Rozporządzenie 2023/411 zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1871 w odniesieniu do stosowania punktów odniesienia dla działań kontrolnych dotyczących nitrofuranów i ich metabolitów

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2023/411
z dnia 23 lutego 2023 r.
zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1871 w odniesieniu do stosowania punktów odniesienia dla działań kontrolnych dotyczących nitrofuranów i ich metabolitów
(Tekst mający znaczenie dla EOG)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 470/2009 z dnia 6 maja 2009 r. ustanawiające wspólnotowe procedury określania maksymalnych limitów pozostałości substancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2377/90 oraz zmieniające dyrektywę 2001/82/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady 1 , w szczególności jego art. 18,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Nitrofurany i ich metabolity są środkami przeciwdrobnoustrojowymi, których stosowanie w żywności pochodzenia zwierzęcego w Unii jest zakazane, w związku z czym nitrofurany są wymienione w tabeli 2 załącznika do rozporządzenia Komisji (UE) nr 37/2010 2  w sprawie substancji zakazanych, w odniesieniu do których nie można ustalić maksymalnych limitów pozostałości.

(2) W rozporządzeniu Komisji (UE) 2019/1871 3  ustanowiono punkty odniesienia dla działań kontrolnych dotyczące niektórych niedozwolonych substancji farmakologicznie czynnych obecnych w żywności pochodzenia zwierzęcego, dla których nie określono maksymalnych limitów pozostałości. Od dnia 28 listopada 2022 r. w odniesieniu do nitrofuranów i ich metabolitów stosuje się punkt odniesienia dla działań kontrolnych o wartości 0,5 ug/kg.

(3) Na podstawie opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności 4  półkarbazyd ("SEM"), metabolit nitrofu- razonu nitrofuranu, może być obecny w żywności albo jako metabolit powstający w wyniku nielegalnego leczenia nitrofurazonem, albo jako metabolit wytwarzany podczas przetwarzania żywności, wynikający ze stosowania środków odkażających lub reakcji różnych składników żywności. W związku z tym obecności SEM nie można uznać za jednoznaczny znak nieprawidłowego stosowania nitrofurazonu podczas produkcji produktów zwierzęcych.

(4) Z danych dostarczonych przez przemysł i dostępnych danych dotyczących występowania 5  wynika, że wyższe stężenia SEM występują w żelatynie, hydrolizacie kolagenowym, produktach z hydrolizowanych chrząstek, produktach z krwi suszonej rozpyłowo, serwatce i koncentratach białka mleka, kazeinianach i mleku w proszku w wyniku przetwarzania w wysokiej temperaturze, nawet jeżeli do tych produktów przetworzonych nie zastosowano żadnej obróbki nitrofuranami.

(5) W związku z tym na zasadzie wyjątku nie należy stosować punktu odniesienia dla działań kontrolnych dotyczącego SEM w przypadku żelatyny, hydrolizatu kolagenowego, produktów z hydrolizowanych chrząstek, produktów z krwi suszonej rozpyłowo, serwatki i koncentratów białek mleka, kazeinianów i mleka w proszku, chyba że w tych produktach przetworzonych wraz z SEM znajdują się inne nitrofurany lub ich metabolity.

(6) Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie wrażliwą grupą konsumentów. Biorąc pod uwagę, że ich dieta składa się w szczególności z żywności zawierającej mleko w proszku, wyłączenie to nie powinno mieć zastosowania do preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt.

(7) Aby umożliwić Komisji ustanowienie szczególnych środków regulacyjnych w odniesieniu do obecności SEM w żelatynie, hydrolizacie kolagenowym, produktach z hydrolizowanych chrząstek, produktach z krwi suszonej rozpyłowo, serwatce i koncentratach białek mleka, kazeinianach i mleku w proszku, podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze i inne zainteresowane strony powinny przedstawić w określonym terminie niezbędne dane i informacje na temat badań dotyczących parametrów i czynników na etapach przetwarzania, które podczas przetwarzania powodują powstawanie SEM w tych produktach przetworzonych. Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze powinny również wprowadzić środki mające na celu ograniczenie obecności SEM w tych produktach do najniższego racjonalnie osiągalnego poziomu. W przypadku braku tych danych i informacji wyłączenie nie może zostać utrzymane.

(8) Należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2019/1871.

(9) Punkt odniesienia dla działań kontrolnych o wartości 0,5 µg/kg w odniesieniu do nitrofuranów i ich metabolitów stosuje się od dnia 28 listopada 2022 r. Aby uniknąć niepotrzebnego wycofywania z obrotu produktów przetworzonych zawierających stężenie SEM przekraczające wartość punktu odniesienia dla działań kontrolnych ze względu na błędne założenie nielegalnego stosowania nitrofuranów, konieczne jest zastosowanie wyłączenia z mocą wsteczną od tej samej daty.

