a także mając na uwadze, co następuje:(1) Unia i państwa członkowskie postawiły sobie za cel ustanowienie środków niezbędnych do używania euro jako jednej waluty. Środki te obejmują ochronę euro przed fałszowaniem i związanymi z tym nadużyciami finansowymi w celu zapewnienia efektywności gospodarki unijnej i zapewnienia stabilności finansów publicznych.
(2) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1338/2001 3 przewiduje wymianę informacji, współpracę i wzajemną pomoc, ustanawiając tym samym zharmonizowane ramy ochrony euro. Skutki tego rozporządzenia zostały rozszerzone rozporządzeniem Rady (WE) nr 1339/2001 4 na te państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojej jednej waluty, tak aby zapewnić równoważny poziom ochrony euro w całej Unii.
(3) Działania mające na celu propagowanie wymiany informacji i personelu, pomoc techniczną i naukową oraz specjalistyczne szkolenia przyczyniają się w znaczącym stopniu do ochrony jednej waluty Unii przed fałszowaniem i związanymi z tym nadużyciami finansowymi, a w związku z tym do osiągnięcia wysokiego i równoważnego poziomu ochrony w całej Unii, jednocześnie dowodząc zdolności Unii do zwalczania poważnej przestępczości zorganizowanej. Takie działania mogłyby również pomóc w rozwiązaniu wspólnych problemów związanych ze zwalczaniem przestępczości zorganizowanej, w tym prania pieniędzy.
(4) Program ochrony euro przed fałszowaniem przyczynia się do zwiększania świadomości wśród obywateli Unii, zwiększając ich zaufanie do tej waluty oraz poprawiając ochronę euro, zwłaszcza poprzez nieustanne upowszechnianie rezultatów działań wspieranych w ramach tego programu.
(5) Należyta ochrona euro przed fałszowaniem jest kluczowym elementem składowym bezpiecznej i konkurencyjnej gospodarki unijnej, co wiąże się bezpośrednio z unijnym celem poprawy skuteczności funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej.
(6) Dotychczasowe wsparcie takich działań, poprzez decyzje Rady 2001/923/WE 5 oraz 2001/924/WE 6 , które zostały następnie zmienione i rozszerzone decyzjami Rady 2006/75/WE 7 , 2006/76/WE 8 , 2006/849/WE 9 i 2006/850/WE 10 oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 331/2014 11 , umożliwiło intensyfikację działań Unii i państw członkowskich w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem. Cele programu w zakresie ochrony euro przed fałszowaniem dla poprzednich okresów zostały osiągnięte.
(7) W 2017 r. Komisja przeprowadziła ocenę śródokresową wieloletniego programu działania ustanowionego rozporządzeniem (UE) nr 331/2014 (zwanego dalej "programem »Perykles 2020«"), popartą niezależnym sprawozdaniem. Sprawozdanie zawierało zasadniczo pozytywną opinię na temat programu "Perykles 2020", wyrażono w nim jednak obawy dotyczące ograniczonej liczby właściwych organów zgłaszających się do prowadzenia działań w ramach programu "Perykles 2020" oraz jakości kluczowych wskaźników efektywności wykorzystywanych do pomiaru rezultatów programu "Perykles 2020". W swoim komunikacie do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie śródokresowej oceny programu "Perykles 2020" oraz w swojej ocenie ex ante w formie dokumentu roboczego służb Komisji towarzyszącego wnioskowi Komisja, biorąc pod uwagę wnioski i zalecenia zawarte w śródokresowej ocenie, stwierdziła, że program "Perykles 2020" należy kontynuować po 2020 r. ze względu na jego unijną wartość dodaną, długoterminowe oddziaływanie i zrównoważony charakter objętych nim działań oraz jego wkład w zwalczanie przestępczości zorganizowanej.
