P8_TA(2019)0328Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie stanu praworządności i zwalczania korupcji w UE, a zwłaszcza na Malcie i na Słowacji (2018/2965(RSP))
(2021/C 108/10)
(Dz.U.UE C z dnia 26 marca 2021 r.)
Parlament Europejski,
AA. mając na uwadze, że rodzinie i przyjaciołom Daphne Caruany Galizii, a także działaczom społeczeństwa obywatelskiego przychodzi również doświadczać niszczenia i usuwania pamiątek z jej prowizorycznego pomnika;
AB. mając na uwadze, że w opinii na temat Malty przyjętej na 117. sesji plenarnej w dniach 14-15 grudnia 2018 r. 16 Komisja Wenecka podkreśliła pozytywny obowiązek państw polegający na ochronie dziennikarzy, co jest kwestią bezpośrednio związaną z praworządnością, oraz podkreśliła, że "międzynarodowym obowiązkiem rządu [Malty] jest zagwarantowanie mediom i społeczeństwu obywatelskiemu możliwości odgrywania aktywnej roli w rozliczaniu władz" 17 ;
AC. mając na uwadze, że Komisja Wenecka podkreśliła, iż powołanie komitetu ds. mianowań sądowych (JAC) w 2016 r. stanowiło pozytywny krok podjęty przez władze Malty, a także zaznaczyła, że mimo to nadal utrzymuje się kilka niepokojących kwestii w świetle zasady niezależności wymiaru sprawiedliwości, w szczególności wokół organizacji kompetencji prokuratorskich i struktury wymiaru sprawiedliwości, a także w odniesieniu do ogólnego podziału i równowagi władz w kraju, który to podział ewidentnie przechyla się na korzyść władzy wykonawczej, zwłaszcza premiera posiadającego daleko idące uprawnienia, w tym w różnych procedurach powoływania, jak w przypadku pracowników wymiaru sprawiedliwości, oraz że nie jest to połączone z solidnymi mechanizmami kontroli i równowagi 18 ;
AD. mając na uwadze, że Komisja Wenecka stwierdziła, iż obecny podział kompetencji prokuratorskich między policją a prokuratorem generalnym na Malcie stanowi "niejasny system", który "jest problematyczny z punktu widzenia podziału władz"; mając na uwadze, że Komisja Wenecka zauważyła również, iż prokurator generalny, który posiada uprawnienia prokuratorskie, będąc jednocześnie doradcą prawnym rządu i przewodniczącym FIAU, zajmuje bardzo wpływowe stanowisko, co jest "problematyczne z punktu widzenia zasady demokratycznej kontroli i równowagi oraz podziału władz" 19 ;
AE. mając na uwadze, że delegacja Komisji Weneckiej zauważyła, że rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego w przyszłości "jest obecnie powszechnie akceptowane na Malcie w następstwie sprawozdania Komisji z 2013 r. w sprawie całościowej reformy wymiaru sprawiedliwości 20 ; mając na uwadze, że rząd Malty dopiero co ogłosił rozpoczęcie procesu legislacyjnego mającego na celu zapewnienie tego rozdziału;
AF. mając na uwadze, że Komisja Wenecka stwierdziła, iż oprócz zadań prokuratorskich prokuratora generalnego i policji, również sędziowie mają możliwość wszczynania dochodzeń oraz że "najwyraźniej nie ma koordynacji między dochodzeniami sędziowskimi a śledztwami prowadzonymi przez policję" 21 ;
AG. mając na uwadze, że Komisja Wenecka zwróciła również uwagę na uchybienia dotyczące składu stałej komisji ds. walki z korupcją (PCAC), ponieważ mianowanie jej członków zależy od premiera, nawet jeśli ma on obowiązek konsultować się z opozycją, a także dotyczące adresatów jej sprawozdań, a mianowicie ministra sprawiedliwości, który nie posiada uprawnień dochodzeniowych, w związku z czym sprawozdania te w rzeczywistości prowadzą do dochodzeń i postępowań karnych tylko w bardzo nielicznych przypadkach 22 ;
AH. mając na uwadze, że Komisja Wenecka stwierdziła, że procedura mianowania komisarza policji powinna opierać się na otwartym konkursie, a komisarz policji powinien być postrzegany przez ogół społeczeństwa jako osoba neutralna politycznie 23 ;
AI. mając na uwadze, że Malta rozpoczęła proces analizowania reform konstytucyjnych pod nadzorem prezydenta, w którym uczestniczą różne siły polityczne i społeczeństwo obywatelskie, a wdrożenie większości reform będzie wymagało większości dwóch trzecich w Parlamencie;