(10) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

W załączniku do rozporządzenia (UE) 2019/1871 wprowadza się zmiany określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  2

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 28 listopada 2022 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 23 lutego 2023 r.

ZAŁĄCZNIK

Załącznik do rozporządzenia (UE) 2019/1871 otrzymuje brzmienie:

"ZAŁĄCZNIK

Punkty odniesienia dla działań kontrolnych

Substancja Punkt odniesienia dla działań kontrolnych (µg/kg) Inne przepisy
Chloramfenikol 0,15
Zieleń malachitowa 0,5 0,5 µg/kg dla sumy zieleni malachitowej i zieleni leukomalachitowej
Nitrofurany i ich metabolity 0,5 (1) (2) 0,5 µg/kg dla każdego z metabolitów furazolidonu (AOZ lub 3-amino-2-oksazolidynon), furaltadonu (AMOZ lub 3-amino- 5-metylomorfolino-2-oksazolidynon), nitrofuratoiny (AHD lub 1-aminohydantoina), nitrofurazonu (SEM lub semikarbazyd) oraz nifursolu (DNSH lub hydrazyd kwasu 3,5-dinitrosalicylowego)
(1) Ze względu na naturalne występowanie w raku szlachetnym semikarbazydu (SEM) w stężeniach przekraczających wartość punktu odniesienia dla działań kontrolnych, jedynie stężenia AOZ, AMOZ, AHD i DNSH przekraczające wartość punktu odniesienia dla działań kontrolnych wyraźnie wskazują na nielegalne stosowanie nitrofuranów i ich metabolitów. Punkt odniesienia dla działań kontrolnych o wartości 0,5 µg/kg dotyczący SEM w raku szlachetnym stosuje się wyłącznie wtedy, gdy stwierdzono nielegalne stosowanie nitrofurazonu lub SEM u raka szlachetnego, tj. wykryto co najmniej jeden z pozostałych metabolitów nitrofurazonu.

(2) Ze względu na występowanie SEM w stężeniach przekraczających wartość punktu odniesienia dla działań kontrolnych w wyniku przetwarzania w żelatynie, hydrolizacie kolagenowym, produktach z hydrolizowanych chrząstek, produktach z krwi suszonej rozpyłowo, serwatce i koncentratach białek mleka, kazeinianach i mleku w proszku (z wyłączeniem preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt) jedynie stężenia AOZ, AMOZ, AHD i DNSH przekraczające wartość punktu odniesienia dla działań kontrolnych wyraźnie wskazują na nielegalne stosowanie nitrofuranów i ich metabolitów. Punkt odniesienia dla działań kontrolnych o wartości 0,5 µg/kg dla SEM w żelatynie, hydrolizacie kolagenowym, produktach z hydrolizowanych chrząstek, produktach z krwi suszonej rozpyłowo, serwatce i koncentratach białek mleka, kazeinianach i mleku w proszku (z wyłączeniem preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt) stosuje się wyłącznie wtedy, gdy stwierdzono nielegalne stosowanie nitrofurazonu lub SEM, tj. wykryto co najmniej jeden z pozostałych metabolitów nitrofurazonu.

Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze i inne zainteresowane strony przekazują Komisji do dnia 1 marca 2024 r. wyniki badań dotyczących parametrów i czynników na etapach przetwarzania, które powodują powstawanie SEM w żelatynie, hydrolizacie kolagenowym, produktach z hydrolizowanych chrząstek, produktach z krwi suszonej rozpyłowo, serwatce i koncentratach białek mleka, kazeinianach i mleku w proszku (z wyłączeniem preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt) podczas przetwarzania. Informują one również o środkach wprowadzonych w celu zapewnienia, aby stężenia SEM w tych produktach były utrzymywane na najniższym racjonalnie osiągalnym poziomie. W przypadku braku zadowalających danych i informacji wprowadza się środki w celu zniesienia tego wyłączenia."

