Rozporządzenie wykonawcze 2025/179 w sprawie gromadzenia i przekazywania danych z analizy molekularnej w ramach dochodzeń epidemiologicznych w sprawie ognisk chorób przenoszonych przez żywność zgodnie z dyrektywą 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2025/179
z dnia 31 stycznia 2025 r.
w sprawie gromadzenia i przekazywania danych z analizy molekularnej w ramach dochodzeń epidemiologicznych w sprawie ognisk chorób przenoszonych przez żywność zgodnie z dyrektywą 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
(Tekst mający znaczenie dla EOG)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając dyrektywę 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, zmieniającą decyzję Rady 90/424/EWG i uchylającą dyrektywę Rady 92/117/EWG 1 , w szczególności jej art. 8 ust. 3,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Art. 8 ust. 2 dyrektywy 2003/99/WE wymaga, aby właściwy organ danego państwa członkowskiego prowadził badania w sprawie ognisk przenoszonych przez żywność we współpracy z właściwymi organami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie poważnym transgranicznym zagrożeniom zdrowia ludzkiego i ich skutkom zgodnie z decyzją nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 2 . Decyzja ta została uchylona decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE 3 , która została następnie uchylona i zastąpiona rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2371 4 . Badania te mają dostarczyć danych na temat profilu epidemiologicznego, środków spożywczych, które mogą być związane z ogniskiem, oraz potencjalnych przyczyn ogniska, a także mają obejmować odpowiednie analizy epidemiologiczne i mikrobiologiczne.

(2) Skuteczność i międzysektorowa współpraca organów ds. zdrowia publicznego i organów ds. bezpieczeństwa żywności w takich dochodzeniach ma zasadnicze znaczenie dla ograniczenia wpływu ogniska na zdrowie publiczne oraz zminimalizowania skutków gospodarczych związanych z odzyskiwaniem i wycofywaniem z rynku niebezpiecznej lub potencjalnie niebezpiecznej żywności. W tym celu konieczna jest szybka i niezawodna identyfikacja serii i partii lub przesyłek zawierających skażoną żywność oraz przyczyny wystąpienia ogniska.

(3) Sekwencjonowanie całogenomowe (WGS) jest nowoczesną molekularną techniką analityczną na potrzeby badań mikrobiologicznych, która znacznie ułatwia szybką identyfikację skupisk mikroorganizmów i wspiera dochodzenia epidemiologiczne. Umożliwia ona ustalenie powiązań między izolatami czynników chorobotwórczych przenoszonych przez żywność pozyskanymi od ludzi, zwierząt, z żywności, paszy i z ich otoczenia podczas dochodzenia epidemiologicznego.

(4) Aby znacznie ułatwić prowadzenie dochodzeń epidemiologicznych w sprawie ognisk przenoszonych przez żywność i szybkie wykrywanie źródeł tych ognisk, państwa członkowskie powinny być zobowiązane do pobierania izolatów Salmonella enterica, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Campylobacter jejuni i Campylobacter coli pochodzących z próbek od zwierząt, z żywności, paszy i z ich otoczenia od podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze lub podmiotów działających na rynku pasz oraz podczas kontroli urzędowych, w przypadku gdy te izolaty są powiązane z ogniskiem przenoszonym przez żywność lub podejrzewa się, że są z nim powiązane. Państwa członkowskie powinny być zobowiązane do przeprowadzenia sekwencjonowania całogenomowego tych izolatów.

(5) Państwa członkowskie powinny przekazywać wyniki badań WGS izolatów tych czynników chorobotwórczych pochodzących od zwierząt, z żywności, paszy i z ich otoczenia Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności ("Urząd"), który wraz z Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opracował wspólny system "Jedno zdrowie". W ramach wspólnego systemu "Jedno zdrowie" Urząd może porównać wyniki badań WGS izolatów czynników chorobotwórczych pobranych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem z wynikami badań WGS izolatów ludzkich przekazanymi ECDC zgodnie z art. 13 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2022/2371. Takie porównanie w połączeniu z danymi z dochodzeń epidemiologicznych umożliwia identyfikację źródła ogniska choroby i narażonych przesyłek. Przy przekazywaniu Urzędowi wyników badań WGS należy dołączyć dodatkowe powiązane dane niezbędne do prowadzenia dochodzeń w sprawie ognisk przenoszonych przez żywność.

