Ustanowienie roku 2026 Rokiem Jerzego Giedroycia

UCHWAŁA
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 14 maja 2025 r.
o ustanowieniu roku 2026 Rokiem Jerzego Giedroycia

W 120. rocznicę urodzin Jerzego Giedroycia Senat Rzeczypospolitej Polskiej postanawia oddać hołd jednemu z najważniejszych myślicieli politycznych XX wieku. Jako założyciel i redaktor naczelny paryskiej "Kultury" oraz wieloletni współpracownik wielu polskich i międzynarodowych instytucji Jerzy Giedroyć przyczynił się do kształtowania polskiej myśli politycznej oraz promowania idei wolnościowych i demokratycznych w kraju i na świecie.

Jerzy Giedroyć urodził się 27 lipca 1906 roku w Mińsku w rodzinie Ignacego Giedroycia i Franciszki Starzyckiej. Dzieciństwo spędził w Rosji. W 1919 roku rodzina Giedroyciów przeniosła się do Warszawy, gdzie Jerzy Giedroyć ukończył gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, a następnie studiował prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim.

Już podczas studiów fascynowała go działalność społeczno-polityczna, którą w późniejszych latach kontynuował, prowadził także działalność redakcyjną, publicystyczną i wydawniczą.

Jerzy Giedroyć współtworzył dwutygodnik "Bunt Młodych", który w 1937 roku zmienił się w tygodnik "Polityka". Pismo to było nie tylko próbą zdefiniowania polskiej kultury po I wojnie światowej, lecz także platformą dla młodych twórców, którzy chcieli uczestniczyć w kształtowaniu nowego ładu społecznego i kulturowego.

W roku 2026 przypada 80. rocznica założenia przez Jerzego Giedroycia wydawnictwa "Instytut Literacki" w Rzymie. Wydawnictwo stało się ważnym ośrodkiem życia intelektualnego i kulturalnego Polonii oraz miejscem publikacji wielu istotnych dzieł literackich i naukowych. Kierownikiem Instytutu mianował Giedroycia gen. Władysław Anders.

Jerzy Giedroyć był zwolennikiem idei wolności i demokracji, a jego inicjatywa miała na celu nie tylko wspieranie polskich autorów, lecz także promowanie wartości demokratycznych wśród Polaków, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji po wojnie.

20 czerwca 1947 roku ukazał się pierwszy numer "Kultury", jednego z najważniejszych czasopism polskiej emigracji, którego założycielem był redaktor Giedroyć. W Maisons-Laffitte pod Paryżem znajdowała się siedziba Instytutu Literackiego. Jerzy Giedroyć postanowił stworzyć czasopismo, które stałoby się platformą dla wolnej myśli oraz alternatywą dla propagandy komunistycznej.

Celem "Kultury" było nie tylko dokumentowanie rzeczywistości politycznej, lecz także kształtowanie opinii publicznej oraz promowanie pluralizmu i tolerancji. Jerzy Giedroyć i jego współpracownicy propagowali koncepcję "Polski w Europie", podkreślając znaczenie współpracy z sąsiadami, w tym z wolnymi Ukrainą, Litwą i Białorusią. W ten sposób "Kultura" stawała się głosem w sprawie przyszłości Polski i jej miejsca w Europie.

W "Kulturze" publikowali wybitni autorzy, tacy jak: Czesław Miłosz, Witold Gombrowicz, Andrzej Bobkowski, Konstanty Jeleński, Juliusz Mieroszewski, a także wielu innych twórców, którzy dzięki temu pismu mogli prezentować swoje poglądy i twórczość na arenie międzynarodowej. Czasopismo stało się także ważnym miejscem dla krytyki literackiej oraz refleksji nad historią i kulturą Polski. Dzieła wydane w "Bibliotece Kultury" weszły do kanonu literatury polskiej. Kwartalnik "Zeszyty Historyczne" jest dziś jednym z ważniejszych źródeł wiedzy o najnowszej historii Polski.

W latach 80. Jerzy Giedroyć stał się jednym z autorytetów dla opozycji demokratycznej w Polsce, a jego idee miały istotny wpływ na rozwój myśli politycznej w okresie transformacji ustrojowej.

Jerzy Giedroyć zmarł 14 września 2000 roku w Paryżu, pozostawiając po sobie bogaty dorobek intelektualny oraz wpływ na polską kulturę i politykę. Dziś "Kultura" paryska jest uważana za jeden z najważniejszych głosów polskiej kultury XX wieku. Wiele idei i wartości promowanych przez to czasopismo pozostaje aktualnych, a jego archiwum stanowi cenne źródło wiedzy o powojennej Polsce oraz jej relacjach z Europą.

Ustanowienie roku 2026 Rokiem Jerzego Giedroycia będzie okazją do przypomnienia tego, że całe swoje życie poświęcił on sprawie niepodległości Polski. Polski tolerancyjnej i nowoczesnej, ale też szanującej własne tradycje narodowe. Dziedzictwo Jerzego Giedroycia trwa w pamięci kolejnych pokoleń, a idee promowane przez niego są nadal inspiracją dla współczesnych intelektualistów i twórców.

Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.2025.497

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Ustanowienie roku 2026 Rokiem Jerzego Giedroycia
Data aktu: 14/05/2025
Data ogłoszenia: 22/05/2025