty, powstałe wskutek opóźnienia dostawy, o ile zostały zgłoszone do jednej z odpowiedzialnych, zgodnie z ustępem (3) artykułu 27, kolei żelaznej w terminie nie przekraczają cym czternastu dni, nie licząc dnia odbioru przesyłki;

3. gdy roszczenia tyczą się szkód, które, byty ustalone zgodnie z artykułem 25 przed przy jęciem przesyłki przez odbiorcę, albo których ustalenia należało dokonać stosownie do artykułu 25, lecz nie dokonano z winy kolei żelaznej;

4. gdy roszczenia tyczą się szkód, nie dających się zauważyć zewnętrznie i stwierdzonych po odebraniu przesyłki, jednakże tylko pod następującemi warunkami:

a. żądanie stwierdzenia powinno być zgłoszone do kolei żelaznej lub do właściwego sądu w myśl artykułu 25 niezwłocznie po ujawnieniu szkody, najpóźniej jednak w siedem dni po odebraniu przesyłki;

b. osoba uprawniona powinna udowodnić, że szkoda nastąpiła w czasie między nadaniem przesyłki do przewozu a jej odbiorem.

Jeżeli jednak stwierdzenie stanu przesyłki przez odbiorcę mogło nastąpić na stacji przeinaczenia i kolej żelazna oświadczyła gotowość swą w tym względzie, postanowienie podane w pozycji 4 nie stosuje się.

(3) Odbiorcy wolno nawet po otrzymaniu listu przewozowego i opłaceniu przewoźnego odmówić przyjęcia przesyłki, dopóki, zgodnie z jego żądaniem, szkoda przezeń wskazana nie zostanie stwierdzona. Zastrzeżenia, poczynione przy odbiorze przesyłki, mają znaczenie tylko wówczas, gdy kolej żelazna wy raziła na nie swoją zgodę.

(4) Gdyby przy odbiorze przesyłki okazał się brak niektórych przedmiotów, wymienionych w liście przewozowym, w takim razie odbiorca może wyłączyć z pokwitowania (artykuł 16) przedmioty brakujące, wyszczególniając je oddzielnie.

(5) Wszystkie roszczenia, wzmiankowane w artykule niniejszym, zgłaszać należy na piśmie.

Art.  45.

(1) Roszczenia o odszkodowanie za zaginięcie, częściowy brak, uszkodzenie i opóźnienie dostawy przesyłki ulegają przedawnieniu po roku, o ile od szkodowanie nie było już przedtem ustalone mocą uznania przez kolej żelazną w drodze ugody dobrowolnej lub wyroku sądowego. Termin zgłaszania roszczeń o odszkodowanie za straty w mysi pozycji 1, ustępu (2) artykułu 44 ulega przedawnieniu po trzech latach.

(2) W wypadkach uszkodzenia lub częściowego braku przesyłki, przedawnienie liczy się od dnia wy dania przesyłki, w wypadkach zaś zaginięcia lub opóźnienia dostawy - od dnia upływu terminu dostawy.

(3) Przerwę przedawnienia określają prawa kraju, gdzie było zgłoszone roszczenie.

(4) W razie zgłoszenia na piśmie reklamacji do kolei żelaznej przez osobę uprawnioną, bieg przedawnienia zawiesza się, dopóki reklamacja nie zostanie rozstrzygnięta. W razie odrzucenia reklamacji termin wznawia się od dnia udzielenia przez kolej reklamantowi odpowiedzi pisemnej i zwrotu załączonych przy reklamacji dowodów usprawiedliwiających. Udowodnienie faktu zgłoszenia reklamacji lub udzie lenia odpowiedzi na nią, jak również zwrotu dowodów, należy do strony, powołującej się na te okoliczności. Dalsze reklamacje, zgłaszane do kolei żelaznej lub instancji wyższych, nie zawieszają biegu przedawnienia.

Art.  46.

Roszczenia, które na zasadzie postanowień artykułów 44 i 45 wygasły lub uległy przedawnieniu, nie mogą być zgłaszane ponownie ani w drodze wzajemnego powództwa, ani też w drodze sprzeciwu.