AJ. mając na uwadze, że monitorowanie przez Parlament Europejski pogarszającego się stanu praworządności w państwach członkowskich stanowi istotną część europejskiej demokracji, a format grupy monitorującej praworządność umożliwia Parlamentowi dokładne obserwowanie sytuacji i współpracę z władzami państw członkowskich i społeczeństwem obywatelskim;
AK. mając na uwadze, że mimo szeroko popieranych rezolucji Parlamentu Europejskiego 24 Komisja nie przedstawiła jeszcze wniosku dotyczącego corocznego kompleksowego i niezależnego mechanizmu monitorowania sytuacji w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych we wszystkich państwach członkowskich;
AL. mając na uwadze, że stosowanie przez państwa członkowskie UE programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów stwarza poważne zagrożenie w kontekście zwalczania prania pieniędzy, podważa wzajemne zaufanie i integralność strefy Schengen, umożliwia przyjmowanie obywateli państw trzecich jedynie na podstawie zgromadzonego majątku, a nie użytecznej wiedzy, umiejętności czy względów humanitarnych i tak naprawdę prowadzi do sprzedaży obywatelstwa UE; mając na uwadze, że Komisja wyraźnie stwierdziła, że nie popiera już maltańskich programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów;
AM. mając na uwadze, że Komisja opublikowała sprawozdanie w sprawie programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów, w którym przedstawiła istniejące praktyki i wskazała pewne zagrożenia, jakie wiążą się dla UE z takimi programami, w szczególności pod względem bezpieczeństwa, prania pieniędzy, uchylania się od opodatkowania i korupcji;
AN. mając na uwadze, że rząd maltański zawarł poufną umowę z prywatną firmą Henley & Partners w celu wdrożenia maltańskiego programu obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów, co uniemożliwia zweryfikowanie, czy uzgodnione procedury, wielkość sprzedaży i dalsze warunki są zgodne z przepisami maltańskimi, unijnymi i międzynarodowymi oraz zasadami bezpieczeństwa;
AO. mając na uwadze, że wdrożenie wymogów w zakresie miejsca zamieszkania dla wnioskodawców ubiegających się o objęcie maltańskim programem obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów nie jest zgodne z warunkami takich programów uzgodnionymi z Komisją w 2014 r.; mając na uwadze, że Komisja nie podjęła skutecznych działań w celu zaradzenia nieprzestrzeganiu wymogów dotyczących miejsca zamieszkania;
AP. mając na uwadze, że zarzuty dotyczące sprzedaży wiz medycznych i wiz Schengen w Libii i Algierii przez urzędników maltańskich nie zostały w pełni zbadane 25 ;
AQ. mając na uwadze, że dziennikarze na Słowacji mówili w trakcie wizyty delegacji ROLMG, że działają w środowisku, w którym nie zawsze możliwe jest zagwarantowanie pełnej niezależność i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że w przypadku RTVS (słowacki nadawca radiowo-telewizyjny) dochodzi do ingerencji politycznych w działalność dziennikarską, na przykład poprzez wydawanie krótkich wytycznych dotyczących wiadomości;
AR. mając na uwadze, że na Słowacji trwa przegląd krajowej ustawy o prasie, co stanowi okazję do wzmocnienia wolności mediów i bezpieczeństwa dziennikarzy; mając na uwadze, że obecny wniosek ustawodawczy może ograniczyć wolność mediów;
AS. mając na uwadze, że istnieją doniesienia o korupcji i nadużyciach finansowych na Słowacji, w tym w ramach funduszy rolnych UE z udziałem agencji płatniczej ds. rolnictwa, które zasługują na dogłębne i niezależne dochodzenia, a niektóre z nich są rzeczywiście badane przez OLAF, i w związku z którymi Komisja Kontroli Budżetowej Parlamentu przeprowadziła misję wyjaśniającą na Słowacji w grudniu 2018 r.; mając na uwadze, że Słowacja ma najwyższe wskaźniki wykrywania nieprawidłowości i nadużyć finansowych spośród wszystkich państw członkowskich UE 26 ;
AT. mając na uwadze, że członkowie ROLMG mają obawy co do bezstronności organów ścigania i niezależności wymiaru sprawiedliwości na Słowacji, zwłaszcza w odniesieniu do upolitycznienia i braku przejrzystości procedur wyboru i mianowania, na przykład na stanowisko szefa policji;