1 Dz.U. L 152 z 16.6.2009, s. 11.
2 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 37/2010 z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie substancji farmakologicznie czynnych i ich klasyfikacji w odniesieniu do maksymalnych limitów pozostałości w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. L 15 z 20.1.2010, s. 1).
3 Rozporządzenie Komisji (UE) 2019/1871 z dnia 7 listopada 2019 r. w sprawie punktów odniesienia dla działań kontrolnych, dotyczących niedozwolonych substancji farmakologicznie czynnych obecnych w żywności pochodzenia zwierzęcego oraz uchylające decyzję 2005/34/WE (Dz.U. L 289 z 8.11.2019, s. 41).
4 EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności), O'Keeffe M, Christodoulidou A i Nebbia C, 2021. Sprawozdanie naukowe na temat obecności nitrofuranów i ich metabolitów w żelatynie. Dziennik EFSA 2021; 19(10):6881, 22 s., https://doi.org/10.2903/j. efsa.2021.6881.
5 Richard H. Stadler et al. 2015. Dlaczego półkarbazyd (SEM) nie jest odpowiednim znacznikiem stosowania nitrofurazonu u zwierząt rolniczych. Dodatki do żywności i substancje zanieczyszczające: część A, tom 32, nr 11, s. 1842-1850, http://dx.doi.org/10.1080/ 19440049.2015.1086028.

Zmiany w prawie

Od 2026 roku sześć nowych miast, zmiany granic gmin i wiele kontrowersji

Janów Podlaski, Stanisławów, Małkinia Górna, Staroźreby, Branice, Janów - te miejscowości 1 stycznia 2026 r. uzyskają status miast. Jedna z gmin zmieni nazwę, a w przypadku 21 gmin miejskich i wiejskich dojdzie do zmiany granic gmin. Rada Ministrów zmieniała w wielu wypadkach granice, mimo negatywnej opinii niektórych samorządów, których zmiany dotyczą. MSWiA zapowiedział nowelizację przepisów, tak aby ograniczyć konflikty.

Robert Horbaczewski 31.12.2025
Rosną opłaty za składniki krwi

Określenie wysokości opłat za krew i jej składniki wydawane przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi, obowiązujące przez cały kolejny rok zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia, które wchodzi w życie 1 stycznia 2026 r. Zakłada ono, że od przyszłego roku stawki za poszczególne składniki krwi znacznie wzrosną w porównaniu do 2025 r., przekraczając znacznie poziom inflacji.

Inga Stawicka 31.12.2025
W czwartek wchodzi w życie wiele nowych przepisów

Przełom roku to okres, kiedy wchodzi w życie wiele nowych regulacji prawnych. Dużo zmian czeka zarówno przedsiębiorców, jak i zwykłego Kowalskiego. Przybywa obowiązków podatkowych, ale za to biznes ma odczuć pozytywnie skutki tegorocznych wysiłków deregulacyjnych - albo znikną niektóre bariery, albo przynajmniej małe i średnie firmy będą nimi mniej ograniczane. Trendem jest większa ilość elektroniki, Polacy muszą też jednak zaktualizować sobie wiedzę o ojczystym języku.

Michał Kosiarski 31.12.2025
W Nowy Rok wejdziemy z nowym prawem dla pracowników i emerytów

Od 1 stycznia 2026 roku do stażu pracy, który ma wpływ na uprawnienia pracownicze takie jak np. długość urlopu wypoczynkowego, zaliczana będzie praca na umowie zleceniu czy prowadzenie działalności gospodarczej. Wzrośnie też minimalne wynagrodzenie za pracę oraz minimalna stawka godzinowa i wyniesie odpowiednio 4806 zł brutto i 31,40 zł brutto. Do 7 tys. zł wzrośnie zasiłek pogrzebowy, a ZUS przeliczy świadczenia emerytom czerwcowym. A to nie jedyne zmiany w prawie, które warto odnotować.

Grażyna J. Leśniak 31.12.2025
Ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych – ważne informacje dla pracodawcy i pracowników

13 grudnia 2025 r. weszła w życie ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Nowe przepisy upraszczają procedury zawierania i ewidencjonowania układów, przewidują możliwość skorzystania ze wsparcia mediatorki lub mediatora w rokowaniach oraz pozwalają regulować m.in. kwestie godzenia życia zawodowego i prywatnego, równości płci, procedur antymobbingowych czy wykorzystywania nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji.

Grażyna J. Leśniak 30.12.2025
Wskaźnik POLSTR po raz pierwszy w przepisach

Wskaźnik referencyjny POLSTR, który za dwa lata ma definitywnie zastąpić WIBOR, po raz pierwszy pojawił się w powszechnie obowiązujących przepisach. Jego stawkę określił resort finansów w obwieszeniu dotyczącym tzw. safe harbour przy cenach transferowych obowiązującym od 1 stycznia 2026 r.

Michał Kosiarski 29.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.L.2023.59.8

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Rozporządzenie 2023/411 zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1871 w odniesieniu do stosowania punktów odniesienia dla działań kontrolnych dotyczących nitrofuranów i ich metabolitów
Data aktu: 23/02/2023
Data ogłoszenia: 24/02/2023
Data wejścia w życie: 28/11/2022, 16/03/2023