Zasady obrotu butlami do gazów technicznych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO
z dnia 22 października 1956 r.
w sprawie zasad obrotu butlami do gazów technicznych.

Na podstawie § 11 uchwały nr 740 Prezydium Rządu z dnia 30 października 1954 r. w sprawie gospodarki butlami do gazów technicznych (Monitor Polski z 1954 r. Nr 109, poz. 1499 i z 1955 r. Nr 84, poz. 998) zarządza się, co następuje:
§  1.
Zarządzenie dotyczy butli stalowych, służących za zbiorniki przenośne do tlenu, acetylenu, bezwodnika kwasu węglowego, wodoru, powietrza sprężonego, azotu, argonu, gazów sprężonych, skroplonych lub rozpuszczonych pod ciśnieniem, zwanych dalej butlami.
§  2.
1.
Za dostawcę uważa się jednostkę państwową lub spółdzielczą, która dokonała dostawy gazu technicznego w butlach, za odbiorcę zaś jednostkę, na którą wystawiona jest faktura za dokonaną dostawę.
2.
Ilekroć w zarządzeniu mowa jest o hurtowni chemicznej, należy przez to rozumieć wojewódzkie hurtownie wyrobów przemysłu chemicznego oraz Składnicę Przemysłu Chemicznego w Częstochowie.
§  3.
1.
Butlę należy starannie zabezpieczyć przed kradzieżą, uszkodzeniami, ogniem itp.
2.
Przy przechowywaniu, użytkowaniu i przewozie butli należy ściśle przestrzegać przepisów rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 maja 1938 r. o budowie i stanie technicznym przenośnych zbiorników do gazów sprężonych, skroplonych i rozpuszczonych pod ciśnieniem (Dz. U. Nr 39, poz. 329) i rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 15 maja 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu butli z gazami sprężonymi, skroplonymi i rozpuszczonymi pod ciśnieniem (Dz. U. Nr 29, poz. 115).
§  4.
1.
Do przesyłek butli pełnych i próżnych publicznymi środkami transportu należy zawsze dołączyć specyfikację określającą ilość i numery butli.
2.
Wysyłający obowiązany jest do zabezpieczenia butli przy transporcie, zgodnie z wymaganiami przepisów przewoźnika.
§  5.
1.
Dostawca obowiązany jest dołączyć do faktury specyfikację, określającą ilość dostarczonego gazu, ilość i numery butli oraz termin i miejsce zwrotu próżnych butli.
2.
Termin, o którym mowa w ust. 1, ustala dostawca w granicach określonych w tabeli stanowiącej załącznik do zarządzenia.
3.
W przypadku dostaw gazu w butlach na rzecz hurtowni chemicznej dostawca w specyfikacji określa tylko ilość dostarczonego gazu, ilość i numery butli i miejsce zwrotu próżnych butli.
§  6. 1
Odbiór i zgłaszanie reklamacji dotyczących butli pełnych oraz butli użyczonych przez zakład produkcyjny drugiemu zakładowi następuje zgodnie z przepisami zarządzenia Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 15 października 1956 r. w sprawie przydziałów, rozdzielników, uzgodnień dostaw i ogólnych warunków dostawy (Monitor Polski Nr 89, poz. 1016).
§  7.
Odbiorca jest obowiązany do prowadzenia ewidencji ruchu butli oraz do prowadzenia ewidencji terminów zwrotu.
§  8. 2
1.
Odbiorca obowiązany jest zwrócić dostawcy butle tej samej ilości i rodzaju, w jakich pobrał je od tegoż dostawcy bezzwłocznie po ich opróżnieniu z gazu, nie później jednak niż w terminie wyznaczonym zgodnie z § 5.
2.
Termin, o którym mowa w ust. 1, liczy się od dnia odbioru pełnych butli z zakładu dostawcy albo od dnia wysłania butli do dnia zwrotu butli do zakładu dostawcy lub do dnia wysłania butli publicznym środkiem transportu. Dniem wysłania jest data stempla przewoźnika na liście przewozowym. Przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpił odbiór lub wysłanie butli.
3.
Hurtownie chemiczne obowiązane są zwrócić zakładom produkującym gazy opróżnione butle bezzwłocznie po ich otrzymaniu od odbiorców załączając specyfikację określającą ilość, rodzaj i numery butli.
4.
Zasady rozliczeń z tytułu zwrotu butli zakładom produkującym gazy przez hartownie chemiczne ustali Centralny Zarząd Przemysłu Syntezy Chemicznej w porozumieniu z Zarządem Hurtu.
5.