AU. mając na uwadze, że premier Słowacji i inni wysocy rangą członkowie rządu, a także zastępca prokuratora generalnego i szef policji podali się do dymisji po zabójstwie Jána Kuciaka;
AV. mając na uwadze, że proces legislacyjny na Słowacji dotyczący reformy procedury wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego nie został zakończony, a zbliżająca się procedura wyboru sędziów, którzy zastąpią dziewięciu sędziów przechodzących na emeryturę, odbędzie się w oparciu o obowiązujące obecnie przepisy; mając na uwadze, że proces wyboru jest obecnie zablokowany w Radzie Narodowej Słowacji;
AW. mając na uwadze, że podczas wizyty członkowie delegacji ROLMG przyjęli do wiadomości zobowiązanie się do przestrzegania norm w zakresie praworządności przez różnych pracowników słowackich organów publicznych i podmioty społeczeństwa obywatelskiego;
AX. mając na uwadze, że w światowym rankingu wolności prasy Reporterów bez Granic za rok 2018 Słowacja plasuje się na 27. miejscu, w porównaniu z 17. miejscem w 2017 r., Malta zajmuje 65. miejsce, spadając z 47. pozycji, a Bułgaria jest najniżej sklasyfikowanym państwem członkowskim UE na 111. miejscu, spadek ze 109. pozycji w 2017 r.;
AY. mając na uwadze, że w corocznym wskaźniku postrzegania korupcji Transparency International umieściła Maltę na 51. miejscu (spadek z 46. w 2017 r.), Słowację na 57. (spadek z 54. w 2017 r.) a Bułgarię na 77. (spadek z 71. w 2017 r.); mając na uwadze, że wszystkie trzy państwa uzyskały wynik znacznie poniżej średniej UE 27 ;
UWAGI OGÓLNE
1. zdecydowanie potępia nieustanne wysiłki coraz większej liczby rządów państw członkowskich zmierzające do osłabienia praworządności, podziału władz i niezależności wymiaru sprawiedliwości; wyraża zaniepokojenie faktem, że pomimo przyjęcia przez większość państw członkowskich ustawodawstwa mającego na celu zapewnienie niezależności i bezstronności wymiaru sprawiedliwości zgodnie ze standardami Rady Europy nadal występują problemy w sposobie stosowania tych norm;
2. przypomina, że praworządność stanowi element i warunek wstępny ochrony wszystkich wartości wymienionych w art. 2 TUE; wzywa wszystkie zainteresowane podmioty na szczeblu unijnym i krajowym, w tym rządy, parlamenty i organy sądowe, aby nie szczędziły wysiłków na rzecz poszanowania i umocnienia praworządności;
3. zauważa z ogromnym zaniepokojeniem, że działalność dziennikarzy i wolność mediów są coraz bardziej zagrożone, że coraz częściej publicznie oczerniania się dziennikarzy, co ogólnie osłabia ten zawód oraz zwiększa koncentrację ekonomiczną sektora i dezinformację; przypomina, że silna demokracja oparta na praworządności nie może funkcjonować bez silnej i niezależnej czwartej władzy;
4. apeluje do Rady, aby przeanalizowała wszystkie wnioski Komisji i Parlamentu dotyczące postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i procedury przewidzianej w art. 7 TUE oraz aby podjęła odpowiednie działania następcze, zwłaszcza by podjęła szybkie działania w oparciu o uzasadniony wniosek Komisji z dnia 20 grudnia 2017 r. dotyczący Polski oraz by włączyła do swojego porządku obrad - jako punkt priorytetowy - sytuację na Węgrzech, natychmiastowo i w pełni informowała Parlament na każdym etapie procedury i zaprosiła Parlament do przedstawienia Radzie uzasadnionego wniosku w sprawie Węgier;
DOCHODZENIA I EGZEKWOWANIE PRAWA
5. wzywa rząd Malty o niezwłoczne wszczęcie pełnego i niezależnego dochodzenia publicznego w sprawie zabójstwa Daphne Caruany Galizii, ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności, jakie do niego doprowadziły, reakcji władz publicznych i środków, jakie można wprowadzić w celu zagwarantowania, by takie morderstwo się nie powtórzyło;
6. usilnie nalega, aby rząd Malty publicznie i jednoznacznie potępił wszelką mowę nienawiści wobec zmarłej Daphne Caruany Galizii i dyskredytowanie jej pamięci; apeluje o podjęcie zdecydowanych działań wobec wszystkich funkcjonariuszy publicznych podżegających do nienawiści;
