Współsprawozdawca: Stefano PALMIERI
| Doradczyni i doradca |
Brigitte BACH (z ramienia sprawozdawcy) Pier Francesco MORETTI (z ramienia współsprawozdawcy) |
| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 23.1.2025 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji |
| Data przyjęcia przez sekcję | 26.6.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 16.7.2025 |
| Sesja plenarna nr | 598 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 186/1/4 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) z zadowoleniem przyjmuje dążenie Komisji Europejskiej do ustanowienia "piątejswobody" - czyli swobodnego przepływu badań naukowych, innowacji i wiedzy. Europa jest czołowym twórcą wiedzy, a w obliczu narastających napięć geopolitycznych i rosnącego znaczenia suwerenności w zakresie wiedzy należy wykorzystać ten strategiczny atut.
1.2. EKES popiera uznanie wiedzy za europejskie dobro publiczne oraz proklamuje obieg wiedzy jako prawo podstawowe. Ostatecznym celem tworzenia i obiegu wiedzy musi być dobrobyt społeczny. W tym kontekście Komitet podkreśla znaczenie jasnych zasad dotyczących własności danych dla zapewnienia sprawiedliwego dostępu do zasobów wiedzy, ich wykorzystania i ochrony.
1.3. EKES wzywa Komisję do kontynuowania działań i zachęt strukturalnych, zwłaszcza w obszarach, w których niechęć państw członkowskich utrudnia postęp i ujednolicenie, takich jak podatki, emerytury, płeć, miejsca pracy, wynagrodzenia oraz wyzwania związane ze zwiększaniem skali przedsiębiorstw oraz transgraniczną mobilnością osób i funduszy.
1.4. Komitet podkreśla znaczenie krajowego celu dotyczącego przeznaczenia 3 % krajowego PKB na wydatki na badania naukowe i innowacje, a jednocześnie zwraca się o dodatkowy 1 % na gotowość i badania w dziedzinie podwójnego zastosowania.
1.5. Aby zapoczątkować przełom, EKES apeluje o uniezależnienie krajowych inwestycji w badania naukowe i innowacje od zasad dotyczących deficytu do czasu osiągnięcia celu w zakresie wydatków na poziomie 3 %. Co więcej, należy w coraz większym stopniu wykorzystywać inne fundusze (np. objęte polityką spójności) i dostosowywać je do działań w dziedzinie badań naukowych i innowacji.
1.6. Ambitny 10. program ramowy może posłużyć jako podstawa podejścia opartego na wiedzy w celu zapewnienia znaczących rozwiązań pozwalających sprostać wyzwaniom stojącym przed UE, które utorują drogę do wzrostu gospodarczego, osiągnięcia pozycji lidera technologicznego oraz postępu społecznego. Aby w pełni wykorzystać ten potencjał, potrzebna jest struktura zarządzania umożliwiająca badania naukowe i innowacje we wszystkich krajach, sektorach i dyscyplinach.
1.7. EKES apeluje o podjęcie zdecydowanych starań na rzecz ograniczenia biurokracji 1 i przyspieszenia procedur (np. w zakresie finansowania i udziału w projektach). Prostsze, szybsze i bardziej przejrzyste mechanizmy są niezbędne do wyeliminowania utrzymujących się barier w obiegu wiedzy.
1.8. Komitet podkreśla znaczenie umiejętności i edukacji oraz apeluje o skuteczniejsze ogólnoeuropejskie uznawanie norm dotyczących kwalifikacji (np. dyplomów europejskich).
1.9. Swobodny przepływ wiedzy i akt o EPB powinny obejmować cały dynamiczny cykl badań naukowych i innowacji, w tym szkolnictwo wyższe, badania w ramach współpracy i badania stosowane oraz przedsiębiorstwa typu startup, tak aby zagwarantować, że wiedza przełoży się na innowacje i wpływ.
1.10. W coraz bardziej niepewnym świecie kluczowe znaczenie ma prowadzenie polityki antycypacyjnej, która pozwala łączyć cele krótko- i długoterminowe oraz reagować na pojawiające się zagrożenia. EKES uznaje strategiczną rolę prognozowania i apeluje o włączenie go do zarządzania swobodnym przepływem wiedzy.