Jednostki, których butle stanowią środki trwałe, powinny je oznaczyć w sposób umożliwiający ustalenie ich przynależności do danej jednostki.
§  9. 3
1.
W razie nie zwrócenia w terminie butli odbiorca obowiązany jest zapłacić dostawcy tytułem kary po 25 zł za każdy dzień zwłoki. Łączna suma kar nie może przekraczać trzykrotnej wartości butli.
2.
Uiszczenie kar za zwłokę przewidzianych w ust. 1 nie zwalnia odbiorcy od obowiązku zwrotu butli.
3.
W razie zwrócenia butli niekompletnej odbiorca obowiązany jest uiścić tytułem kary trzykrotną wartość cennikową brakujących części według cen zbytu.
4.
Jeżeli zwrot butli nie nastąpił w terminie ustalonym zgodnie z § 5, dostawca w terminie nie dłuższym niż 15 dni od dnia upływu wyznaczonego terminu obciąża odbiorcę karą za zwłokę w wysokości ustalonej w ust. 1 i wzywa jednocześnie odbiorcę do dobrowolnej zapłaty kary w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie do dobrowolnej zapłaty nie wstrzymuje dalszego obliczania kar. Po bezskutecznym upływie tego terminu dostawca wystąpi niezwłocznie z wnioskiem do właściwej komisji arbitrażowej o zapłatę kar za zwłokę oraz o orzeczenie zwrotu bulli.
5.
Wezwanie przez dostawcę do zapłaty kary w terminie późniejszym niż 15 dni nie zwalnia odbiorcy od obowiązku zapłaty kary za cały okres przetrzymania butli.
6.
W razie otrzymania butli niekompletnej dostawca obciąża odbiorcę karą w wysokości ustalonej w ust. 3 i wzywa odbiorcę do dobrowolnej zapłaty w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania. Po bezskutecznym upływie tego terminu dostawca wystąpi niezwłocznie z wnioskiem do właściwej komisji arbitrażowej o zapłatę kar.
7.
Dostawca może nie dochodzić kar, jeżeli ich wysokość nie przekracza 100 zł w chwili dochodzenia. W innych przypadkach zaniechanie dochodzenia kary dopuszczalne jest na podstawie decyzji organu nadrzędnego.
§  10. 4
1.
Dostawca może na uzasadniony wniosek odbiorcy zgłoszony przed upływem terminu wyznaczonego zgodnie z § 5 przedłużyć termin zwrotu butli na okres nie dłuższy niż termin pierwotny.
2.
W razie braku odpowiedzi w terminie 14 dni od daty wysłania wniosku odbiorcy uważa się wniosek za przyjęty bez zastrzeżeń.
§  11.
1.
W razie niemożności zwrotu butli na skutek jej zaginięcia lub zniszczenia odbiorca obowiązany jest powiadomić o tym dostawcę w terminie przewidzianym dla zwrotu butli i uiścić tytułem kary umownej jednokrotną wartość cennikową nie zwróconej butli, z wyjątkiem przypadku, gdy zaginięcie lub zniszczenie nie było skutkiem działania lub zaniechania odbiorcy.
2.
Przepis ust. 1 ma odpowiednie zastosowanie w razie zniszczenia lub utraty części butli, a w szczególności zaworu nakrętki ślepej lub kołpaka, z tym że odbiorca obowiązany jest uiścić dostawcy tytułem kary umownej trzykrotną wartość cennikową tych części.
3.
Uiszczenie kary umownej nie zwalnia odbiorcy od zapłaty równowartości zaginionej lub zniszczonej butli oraz jej części.
§  12.
1.
Koszt transportu przy zwrocie butli do zakładu dostawcy ponosi odbiorca. W razie gdy butle wysłane są publicznymi środkami transportu, odbiorca ponosi koszt transportu tylko do stacji lub portu miejsca przeznaczenia.
2.
Butle próżne należy przesyłać najtańszym środkiem transportu.
3.
Na żądanie dostawcy przesyłki wagonowe próżnych butli należy nadawać jako przesyłki pośpieszne lub pośpieszno-przyśpieszone. W przypadkach tych różnicę kosztów pomiędzy przesyłką zwykłą a pośpieszną lub pośpieszno-przyśpieszoną ponosi dostawca.
4.
Butle powinny być zwracane wraz z kompletnym wyposażeniem w stanie czystym i nie zaoliwionym.
5.
Odbiorca obowiązany jest najpóźniej następnego dnia po nadaniu próżnych butli do przewozu wysłać dostawcy zawiadomienie o wysłaniu butli, podając datę nadania i środek przewozu, wagę i ilość butli.
§  13.