7. uważa, że niezmiernie ważne jest znalezienie rozwiązania dla miejsca pamięci poświęconego Daphne Caruanie Galizii w Valletcie, we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i jej rodziną, tak by można bez przeszkód składać jej hołd;
8. wzywa właściwe władze maltańskie do opublikowania pełnego sprawozdania, w niezredagowanej wersji, z sędziowskiego dochodzenia w sprawie "Egrant";
9. apeluje do rządów Malty i Słowacji o dopilnowanie, by wszelkie podejrzenia przestępstw były natychmiast i w pełni badane przez organy ścigania, w tym gdy o tych podejrzeniach informują sygnaliści i dziennikarze, zwłaszcza gdy chodzi o domniemane przypadki np. korupcji, przestępstw finansowych, prania pieniędzy, nadużyć finansowych i oszustw podatkowych, o których donosili Daphne Caruana Galizia i Ján Kuciak;
10. wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do zainicjowania niezależnego międzynarodowego dochodzenia publicznego w sprawie zabójstwa Daphne Caruany Galizii oraz zgłoszonych przez nią domniemanych przypadków korupcji, przestępstw finansowych, prania pieniędzy, oszustw i uchylania się od opodatkowania, których mieliby się dopuścić obecni i byli wysocy rangą maltańscy urzędnicy państwowi;
11. ubolewa nad tym, że nie wszyscy członkowie rządu Malty, jak na przykład minister turystyki i były minister energii, spotkali się z delegacją grupy monitorującej praworządność (ROLMG) oraz że delegacja ta nie mogła też spotkać się z przedstawicielami Nexia BT, w tym z jej partnerem zarządzającym;
12. zauważa z zaniepokojeniem, że władze Malty nie wystosowały nigdy oficjalnego wniosku o pomoc prawną do niemieckiego Federalnego Biura Policji Kryminalnej ("Bundeskriminalamt"), aby uzyskać dostęp do danych przechowywanych na laptopach i na twardych dyskach Daphne Caruany Galizii, po tym jak zostały one przekazane władzom Niemiec przez jej rodzinę;
13. z zadowoleniem przyjmuje wysunięte przez władze słowackie zarzuty przeciwko domniemanemu podżegającemu do zamordowania Jána Kuciaka i Martiny Kušnírovej, a także przeciwko domniemanym sprawcom tej zbrodni; wzywa organy ścigania do kontynuowania dochodzenia na szczeblu krajowym i międzynarodowym, z wykorzystaniem wszystkich dostępnych środków, aby postawić przed sądem osoby, które zleciły to zabójstwo lub były w nie zaangażowane, co wiąże się z przedłużeniem porozumienia w sprawie wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego, które normalnie wygasa z końcem kwietnia 2019 r.;
14. zauważa, że dochodzenie w sprawie zabójstwa Jána Kuciaka i Martiny Kušnírovej ujawniło inną działalność przestępczą, w tym domniemany spisek dotyczący zabójstwa prokuratorów Petera Šufliarsky'ego i Maroša Žilinki oraz prawnika Daniela Lipšica; zauważa, że to drugie dochodzenie będzie prowadzone, w drodze wspólnej decyzji prokuratora generalnego i prokuratora specjalnego, przez inspektorat policji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z uwagi na ewentualny udział funkcjonariuszy policji w kontroli policyjnych baz danych osób, których dotyczy dochodzenie; ma zamiar monitorować rozwój wydarzeń;
15. z zadowoleniem przyjmuje centrum dochodzeniowe im. Jána Kuciaka, utworzone przez kilku dziennikarzy pod koniec 2018 r., a także projekt Daphne, utworzony przez 18 konsorcjów dziennikarzy śledczych w marcu 2018 r. i koordynowany przez organizacje Forbidden Stories z myślą o kontynuowaniu prac Daphne; zauważa, że sześć miesięcy po uruchomieniu projektu Daphne w pierwszej publikacji w ramach tego projektu pojawiły się nowe doniesienia;
16. wzywa Komisję i Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych do szczegółowego zbadania wszystkich spraw, na które zwrócono uwagę delegacji ad hoc Parlamentu w 2018 r., a mianowicie zarzutów dotyczących korupcji i nadużyć finansowych, dotyczących również funduszy rolnych UE, a także ewentualnych niewłaściwych zachęt do masowego wykupu gruntów rolnych;
