Parlament Europejski,- uwzględniając projekt decyzji wykonawczej Komisji zezwalającej na wprowadzenie do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 87427 * MON 89034 * MIR162 * NK603 oraz genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę łączącą dwie, trzy lub cztery modyfikacje MON 87427, MON 89034, MIR162 i NK603, składających się z tych odmian kukurydzy lub z nich wyprodukowanych oraz uchylającej decyzję wykonawczą Komisji (UE) 2018/1111 na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady (D068777/01,
- uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy 1 , w szczególności jego art. 7 ust. 3 i art. 19 ust. 3,
- uwzględniając fakt, że głosowanie przeprowadzone 15 września 2020 r. w Stałym Komitecie ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie doprowadziło do wydania opinii,
- uwzględniając art. 11 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję 2 ,
- uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 22 maja 2019 r. opublikowaną 8 lipca 2019 r. 3 ,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje zawierające sprzeciw wobec zezwoleń na wprowadzanie organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) 4 ,
- uwzględniając art. 112 ust. 2 i 3 Regulaminu,
- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,
A. mając na uwadze, że 15 lutego 2016 r. przedsiębiorstwo Monsanto Europe S.A./N.V., w imieniu przedsiębiorstwa Monsanto z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, zgodnie z art. 5 i 17 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 złożyło we właściwym organie krajowym w Niderlandach wniosek o zezwolenie na wprowadzenie do obrotu żywności, składników żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną kukurydzę MON 87427 x MON 89034 x MIR162 x NK603 ("kukurydzę poddaną złożonej modyfikacji genetycznej"), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych; mając na uwadze, że wniosek ten dotyczył również wprowadzenia do obrotu produktów zawierających kukurydzę poddaną złożonej modyfikacji genetycznej lub składających się z niej, przeznaczonych do innych zastosowań niż w żywności i paszy, z wyjątkiem uprawy; mając na uwadze, że wniosek ten dotyczył również wprowadzenia do obrotu produktów zawierających kukurydzę z jedną z 10 subkombinacji pojedynczych modyfikacji genetycznych, które obejmuje ta złożona modyfikacja genetyczna, składających się z takiej kukurydzy lub z niej wyprodukowanych;
B. mając na uwadze, że kukurydza poddana złożonej modyfikacji genetycznej pochodzi skrzyżowania czterech rodzajów zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy (MON 87427, MON 89034, MIR162 i NK603), wykazuje odporność na herbicydy zawierające glifosat i wytwarza trzy białka owadobójcze (Cry1A.105, Cry2Ab2 i Vip3A20, znane jako białka "Bt" lub "Cry"), toksyczne dla larw niektórych łuskoskrzydłych (motyli i ciem) 5 ,
C. mając na uwadze, że za podstawę oceny kukurydzy poddanej złożonej, poczwórnej modyfikacji genetycznej oraz pozostałych sześciu subkombinacji posłużyły wcześniejsze oceny czterech pojedynczych modyfikacji i czterech subkombinacji kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej, na które wydano już zezwolenie 6 ;
D. mając na uwadze, że 22 maja 2019 r. EFSA pozytywnie zaopiniował wniosek, a opinię tę opublikowano 8 lipca 2019 r.;
E. mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie może wywierać szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt ani na środowisko naturalne, a przy sporządzaniu decyzji Komisja musi brać pod uwagę wszelkie istotne przepisy prawa Unii oraz inne uzasadnione czynniki istotne dla sprawy;
Uwagi państw członkowskich i dodatkowe spostrzeżenia
F. mając na uwadze liczne uwagi zgłoszone EFSA przez państwa członkowskie w ciągu trzymiesięcznego okresu konsultacji 7 ; mając na uwadze, że te krytyczne uwagi obejmują następujące kwestie: nie przeprowadzono analizy dotyczącej pozostałości glifosatu lub jego metabolitów na powierzchni kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej; nie przetestowano ewentualnych synergicznych lub antagonistycznych efektów białek Cry i białka Vip oraz pozostałości herbicydów; nie odpowiedziano na pytania o bezpieczeństwo zmodyfikowanej genetycznie kukurydzy oraz pochodzącej z niej żywności i paszy; nie oceniono potencjalnego długoterminowego wpływu takiej żywności lub paszy na rozrodczość lub rozwój płodu; z powodu braku informacji nie można w pełni ocenić bezpieczeństwa kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej;
G. mając na uwadze, że według niezależnej analizy naukowej nie można m.in. wyciągnąć ostatecznych wniosków na temat bezpieczeństwa kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej, nie można zaakceptować oceny toksykologicznej i oceny ryzyka dla środowiska, a ocena ryzyka nie spełnia wymogów oceny ryzyka dla układu odpornościowego 8 ;