1.
Jeżeli próżne butle zostały dostarczone przez odbiorcę jego własnymi środkami transportu do składu lub zakładu dostawcy, dostawca powinien zbadać niezwłocznie butle i stwierdzić ewentualne braki i wady w formie protokołu sporządzonego przy udziale przedstawiciela odbiorcy.
2. 5
Jeżeli zwrot próżnych butli nastąpił obcymi środkami transportu, dostawca powinien niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 14 dni od dnia odbioru butli, zbadać je i w razie stwierdzenia braków lub wad sporządzić protokół przy udziale czynnika społecznego.
3.
O miejscu i czasie zamierzonego sporządzenia protokołu dostawca powiadomi odbiorcę w takim terminie, by mógł on delegować swego przedstawiciela. Niestawienie się przedstawiciela odbiorcy nie wstrzymuje sporządzenia protokołu.
4.
W razie różnicy zdań pomiędzy przedstawicielami dostawcy i odbiorcy co do stanu butli dostawca może wezwać biegłego.
5.
W razie potwierdzenia przez biegłego zastrzeżeń dostawcy koszt ekspertyzy ponosi odbiorca, w przeciwnym razie dostawca.
6.
W razie nieobecności przedstawiciela odbiorcy przy sporządzaniu protokołu dostawca powiadomi odbiorcę o stwierdzonych protokolarnie wadach i brakach w terminie określonym w ust. 2 pod rygorem utraty roszczenia z tego tytułu.
§  14. 6
W razie gdy braki lub wady były tego rodzaju, że nawet przy należytej staranności nie mogły być ujawnione przez dostawcę przy odbiorze próżnych butli (wady ukryte), sporządzenie protokołu i powiadomienie odbiorcy o brakach i wadach zwróconych butli powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia ich wykrycia.
§  15.
1.
Za stwierdzone przez dostawcę nadmierne zużycie przez odbiorcę acetonu z butli acetylenowej odbiorca obowiązany jest zapłacić jednokrotną wartość cennikową nadmiernie zużytego acetonu, obliczoną na podstawie cen zbytu acetonu.
2.
Za nadmierne zużycie acetonu z butli acetylenowej uważa się zużycie acetonu powyżej 0,1 kg na każde 10 litrów pojemności wodnej butli.
§  16.
1.
Koszty naprawy uszkodzeń butli i usunięcia ich braków zawinionych przez odbiorcę obciążają odbiorcę.
2.
Koszty remontu butli wynikłe z normalnego zużycia obciążają zakład, którego składnikiem majątkowym jest butla.
§  17.
W razie zwrócenia przez odbiorcę butli tlenowej w stanie zaoliwionym odbiorca obowiązany jest zapłacić dostawcy karę umowną w wysokości jednokrotnej wartości cennikowej butli.
§  18.
1.
Przy dostawach gazów na rzecz jednostek prywatnych dostawcy obowiązani są w umowach o dostawę zastrzec zwrot butli w terminie określonym zgodnie z § 5 pod rygorem kar umownych określonych w § 9 i pobrać kaucję w wysokości jednokrotnej wartości butli na częściowe zabezpieczenie kar umownych i wartości butli.
2.
Kaucja podlega zwrotowi z chwilą zwrotu butli w terminie.
§  19.
Przepisy § 9 nie mają zastosowania przy zwrocie butli próżnych przez hurtownie chemiczne.
§  20.
Przepisy zarządzenia w przedmiocie terminów zwrotu oraz kar umownych nie mają zastosowania w przypadku sprzedaży gazu w butlach, stanowiących składniki majątkowe odbiorcy.
§  21.
Należności z tytułu kar umownych za niezwrócenie butli do gazów technicznych w terminach ustalonych zgodnie z zarządzeniem Ministra Przemysłu Chemicznego z dnia 26 stycznia 1955 r. w sprawie zasad obrotu butlami do gazów technicznych (Monitor Polski Nr 9, poz. 100) ulegają umorzeniu pod warunkiem zwrotu tych butli w następujących terminach, liczonych od dnia wejścia w życie niniejszego zarządzenia:
1)
dla odbiorców odbierających gazy w butlach do dalszej odsprzedaży - w ciągu 45 dni,
2)
dla innych odbiorców - w ciągu 30 dni.
§  22.
Kwoty uiszczone przez odbiorców z tytułu kar umownych za nieterminowy zwrot butli do dnia wejścia w życie niniejszego zarządzenia nie podlegają zwrotowi. Nie odnosi się to do kwot uiszczonych na podstawie nieprawomocnych orzeczeń komisji arbitrażowych.
§  23.
