Rozporządzenie wykonawcze 2025/1137 w sprawie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego sektorom rolnictwa dotkniętym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi i klęskami żywiołowymi w Czechach i Słowenii, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2025/1137

z dnia 10 czerwca 2025 r.

w sprawie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego sektorom rolnictwa dotkniętym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi i klęskami żywiołowymi w Czechach i Słowenii, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 ¹ , w szczególności jego art. 221 ust. 1,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) We wrześniu 2024 r. Czechy ucierpiały w wyniku niekorzystnych zdarzeń pogodowych i klęsk żywiołowych o niespotykanej skali. Ulewne opady deszczu, silne wiatry, a następnie powodzie wpłynęły na produkcję roślin polowych oraz sektor owoców i warzyw.

(2) W drugiej połowie kwietnia 2024 r. Słowenia ucierpiała w wyniku niekorzystnych zdarzeń pogodowych o niespotykanej skali. W pierwszej połowie kwietnia wystąpiły wyjątkowo wysokie temperatury, po czym w drugiej połowie miesiąca nastąpił okres niskich temperatur, co wpłynęło na produkcję niektórych owoców i warzyw oraz na sektor wina.

(3) Chociaż istnieją przesłanki wskazujące na to, że podobne niekorzystne zjawiska klimatyczne i klęski żywiołowe występują w całej Unii w ogólnym kontekście rosnących zagrożeń dla rolnictwa związanych ze zmianą klimatu, intensywność tych zdarzeń w Czechach i Słowenii była nadzwyczajna, a zjawiska te objęły znaczną część produkcji na obszarach, gdzie miały miejsce.

(4) Znaczne szkody wyrządzone producentom rolnym przez te niekorzystne zjawiska klimatyczne i klęski żywiołowe i wynikające z nich straty dochodów poniesione przez producentów w Czechach i Słowenii zagrażają rentowności gospodarstw rolnych.

(5) Należy zatem przyjąć środek wyjątkowy, aby przyczynić się do rozwiązania konkretnych problemów wynikających z tych niekorzystnych zjawisk klimatycznych i klęsk żywiołowych w Czechach i Słowenii.

(6) Znaczne szkody i straty gospodarcze, które ponieśli producenci rolni w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk klimatycznych i klęsk żywiołowych, stanowią szczególny problem w rozumieniu art. 221 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, przy czym problemowi temu nie można łatwo zaradzić za pomocą środków wprowadzonych na podstawie art. 219 lub 220 tego rozporządzenia. Sytuacja nie jest konkretnie związana ze szczególnym zakłóceniem na rynku ani z konkretnym zagrożeniem jego wystąpienia. Nie jest ona związana ani ze środkami, które przeciwdziałałyby rozprzestrzenianiu się chorób zwierząt, ani z utratą zaufania konsumentów wynikającą z istnienia zagrożeń dla zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt lub roślin.

(7) Kwotę dostępną dla Czech i Słowenii należy określić przy uwzględnieniu w szczególności odpowiedniej wagi tych państw członkowskich w unijnym sektorze rolnym na podstawie pułapów netto płatności bezpośrednich określonych w załączniku V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 ²  oraz z uwzględnieniem skutków niekorzystnych zjawisk klimatycznych i klęsk żywiołowych w tych państwach członkowskich.

(8) Czechy i Słowenia powinny rozdzielać pomoc najbardziej skutecznymi kanałami na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów, które uwzględniają skalę trudności i rzeczywistych szkód gospodarczych, z jakimi borykają się zainteresowani rolnicy. Te państwa członkowskie powinny dopilnować, aby rolnicy byli ostatecznymi beneficjentami pomocy oraz unikać wszelkich zakłóceń rynku lub konkurencji.

(9) Ponieważ kwoty przydzielone Czechom i Słowenii rekompensują jedynie część strat gospodarczych rolników, te państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyznania rolnikom dodatkowego wsparcia krajowego na warunkach określonych w niniejszym rozporządzeniu.