1.11. Komitet uznaje rolę i potencjał sztucznej inteligencji (AI) we wspieraniu wiedzy, badań naukowych i innowacji. Należy jednak unikać wynikających z tych technologii wyzwań, które mają wpływ na pracownice i pracowników, i przeciwdziałać im. EKES apeluje o podjęcie inicjatyw ustawodawczych w celu ochrony praw pracowniczych oraz dopilnowanie, by interakcje oraz procesy decyzyjne w interfejsach człowiek-maszyna były ukierunkowane na człowieka 2 .
1.12. Komitet podkreśla potrzebę przyjęcia wyważonego podejścia do wyborów leżących u podstaw swobodnego przepływu wiedzy- na przykład między spójnością a doskonałością czy otwartością a autonomią. Uświadomienie sobie tych sprzeczności jest kluczowe dla rozsądnego, przyszłościowego i sprawiedliwego kształtowania polityki. Uznając wyzwania związane z bezpieczeństwem badań i ryzykiem międzynarodowej ingerencji, EKES uważa, że należy zachować sprawiedliwą równowagę między kontrolą, ograniczeniami i otwartością. Zasadnicze znaczenie ma potwierdzenie zasady "wolności w odpowiedzialności" dzięki skutecznej, efektywnej i przejrzystej samorządności podmiotów w tym sektorze 3 .
1.13. Swobodny przepływ wiedzy musi obejmować mechanizmy przeciwdziałania dezinformacji i pseudonauce, budowania zaufania do instytucji naukowych i propagowania umiejętnego korzystania z wiedzy. Kluczowe znaczenie dla kształtowania polityki opartej na wiedzy i dla odporności demokratycznej ma rozwijanie krytycznego myślenia poprzez edukację, wspieranie komunikacji naukowej i zapewnienie dostępu do wiarygodnych informacji.
2. Uwagi ogólne
2.1. Oczekuje się, że w trzecim kwartale 2026 r. Komisja opublikuje akt o europejskiej przestrzeni badawczej (akt o EPB). Celem tej inicjatywy jest ustanowienie "piątej swobody" 4 , zaproponowanej w raporcie Letty 5 i wspomnianej w piśmie określającym zadania do komisarz Ekateriny Zaharievej. Wzmocni ona swobodny przepływ badań, innowacji i wiedzy, zmniejszy fragmentację oraz umocni badania naukowe i innowacje na jednolitym rynku.
2.2. Podejście oparte na wiedzy może przynieść znaczące rozwiązania pozwalające sprostać wyzwaniom stojącym przed UE i otworzyć jej drogę do wzrostu gospodarczego, osiągnięcia pozycji lidera technologicznego oraz postępu społecznego. Akt o EPB należy zatem przyjąć z aprobatą.
2.3. Wiedza jest wynikiem doświadczeń, badań i analiz, który kształtuje kulturę, zachowania i wartości. Europa ma w tym względzie długą tradycję i powinna polegać na wiedzy jako potężnym narzędziu demokracji, solidarności, równości, praw i wolności.
2.4. Warunki ramowe dotyczące polityki w dziedzinie badań naukowych i innowacji znacznie się zmieniły. Chociaż cele zrównoważonego rozwoju i Zielony Ład pozostają kluczowe, globalna dynamika przyniosła niedawno nowe, wzajemnie powiązane priorytety, takie jak autonomia strategiczna, obrona i zrównoważona konkurencyjność. W tym kontekście wiedza może odgrywać inną rolę - zwłaszcza (choć nie wyłącznie) w strategicznych dziedzinach technologii. Sama koncepcja wiedzy ewoluuje, co można zaobserwować w transformacji zbiorowych systemów poznawczych napędzanych przez sztuczną inteligencję, rzeczywistość rozszerzoną i mikroprocesory neuronowe 6 . EKES zaleca zatem, by akt o EPB wykraczał poza dobrowolną koordynację w kierunku środków regulacyjnych i zachęt strukturalnych.
3. Aspekty strukturalne i regulacyjne
3.1. EKES podkreśla potrzebę zmian strukturalnych i regulacyjnych, aby osiągnąć cele aktu o EPB. Akt o EPB może stanowić plan działania obejmujący niezbędne inicjatywy na szczeblu UE służące sprostaniu tym wyzwaniom.
3.2. Zmiany strukturalne i regulacyjne są konieczne dla poprawy transgranicznego otwartego finansowania i możliwości przenoszenia dotacji. Aby zoptymalizować wydajność i wpływ, można wykorzystać inicjatywy takie jak EUREKA, Eurostars, ELISE i ogólnoeuropejska infrastruktura Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (obejmująca edukację, badania i biznes) do wzmocnienia transgranicznych badań naukowych i innowacji.