H. mając na uwadze, że wnioskodawca nie przedstawił danych doświadczalnych o sześciu subkombinacjach kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej, które nie mają obecnie zezwolenia na wprowadzenie do obrotu;
Brak oceny pozostałości herbicydów, ich metabolitów i łącznego wpływu różnych substancji w połączeniu
I. mając na uwadze liczne badania, które wykazały, że uprawa roślin genetycznie zmodyfikowanych odpornych na herbicydy prowadzi do większego zużycia herbicydów "uzupełniających", co w dużej mierze wynika z powstawania chwastów odpornych na herbicydy 9 ; mając na uwadze, że w związku z tym należy się spodziewać, iż w uprawach kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej będą stosowane wyższe, a ponadto powtarzane dawki glifosatu, zatem w zbiorach może znaleźć się większa ilość pozostałości tej substancji; mając na uwadze, że w kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej występuje ekspresja trzech białek odpornych na glifosat, co dodatkowo zwiększa odporność rośliny na wyższe dawki i powtarzane opryski;
J. mając na uwadze utrzymujące się wątpliwości co do rakotwórczości glifosatu; mając na uwadze, że EFSA stwierdził w listopadzie 2015 r., iż jest mało prawdopodobne, aby glifosat był rakotwórczy, a Europejska Agencja Chemikaliów uznała w marcu 2017 r., że nie ma podstaw, by zaliczyć go do substancji rakotwórczych; mając na uwadze, że z kolei Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem, wyspecjalizowana agencja Światowej Organizacji Zdrowia ds. badań nad rakiem, w 2015 r. zaliczyła glifosat do substancji prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi;
K. mając na uwadze, że w opinii naukowej z 22 maja 2019 r. panel EFSA ds. organizmów zmodyfikowanych genetycznie (panel EFSA ds. GMO) stwierdził, iż "oceną pozostałości herbicydów w uprawach kukurydzy odpornej na herbicydy istotnych dla omawianego wniosku zajął się Dział ds. Pestycydów EFSA" 10 ; mając jednak na uwadze, że według opinii Działu ds. Pestycydów EFSA dane o pozostałościach glifosatu na powierzchni genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy ze zmianami dotyczącymi EPSPS 11 są niewystarczające, by określić najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości i wartości oceny ryzyka 12 ;
L. mając na uwadze, że według Działu ds. Pestycydów EFSA brakuje również danych toksykologicznych umożliwiających ocenę ryzyka dla konsumentów w odniesieniu do szeregu produktów rozpadu glifosatu istotnych w przypadku upraw zmodyfikowanych genetycznie odpornych na tę substancję 13 ;
M. mając na uwadze, że ocenę pozostałości herbicydów i produktów ich rozpadu na roślinach zmodyfikowanych genetycznie, a także ocenę potencjalnej interakcji z białkami Bt uznano za nienależącą do kompetencji panelu EFSA ds. GMO, zatem procedura wydawania zezwoleń na wprowadzenie GMO nie obejmuje takiej oceny; mając na uwadze, że jest to podejście problematyczne, ponieważ sposób, w jaki roślina zmodyfikowana genetycznie rozkłada herbicydy uzupełniające, oraz skład, a tym samym toksyczność produktów rozpadu (metabolitów), mogą wynikać z samej modyfikacji genetycznej 14 ;
Białka Bt
N. mając na uwadze, że w szeregu badań zaobserwowano skutki uboczne mogące wpływać na układ odpornościowy w wyniku ekspozycji na białka Bt, zauważono również, że niektóre białka Bt mogą wykazywać właściwości adiuwantów 15 , co oznacza, że mogą nasilać alergenność innych białek, z którymi wchodzą w styczność;
O. mając na uwadze, że według opinii mniejszości przyjętej przez jednego z członków panelu EFSA ds. GMO w procedurze oceny innej kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej i jej subkombinacji co prawda nie wykryto niezamierzonych skutków dla układu odpornościowego w żadnym z zastosowań, w których występuje ekspresja białek Bt, ale "nie można ich było zaobserwować w badaniach toksykologicznych [...] obecnie zalecanych i wykonywanych w EFSA na potrzeby oceny bezpieczeństwa genetycznie zmodyfikowanych roślin, ponieważ badania te nie obejmują odpowiednich do tego testów" 16 ;
P. mając na uwadze, że nie można stwierdzić, iż spożywanie kukurydzy poddanej złożonej modyfikacji genetycznej lub jej subkombinacji jest bezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt;
Q. mając na uwadze, że według jednego z niedawnych badań szybkiemu wzrostowi stosowania neonikotynoidów do zaprawiania nasion w Stanach Zjednoczonych towarzyszy częstsze wysiewanie genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy Bt 17 ; mając na uwadze, że w Unii obowiązuje zakaz stosowania trzech neonikotynoidów w uprawach polowych, w tym do otoczkowania nasion, ze względu na ich wpływ na pszczoły i inne owady zapylające 18 ;
