Zalecenie w sprawie mandatu makroostrożnościowego organów krajowych (ERRS/2011/3).

ZALECENIE EUROPEJSKIEJ RADY DS. RYZYKA SYSTEMOWEGO

z dnia 22 grudnia 2011 r.

w sprawie mandatu makroostrożnościowego organów krajowych

(ERRS/2011/3)

(2012/C 41/01)

(Dz.U.UE C z dnia 14 lutego 2012 r.)

RADA GENERALNA EUROPEJSKIEJ RADY DS. RYZYKA SYSTEMOWEGO,

uwzględniając Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności art. 2 ust. 2 i art. 4 ust. 2 lit. a) oraz Protokół (nr 25) w sprawie wykonywania kompetencji dzielonych,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1092/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie unijnego nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym i ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego⁽¹⁾, w szczególności art. 3 ust. 2 lit. b), d) i f) oraz art. 16-18,

uwzględniając decyzję Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego ERRS/2011/1 z dnia 20 stycznia 2011 r. ustanawiającą regulamin Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego⁽²⁾, w szczególności art. 15 ust. 3 lit. e) oraz art. 18-20,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Właściwie zdefiniowane ramy strategiczne są koniecznym warunkiem skutecznej polityki makroostrożnościowej. Wraz z ustanowieniem Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (ERRS) w ramach Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego na szczeblu Unii Europejskiej wprowadzono ramy strategiczne polityki makroostrożnościowej, realizowane poprzez ostrzeżenia i zalecenia, które wymagają implementacji.

(2) Skuteczność polityki makroostrożnościowej w Unii zależy także od krajowych ram strategicznych polityki makroostrożnościowej państw członkowskich, jako że odpowiedzialność za przyjmowanie środków niezbędnych do utrzymania stabilności finansowej spoczywa przede wszystkim na strukturach krajowych.

(3) W niektórych państwach członkowskich omawia się obecnie inicjatywy legislacyjne dotyczące ram prowadzenia polityki makroostrożnościowej.

(4) Niezbędne jest określenie zasad przewodnich dotyczących zasadniczych elementów mandatu władz krajowych w zakresie polityki makroostrożnościowej, równoważących potrzebę zapewnienia spójności rozwiązań w poszczególnych państwach członkowskich z elastycznością uwzględniającą specyfikę krajową.

(5) Wyraźne określenie konkretnego celu działania pomogłoby krajowym organom makroostrożnościowym przezwyciężyć tendencję do niepodejmowania działań. Politykę makroostrożnościową można prowadzić na szczeblu krajowym z inicjatywy krajowych organów makroostrożnościowych lub poprzez realizację zaleceń lub ostrzeżeń ERRS.

(6) W zależności od ram instytucjonalnych w danym kraju, politykę makroostrożnościową może prowadzić albo jedna instytucja, albo rada złożona z wielu instytucji. Tak czy inaczej organ, któremu powierzono realizację polityki makroostrożnościowej, powinien być wskazany w sposób jasny i przejrzysty.

(7) Motyw 24 rozporządzenia (UE) nr 1092/2010 stanowi: "Wiodąca rola w nadzorze makroostrożnościowym powinna przypadać (...) krajowym bankom centralnym, ponieważ dysponują one wiedzą ekspercką i spoczywają już na nich obowiązki w dziedzinie stabilności finansowej". Wniosek ten jest tym bardziej zasadny, jeżeli bank centralny jest także odpowiedzialny za nadzór mikroostrożnościowy.

(8) W zależności od ram instytucjonalnych w danym kraju, współpraca pomiędzy organami posiadającymi kompetencje mogące wpływać na stabilność finansową może przybierać różne formy - od koordynacji do wymiany danych i informacji.

(9) ERRS będzie analizować potencjalne rozprzestrzenianie się efektów środków makroostrożnościowych planowanych przez właściwe organy krajowe, tak aby zapewnić minimalny poziom koordynacji i ograniczyć możliwe rozprzestrzenianie się zjawisk negatywnych. W tym celu Sekretariat ERRS powinien być z wyprzedzeniem informowany o istotnych działaniach makroostrożnościowych proponowanych przez organy krajowe, w celu ich omówienia przez Komitet Sterujący ERRS. Jeżeli Komitet Sterujący uzna to za stosowne, o proponowanych działaniach makroostrożnościowych może zostać poinformowana Rada Generalna.