(6) Należy dać państwom członkowskim i Urzędowi wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się do nowych wymogów dotyczących pobierania izolatów pochodzących z próbek od zwierząt, z żywności, paszy i z ich otoczenia, wykonywania badań WGS tych izolatów oraz przekazywania powiązanych danych, co pozwoli zapewnić niezbędne zastosowania techniczne i środki finansowe. Wymogi niniejszego rozporządzenia powinny zatem zacząć obowiązywać po upływie 18 miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

(7) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

Pobieranie i sekwencjonowanie całogenomowe (WGS) izolatów czynników chorobotwórczych przenoszonych przez żywność powiązanych z ogniskami przenoszonymi przez żywność

1. 
Właściwy organ odpowiedzialny za badanie ognisk przenoszonych przez żywność zgodnie z art. 8 dyrektywy 2003/99/WE bez zbędnej zwłoki pobiera izolaty Salmonella enterica, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Campylobacter jejuni i Campylobacter coli, w przypadku gdy te czynniki chorobotwórcze są powiązane z ogniskiem przenoszonym przez żywność lub podejrzewa się, że są z nim powiązane, na podstawie dostępnych informacji analitycznych lub epidemiologicznych, w państwie członkowskim tego właściwego organu lub w innym państwie członkowskim i gdy pochodzą one z próbek pozyskanych z podejrzewanej żywności, paszy, od zwierząt lub z ich otoczenia podczas dochodzeń epidemiologicznych w sprawie ognisk przenoszonych przez żywność.
2. 
Właściwy organ przeprowadza badanie WGS co najmniej jednego izolatu z każdego serotypu, biotypu lub typu molekularnego pobranych izolatów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, w laboratorium urzędowym, o którym mowa w art. 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 5 , akredytowanym na potrzeby tej metody zgodnie z ISO 17025.
3. 
W miarę dostępności podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze i podmioty działające na rynku pasz przedkładają właściwemu organowi, na jego wniosek, izolaty czynników chorobotwórczych, o których mowa w ust. 1, oraz wyniki ich badań WGS uzyskane w wyniku własnych dochodzeń, jeżeli czynniki chorobotwórcze są powiązane z ogniskiem lub podejrzewa się, że są z nim powiązane, wraz z danymi, o których mowa w art. 2 ust. 2.
Artykuł  2

Przekazywanie wyników badań WGS

1. 
Właściwy organ, o którym mowa w art. 1, bez zbędnej zwłoki przekazuje Urzędowi wyniki badań WGS izolatów Salmonella enterica, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Campylobacter jejuni i Campylobacter coli, o których mowa w art. 1 ust. 1.
2. 
Do danych, o których mowa w ust. 1, dołącza się następujące powiązane dane:
a)
niepowtarzalny numer referencyjny sekwencji genomu izolatu, z którego wytworzono sekwencję;
b)
niepowtarzalny numer referencyjny próbki, z której wyizolowano czynnik chorobotwórczy;
c)
gatunek czynnika chorobotwórczego;
d)
opis żywności, paszy, gatunków zwierząt lub środowiska, z których pozyskano izolat;
e)
datę pobrania próbek;
f)
państwo członkowskie, w którym pobrano próbkę;
g)
odniesienie do powiadomienia powiązanego z izolatem w przypadku zgłoszenia w systemie wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (RASFF);
h)
niepowtarzalny numer referencyjny ogniska przenoszonego przez żywność, w sprawie którego prowadzone jest dochodzenie epidemiologiczne na poziomie krajowym.
Artykuł  3

Wejście w życie i data rozpoczęcia stosowania

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 23 sierpnia 2026 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 31 stycznia 2025 r.

1 Dz.U. L 325 z 12.12.2003, s. 31, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2003/99/oj.
2 Decyzja nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 1998 r. ustanawiająca sieć nadzoru i kontroli epidemiologicznej chorób zakaźnych we Wspólnocie (Dz.U. L 268 z 3.10.1998, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/1998/2119/oj).
3 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylająca decyzję nr 2119/98/WE (Dz.U. L 293 z 5.11.2013, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2013/ 1082/oj).
4 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2371 z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylenia decyzji nr 1082/2013/UE (Dz.U. L 314 z 6.12.2022, s. 26, ELI: http://data.europa. eu/eli/reg/2022/2371/oj).
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (Dz.U. L 95 z 7.4.2017, s. 1, ELI: http://data. europa.eu/eli/reg/2017/625/oj).

Zmiany w prawie

Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.L.2025.179

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Rozporządzenie wykonawcze 2025/179 w sprawie gromadzenia i przekazywania danych z analizy molekularnej w ramach dochodzeń epidemiologicznych w sprawie ognisk chorób przenoszonych przez żywność zgodnie z dyrektywą 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
Data aktu: 31/01/2025
Data ogłoszenia: 03/02/2025
Data wejścia w życie: 23/02/2025, 23/08/2026