(10) Aby umożliwić Czechom i Słowenii elastyczne przydzielanie pomocy w zależności od indywidualnej sytuacji rolników, należy zezwolić na kumulowanie tej pomocy z innymi rodzajami wsparcia finansowanymi w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w taki sposób, aby rekompensata nie była nadmierna.

(11) Aby uniknąć nadmiernej rekompensaty, Czechy i Słowenia powinny uwzględnić wsparcie w ramach innych krajowych lub unijnych instrumentów wsparcia lub systemów prywatnych przyznane w celu zareagowania na odnośne straty gospodarcze.

(12) Ponieważ pomoc unijną ustala się w euro, konieczne jest określenie daty przeliczenia kwoty przydzielonej państwom członkowskim, które nie przyjęły euro - jak ma to miejsce w przypadku Czech - na ich waluty krajowe. W niniejszym rozporządzeniu nie określono terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, zatem do celów art. 30 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/127 ³ , za termin operacyjny dla kursu wymiany w odniesieniu do kwot określonych w niniejszym rozporządzeniu należy uznać datę wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

(13) Aby zapewnić skuteczność tego środka wyjątkowego, beneficjenci powinni szybko otrzymać nadzwyczajne wsparcie finansowe. Ponadto należy zapewnić terminowe monitorowanie budżetu, a także bieżące śledzenie i efektywne wykorzystanie rezerwy rolnej, co zmaksymalizuje jej dostępność i zwiększy zdolność szybkiego reagowania na pojawiające się kryzysy. W związku z tym należy określić datę kwalifikowalności według której państwa członkowskie będą wypłacać to wsparcie beneficjentom. Wszelkie płatności dokonane po tej dacie należy uznać za niekwalifikujące się do finansowania unijnego.

(14) Unia powinna zatem finansować wydatki poniesione przez Czechy i Słowenię z tytułu niniejszego środka wyjątkowego wyłącznie w przypadku, gdy wydatki te zostały poniesione przed określoną datą kwalifikowalności. Wsparcie na rzecz tego środka wyjątkowego należy zatem wypłacić do dnia 31 grudnia 2025 r.

(15) Ponieważ żadne płatności dokonywane po dniu 31 grudnia 2025 r. nie będą w żadnych okolicznościach uznawane za kwalifikowalne, art. 5 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) 2022/127, który przewiduje proporcjonalne zmniejszenie płatności miesięcznych dokonanych po terminie, nie ma zastosowania.

(16) Czechy i Słowenia powinny przekazywać Komisji szczegółowe informacje na temat wykonania niniejszego rozporządzenia, aby umożliwić Unii monitorowanie skuteczności środka wprowadzonego niniejszym rozporządzeniem.

(17) Aby zapewnić jak najszybsze udzielenie pomocy rolnikom, Czechy i Słowenia powinny bezzwłocznie wdrożyć niniejsze rozporządzenie. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(18) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

1. W celu udzielenia nadzwyczajnego wsparcia rolnikom udostępnia się Czechom pomoc unijną w łącznej kwocie 7 400 000 EUR, a Słowenii - w łączonej kwocie 2 900 000 EUR, z zastrzeżeniem warunków określonych w niniejszym rozporządzeniu.

2. Czechy i Słowenia wykorzystują kwotę, o której mowa w ust. 1, na środki mające na celu zrekompensowanie najbardziej poszkodowanym rolnikom strat gospodarczych mających wpływ na rentowność ich gospodarstw w sektorach produkcji dotkniętych niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi w poszkodowanych regionach.

3. Środki, o których mowa w ust. 2, wprowadza się na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów, które uwzględniają rzeczywiste straty gospodarcze poniesione przez poszkodowanych rolników. Środki te mają taki charakter, aby wynikające z nich płatności nie powodowały żadnych zakłóceń rynku ani konkurencji.

4. Czechy i Słowenia dopilnowują, aby w przypadku gdy rolnicy nie są bezpośrednimi beneficjentami płatności pomocy unijnej, korzyści ekonomiczne z tytułu pomocy unijnej były im przekazywane w całości.

