Tryb udzielania przez Państwowy Bank Rolny długoterminowych pożyczek amortyzacyjnych w listach zastawnych na kupno gruntu na terenie górnośląskiej części województwa śląskiego.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRÓW: REFORM ROLNYCH, SKARBU I ROLNICTWA
z dnia 7 lutego 1930 r. 1
o trybie udzielania przez Państwowy Bank Rolny długoterminowych pożyczek amortyzacyjnych w listach zastawnych na kupno gruntu na terenie górnośląskiej części województwa śląskiego.

Na podstawie art. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 356) zarządza się co następuje:
§  1.
Państwowy Bank Rolny udziela długoterminowych pożyczek amortyzacyjnych w listach zastawnych na kupno gruntu, na pokrycie reszty ceny kupna gruntu, względnie na spłatę długów, zaciągniętych w związku z kupnem gruntu.
§  2.
Pożyczki w listach zastawnych na cele wymienione w § 1 udzielane są na warunkach, przewidzianych w obowiązujących przepisach o emisji złotych listów zastawnych Państwowego Banku Rolnego.

Pożyczki, udzielane w myśl niniejszych przepisów, winny mieścić się w granicach 2/3 ustalonego przez Bank szacunku; pożyczki, udzielane na grunty, których oszacowanie dokonane było kameralnie, nie mogą jednak przekraczać 1/3 szacunku, ustalonego przez Bank.

§  3.
Pożyczki, wymienione w § 1, mogą być udzielane jedynie za zabezpieczeniem hipotecznem.

Hipoteka, zabezpieczająca pożyczkę Państwowego Banku Rolnego, winna być zasadniczo wpisana na pierwszem miejscu działu III księgi gruntowej.

Bank może jednak przyjąć na zabezpieczenie pożyczki także hipotekę, wpisaną na dalszem miejscu, pod tym warunkiem, że wysokość tej pożyczki, łącznie z poprzedzającemi ją długami lub wartością obciążeń, nie przekroczy 2/3 względnie 1/3 szacunku, ustalonego przez Bank (ustęp 2 § 2).

Wpisy hipoteczne, dokonane na rzecz Banku z tytułu pożyczek, udzielonych w listach zastawnych, stanowią zabezpieczenie wyłącznie dla tych listów, co w księgach gruntowych winno być uwidocznione.

Wpis hipoteczny będzie dokonany zasadniczo z wykluczeniem listu hipotecznego, z wyjątkiem wypadków, w których Państwowy Bank Rolny listu będzie wymagał.

§  4.
Na zabezpieczenie pożyczki może być przyjęta hipoteka, ustanowiona na gruncie, którego własność nie jest sporna i który nie jest obciążony takiemi wpisami w dziale II księgi gruntowej, które Bank uzna za przeszkodę do udzielenia pożyczki.

Grunty, będące w długoletniej dzierżawie, nie mogą stanowić zabezpieczenia dla pożyczki.

§  5.
Skrypt dłużny winien zawierać zastrzeżenie, że do czasu całkowitej spłaty długoterminowej pożyczki amortyzacyjnej, wydanej w listach zastawnych Banku:
1)
nieruchomość obciążona pożyczką nie może być bez zezwolenia Banku zbywana pod tytułem darmym lub obciążającym w całości lub w części, dzielona w naturze, oddawana w całości lub w części w dzierżawę, poręczającą administrację lub użytkowanie na czas dłuższy ponad jeden rok, w szczególności nie może być na niej ustanowione prawo dożywotniego użytkowania;
2)
budynki, znajdujące się na nieruchomości, obciążonej pożyczką, nie mogą być odprzedawane ani usuwane z gruntu;
3)
budynki, których wartość uwzględniona została przy udzielaniu pożyczki, powinny być corocznie w określanej przez Bank wysokości ubezpieczone od ognia w jednej z instytucyj ubezpieczeniowych, wskazanych przez Ministra Skarbu, z tem że w razie pożaru wynagrodzenie asekuracyjne wypłacone będzie właścicielowi nie inaczej, jak za zgodą Banku;
4)
pożyczka lub jej pozostałość wraz z procentami i innemi należnościami, bez względu na pierwotnie umówiony termin, staje się natychmiast wymagalna bez postawienia dłużnika w zwłoce, w razie niedopełnienia któregokolwiek z powyższych warunków, jak również, jeżeli:
a)
nieruchomość jest rozmyślnie lub przez niedbalstwo niszczona,
b)
nie została uiszczona składka ogniowa (premja asekuracyjna) od budynków, których wartość została uwzględniona przy przyznaniu pożyczki,
c)
wszczęta została egzekucja do nieruchomości, obciążonej pożyczką,
d)
pożyczka nie została użyta na cel wskazany przy jej udzieleniu,
e)
nieruchomość obciążona pożyczką uległa znacznemu pogorszeniu, zagrażającemu bezpieczeństwu pożyczki,
f)
nie zostały spełnione inne warunki, zastrzeżone przy udzielaniu pożyczki.