17. wzywa rząd Malty do wszczęcia dochodzenia w sprawie informacji ujawnionych w dokumentach panamskich i powiązań między przedsiębiorstwem "17 Black" z siedzibą w Dubaju a ministrem turystyki i byłym ministrem energii i szefem kancelarii premiera;
18. wzywa rządy Malty i Słowacji, a także wszystkie państwa członkowskie UE i ich organy ścigania do nasilenia walki z przestępczością zorganizowaną i korupcją w celu przywrócenia zaufania społeczeństwa do instytucji;
19. odnotowuje przyjęcie w dniu 22 marca 2019 r. przez GRECO addendum do drugiego sprawozdania dotyczącego zgodności odnoszącego się do Słowacji w sprawie zapobiegania korupcji w odniesieniu do posłów do Rady Narodowej, sędziów i prokuratorów; wzywa rząd Słowacji do pełnego wdrożenia wszystkich zaleceń;
20. odnotowuje przyjęcie w dniu 23 marca 2019 r. przez GRECO piątego sprawozdania oceniającego w sprawie Malty; wzywa rząd Malty do jak najszybszego wydania zgody na publikację tego sprawozdania oraz do pełnego wdrożenia wszystkich zaleceń;
21. jest głęboko zaniepokojony ewentualną rolą słowackiego rządu w uprowadzeniu obywatela Wietnamu z Niemiec i wzywa do sporządzenia wyczerpującego sprawozdania z dochodzenia i do kontynuowania współpracy z władzami niemieckimi, w tym w sprawie domniemanego zaangażowania byłego ministra spraw wewnętrznych;
22. jest zaniepokojony zarzutami dotyczącymi korupcji, konfliktów interesów, bezkarności i efektu "drzwi obrotowych" w kręgach władzy na Słowacji; jest zdumiony faktem, że po złożeniu rezygnacji były wyższy urzędnik policji z Narodowej Agencji ds. Przestępczości (NAKA) i były szef policji zostali wyznaczeni do pełnienia funkcji doradców w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, w tym w Republice Czeskiej; zauważa, że były szef policji ustąpił ze stanowiska doradcy ministra spraw wewnętrznych po doniesieniach prasowych o, rzekomo zleconych przez niego, poszukiwaniach informacji o Jánie Kuciaku w bazie danych policji, zanim doszło do zabójstwa;
23. z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego Malty i Słowacji w walkę o demokrację, praworządność i prawa podstawowe; wzywa rządy Słowacji i Malty, aby w pełni poparły to zaangażowanie obywatelskie i nie zniechęcały do niego;
24. wzywa rządy Malty, Słowacji i Bułgarii do dalszego ułatwiania wszelkiej współpracy z Europolem, w tym poprzez pełne zaangażowanie tej agencji i proaktywne zapewnianie jej pełnego dostępu do akt związanych z dochodzeniami;
25. wzywa Komisję do przedstawienia jasnych wytycznych dotyczących warunków i ram prawnych wymiany danych i dowodów między organami ścigania państw członkowskich oraz między nimi a agencjami UE, w tym poprzez stosowanie europejskiego nakazu dochodzeniowego;
26. zauważa, że obecne zasoby budżetowe i ludzkie oraz mandaty Europolu i Eurojustu nie są wystarczające, aby te agencje zapewniły pełną i proaktywną wartość dodaną UE w prowadzeniu dochodzeń, takich jak dochodzenia w sprawie zabójstwa Daphne Caruany Galizii oraz Jána Kuciaka i Martiny Kušnírovej; wzywa do przydzielenia agencjom Europol i Eurojust dodatkowych środków na przeprowadzanie tego typu dochodzeń w najbliższej przyszłości;
27. podkreśla, że organy ścigania i organy sądowe państw członkowskich stanowią część systemu współpracy UE; uważa, że w związku z tym instytucje, organy i agencje UE powinny aktywnie działać w celu wyeliminowania niedociągnięć ze strony władz krajowych, i uznaje za niepokojące, że takie działania instytucji, organów i agencji UE są regularnie inicjowane dopiero po ujawnieniu informacji przez dziennikarzy i sygnalistów;
28. wzywa Komisję i Radę do zwiększenia budżetu Europolu zgodnie z potrzebami operacyjnymi i strategicznymi określonymi podczas negocjacji w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021-2027 oraz do wzmocnienia mandatu Europolu, tak aby umożliwić mu bardziej aktywne uczestnictwo w dochodzeniach dotyczących wiodących grup przestępczości zorganizowanej w państwach członkowskich, w których istnieją poważne wątpliwości co do niezależności i jakości takich dochodzeń, np. poprzez umożliwienie proaktywnego inicjowania wspólnych zespołów dochodzeniowo- śledczych w takich przypadkach;