(10) Zadania i kompetencje władz makroostrożnościowych powinny być jasno zdefiniowane. Mając na względzie potencjalny wpływ trwającej w Unii reformy zasad wymogów kapitałowych dotyczących instytucji kredytowych⁽³⁾, procedury wyposażania organów makroostrożnościowych w instrumenty działania powinny umożliwiać - w ramach odpowiednich zasad legislacyjnych - terminowe dostosowywanie zestawu stosowanych instrumentów do innowacji i zmian zachodzących w systemie finansowym oraz zmieniającego się charakteru ryzyk zagrażających stabilności finansowej. Organ makroostrożnościowy powinien z wyprzedzeniem uzasadniać, dlaczego potrzebuje określonych instrumentów, oraz mieć możliwość wnioskowania o udostępnienie takich instrumentów. Instrumenty te powinny obejmować zarówno takie, które oddziaływują na ryzyka cykliczne, takie jak nadmierny poziom dźwigni finansowej, niedopasowanie terminów zapadalności i wzrost akcji kredytowej, jak i takie, które mogą oddziaływać na struktury rynkowe. Możliwe jest ustanowienie instytucjonalnego rozdziału instrumentów niewiążących od instrumentów wiążących.

(11) Przejrzystość wspomaga rozumienie polityki makroostrożnościowej przez sektor finansowy i opinię publiczną oraz jest niezbędnym wymogiem z punktu widzenia odpowiedzialności względem legislatywy jako reprezentanta zbiorowości. W związku z tym, że ostateczny cel polityki makroostrożnościowej jest niewymierny, ponoszenie odpowiedzialności może odnosić się do osiągania celów pośrednich lub publicznego przedstawiania uzasadnienia stosowania instrumentów makroostrożnościowych.

(12) Osoby kształtujące politykę makroostrożnościową mogą być pod presją, by nie zacieśniać tej polityki w okresie dobrej koniunktury oraz by ją rozluźniać w okresie złej koniunktury. Aby chronić wiarygodność prowadzonej polityki, organy makroostrożnościowe powinny być chronione przed zewnętrzną presją poprzez zapewnienie niezależności. Banki centralne, którym powierzono mandat makroostrożnościowy, powinny być niezależne w rozumieniu art. 130 Traktatu.

(13) Niniejsze zalecenie nie narusza prerogatyw banków centralnych Unii w zakresie polityki pieniężnej oraz zadań powierzonych ERRS.

(14) Zalecenia ERRS są publikowane po poinformowaniu Rady Unii Europejskiej o takim zamiarze Rady Generalnej i umożliwieniu Radzie zajęcia stanowiska w tym zakresie,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE:

DZIAŁ  1

ZALECENIA

Zalecenie A - Cel

Zaleca się, aby państwa członkowskie:

1) wskazały, że ostatecznym celem polityki makroostrożnościowej jest przyczynianie się do ochrony stabilności systemu finansowego jako całości, w tym poprzez wzmacnianie odporności systemu finansowego i ograniczanie powstawania ryzyk systemowych, a tym samym zapewnianie trwałego wkładu sektora finansowego do wzrostu gospodarczego;

2) zapewniły możliwość prowadzenia polityki makroostrożnościowej na szczeblu krajowym z inicjatywy organu makroostrożnościowego lub poprzez realizację zaleceń lub ostrzeżeń ERRS.

Zalecenie B - Rozwiązania instytucjonalne

Zaleca się, aby państwa członkowskie:

1) wskazały w krajowych przepisach prawnych organ, któremu powierza się prowadzenie polityki makroostrożnościowej, będący albo jedną instytucją, albo radą złożoną z instytucji, których działania mają istotny wpływ na stabilność finansową. Krajowe przepisy prawne powinny regulować proces decyzyjny ciała zarządzającego organu makroostrożnościowego;

2) jeżeli organem makroostrożnościowym jest jedna instytucja - ustanowiły mechanizm współpracy pomiędzy wszystkimi organami, których działania mają istotny wpływ na stabilność finansową, z zastrzeżeniem ich odpowiednich mandatów;

3) zapewniły, aby bank centralny odgrywał wiodącą rolę w polityce makroostrożnościowej oraz aby polityka ta nie naruszała jego niezależności w rozumieniu art. 130 Traktatu;

4) upoważniły organ makroostrożnościowy do współpracy i wymiany informacji, w tym również na zasadach transgranicznych, w szczególności poprzez informowanie ERRS o działaniach podejmowanych w celu przeciwdziałania ryzykom systemowym na szczeblu krajowym.