Niedemokratyczny proces podejmowania decyzji
R. mając na uwadze, że w wyniku głosowania przeprowadzonego 15 września 2020 r. w Stałym Komitecie ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie wydano opinii, co oznacza, że nie uzyskano poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich dla wydania zezwolenia;
S. mając na uwadze, że Komisja przyznaje, iż problematyczna jest sytuacja, w której nadal wydaje ona zezwolenia na wprowadzanie GMO bez uzyskania poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich, oraz że sytuacja taka jest wyjątkiem, jeśli chodzi o wydawanie zezwoleń na wprowadzanie produktów ogółem, ale stała się normą w procesie podejmowania decyzji o zezwoleniu na wprowadzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy;
T. mając na uwadze, że w trakcie ósmej kadencji Parlament przyjął łącznie 36 rezolucji, w których sprzeciwił się wprowadzeniu do obrotu GMO: do zastosowania w żywności i paszy (33 rezolucje) oraz do uprawy w Unii (3 rezolucje); mając na uwadze, że podczas dziewiątej kadencji Parlament przyjął jak dotąd osiem takich sprzeciwów; mając na uwadze, że nie uzyskano poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich dla zezwolenia na wprowadzenie żadnego z tych GMO; mając na uwadze, że Komisja nadal zezwala na wprowadzenie GMO, choć sama stwierdziła niedostatek demokracji oraz mimo braku poparcia ze strony państw członkowskich i mimo zastrzeżeń Parlamentu;
U. mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 Komisja może zdecydować, iż nie zezwoli na wprowadzenie GMO, jeżeli zezwolenia takiego nie poprze kwalifikowana większość państw członkowskich w komitecie odwoławczym 19 ; mając na uwadze, że nie wymaga to żadnej zmiany w przepisach;
1. uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji wykracza poza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;
2. uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji jest niespójny z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (We) nr 1829/2003 zakładającemu - zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 20 - stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumentów w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;
3. wzywa Komisję do wycofania projektu decyzji wykonawczej;
4. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w piśmie z 11 września 2020 r. skierowanym do posłów Komisja ostatecznie przyznała, iż przy podejmowaniu decyzji o zezwoleniu na wprowadzenie GMO należy uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju 21 ; wyraża jednak głębokie rozczarowanie faktem, że 28 września 2020 r. Komisja zezwoliła na przywóz genetycznie zmodyfikowanej soi 22 pomimo sprzeciwu ze strony Parlamentu i większości państw członkowskich;
5. wzywa Komisję, by jak najszybciej i przy pełnym udziale Parlamentu opracowała kryteria zrównoważonego rozwoju; wzywa Komisję, by poinformowała, jak i w jakim terminie rozpocznie te prace;
6. ponownie apeluje do Komisji o uwzględnianie zobowiązań Unii wynikających z umów międzynarodowych, takich jak paryskie porozumienie klimatyczne, Konwencja ONZ o różnorodności biologicznej i cele zrównoważonego rozwoju ONZ;
7. ponownie wzywa Komisję, by zaprzestała wydawania zezwoleń na GMO, przeznaczone zarówno do uprawy, jak i do stosowania w żywności i paszy, jeżeli państwa członkowskie zgromadzone w komitecie odwoławczym nie wydadzą opinii, zgodnie z art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 182/2011;
9. ponownie apeluje do Komisji, by w ocenie zagrożeń związanych ze zmodyfikowanymi genetycznie roślinami odpornymi na herbicydy w pełni uwzględniała ocenę zagrożeń wynikających ze stosowania herbicydów uzupełniających i z ich pozostałości, niezależnie od tego, czy dana roślina zmodyfikowana genetycznie jest przeznaczona do uprawy w Unii, czy też ma być importowana do Unii z przeznaczeniem do zastosowania w żywności i paszy;
10. po raz kolejny wzywa Komisję, aby nie zezwalała na wprowadzanie żadnych subkombinacji złożonych modyfikacji genetycznych, jeżeli nie zostały poddane gruntownej ocenie EFSA na podstawie pełnych danych przedłożonych przez wnioskodawcę;
11. w szczególności uważa, że zezwalanie na wprowadzenie odmian, dla których nie dostarczono danych o bezpieczeństwie i które nie zostały jeszcze przetestowane ani nawet wytworzone, jest sprzeczne z zasadami ogólnego prawa żywnościowego określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002;
12. ponownie wzywa EFSA, by dalej pracowała nad metodami wykrywania niezamierzonych skutków złożonych modyfikacji genetycznych, takich jak właściwości adiuwantów wykazywane przez toksyny Bt, i by systematycznie stosowała te metody;
13. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