29. wzywa Eurojust i przyszłą Prokuraturę Europejską do optymalnej współpracy w dochodzeniach dotyczących interesów finansowych UE, zwłaszcza w odniesieniu do państw członkowskich, które nie przystąpiły do Prokuratury Europejskiej; w tym celu wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do ułatwienia szybkiego ustanowienia Prokuratury Europejskiej i uważa, że wszystkie państwa członkowskie, które nie ogłosiły jeszcze zamiaru przystąpienia do Prokuratury Europejskiej, powinny to uczynić;
30. wzywa Komisję do podjęcia działań w następstwie rezolucji Parlamentu, w których wezwano do określenia najlepszych praktyk w zakresie technik śledczych w całej UE, aby ułatwić rozwój wspólnych praktyk dochodzeniowych w UE 28 ;
WYZWANIA KONSTYTUCYJNE NA MALCIE I NA SŁOWACJI
31. z zadowoleniem przyjmuje oświadczenia rządu Malty dotyczące wdrożenia zaleceń określonych w niedawnym sprawozdaniu Komisji Weneckiej;
32. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie grupy, w której członkowie rządu i opozycji biorą udział w badaniu reformy konstytucyjnej;
33. z zadowoleniem przyjmuje niedawno ogłoszone przez rząd Malty wszczęcie procedur ustawodawczych, przy pomocy których wdrożone zostaną różne zalecenia Komisji Weneckiej; wzywa rząd i parlament Malty do wdrożenia wszystkich bez wyjątku zaleceń Komisji Weneckiej, w stosownych przypadkach również z mocą wsteczną, tak aby zapewnić zgodność przeszłych i aktualnych decyzji, stanowisk i struktur z tymi zaleceniami, a w szczególności do:
34. odnotowuje, że trwa procedura wyboru i nominacji sędziów Trybunału Konstytucyjnego na Słowacji, ponieważ kadencja dziewięciu z trzynastu sędziów kończy się w lutym; podkreśla, że przepisy dotyczące tego procesu wyboru i nominacji, a także kwalifikacje i wymogi muszą spełniać najwyższe możliwe standardy w zakresie przejrzystości, kontroli i rozliczalności, zgodnie z wnioskami Komisji Weneckiej dotyczącymi tej kwestii 29 ; jest zaniepokojony obecnym brakiem postępów w tym procesie naboru w Radzie Narodowej Słowacji;
35. wzywa do stosowania przejrzystych, jednoznacznych i obiektywnych zasad i procedur wyboru nowego słowackiego szefa policji w 2019 r., co zapewni niezależność i neutralność tego urzędu; zauważa, że proces wyboru jest obecnie w toku oraz że kandydaci wkrótce wezmą udział w wysłuchaniach przed właściwą komisją Rady Narodowej Słowacji; apeluje o to, by wysłuchania te były publiczne;
PROGRAMY OBYWATELSTWA I UŁATWIEŃ POBYTOWYCH ORAZ WIZY DLA INWESTORÓW
36. wzywa rząd Malty do zakończenia programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów oraz do zlecenia przeprowadzenia niezależnego i międzynarodowego dochodzenia w sprawie wpływu tej sprzedaży na możliwości Malty w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy, na dalszą przestępczość transgraniczną i na integralność strefy Schengen;
37. wzywa rząd Malty do corocznego publikowania niezależnego wykazu wszystkich osób, które nabyły obywatelstwo maltańskie i europejskie, oraz do dopilnowania, aby nabywcy nie byli umieszczani w wykazie wraz z osobami, które nabyły obywatelstwo maltańskie w inny sposób; wzywa rząd Malty do dopilnowania, by wszyscy ci nowi obywatele w rzeczywistości mieszkali na Malcie przez jeden pełny rok przed zakupem, zgodnie z tym, co ustalono z Komisją przed rozpoczęciem programu; wzywa Komisję, aby dołożyła wszelkich starań w celu zapewnienia poszanowania w przyszłości pierwotnych ustaleń w tym względzie;
38. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w lutym 2019 r., kiedy zwrócono się do niej o wyjaśnienie, Komisja wyraźnie stwierdziła, że w żaden sposób nie popiera maltańskich programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów;