3.3. EKES zwraca uwagę na znaczenie ogólnoeuropejskich standardów kwalifikacji. Mobilność naukowców i dzielenie się wiedzą zależą od szerokiego uznania umiejętności. Uznawanie europejskich kwalifikacji (np. dyplomu europejskiego) jest konieczne, aby umożliwić korzystanie z piątej swobody, np. poprzez usprawnienie procedur automatycznego uznawania kwalifikacji.
3.4. Utrudnieniem dla partycypacji i mobilności pracowników w dalszym ciągu są bariery strukturalne, w tym w zakresie emerytur, wynagrodzeń i opodatkowania. Należy również podkreślić utrzymujący się efekt nierówności płci 7 i niepewne zatrudnienie naukowców na wczesnym etapie kariery.
3.5. EKES podkreśla kluczową rolę bezpieczeństwa badań naukowych i innowacji, zwłaszcza w sektorach wrażliwych, takich jak obronność i medycyna. Niezbędne jest zapewnienie solidnej kontroli nad infrastrukturą cyfrową, jakością i bezpieczeństwem danych - w szczególności ochroną tożsamości - oraz zajęcie się wpływem sztucznej inteligencji, własnością danych w umowach licencyjnych i propagandą.
3.6. Komitet podkreśla, że powinniśmy traktować wiedzę jako europejskie dobro publiczne. Szeroki dostęp do wiedzy naukowej, danych i technologii ma kolosalne znaczenie dla strategicznych celów Europy. Choć akt o EPB słusznie promuje przejrzystość i dostępność - przez publikowanie w trybie otwartego dostępu, otwartą naukę, infrastrukturę i udostępnianie danych - budzi on obawy co do kosztów (np. opłat za publikację) i równowagi między otwartością a innowacjami sektora prywatnego (zob. pkt 4.18). Akt o EPB powinien umocnić politykę w dziedzinie własności intelektualnej i udzielania licencji, w tym usprawnić patentowanie i wzmocnić jednolity system patentowy. Komisja powinna nadać priorytet ogólnoeuropejskim platformom cyfrowym.
3.7. W świetle zmian geopolitycznych i zagrożeń hybrydowych EKES z zadowoleniem przyjmuje proponowane zalecenie Rady, aby zwiększyć bezpieczeństwo umiędzynarodowienia badań naukowych i innowacji 8 . Popiera się w nim lepszą koordynację między państwami członkowskimi. Mimo podatności sektora badań naukowych i innowacji na szkodliwe ingerencje, otwartość i międzynarodowa wymiana wiedzy pozostają kwestią fundamentalną. Należy znaleźć sprawiedliwą równowagę między bezpieczeństwem a otwartością 9 .
4. Szersza perspektywa
4.1. EKES pragnie zwrócić uwagę na szersze, podstawowe aspekty, które niekiedy są niedostatecznie uwzględniane, a które należy wziąć pod uwagę przy ustanawianiu swobodnego przepływu wiedzy.
4.2. Dobrze finansowany program ramowy (potencjalnie dostosowany do Kompasu europejskiej konkurencyjności, ale z własnym zarządzaniem) ma zasadnicze znaczenie w kontekście aktu o EPB. Komitet z zadowoleniem przyjmuje proponowany budżet w wysokości 220 mld EUR oraz Deklarację warszawską. Biorąc pod uwagę zmiany geopolityczne, należy rozważyć cel w zakresie wydatków na badania i rozwój na poziomie 3 + 1 % PKB, przy czym ten 1 % miałby być przeznaczony na budowanie gotowości i badania w dziedzinie podwójnego zastosowania. Warto dogłębniej zbadać możliwość silniejszych powiązań między propagowaniem badań i rozwoju a rozszerzeniem UE, spójnością i bezpieczeństwem żywnościowym. Należy rozszerzyć istniejące synergie, takie jak przesunięcia z EFRR do programu "Horyzont Europa" 10 . EKES zaleca również wyznaczenie wiążących celów w zakresie budowania zdolności i opracowanie ogólnounijnych ram monitorowania, aby zapewnić postęp, przejrzystość i porównywalność.
4.3. Aby zapoczątkować przełom, EKES apeluje o uniezależnienie krajowych inwestycji w badania naukowe i innowacje od zasad dotyczących deficytu do czasu osiągnięcia celu w zakresie wydatków na poziomie 3 %.