5. Wydatki poniesione przez Czechy i Słowenię w wysokości kwot, o których mowa w ust. 1, związane z płatnościami w ramach środków, o których mowa w ust. 2, kwalifikują się do pomocy unijnej tylko wtedy, gdy płatności te zostały dokonane najpóźniej przed dniem 31 grudnia 2025 r.

6. Do celów stosowania przepisów art. 30 ust. 3 rozporządzenia delegowanego (UE) 2022/127 terminem operacyjnym dla kursu walutowego w odniesieniu do kwoty 7 400 000 EUR określonej w art. 1 ust. 1 tego rozporządzenia jest data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

7. Środki na mocy niniejszego rozporządzenia mogą być kumulowane z innymi rodzajami wsparcia finansowanego w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

8. Czechy i Słowenia mogą przyznać dodatkowe wsparcie krajowe na środki wprowadzone na podstawie ust. 2, do wysokości 200 % odpowiednich kwot określonych w ust. 1, na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów, pod warunkiem że wynikające z tego płatności nie spowodują żadnych zakłóceń rynku ani konkurencji, ani nadmiernej rekompensaty. Czechy i Słowenia wypłacają dodatkowe wsparcie krajowe najpóźniej do dnia 31 marca 2026 r.

9. Aby uniknąć nadmiernej rekompensaty przy przyznawaniu wsparcia na podstawie niniejszego rozporządzenia, Czechy i Słowenia powinny uwzględnić wsparcie przyznane w ramach innych krajowych lub unijnych instrumentów wsparcia lub systemów prywatnych w celu zareagowania na odnośne straty gospodarcze.

Artykuł  2

1. Niezwłocznie i nie później niż do dnia 31 sierpnia 2025 r. Czechy i Słowenia przekazują Komisji następujące informacje w odniesieniu do środków, o których mowa w art. 1 ust. 2:

a) opis środków, które zamierzają wprowadzić;

b) kryteria stosowane do określenia metod przyznawania pomocy, jej kwoty oraz metody i uzasadnienie dystrybucji pomocy między poszczególnych rolników;

c) zamierzony wpływ środków w celu zrekompensowania rolnikom strat gospodarczych;

d) działania służące sprawdzeniu, czy dzięki środkom osiągnięto zamierzone skutki;

e) działania służące unikaniu zakłóceń konkurencji oraz nadmiernej rekompensaty;

f) prognozę dotyczącą płatności wydatków Unii, w podziale na miesiące do dnia 31 grudnia 2025 r.;

g) poziom dodatkowego wsparcia krajowego, które ma zostać przyznane na podstawie art. 1 ust. 8;

h) działania, które mają zostać podjęte w celu kontroli kwalifikowalności rolników i ochrony interesów finansowych Unii.

2. Najpóźniej do dnia 30 czerwca 2026 r. Czechy i Słowenia powiadamiają Komisję o łącznej kwocie wypłaconej na każdy środek, w stosownych przypadkach, w podziale na pomoc unijną i dodatkowe wsparcie krajowe, oraz o liczbie i rodzaju beneficjentów, a także o ocenie skuteczności środka.

Artykuł  3

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 10 czerwca 2025 r.

1 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 671, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2013/1308/oj.

2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz.U. L 435 z 6.12.2021, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2021/2115/oj).

3 Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/127 z dnia 7 grudnia 2021 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 o przepisy dotyczące agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania euro (Dz.U. L 20 z 31.1.2022, s. 95, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg_del/2022/127/oj).

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.2025.1137
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Rozporządzenie wykonawcze 2025/1137 w sprawie udzielenia nadzwyczajnego wsparcia finansowego sektorom rolnictwa dotkniętym niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi i klęskami żywiołowymi w Czechach i Słowenii, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013
• Data aktu: 10/06/2025
• Data ogłoszenia: 11/06/2025
• Data wejścia w życie: 12/06/2025