39. wzywa rząd Malty do pełnego ujawnienia i rozwiązania umowy z Henley & Partners, prywatnym przedsiębiorstwem, które obecnie realizuje maltańskie programy obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów, bez konsekwencji dla finansów publicznych w przypadku zakończenia lub zawieszenia;
40. wzywa Komisję do zbadania, czy umowy między organami państw członkowskich a prywatnymi firmami, które regulują i eksternalizują programy obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów, są zgodne z prawem unijnym i międzynarodowym oraz z zasadami bezpieczeństwa;
41. z zadowoleniem przyjmuje publikację sprawozdania Komisji na temat programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów, jest jednak zaniepokojony niewielką ilością danych zawartych w tym sprawozdaniu; wzywa Komisję do dalszego monitorowania skali i wpływu różnych programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów w UE, ze szczególnym uwzględnieniem procesów należytej staranności, profili i działań beneficjentów, potencjalnych skutków dla przestępczości transgranicznej oraz dla integralności strefy Schengen; wzywa państwa członkowskie do jak najszybszego wycofania się ze wszystkich obowiązujących programów obywatelstwa dla inwestorów i programów złotych wiz; wzywa Komisję, aby do tego czasu wyraźnie zajęła wyraźnego zajęcia się kwestią programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów w ramach mechanizmu oceny Schengen oraz do przedstawienia wniosku ustawodawczego, w którym zostaną określone wyraźne ograniczenia dotyczące tych programów;
42. wzywa Komisję, aby w oparciu o swoje sprawozdanie w sprawie programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów w różnych państwach członkowskich UE zbadała w szczególności wpływ maltańskiego rządowego programu obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów na integralność strefy Schengen;
43. wzywa Europol i Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej do przeprowadzenia wspólnej oceny zagrożenia w odniesieniu do skutków realizowanych w państwach członkowskich UE programów obywatelstwa i ułatwień pobytowych dla inwestorów dla walki z przestępczością zorganizowaną i integralności strefy Schengen;
44. wzywa rząd Malty do pełnego zbadania zarzutów dotyczących masowej sprzedaży wiz Schengen i wiz medycznych, w tym rzekomego zaangażowania byłych lub obecnych wysokich rangą maltańskich urzędników rządowych, takich jak szef kancelarii premiera i Neville Gafa;
BEZPIECZEŃSTWO DZIENNIKARZY I NIEZALEŻNOŚĆ MEDIÓW
45. wzywa rząd Słowacji do zapewnienia dziennikarzom bezpieczeństwa; ubolewa nad brakiem przejrzystości w zakresie własności mediów; kwestionuje niezależność i jakość mediów publicznych w związku z odejściem kilku dziennikarzy RTVS; z zaniepokojeniem zauważa, że obecny wniosek ustawodawczy dotyczący ustawy o prasie grozi ograniczeniem wolności mediów;
46. jest zaniepokojony oświadczeniami słowackich polityków, którzy podają w wątpliwość wartość niezależnego dziennikarstwa i mediów publicznych, takimi jak publiczne wypowiedzi byłego premiera, na przykład podczas konferencji prasowej zorganizowanej w dniu 2 października 2018 r.;
47. ponawia swój apel do odpowiednich członków rządu Malty, by zapewnili wycofanie ze skutkiem natychmiastowym pozwu o zniesławienie przeciwko pogrążonej w żałobie rodzinie Daphne Caruany Galizii, by powstrzymali się od stosowania przepisów dotyczących zniesławienia w celu zamrażania rachunków bankowych krytycznie nastawionych dziennikarzy oraz by zreformowali przepisy dotyczące zniesławienia, które są wykorzystywane w celu udaremniania pracy dziennikarzy;
48. wzywa Komisję do przedstawienia wniosków mających na celu zapobieganie tzw. strategicznym powództwom przeciw udziałowi w życiu publicznym (SLAPP);
ODPOWIEDŹ UE
49. ponawia swój apel do Komisji o rozpoczęcie dialogu z rządem Malty w kontekście ram na rzecz praworządności;