4.4. Solidny FP10 jest niezbędny, by zwiększyć globalną atrakcyjność Europy oraz wspierać tworzenie i upowszechnianie wiedzy, co jest jednym z głównych celów aktu o EPB. Jego wartość dodana polega na umożliwieniu badań transgranicznych, międzysektorowych i interdyscyplinarnych i zależy między innymi od własnej struktury zarządzania odpowiedniej do promowania badań naukowych i innowacji ponad granicami. W związku z tym 10. program ramowy należy postrzegać jako podstawową strukturę, na której powinien opierać się swobodny przepływ wiedzy.
4.5. Kluczową rolę w programie muszą odgrywać badania stosowane i prowadzone w ramach współpracy, tak aby zapewnić przełożenie badań na skutki gospodarcze i społeczne. W programie należy skupić się również na ograniczeniu zbędnej biurokracji, opracowaniu bardziej efektywnych zasad sprawozdawczości i ułatwieniu dostępu.
4.6. Aby przyspieszyć złożony proces od badań podstawowych do zwiększania skali innowacji, "piąta swoboda" musi wykraczać poza badania podstawowe. Obecnie zbyt wiele uwagi poświęca się nakładom na innowacje 11 , a zbyt mało pełnemu cyklowi badań naukowych i innowacji z perspektywy systemowej. Dobrze wyważone połączenie wsparcia dla badań podstawowych i stosowanych, zwiększanie skali innowacji oraz silny trójkąt kształcenia, działalności gospodarczej i badań naukowych to kluczowe filary europejskiej konkurencyjności.
4.7. Cennym uzupełnieniem byłaby unijna Rada ds. Badań Przemysłowych i Technologicznych, która zapewniłaby jednolite stanowisko w dziedzinie badań stosowanych i wzmocniłaby pierwszoplanową pozycję Europy w strategicznych dziedzinach.
4.8. Biorąc pod uwagę rozdrobniony europejski krajobraz badań naukowych i innowacji oraz schematyczne myślenie, organizacje i przedsiębiorstwa zapewniające funkcje sieciowe i transferowe powinny być postrzegane jako główne czynniki umożliwiające swobodny przepływ wiedzy za sprawą poprawy koordynacji, komunikacji i transferu wiedzy (np. Centrum Mediów Naukowych, fabryki AI, EIT). Organizacje partycypacyjne i obywatelskie, instytucje pośredniczące i kształcenie pozaformalne należy uznać za kluczowe dla obiegu wiedzy oraz akceptacji i absorpcji społecznej.
4.9. Zdaniem EKES-u swobodny przepływ wiedzy stanowi szansę na opracowanie mapy europejskich działań w dziedzinie badań naukowych i innowacji. Przedstawienie przeglądu planowanych, trwających i przyszłych badań oraz ich wyników przyczyniłoby się do zwiększenia przejrzystości, koordynacji i widoczności - zwłaszcza dla przedsiębiorstw - oraz pozwoliłoby lepiej zrozumieć społeczne korzyści z działalności badawczo-rozwojowej (takie jak tworzenie miejsc pracy czy dochody podatkowe). UE powinna opracować lub ujednolicić platformy służące systematycznemu mapowaniu działalności w dziedzinie badań naukowych i innowacji, opierając się na takich inicjatywach jak europejska chmura dla otwartej nauki i CORDIS. EKES wzywa również Komisję do określenia instrumentów wspierających swobodny przepływ wiedzy, takich jak program Erasmus, działania "Maria Skłodowska-Curie" lub regiony wiedzy.
4.10. Komitet podkreśla, że potencjalne "koszty braku działań na poziomie europejskim" są znaczne, w tym w odniesieniu do badań naukowych i innowacji. Fragmentacja i słaba koordynacja ograniczają upowszechnianie wiedzy oraz zwiększają ryzyko powielania działań i zmniejszają skuteczność. Głębsza integracja UE w kluczowych obszarach polityki może przynieść znaczne korzyści gospodarcze 12 . Umocnienie swobodnego przepływu wiedzy w całym cyklu badań naukowych i innowacji jest zatem kluczowe dla zwiększenia konkurencyjności i odporności UE.