Zalecenie C - Zadania, kompetencje, instrumenty

Zaleca się, aby państwa członkowskie:

1) powierzyły organowi makroostrożnościowemu co najmniej zadanie zidentyfikowania, monitorowania i oceny ryzyk zagrażających stabilności finansowej oraz zadanie implementacji polityk zmierzających do osiągnięcia celów tego organu poprzez zapobieganie tym ryzykom i ograniczanie ich skutków;

2) przyznały organowi makroostrożnościowemu uprawnienie do żądania i uzyskiwania w odpowiednim terminie wszystkich danych i informacji krajowych mających znaczenie dla wykonywania zadań tego organu, w tym informacji pochodzących od organów nadzoru mikroostrożnościowego i organów nadzoru nad rynkiem kapitałowym oraz informacji spoza obszaru regulacyjnego, jak również informacji dotyczących specyficznie poszczególnych instytucji - na odpowiednio uzasadniony wniosek tego organu oraz pod warunkiem podjęcia odpowiednich ustaleń w zakresie zachowania poufności. Wedle tych samych zasad organ makroostrożnościowy powinien udostępniać organom nadzoru mikroostrożnościowego dane i informacje mające znaczenie dla wykonywania zadań tych organów;

3) przyznały organowi makroostrożnościowemu uprawnienie do wskazania lub wypracowania metod nadzorczych w zakresie zidentyfikowania - w porozumieniu lub we współdziałaniu z organami nadzoru mikroostrożnościowego i organami nadzoru nad rynkiem kapitałowym - instytucji finansowych i struktur mających znaczenie systemowe dla danego państwa członkowskiego, oraz do określenia lub zarekomendowania obszaru regulacji krajowych;

4) zapewniły, aby organ makroostrożnościowy dysponował odpowiednimi instrumentami umożliwiającymi osiągnięcie stawianych przed nim celów. W razie potrzeby należy stworzyć jasne i sprawne procedury wyposażania organu makroostrożnościowego w odpowiednie instrumenty.

Zalecenie D - Przejrzystość i odpowiedzialność

Zaleca się, aby państwa członkowskie:

1) zapewniły upublicznianie decyzji w zakresie polityki makroostrożnościowej i ich uzasadnienia w odpowiednim terminie, chyba że takie upublicznianie niosłoby za sobą ryzyko dla stabilności finansowej, a także zapewniły określanie i publikowanie przez organ makroostrożnościowy strategii polityki makroostrożnościowej;

2) przyznały organowi makroostrożnościowemu uprawnienie do składania publicznych i niepublicznych oświadczeń dotyczących ryzyka systemowego;

3) zapewniły ponoszenie przez organ makroostrożnościowy ostatecznej odpowiedzialności przed parlamentem krajowym;

4) zapewniły kierownictwu i pracownikom organu makroostrożnościowego ochronę prawną, o ile działają oni w dobrej wierze.

Zalecenie E - Niezależność

Zaleca się, aby państwa członkowskie zapewniły:

1) aby w ramach realizowania swoich celów organ makroostrożnościowy był co najmniej w sensie operacyjnym niezależny - w szczególności od ciał politycznych i sektora finansowego;

2) aby ustalenia organizacyjne i finansowe nie zagrażały prowadzeniu polityki makroostrożnościowej.

DZIAŁ  2

IMPLEMENTACJA

1. Interpretacja

Użyte w niniejszym zaleceniu wyrażenia oznaczają:

"instytucja finansowa" - instytucję finansową w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 1092/2010;

"system finansowy" - system finansowy w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 1092/2010.