Art.  47.

(1) Kolei żelaznej, która zapłaciła na mocy po stanowień niniejszej Konwencji odszkodowanie, stuży prawo regresu do innych kolei, które wzięły udział w przewozie, stosownie do następujących postanowień:

1. odpowiedzialność ponosi wyłącznie ta kolej, z której winy powstały straty;

2. jeżeli straty powstały z winy kilku kolei, to każda z nich odpowiada za straty, wynikłe z jej winy. W razie jeżeli takie rozróżnianie będzie z powodu okoliczności danego wypadku niemożliwe, w takim razie udział winnych kolei w wynagrodzeniu strat ustala się według zasad-, wskazanych w pozycji 3;

3. jeżeli nie może być udowodnione, czy straty powstały z winy jednej, czy też kilku kolei, wówczas wszystkie uczestniczące w przewozie koleje, z wyjątkiem tych, która udowodnią, że straty na ich linjach nie powstały, ponoszą odpowiedzialność w stosunku do wysokości przewoźnego, które przypadłoby każdej kolei według taryfy, w razie prawidłowego wykonania przewozu.

(2) W razie niewypłacalności jednej z kolei żelaznych, wzmiankowanych w artykule niniejszym, wynikające stąd straty dla kolei, która wypłaciła od szkodowanie, dzielą się pomiędzy wszystkiemi kolejami, uczestniczącemi w przewozie, w stosunku do wysokości przewoźnego, każdej z nich przypadającego

Art.  48.

(1) Przepisy artykułu 47 stosują się także w wypadkach przekroczenia terminu dostawy. Jeżeli prze kroczenie to powstało wskutek wspólnej winy kilku kolei żelaznych, to każda z nich jest odpowiedzialna w stosunku do wielkości opóźnienia na jej własnej linji.

(2) W braku umów odrębnych, podział terminu dostawy między wszystkiemi uczestniczącemi w przewozie kolejami żelaznemi uskutecznia się w sposób podany w Postanowieniach wykonawczych.

Art.  49.

W wypadkach regresu, ustaje solidarna odpowiedzialność kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie.

Art.  50.

Regres jednej kolei żelaznej do drugiej powinien być oparty pod względem obowiązku do odszkodowania i wysokości tegoż (in quah nt quanto) na ostatecznym wyroku, który został wydany w procesie głównym o odszkodowanie do kolei, występującej z regresem, jeżeli koleje, przypozwane do sprawy na zasadzie regresu, były przedtem w odpowiedniej formie zawiadomione o procesie i miały możność wzięcia w nim udziału. Termin ściśle niezbędny do skorzystania z tego prawa określa, stosownie do okoliczności wypadku, sąd, rozpoznający sprawę główną.

Art.  51.

(1) Kolej żelazna, pragnąca korzystać z prawa regresu, powinna przypozwać jednocześnie przed ten sam sąd wszystkie interesowane koleje, z któremi nie zawarta została ugoda dobrowolna, w przeciwnym bowiem razie traci prawo regresu do kolei nie przy- pozwanych.

(2) Sąd winien wydać decyzję w jednym wyroku. Przypozwanym kolejom nie służy prawo do dalszego regresu.

Art.  52.

Łączenie postępowania regresowego ze sporem o odszkodowanie jest niedopuszczalne.

Art.  53.

(1) Sprawy sądowe, wynikające z regresu, na leżą wyłącznie do kompetencji sądu w miejscu siedziby kolei żelaznej, do której regres został skierowany.

(2) Jeżeli sprawa ma być skierowana do kilku kolei żelaznych, kolei powódce służy wybór jednego z pośród sądów właściwych w myśl ustępu (1) niniejszego artykułu.

Art.  54.

Kolejom żelaznym pozostawia się jednak prawo pomiędzy sobą odrębnych umów co do regresu, bądź uprzednio, bądź w każdym wypadku poszczególnym.

Art.  55.

