Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie sytuacji w Czeczenii i sprawy Ojuba Titijewa (2019/2562(RSP)).

Sytuacja w Czeczenii i sprawa Ojuba Titiewa

P8_TA(2019)0115

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie sytuacji w Czeczenii i sprawy Ojuba Titijewa (2019/2562(RSP))

(2020/C 449/15)

(Dz.U.UE C z dnia 23 grudnia 2020 r.)

Parlament Europejski,

uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie sytuacji w Czeczenii, w szczególności rezolucję z dnia 8 lutego 2018 r. w sprawie Rosji, sprawy Ojuba Titijewa i Centrum Praw Człowieka "Memoriał" 1  oraz rezolucję z dnia 23 października 2014 r. w sprawie zamknięcia organizacji pozarządowej Memoriał (laureata Nagrody im. Sacharowa z 2009 r.) w Rosji 2 ,
uwzględniając oświadczenie przewodniczących Komisji Spraw Zagranicznych i Podkomisji Praw Człowieka z 12 stycznia 2018 r. wzywające do natychmiastowego uwolnienia obrońcy praw człowieka Ojuba Titijewa,
uwzględniając oświadczenie UE z 19 stycznia 2018 r. w sprawie łamania praw człowieka w odniesieniu do Centrum Praw Człowieka "Memoriał" w Rosji oraz oświadczenia rzecznik Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 11 stycznia 2018 r. w sprawie zatrzymania dyrektora Centrum Praw Człowieka "Memoriał" w Republice Czeczeńskiej oraz z 27 czerwca 2018 r. dotyczące spraw rosyjskich obrońców praw człowieka Ojuba Titijewa i Jurija Dmitrijewa,
uwzględniając art. 5 Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz art. 7 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, których stroną jest Federacja Rosyjska i które stanowią, że nikt nie może być poddawany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu,
uwzględniając deklarację ONZ w sprawie obrońców praw człowieka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 9 grudnia 1998 r.,
uwzględniając Konwencję Rady Europy o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
uwzględniając konstytucję Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza jej rozdział 2 o swobodach i prawach człowieka i obywatela,
uwzględniając siódme okresowe sprawozdanie Federacji Rosyjskiej rozpatrywane przez Komitet Praw Człowieka ONZ na 3136 i 3137 posiedzeniu w dniach 16 i 17 marca 2015 r.,
uwzględniając raport sprawozdawcy OBWE z 21 grudnia 2018 r. w ramach mechanizmu moskiewskiego dotyczący zarzutów łamania praw człowieka i bezkarności w Republice Czeczeńskiej Federacji Rosyjskiej,
uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w sprawie obrońców praw człowieka,
uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,
A.
mając na uwadze, że Federacja Rosyjska jako sygnatariusz Powszechnej deklaracji praw człowieka, europejskiej konwencji praw człowieka i Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania zobowiązała się do przestrzegania zasad demokracji, praworządności i poszanowania podstawowych wolności i praw człowieka;
B.
mając na uwadze, że zobowiązania międzynarodowe Federacji Rosyjskiej obejmują obowiązek ochrony obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że ustawa dotycząca "obcych agentów" z 2012 r. poważnie ogranicza zdolność organizacji pozarządowych do prowadzenia działalności w sposób niezależny i skuteczny; mając na uwadze, że na mocy tej ustawy Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej uznało Centrum Praw Człowieka "Memoriał" za "obcego agenta";
C.
mając na uwadze, że w ciągu ostatnich kilku lat w Czeczenii doszło do dramatycznego pogorszenia się sytuacji w zakresie praw człowieka, co skutecznie uniemożliwia niezależnym dziennikarzom i działaczom na rzecz praw człowieka kontynuowanie pracy bez narażania własnego życia i życia członków ich rodzin, przyjaciół i współpracowników; mając na uwadze, że liczne doniesienia o przypadkach systematycznych i poważnych naruszeń praw człowieka w Czeczenii wskazują, że władze czeczeńskie i rosyjskie nie przestrzegają zasad praworządności;
D.
mając na uwadze, że Ojub Titijew, dyrektor czeczeńskiego biura "Memoriału", został 9 stycznia 2018 r. aresztowany, oficjalnie postawiony w stan oskarżenia i osadzony w areszcie tymczasowym na podstawie sfingowanych zarzutów nielegalnego nabywania i posiadania narkotyków; mając na uwadze, że Ojub Titijew zaprzeczył tym oskarżeniom, a inne organizacje pozarządowe i obrońcy praw człowieka potępili je jako sfabrykowane zarzuty i próbę utrudniania jemu i jego organizacji działalności w obszarze praw człowieka;
E.
mając na uwadze, że przed rozpoczęciem 19 lipca 2018 r. rozpraw sądowych w Sądzie Miejskim w Szali w Czeczenii sądy kilkakrotnie przedłużały areszt Ojuba Titijewa; mając na uwadze, że wyrok zapadnie wkrótce - spodziewany jest w połowie lutego 2019 r.; mając na uwadze, że Ojub Titijew może zostać uznany winnym przestępstwa, którego nie popełnił, i grozi mu pozbawienie wolności do dziesięciu lat;
F.
mając na uwadze, że rodzinę Ojuba Titijewa nękaniem i groźbami zmuszono do opuszczenia Czeczenii; mając na uwadze, że "Memoriał" był w 2018 r. celem innych działań, takich jak podpalenie jego biur w Inguszetii 17 stycznia 2018 r., atak na samochód adwokata O. Titijewa w Dagestanie 22 stycznia 2018 r. oraz atak na szefa biura "Memoriału" w Dagestanie 28 marca 2018 r.; mając na uwadze, że od czasu zabójstwa w 2009 r. poprzedniczki Ojuba Titijewa na stanowisku dyrektora biura "Memoriału" w Czeczenii Natalii Estemirowej sprawcy tego przestępstwa nadal nie zostali postawieni przed sądem;
G.
mając na uwadze, że "Memoriał" jest jedną z ostatnich organizacji, które nadal działają na rzecz praw człowieka w Czeczenii - dokumentując i ujawniając przypadki łamania praw człowieka, udzielając pomocy ofiarom takich naruszeń oraz pomagając dochodzić sprawiedliwości - i prawdopodobnie jest atakowany w odwecie za ujawnianie łamania praw człowieka i dochodzenie sprawiedliwości; mając na uwadze, że w 2009 r. Parlament Europejski przyznał "Memoriałowi" Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli, a w 2018 r. Ojub Titijew otrzymał francusko-niemiecką nagrodę za działalność na rzecz praw człowieka i praworządności (grudzień), Nagrodę Praw Człowieka im. Václava Havla (październik) oraz Nagrodę Moskiewskiej Grupy Helsińskiej w dziedzinie praw człowieka (maj);
H.
mając na uwadze, że urzędnicy czeczeńscy wielokrotnie zastraszali obrońców praw człowieka lub krytykowali ich działalność i nie potępiali publicznie gróźb przemocy wobec nich, tworząc tym samym i utrwalając atmosferę bezkarności dla sprawców aktów przemocy wobec obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że w związku z tym ofiary w większości rezygnują z dochodzenia sprawiedliwości, ponieważ obawiają się odwetu ze strony władz lokalnych;
1.
ponawia apel o natychmiastowe uwolnienie dyrektora Centrum Praw Człowieka "Memoriał" w Czeczenii Ojuba Titijewa, który został zatrzymany 9 stycznia 2018 r. i oskarżony o nielegalne nabywanie i posiadanie narkotyków, a werdykt w jego sprawie ma zapaść do połowy lutego 2019 r.; wzywa czeczeńskie władze do zagwarantowania pełnego poszanowania praw człowieka i praw obywatelskich Ojuba Titijewa, w tym prawa do rzetelnego procesu sądowego, swobodnego dostępu do adwokata i opieki medycznej, a także ochrony przed szykanami sądowymi i kryminalizowaniem;
2.
zdecydowanie potępia wielokrotne publiczne ataki czeczeńskich urzędników krytykujące działalność obrońców i organizacji praw człowieka lub konkretne osoby, a także brak publicznego potępienia z ich strony dla gróźb i aktów przemocy wobec tych grup i osób oraz brak dochodzeń w tych sprawach;
3.