50. odnotowuje wysiłki Komisji i Rady zmierzające do zapewnienia, by wszystkie państwa członkowskie w pełni przestrzegały zasad praworządności, demokracji i praw podstawowych; wyraża jednak zaniepokojenie w związku z ograniczonym jak dotychczas oddziaływaniem ram na rzecz praworządności Komisji i procedur wszczętych na mocy art. 7 ust. 1 TUE; podkreśla, że ciągła niezdolność do przeciwdziałania poważnym i nieustającym naruszeniom wartości, o których mowa w art. 2 TUE, zachęciła inne państwa członkowskie do podążania tą samą drogą; ubolewa nad decyzją Komisji o przełożeniu na lipiec 2019 r. publikacji wniosku mającego na celu wzmocnienie ram na rzecz praworządności;
51. przypomina o konieczności prowadzenia bezstronnej i regularnej oceny sytuacji w zakresie praworządności, demokracji i praw podstawowych we wszystkich państwach członkowskich; podkreśla, że ocena ta powinna się opierać na obiektywnych kryteriach; ponownie zwraca uwagę na swoje rezolucje z dnia 10 października 2016 r. i 14 listopada 2018 r., w których wzywa do stworzenia kompleksowego, stałego i obiektywnego unijnego mechanizmu ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych; uważa, że byłby to uczciwy, wyważony, regularny i prewencyjny mechanizm mający zastosowanie do ewentualnych przypadków naruszeń wartości wymienionych w art. 2 TUE, i podkreśla, że takiego mechanizmu potrzeba teraz pilniej niż kiedykolwiek wcześniej;
52. ubolewa nad faktem, że Komisja nadal nie przedstawiła takiego wniosku w sprawie kompleksowego unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych, i wzywa Komisję do uczynienia tego w odpowiednim czasie, w szczególności poprzez zaproponowanie przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie Paktu UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych;
53. z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, ponownie zwraca uwagę na sprawozdanie w tej sprawie przyjęte przez Parlament w styczniu 2019 r. i wzywa Radę do jak najszybszego przystąpienia do konstruktywnych negocjacji;
54. podkreśla, że ważne jest, by Parlament wysyłał delegacje ad hoc do państw członkowskich, gdyż stanowi to skuteczne narzędzie monitorowania naruszania zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych; zaleca utworzenie stałej struktury w ramach Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w celu monitorowania takich naruszeń w państwach członkowskich;
55. wzywa instytucje i państwa członkowskie UE do zdecydowanego zwalczania korupcji systemowej i opracowania skutecznych instrumentów na rzecz zapobiegania korupcji, jej zwalczania i karania oraz zwalczania nadużyć finansowych, a także na rzecz systematycznego monitorowania wykorzystania funduszy publicznych; ponownie wyraża ubolewanie z powodu faktu, że Komisja postanowiła nie publikować sprawozdania o zwalczaniu korupcji w UE w ostatnich latach, i podkreśla, że zapewnienie arkuszy informacyjnych na temat zwalczania korupcji w ramach europejskiego semestru nie jest dostatecznie skutecznym środkiem, aby zagwarantować, że kwestia korupcji na pewno zostanie uwzględniona w planie działania; w związku z tym wzywa Komisję do niezwłocznego wznowienia rocznego monitorowania i sprawozdawczości w zakresie zwalczania korupcji w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich i instytucji UE;
56. z zadowoleniem przyjmuje porozumienie między EBC a krajowymi organami nadzoru w sprawie nowego mechanizmu współpracy w zakresie wymiany informacji; zachęca wszystkie uczestniczące organy do powszechnego korzystania z tego mechanizmu w celu zapewnienia szybkiej i skutecznej współpracy w walce z praniem pieniędzy;
57. przypomina przewodniczącemu, że wciąż jeszcze nie podjęto działań w związku z jego apelem o ustanowienie europejskiej nagrody im. Daphne Caruany Galizii w dziedzinie dziennikarstwa śledczego, która byłaby przyznawana co roku w uznaniu za wybitne dziennikarstwo śledcze w Europie;
58. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Parlamentu o nadaniu programowi staży dla dziennikarzy śledczych imienia Jána Kuciaka;
o
o o
59. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich oraz Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy.