Decyzja 2020/787 przedłużająca okres przejściowy dotyczący nabywania gruntów rolnych w Chorwacji

DECYZJA KOMISJI (UE) 2020/787
z dnia 16 czerwca 2020 r.
przedłużająca okres przejściowy dotyczący nabywania gruntów rolnych w Chorwacji
(Tekst mający znaczenie dla EOG)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając traktat o przystąpieniu Republiki Chorwacji do Unii Europejskiej,

uwzględniając Akt przystąpienia Republiki Chorwacji, w szczególności rozdział 3 załącznika V do tego aktu,

uwzględniając wniosek przedłożony przez Chorwację,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Akt przystąpienia z 2011 r. stanowi, że Chorwacja może utrzymać w mocy - przez okres siedmiu lat od dnia przystąpienia, upływający w dniu 30 czerwca 2020 r. - ograniczenia dotyczące nabywania gruntów rolnych przez obywateli innego państwa członkowskiego, przez obywateli państw będących stronami porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) oraz przez osoby prawne utworzone zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego lub państwa EOG. Jest to tymczasowy wyjątek od zasady swobodnego przepływu kapitału gwarantowanej w art. 63-66 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przedmiotowy okres przejściowy może zostać przedłużony tylko raz, najwyżej o trzy lata.

(2) Główną przesłanką dla okresu przejściowego przyznanego w momencie przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej była potrzeba chronienia warunków społecznoekonomicznych prowadzenia działalności rolniczej po wprowadzeniu jednolitego rynku i przejściu na zasady wspólnej polityki rolnej w Chorwacji. W szczególności okres przejściowy miał na celu uspokojenie obaw związanych z ewentualnym wpływem liberalizacji nabywania gruntów rolnych na sektor rolny. Obawy te wynikały ze znacznych różnic w cenach gruntów i sile nabywczej rolników w Chorwacji w porównaniu z Austrią, Belgią, Danią, Finlandią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Irlandią, Luksemburgiem, Niderlandami, Niemcami, Portugalią, Szwecją, Włochami i Zjednoczonym Królestwem (zwanymi dalej "UE-15") 1 . Okres przejściowy miał również na celu: (i) ułatwienie procesu zwrotu i prywatyzacji gruntów rolnych; (ii) usprawnienie rejestrów gruntów i katastru oraz uregulowanie praw własności; oraz (iii) rozminowanie gruntów rolnych. W sprawozdaniu z dnia 8 maja 2017 r. w sprawie "Przeglądu środków przejściowych dotyczących nabywania nieruchomości rolnych przewidzianych w traktacie o przystąpieniu Chorwacji do UE z 2011 r." (zwanym dalej "przeglądem śródokresowym") Komisja podkreśliła wagę ukończenia realizacji wspomnianych celów przed upływem przewidzianego okresu przejściowego 2 .

(3) Dnia 15 listopada 2019 r. Chorwacja złożyła wniosek o przedłużenie okresu przejściowego dotyczącego nabywania gruntów rolnych o trzy lata.

(4) Według danych dostępnych dla Eurostatu ceny gruntów rolnych w Chorwacji należą do najniższych w Unii Europejskiej. Nie oczekiwano pełnego wyrównania cen gruntów rolnych ani też nie postrzegano go jako niezbędnego warunku zakończenia okresu przejściowego. Niemniej widoczne różnice w cenach gruntów rolnych między Chorwacją a niemal wszystkimi krajami UE-15 są na tyle znaczące, że mogą one nadal stanowić przeszkodę dla płynnego przejścia do równowagi cenowej.

(5) Z danych Eurostatu wynika również, że między Chorwacją a prawie wszystkimi pozostałymi państwami członkowskimi, w szczególności UE-15 nadal utrzymują się różnice w poziomie PKB na mieszkańca według standardów siły nabywczej. Tym samym obecne ceny gruntów rolnych są wysokie w stosunku do wskaźników siły nabywczej w Chorwacji.

(6) Według badania struktury gospodarstw rolnych z 2016 r. 3  struktura własności gruntów w Chorwacji charakteryzuje się przewagą małych gospodarstw rodzinnych i rozdrobnionych gospodarstw rolnych. W porównaniu z przeciętnym rolnikiem w Unii Europejskiej przeciętny chorwacki rolnik uprawia o 30 % mniejszą powierzchnię gruntów rolnych, hoduje jedynie połowę dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza i wytwarza o 56 % niższą standardową produkcję. Proces konsolidacji tych małych gospodarstw jest nadal w toku. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych jest jednym z głównych czynników ograniczających rozwój rolnictwa w Chorwacji.