2. Kryteria implementacji

1) Do implementacji niniejszego zalecenia stosuje się następujące kryteria:

a) zalecane środki powinny zostać wprowadzone do krajowego porządku prawnego;

b) należy unikać arbitrażu regulacyjnego;

c) w ramach implementacji należy odpowiednio uwzględnić zasadę proporcjonalności w odniesieniu do różnic w znaczeniu systemowym instytucji finansowych i różnych systemów instytucjonalnych, biorąc pod uwagę cel i treść poszczególnych zaleceń;

d) na potrzeby zalecenia A:

(i) pośrednie cele polityki makroostrożnościowej mogą być określone jako operacyjne uszczegółowienie celu ostatecznego;

(ii) polityka makroostrożnościowa powinna dopuszczać działania również w odniesieniu do środków, które mają związek z kwestiami makroostrożnościowymi.

2) Adresaci informują ERRS oraz Radę o działaniach podjętych w celu realizacji niniejszego zalecenia lub we właściwy sposób uzasadniają niepodjęcie takich działań. Informacje takie powinny zawierać co najmniej:

a) informacje dotyczące treści i harmonogramu podjętych działań;

b) ocenę funkcjonowania podjętych działań z perspektywy celów niniejszego zalecenia;

c) szczegółowe uzasadnienie niepodjęcie działań lub odstępstw od postanowień niniejszego zalecenia, w tym opóźnień.

3) Harmonogram informowania o realizacji zaleceń

1) Adresaci informują ERRS oraz Radę o działaniach podjętych w celu realizacji niniejszego zalecenia lub we właściwy sposób uzasadniają niepodjęcie takich działań, w sposób określony w poniższych ustępach.

2) Do dnia 30 czerwca 2012 r. adresaci składają ERRS raport cząstkowy obejmujący co najmniej następujące aspekty: a) oświadczenie co do tego, czy został wdrożony mandat makroostrożnościowy lub czy planowane jest jego wdrożenie; b) weryfikację podstawy prawnej implementacji niniejszego zalecenia; c) przewidywany kształt instytucjonalny organu makroostrożnościowego oraz projektowane zmiany instytucjonalne; d) w odniesieniu do każdego z zawartych w niniejszym akcie zaleceń - ocenę tego, czy jest lub będzie ono objęte krajowymi środkami dotyczącymi mandatu makroostrożnościowego, a w przeciwnym wypadku - stosowne wyjaśnienia. ERRS może poinformować adresatów o swojej opinii co do raportu cząstkowego.

3) Do dnia 30 czerwca 2013 r. adresaci przedstawiają ERRS i Radzie raport końcowy. Zalecane środki powinny wejść w życie nie później niż dnia 1 lipca 2013 r.

4) Jeżeli realizacja jednego lub większej liczby zaleceń wymaga podjęcia inicjatyw ustawodawczych, Rada Generalna może przedłużyć terminy określone w ust. 2 i 3.

4. Monitorowanie i ocena

1) Sekretariat ERRS:

a) udziela pomocy adresatom, w tym poprzez ułatwianie koordynacji składania sprawozdań, dostarczanie odpowiednich wzorów i formularzy oraz, w razie potrzeby, szczegółowe określanie trybu i terminów informowania o realizacji zaleceń;

b) weryfikuje przekazane przez adresatów informacje o realizacji zaleceń, w tym poprzez udzielanie im pomocy na ich wniosek, oraz składa Radzie Generalnej za pośrednictwem Komitetu Sterującego sprawozdania dotyczące realizacji zaleceń w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu informowania o realizacji zaleceń.

2) Rada Generalna ocenia działania adresatów i przedstawiane przez nich uzasadnienia oraz, w razie potrzeby, stwierdza nieodpowiednie zastosowanie się do niniejszego zalecenia lub brak odpowiedniego uzasadnienia niepodjęcia działań.

Sporządzono we Frankfurcie nad Menem dnia 22 grudnia 2011 r.

	Mario DRAGHI
	Przewodniczący ERRS

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 1.

⁽²⁾ Dz.U. C 58 z 24.2.2011, s. 4.

⁽³⁾ Wnioski Komisji: dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi i zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego (COM(2011) 453 wersja ostateczna) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (COM(2011) 452 wersja ostateczna).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.41.1
• Rodzaj: Zalecenie
• Tytuł: Zalecenie w sprawie mandatu makroostrożnościowego organów krajowych (ERRS/2011/3).
• Data aktu: 22/12/2011
• Data ogłoszenia: 14/02/2012