4.11. "Piąta swoboda" oferuje możliwość stworzenia przestrzeni sprzyjającej powstawaniu i stosowaniu wiedzy w całej Europie, ponieważ wspiera jej obieg, wykorzystanie i wdrażanie. Wśród proponowanych instrumentów można wymienić krótkoterminowe i średnioterminowe pobyty obywateli UE na uczelniach, w organizacjach prowadzących badania naukowe, organizacjach badawczo-technologicznych lub przedsiębiorstwach, które umożliwiałyby transfer wiedzy między ośrodkami, a także rozwinięcie inicjatywy "pieczęć doskonałości". Skuteczny transfer wymaga zmiany kontekstu i zdolności absorpcyjnych w obszarach przyjmujących. Wzmocnienie tych zdolności powinno być priorytetem, wspieranym przez fundusze objęte polityką spójności. Równie ważne jest dopasowanie odpowiednich osób do odpowiednich stanowisk, co wymaga lepszych mechanizmów rozwoju talentów dostosowanych do potrzeb branży.
4.12. Europa musi zająć się podstawowym wąskim gardłem w finansowaniu innowacji: powolnym czasem oczekiwania na zatwierdzenie. Innowacje o dużym potencjale wymagają szybkiego wsparcia, aby utrzymać tempo rozwoju. Komisja powinna zatem uprościć dostęp do finansowania, ograniczyć biurokrację i zapewnić szybkie, elastyczne finansowanie dla innowatorów.
4.13. EKES podkreśla znaczenie i potencjał sztucznej inteligencji dla rozwoju swobodnego przepływu wiedzy i zwiększenia produktywności w Europie. Biorąc pod uwagę wszechobecny potencjał sztucznej inteligencji, potrzebne jest podejście zapobiegające wyzwaniom, które mogą mieć wpływ na pracowników. Przy pomocy przepisów należy zlikwidować luki w ochronie pracowników i zapewnić kontrolę człowieka we wszystkich interakcjach z maszyną.
4.14. Prognozowanie strategiczne może w znacznym stopniu wspierać zaangażowanie obywateli, ukierunkowanie badań naukowych i innowacji, misje i partnerstwa europejskie, inteligentną specjalizację oraz dwojaką transformację 13 . Prognozowanie zapewnia cenne podejście do tworzenia bezpiecznych przestrzeni, np. na szczeblu lokalnym, do testowania scenariuszy, łączenia "eksnowacji" z innowacjami oraz identyfikowania słabych sygnałów i przełomowych pomysłów w celu uwzględnienia krótko- i długoterminowych wizji w ramach sprawiedliwej transformacji 14 . EKES wzywa do promowania doskonałości naukowej UE, do wspierania ekosystemu generującego wartości niematerialne oraz do wspierania koncepcji wysokiego ryzyka, a także jasnych zasad ich ochrony. Kilka nowych technologii już zidentyfikowano jako wartościowe dla sprostania kluczowym wyzwaniom 15 . Inne obiecujące rozwiązania mogą zapewnić zintegrowany zrównoważony rozwój, gwarantując dostawy surowców krytycznych w połączeniu z ochroną środowiska 16 i neutralnością pod względem emisji dwutlenku węgla.
4.15. Podczas dyskusji na temat poprawy globalnej konkurencyjności Europy nie można zapominać o potrzebie transformacyjnych innowacji i zmian systemowych, które pozwolą stawić czoła wyzwaniom społecznym. Potrzebna jest równowaga między wolnością a "kierunkowością" innowacji. Europa musi wykorzystać dostępne szanse, a równocześnie zadbać o ochronę wartości społecznych i zapewnić postęp w zakresie zielonej transformacji. Niezbędne jest także wypracowanie europejskiego podejścia do rozwoju 17 .
4.16. Wiedzę w zakresie transformacji należy szybko rozpropagować w systemach społecznotechnicznych i pomiędzy nimi. Wymaga to systemowego spojrzenia na badania naukowe i innowacje: swobodny przepływ wiedzy powinien obejmować szeroki zakres podmiotów - w tym szkoły, społeczeństwo obywatelskie i organizacje publiczne - aby wspierać rozpowszechnianie innowacji transformacyjnych i opartego na wiedzy, elastycznego kształtowania polityki.
4.17. Oprócz powiązań między nauką a przemysłem EKES kładzie nacisk na powiązania między nauką a polityką. "Piąta swoboda" powinna sprzyjać szybkiemu wykorzystywaniu wyników badań w kształtowaniu polityki opartej na wiedzy, a to oznacza konieczność udziału specjalistów z zakresu administracji publicznej i polityki w programach mobilności.