(7) Niższa wydajność chorwackich rolników w porównaniu z innymi europejskimi rolnikami ma negatywny wpływ na konkurencyjność tych pierwszych. W porównaniu ze średnią wydajnością rolnictwa w Unii Europejskiej wydajność rolnictwa Republiki Chorwacji w 2018 r. jest niższa o 70,2 %. Władze chorwackie twierdzą, że na europejskim jednolitym rynku chorwackie rolnictwo nie jest wystarczająco konkurencyjne.

(8) Ponadto w swoim wniosku o przedłużenie władze chorwackie podkreślają, że potrzeba więcej czasu na pełne wdrożenie niektórych projektów, po zakończeniu których łatwiejsze powinno być nabywanie gruntów rolnych, w tym projektów takich jak: (i) prywatyzacja i zwrot gruntów; (ii) uregulowanie praw własności; (iii) uporządkowanie danych zawartych w rejestrze gruntów i katastrze; oraz (iv) kontynuowanie odminowywania gruntów rolnych, co do których istnieje podejrzenie, że nadal mogą być zaminowane.

(9) W tej sytuacji można przewidzieć - zgodnie ze stanowiskiem władz chorwackich - że zniesienie istniejących ograniczeń z dniem 1 lipca 2020 r. miałoby znaczący wpływ na ceny gruntów na wszystkich obszarach geograficznych Chorwacji. W związku z tym nie skorzystano z możliwości ograniczenia przedłużenia okresu przejściowego do wybranych obszarów geograficznych, znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji. W perspektywie krótko- i średnioterminowej bardzo prawdopodobny byłby wzrost cen gruntów rolnych, który byłby niekorzystny dla strukturalnej transformacji chorwackiego rolnictwa, w tym transformacji małych gospodarstw w średnie gospodarstwa rolne. Dlatego też istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia poważnych zakłóceń na chorwackim rynku gruntów rolnych wraz z wygaśnięciem okresu przejściowego.

(10) Należy zatem zezwolić na przedłużenie okresu przejściowego, o którym mowa w rozdziale 3 załącznika V do Aktu przystąpienia z 2011 r., o trzy lata.

(11) Aby w pełni przygotować rynek na liberalizację, niezwykle ważne jest, by - nawet w niekorzystnych warunkach gospodarczych - wspierać poprawę jakości rolnictwa w Chorwacji z wykorzystaniem szeregu różnych działań. Działania te zostały już podkreślone w przeglądzie śródokresowym i obejmują: (i) zakończenie reformy rolnej; oraz (ii) zwrot i prywatyzację gruntów rolnych w okresie przejściowym.

(12) Zważywszy, że otwarty i jednolity rynek był zawsze istotny dla dobrobytu całej Europy, napływ kapitału zagranicznego na chorwacki rynek gruntów rolnych mógłby przynieść ze sobą także potencjalne korzyści dla tego rynku. Jak podkreślono w przeglądzie śródokresowym, inwestycje zagraniczne w sektorze rolnym mogą również mieć istotny długoterminowy wkład w zapewnienie kapitału i wiedzy oraz w funkcjonowanie rynków gruntów i wydajność produkcji rolnej. Stopniowe rozluźnianie ograniczeń dotyczących praw własności dla obcokrajowców i zagranicznych podmiotów jeszcze w trakcie obowiązywania okresu przejściowego pomogłoby przygotować rynek na pełną liberalizację.

(13) W trosce o pewność prawa i w celu zapobieżenia zaistnieniu próżni prawnej w chorwackim systemie prawnym wraz z wygaśnięciem bieżącego okresu przejściowego niniejsza decyzja powinna wejść w życie z dniem jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł  1

Okres przejściowy dotyczący nabywania gruntów rolnych w Chorwacji, o którym mowa w rozdziale 3 załącznika V do

Aktu przystąpienia z 2011 r., przedłuża się do dnia 30 czerwca 2023 r.

Artykuł  2

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli dnia 16 czerwca 2020 r.
W imieniu Komisji
Ursula VON DER LEYEN
Przewodnicząca
1 Sprawozdanie Komisji dla Rady z dnia 8 maja 2017 r. "Przegląd środków przejściowych dotyczących nabywania nieruchomości rolnych przewidzianych w traktacie o przystąpieniu Chorwacji do UE z 2011 r.", COM(2017) 217.
2 Idem.
3 Aby zapoznać się z badaniem struktury gospodarstw rolnych, zob. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?tit-le=Glossary:FSS.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.L.2020.192.1

Rodzaj: Decyzja
Tytuł: Decyzja 2020/787 przedłużająca okres przejściowy dotyczący nabywania gruntów rolnych w Chorwacji
Data aktu: 16/06/2020
Data ogłoszenia: 17/06/2020
Data wejścia w życie: 17/06/2020