wyraża głębokie zaniepokojenie alarmującym wzrostem liczby aresztowań, ataków i zastraszania wymierzonych w niezależnych dziennikarzy, obrońców praw człowieka i ich zwolenników, a także zwykłych obywateli, co wydaje się być częścią skoordynowanej kampanii; uważa, że sprawa Ojuba Titijewa dobrze ilustruje sposób postępowania w licznych innych sprawach wytoczonych w oparciu o sfabrykowane dowody, który stanowi podstawę wadliwego systemu sprawiedliwości w Republice Czeczeńskiej i Federacji Rosyjskiej; przypomina, że podobne zarzuty o posiadanie narkotyków postawiono również dziennikarzowi portalu "Kaukaski Węzeł" Żałaudzie Geriewowi i obrońcy praw człowieka Rusłanowi Kutajewowi, oraz apeluje o ich uwolnienie;
4.
wzywa władze Republiki Czeczeńskiej i Federacji Rosyjskiej, aby zaprzestały nękania i prześladowania własnych obywateli oraz położyły kres atmosferze bezkarności dla sprawców aktów przemocy wobec obrońców praw człowieka, członków ich rodzin, współpracowników i zwolenników oraz ich organizacji;
5.
wzywa Federację Rosyjską do ochrony wszystkich obywateli przy pełnym poszanowaniu praw człowieka, do przestrzegania własnej konstytucji i ustawodawstwa, a także do wywiązywania się z międzynarodowych zobowiązań dotyczących poszanowania praworządności oraz podstawowych swobód i praw człowieka wszystkich obywateli, w tym tych, którzy poświęcają swój czas i zasoby, aby działać na rzecz obrony praw współobywateli;
6.
wzywa władze Rosji do uchylenia ustawy z 2015 r. o "organizacjach niepożądanych" i ustawy z 2012 r. o "obcych agentach", a także wszelkich innych powiązanych przepisów, które były konsekwentnie stosowane do nękania i atakowania obrońców praw człowieka i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; wyraża zaniepokojenie faktem, że niektóre rosyjskie organizacje pozarządowe musiały zamknąć działalność, aby uniknąć piętna "obcych agentów" i ścigania sądowego;
7.
wzywa do natychmiastowego położenia kresu nękaniu i aresztowaniom obrońców praw człowieka w Czeczenii na podstawie sfabrykowanych oskarżeń, atakom na ich współpracowników i członków rodzin oraz zastraszaniu ich zwolenników, co wydaje się mieć na celu utrudnienie, a docelowo udaremnienie, legalnej i użytecznej pracy ich organizacji;
8.
ponownie wzywa Komisję, ESDZ i państwa członkowskie do dalszego ścisłego monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka w Czeczenii, w tym procesu Ojuba Titijewa, do wezwania do natychmiastowego zaprzestania wspomnianych naruszeń praw człowieka, do poruszania kwestii osób prześladowanych z powodów politycznych na spotkaniach z przedstawicielami Rosji, oraz do dalszego szybkiego i skutecznego udzielania pomocy ofiarom prześladowań i członkom ich rodzin, w tym przy rozpatrywaniu wniosków o azyl;
9.
wzywa Komisję do współpracy z międzynarodowymi organizacjami praw człowieka działającymi w Federacji Rosyjskiej oraz z rosyjskimi organizacjami praw człowieka i społeczeństwem obywatelskim pomimo rosyjskiej ustawy o "obcych agentach" oraz do dalszego wspierania organizacji "Memoriał" i innych podobnych organizacji;
10.
wzywa gwiazdy międzynarodowego sportu i artystów do powstrzymania się od udziału w wydarzeniach publicznych w Czeczenii lub wydarzeniach sponsorowanych przez przywódców Republiki Czeczeńskiej; ponownie wyraża poparcie dla tzw. ustawy Magnickiego Unii Europejskiej, która powinna sankcjonować sprawców poważnych naruszeń praw człowieka i wzywa Radę do niezwłocznego kontynuowania prac w tej sprawie; podkreśla w związku z tym, że sprawcy naruszeń praw człowieka w Republice Czeczeńskiej Federacji Rosyjskiej nie powinni otrzymywać wiz UE ani mieć zezwolenia na posiadanie aktywów w państwach członkowskich UE;
11.
zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, a także władzom Czeczenii.
1 Dz.U. C 463 z 21.12.2018, s. 31.
2 Dz.U. C 274 z 27.7.2016, s. 21.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024