O ile Konwencja niniejsza nie zawiera postanonowień odmiennych, stosuje się postępowanie sądowe, obowiązujące sąd właściwy.

Art.  56.

(1). Wyroki sądowe, zapadłe na zasadzie postanowień Konwencji niniejszej w sądach właściwych przy postępowaniu spornem lub zaocznem, po uprawomocnieniu się ich zgodnie z obowiązującemi ten sąd przepisami, wykonywane są przez władzę właściwe Państw, które podpisały Konwencję, zgodnie z warunkami i formalnościami, ustanowionemi przez prawa Państwa, gdzie wyrok jest wykonywany, przyczem jednak wchodzenie w istotę samej sprawy jest nie dopuszczalne. Prawidło to nie stosuje się do wyroków, podlegających tylko wykonaniu przedwstępnemu, a także do tych postanowień wyroku, na mocy których powód skazany został, wskutek przegrania sprawy, na zapłacenie, oprócz kosztów procesu, jeszcze dal szych odszkodowań.

(2) Zabezpieczenie kosztów sądowych (cautio judicaturn solvi) w sprawach, wynikłych z umowy o przewóz międzynarodowy, nie może być wymagane.

Art.  57.

(1) W celu ułatwienia i zabezpieczenia wykonania Konwencji niniejszej, będzie utworzony Urząd Centralny przewozów międzynarodowych, mający za zadanie:

1. przyjmować zawiadomienia każdego z układających się Państw i każdego z interesowanych zarządów kolejowych i podawać je do wiadomości innych Państw i zarządów;

2. zbierać, zestawiać i ogłaszać wszelkiego rodzaju wiadomości, posiadające znaczenie dla przewozów międzynarodowych;

3. wydawać na żądanie stron orzeczenia w sporach, wynikłych między kolejami żelaznemi;

4. rozpatrywać wnioski co do zmian w Konwencji i w wypadkach, gdy zachodzi potrzeba, proponować należącym do Konwencji Państwom wyznaczenie nowej Konferencji;

5. wreszcie ułatwiać stosunki finansowe pomiędzy poszczególnemi zarządami, wynikające z przewozów międzynarodowych, oraz ściąganie należności zaległych i współdziałać w zapewnieniu pod tym względem stosunków wzajemnych kolei żelaznych między sobą.

(2) Siedzibę, skład i organizację tego Urzędu jak również potrzebne środki określi osobny regulamin.

Art.  58.

(1) Urząd Centralny, przewidziany w artykule 57, ma za zadanie przyjmować zgłoszenia Państw co do włączenia kolei żelaznych do listy, sporządzanej w myśl artykułu 1 lub ich wykreślenia z tejże.

(2) Faktyczne przystąpienie nowej kolei do przewozu międzynarodowego nastąpi dopiero po upływie miesiąca od daty pisma Urzędu z zawiadomieniem innych Państw o tem przystąpieniu.

(3) Urząd Centralny może dokonać wykreślenia kolei żelaznej z listy, skoro tylko otrzyma od jadnenego z uczestniczących w Konwencji Państw zawiadomienie, że stwierdziło, iż kolej, zależna od tego Państwa i zamieszczona w podanej przez nie liście, z przyczyn finansowych lub wobec przeszkód rzeczowych, nie może czynić zadość zobowiązaniom, jakiś wkłada na nią Konwencja niniejsza.

(4) Każdy zarząd kolejowy, po otrzymaniu od Urzędu Centralnego stosownego zawiadomienia, ma prawo przerwania wszelkich stosunków z koleją wy kreśloną z listy, w zakresie przewozów międzynarodowych, wyjąwszy wszakże te przewozy, które są już w wykonaniu, a które jako takie winny być W zupełności wykonane.

Art.  59.

(1) Co lat pięć najmniej po wprowadzeniu w życie zmian, uchwalonych na ostatniej Konferencji rewizyjnej, odbywać się będzie nowa Konferencja delegatów Państw, uczestniczących w Konwencji w celu wprowadzenia do niej zmian i ulepszeń, jakie uznnane będą za konieczne.

(2) Konferencje mogą się także odbywać w terminach wcześniejszych na żądanie conajmniej czwartej części ogółu Państw interesowanych.

Art.  60.

Konwencja niniejsza obowiązuje każde z Państw podpisujących ją na przeciąg lat trzech od wprowadzenia jej w wykonanie. Każde z Państw, które oświadczy zamiar wystąpienia z Konwencji po upływie tego terminu, powinno na rok przed tem uprzedzić o tem inne Państwa. W braku takiego zawiadomienia Konwencja niniejsza uważaną będzie za przedłużoną na następne trzy lata.

Do powyższej konwencji należą Państwa m

1)	Austrja	od	30	września	1892	roku
2)	Belgja	"	30	września	1892	"
3)	Bułgarja	"	29	grudnia	1911	"
4)	Danja	"	28	sierpnia	1897	"
5)	Francja	"	30	września	1892	"
6)	Holandja	"	30	września	1892	"
7)	Luksemburg	"	30	września	1892	"
8)	Niemcy	"	30	września	1892	"
9)	Norwegja	"	21	grudnia	1920	"
10)	Rumunja	"	25	czerwca	1904	"
11)	Serbja	"	12	grudnia	1910	"
12)	Szwajcarja	"	30	września	1892	"
13)	Szwecja	"	2	grudnia	1907	"
14)	Węgry	"	30	września	1892	roku
15)	Włochy	"	30	września	1892	"

Republika Austrjacka oświadczyła dnia 25 lipca 1921 roku, że uważa się za związaną postanowieniami niniejszej Konwencji międzynarodowej nietylko w stosunku do Państw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych, co wypływa z Art. 313 Traktatu Pokoju między Państwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi a Austrją, podpisanego w St.-Germanin-en-Laye dnia 10 września 1919 r., ale również w stosunku do uczestników Konwencji, nie należących do Państw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych.

Deklaracja dodatkowa z dnia 20 września roku 1893.

Państwa, które nie uczestniczyły w Konwencji z 14 października 1890 r. o przewozie towarów kolejami żelaznemi, mogą prosić o przystąpienie do niej.

W tym celu zgłosić się winny do Rządu szwajcarskiego.

Podanie to będzie przekazane przez pomieniony Rząd Urzędowi Centralnemu do rozważenia, poczem Rząd prześle swe wnioski do Państw uczestniczących w Konwencji.

Jeżeli osiągnięto zgodę, w takim razie Rząd Szwajcarski wystosuje do interesowanego Państwa zawiadomienie o przychylnem przyjęciu zgłoszenia, które będzie również notyfikowane Rządom, uczestniczącym w Konwencji.

Przystąpienie osiąga moc obowiązującą po upływie miesiąca od daty notyfikacji Rządu szawajcarskiego i pociąga za sobą prawnie w całej pełni przyjęcie na siebie wszystkich zobowiązań Konwencji.

LISTA KOLEI ŻELAZNYCH

do których stosuje się Konwencja Międzynarodowa o przewozie towarów kolejami żelaznemi.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  1.

Przepisy dotyczące przedmiotów przyjmowanych do przewozu warunkowo.

A.

przedmioty te nie wolno ładować z innemi towarami;

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  3

Oświadczenie.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  3a

Oświadczenie ogólne.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

ZAŁĄCZNIK  4

Zlecenie dodatkowe.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Niniejsza treść dostępna jest wyłącznie w wersji pierwotnej treści w formacie PDF.

..................................................

• Identyfikator: Dz.U.1922.76.685
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Międzynarodowa Konwencja Berneńska o przewozie towarów kolejami żelaznemi. Berno.1890.10.14. Oświadczenie rządowe z dnia 4 kwietnia 1922 roku w przedmiocie przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Międzynarodowej Konwencji Berneńskiej o przewozie towarów kolejami żelaznemi.
• Data aktu: 14/10/1890
• Data ogłoszenia: 16/09/1922
• Data wejścia w życie: 01/10/1922