4.18. Nieodłączną częścią swobodnego przepływu wiedzy są kompromisy - są one często złożone i trudne, a niekiedy wręcz niemożliwe do osiągnięcia. EKES zdecydowanie zaleca uznanie ich od samego początku, ponieważ ma to zasadnicze znaczenie dla świadomego kształtowania polityki. Kompromisy te dotyczą między innymi następujących kwestii:
- Spójność a doskonałość: wzmocnienie przywództwa w kluczowych dziedzinach prawdopodobnie przyniesie korzyści
niektórym regionom, a innym nie. Usunięcie barier dla mobilności ma ogromny potencjał, ale może pogłębić dysproporcje. EPB musi zatem uwzględniać dynamikę regionalną, wspierać strategie ukierunkowane terytorialnie (np. strategie inteligentnej specjalizacji) i instytucje w regionach o niższych zdolnościach w zakresie badań naukowych i innowacji oraz lepiej łączyć się z instrumentami spójności i "węzłami EPB".
- Otwartość a autonomia strategiczna: w dążeniu do wyważenia globalnych przepływów wiedzy i suwerenności technologicznej UE musi przyjąć otwarte podejście do współpracy, ale musi być świadoma ryzyka.
- Ochrona własności intelektualnej a otwarta nauka: wybór między wspieraniem otwartego dostępu do danych a zapewnianiem zachęt komercyjnych za pomocą praw własności intelektualnej. Należy stosować zasadę "otwarty w największym możliwym zakresie, zamknięty tylko w koniecznym" 18 .
- Szybkość a nadzór regulacyjny/etyczny: presja na szybkie innowacje a kontrola etyczna, zwłaszcza w przypadku nowych dziedzin, takich jak sztuczna inteligencja.
- Własność prywatna a europejskie dobro publiczne: zapewnienie szerokiego dostępu do wiedzy i innowacji przy jednoczesnym poszanowaniu inwestycji sektora prywatnego i uczciwych zysków komercyjnych.
4.19. Biorąc pod uwagę sytuację w USA, swobodny przepływ wiedzy powinien obejmować strategie mające na celu odwrócenie drenażu mózgów i startupów. Możliwe instrumenty obejmują przyspieszone procedury wydawania wiz, ograniczone czasowo ulgi podatkowe dla napływających talentów oraz plany działania dotyczące poszczególnych sektorów. EKES apeluje o uniezależnienie istotnych inwestycji od zasad deficytu krajowego.
4.20. Komitet jest głęboko zaniepokojony rozprzestrzeniającymi się dezinformacją i pseudonauką, które podważają oparte na dowodach kształtowanie polityki i odporność demokratyczną. Swobodny przepływ wiedzy musi obejmować mechanizmy przeciwdziałania dezinformacji, wzmacniania zaufania do instytucji naukowych i promowania "umiejętności korzystania z wiedzy". Kluczowe znaczenie ma rozwijanie krytycznego myślenia poprzez edukację, wspieranie komunikacji naukowej i zapewnienie dostępu do wiarygodnych informacji. Jednym z godnych uwagi przykładów w tym względzie jest negowanie zmiany klimatu.
5. Rola EKES-u, KR-u i agencji europejskich 19
5.1. EKES, KR lub agencje europejskie 20 mogą odegrać ważną rolę w kształtowaniu aktu o EPB przez propagowanie środków z zakresu polityki, które powiążą badania naukowe i innowacje z potrzebami społecznymi oraz zapewnią uwzględnienie wiedzy lokalnej, doświadczeń społeczeństwa obywatelskiego i oddolnych perspektyw w procesie tworzenia polityki. Mogą one wspierać integracyjne uczestnictwo i pomagać w zapewnieniu szerokiego podziału korzyści między regionami i grupami społecznymi (zob. pkt 3.4).
5.2. EKES, KR lub agencje europejskie mogłyby wspierać rozpowszechnianie, transfer i zmianę kontekstu wiedzy, wzmacniając zdolności absorpcyjne i gotowość regionów (zob. pkt 4.11). Są one również dobrze przygotowane do przeprowadzania oceny skutków społecznoekonomicznych finansowania transgranicznego, mogą pomóc zapobiegać nadmiernej koncentracji wzrostu opartego na wiedzy tylko w wybranych ośrodkach innowacji oraz dopilnować, by zarządzanie EPB opierało się na wskaźnikach regionalnych i społecznych (zob. pkt 4.18).
Bruksela, dnia 16 lipca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5138 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Akt o EPB: odblokowanie swobodnego przepływu wiedzy (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 28/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 28/10/2025 |