1.
Ulega umorzeniu wszczęte postępowanie arbitrażowe o zapłatę kar umownych, które uległy umorzeniu na podstawie niniejszego zarządzenia.
2.
Koszty postępowania arbitrażowego w sprawach umorzonych obciążają pozwanego.
§  24.
Prawomocne orzeczenia arbitrażowe pozostają w mocy, choćby nie zostały wykonane.
§  25.
Traci moc zarządzenie Ministra Przemysłu Chemicznego z dnia 26 stycznia 1955 r. w sprawie zasad obrotu butlami do gazów technicznych (Monitor Polski Nr 9, poz. 100).
§  26.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK  Nr 1 7

TABELA TERMINÓW ZWROTU BUTLI DO GAZÓW TECHNICZNYCH

Lp. Wyszczególnienie Termin zwrotu w dniach
1 Tlen i acetylen
a) dla odbiorców nabywających te gazy do dalszej odsprzedaży od 25 do 35
b) dla odbiorców mających swe składy, oddziały lub stanowiska pracy - zaopatrywane niecentralnie lub rozrzucone na terenie kilku powiatów i województw, dla państwowych i spółdzielczych gospodarstw rolnych, państwowych i gminnych ośrodków maszynowych oraz w innych przypadkach pobierania tlenu lub acetylenu dla potrzeb gospodarki rolnej od 15 do 35
c) dla zakładów leczniczych, aptek, laboratoriów, jednostek państwowych i spółdzielczych, pobierających tlen lub acetylen na zaopatrzenie statków morskich i pociągów ratunkowych, dla jednostek wojskowych, jednostek służby łączności i radia, instytucji kulturalnych, oświatowych i wydawniczych oraz dla państwowych i spółdzielczych jednostek pobierających nieznaczną ilość gazu w celu utrzymania stałej rezerwy awaryjnej od 15 do 90
d) dla państwowych i spółdzielczych jednostek pobierających nieznaczne ilości tlenu lub acetylenu, a mianowicie nie więcej niż 1200 m3 tlenu lub 300 kg acetylenu kwartalnie, państwowych i spółdzielczych przedsiębiorstw remontowych, rzemieślniczych warsztatów usługowych uspołecznionych i prywatnych od 15 do 30
e) dla pozostałych odbiorców od 7 do 20
2 Argon, azot i powietrze sprężone wodór
a) dla odbiorców nabywających te gazy do dalszej odsprzedaży od 30 do 60
b) dla pozostałych odbiorców od 15 do 40
3 Kwas węglowy
a) dla odbiorców nabywających kwas węglowy do dalszej odsprzedaży:
w okresie: od 1.IV. do 30.IX. od 20 do 40
od 1.X. do 31.III. od 40 do 90
b) dla miejskich przedsiębiorstw gastronomicznych mających większe ilości zakładów:
w okresie: od 1.IV. do 30.IX. od 15 do 35
od 1.X. do 31.III. od 20 do 40
c) dla wiejskich jednostek handlu detalicznego, prowadzących zakłady gastronomiczne i pobierających kwas węglowy do tych zakładów:
w okresie: od 1.IV. do 30.IX. od 25 do 50
od 1.X. do 31.III. od 50 do 80
d) dla zakładów służby zdrowia, zakładów naukowych, instytutów naukowo-badawczych, laboratoriów, statków morskich oraz zakładów pobierających ten gaz do celów uprawy rolnej
- w ciągu całego roku od 30 do 90
e) dla wszystkich innych odbiorców:
w okresie: od 1.IV. do 30.IX. od 15 do 30
od 1.X. do 31.III. od 20 do 50
4 Chlorek metylu od 30 do 45
5 Dwutlenek siarki od 25 do 50
6 Amoniak skroplony, chlor ciekły, gaz pędny od 30 do 60
7 Podtlenek azotu od 50 do 70
7a gazy wymienione w pkt 1-7 dla instytutów naukowo-badawczych i zakładów naukowych 120
8 Inne gazy od 90 do 140
1 § 6 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
2 § 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
3 § 9 zmieniony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
4 § 10 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
5 § 13 ust 2 zmieniony przez § 1 pkt 5 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
6 § 14 zmieniony przez § 1 pkt 5 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.
7 Załącznik zmieniony przez § 1 pkt 6 zarządzenia z dnia 6 września 1958 r. (M.P.58.79.454) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 18 października 1958 r.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1956.93.1041

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Zasady obrotu butlami do gazów technicznych.
Data aktu: 22/10/1956
Data ogłoszenia: 15/11/1956
Data wejścia w życie: 15/11/1956