(8) W ocenie śródokresowej zalecono kontynuowanie działań finansowanych w ramach programu "Perykles 2020", a jednocześnie zajęcie się koniecznością uproszczenia składania wniosków, zachęcania do zróżnicowania beneficjentów oraz udziału maksymalnej liczby właściwych organów z różnych państw w działaniach programu "Pery- kles 2020", koncentrowania się w dalszym ciągu na nowych i powtarzających się zagrożeniach dotyczących fałszowania oraz poprawy kluczowych wskaźników efektywności.
(9) W państwach trzecich wykryto ośrodki fałszerskie, a fałszowanie euro nabiera coraz bardziej międzynarodowego wymiaru. Dlatego też budowanie zdolności oraz działania szkoleniowe z udziałem właściwych organów państw trzecich należy uznać za kluczowe dla uzyskania skutecznej ochrony euro i nadal promować je w kontekście kontynuacji programu "Perykles 2020".
(10) Należy przyjąć nowy program na lata 2021-2027 (zwany dalej "programem »Perykles IV«"). Należy zapewnić spójność programu "Perykles IV" z innymi stosownymi programami i działaniami, a zarazem jego komplementarność do nich. W celu realizacji programu "Perykles IV" Komisja powinna zatem, w ramach komitetu, o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1338/2001, przeprowadzić z głównymi zaangażowanymi stronami - w szczególności z właściwymi organami krajowymi wyznaczonymi przez państwa członkowskie, z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC) i z Europolem - wszelkie niezbędne konsultacje w odniesieniu do oceny potrzeb w zakresie ochrony euro, w szczególności w odniesieniu do wymiany, pomocy i szkoleń. Ponadto Komisja przy realizacji programu "Perykles IV" powinna oprzeć się na bogatym doświadczeniu EBC w dziedzinie prowadzenia szkoleń oraz dostarczania informacji na temat fałszywych banknotów euro.
(11) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zasady te, ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 12 (zwanym dalej "rozporządzeniem finansowym"), określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrole odpowiedzialności podmiotów upoważnionych do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 322 TFUE obejmują również ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(12) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ułatwianie współpracy między państwami członkowskimi oraz między Komisją a państwami członkowskimi w celu ochrony euro przed fałszowaniem, nie naruszając przy tym zakresu odpowiedzialności państw członkowskich i wykorzystując zasoby w sposób bardziej skuteczny niż byłoby to możliwe na poziomie krajowym, pomaganie państwom członkowskim w zbiorowej ochronie euro i zachęcanie do wykorzystania wspólnych struktur Unii do zacieśnienia współpracy oraz intensyfikacji terminowej i pełnej wymiany informacji między właściwymi organami, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(13) Program "Perykles IV" powinien być realizowany zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi określonymi w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2020/2093 13 .
(14) W celu zapewnienia jednolitych warunków realizacji programu "Perykles IV" należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Komisja powinna przyjmować roczne programy prac określające priorytety, podział budżetu oraz kryteria oceny stosowane w przypadku udzielania dotacji na działania. W rocznych programach prac powinny być uwzględniane wyjątkowe i należycie uzasadnione przypadki, w których zwiększenie stopy współfinansowania jest niezbędne, aby zapewnić państwom członkowskim większą elastyczność finansową, umożliwiając im tym samym realizację i finalizowanie projektów ochrony i zabezpieczenia euro w zadowalający sposób.
(15) W niniejszym rozporządzeniu określono pulę środków finansowych przeznaczoną na program "Perykles IV", która podczas corocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. 14 .
(16) W celu zapewnienia skutecznej oceny postępów w realizacji celów programu "Perykles IV", należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany załącznika w zakresie wskaźników, w przypadku gdy zostanie to uznane za konieczne do celów oceny, oraz w odniesieniu do uzupełnienia niniejszego rozporządzenia o przepisy dotyczące ustanawiania ram monitorowania i oceny. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 15 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(17) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 16 i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 17 , (Euratom, WE) nr 2185/96 18 i (UE) 2017/1939 19 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii.
Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona, do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 20 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(18) Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze śródokresowej oceny realizacji programu "Perykles IV" oraz końcowe sprawozdanie z oceny dotyczące osiągnięcia jego celów. Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa program "Perykles IV" powinien być przedmiotem ewaluacji na podstawie informacji zgromadzonych zgodnie ze szczególnymi wymogami dotyczącymi monitorowania, przy czym należy unikać obciążeń administracyjnych, w szczególności dla państw członkowskich, a także nadmiernej regulacji. Wymogi te powinny, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki stanowiące podstawę ewaluacji skutków programu "Perykles IV" w praktyce.
(19) Należy zatem uchylić rozporządzenie (UE) nr 331/2014.
(20) Aby zapewnić ciągłość udzielania wsparcia w odpowiednim obszarze polityki oraz umożliwić rozpoczęcie wdrażania od początku obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym i być stosowane z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2021 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Dz.U. C 378 z 19.10.2018, s. 2.
2 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 13 lutego 2019 r. (Dz.U. C 449 z 23.12.2020, s. 329) oraz stanowisko Rady w pierwszym czytaniu z dnia 13 kwietnia 2021 r. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia ... (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym).
3 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1338/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. ustanawiające środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem (Dz.U. L 181 z 4.7.2001, s. 6).
4 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1339/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. rozszerzające działanie rozporządzenia (WE) nr 1338/2001 ustanawiającego środki niezbędne dla ochrony euro przed fałszowaniem na państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako swojej jednej waluty (Dz.U. L 181 z 4.7.2001, s. 11).
5 Decyzja Rady 2001/923/WE z dnia 17 grudnia 2001 r. ustanawiająca program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles") (Dz.U. L 339 z 21.12.2001, s. 50).
6 Decyzja Rady 2001/924/WE z dnia 17 grudnia 2001 r. rozszerzająca skutki decyzji ustanawiającej wymianę, pomoc i programy szkoleniowe w zakresie ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles") na państwa członkowskie, które nie przyjęły euro jako jednej waluty (Dz.U. L 339 z 21.12.2001, s. 55).
7 Decyzja Rady 2006/75/WE z dnia 30 stycznia 2006 r. zmieniająca i rozszerzająca decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles") (Dz.U. L 36 z 8.2.2006, s. 40).
8 Decyzja Rady 2006/76/WE z dnia 30 stycznia 2006 r. rozszerzająca stosowanie decyzji 2006/75/WE zmieniającej i rozszerzającej decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program "Pery- kles") na nieuczestniczące państwa członkowskie (Dz.U. L 36 z 8.2.2006, s. 42).
9 Decyzja Rady 2006/849/WE z dnia 20 listopada 2006 r. zmieniająca i rozszerzająca decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles") (Dz.U. L 330 z 28.11.2006, s. 28).
10 Decyzja Rady 2006/850/WE z dnia 20 listopada 2006 r. rozszerzająca na nieuczestniczące państwa członkowskie stosowanie decyzji 2006/849/WE zmieniającej i rozszerzającej decyzję 2001/923/WE ustanawiającą program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles") (Dz.U. L 330 z 28.11.2006, s. 30).
11 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 331/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanawiające program wymiany, pomocy i szkoleń w dziedzinie ochrony euro przed fałszowaniem (program "Perykles 2020") i uchylające decyzje Rady 2001/923/WE, 2001/924/WE, 2006/75/WE, 2006/76/WE, 2006/849/WE oraz 2006/850/WE (Dz.U. L 103 z 5.4.2014, s. 1).
12 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1296/2013, (UE) nr 1301/2013, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 1304/2013, (UE) nr 1309/2013, (UE) nr 1316/2013, (UE) nr 223/2014 i (UE) nr 283/2014 oraz decyzję nr 541/2014/UE, a także uchylające rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 193 z 30.7.2018, s. 1).
13 Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 11).
14 Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych (Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 28).
15 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1
16 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).
17 Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1).
18 Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).
19 Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).
20 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).
21 Seria Traktatów Ligi Narodów nr 2623 (1931), s. 372.