Ponadto w skrypcie dłużnym winno być zaznaczone, że właściciel obciążonej nieruchomości do czasu całkowitej spłaty pożyczki podlega wszelkim rygorom i przepisom, wynikającym ze Statutu Państwowego Banku Rolnego, zarówno już wydanym, jak też mogącym być wydanemi w przyszłości w związku z uzupełnieniem lub zmianą Statutu.

§  6.
Przy hipotecznem zabezpieczeniu pożyczki w księdze gruntowej winny być uwidocznione zgodnie z § 1115 kod. cyw. z r. 1896 r.:
a)
suma pożyczki,
b)
oprocentowanie,
c)
świadczenia uboczne, z powołaniem się na Statut Banku tudzież z powołaniem się na skrypt dłużny co do warunków, na których pożyczka została udzielona.

Wpis hipoteczny winien zawierać adnotację natychmiastowej egzekucji w stosunku do dłużnika, jak również w stosunku do każdorazowego właściciela obciążonego gruntu. O ile obciążony pożyczką grunt nabyty został przy parcelacji dokonanej według przepisów ustawy osadniczej z 11 sierpnia 1919 r. w brzmieniu, ogłoszonem w załączniku do rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 21 października 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 112, poz. 796) winno być zapisane w Dziale II księgi gruntowej prawo odkupu na rzecz ogólnie użytecznego przedsiębiorstwa osadniczego i to w wypadkach, wyszczególnionych w § 20 powołanej ustawy, oraz zakaz pozbywania i dzielenia nabytego gruntu bez zezwolenia prezesa właściwego okręgowego urzędu ziemskiego (§ 35 pruskiej ustawy z 15 grudnia 1919 r., wprowadzającej niemiecką ustawę osadniczą z 11 sierpnia 1919 r.).

§  7.
Ubiegający się o udzielenie pożyczki winien przedłożyć:
1)
podanie o przyznanie pożyczki w listach zastawnych, ze wskazaniem nazwy i obszaru gruntu oraz wysokości żądanej pożyczki i terminu jej spłaty;
2)
kwestjonarjusz statystyczny według ustalonego przez Bank wzoru;
3)
całkowity wyciąg z księgi gruntowej odnośnego gruntu;
4)
wyciąg z matrykuły podatku gruntowego oraz ewentualnie z księgi zabudowań;
5)
kopję mapy katastralnej gruntu, na którym pożyczka ma być zabezpieczona;
6)
odpis umowy kupna-sprzedaży, a o ile umowa ta nie została jeszcze zawarta - warunki przyszłej Umowy na piśmie, podpisane przez obie strony, przyczem Państwowy Bank Rolny może zażądać w tym ostatnim wypadku dodatkowego nadesłania formalnej umowy po jej zawarciu.

Od wymogu złożenia dokumentów, wyszczególnionych w p. 6, Bank może odstąpić w wypadkach, gdy pożyczka ma być udzielona na spłatę zahipotekowanej reszty ceny kupna;

7)
o ile grunt nabywany jest z parcelacji, prowadzonej przez osoby prywatne lub przedsiębiorstwa osadnicze: należycie poświadczony plan odnośnego gruntu z podziałem na działki, oraz listę nabywców, ustaloną stosownie do obowiązujących przepisów, ewentualnie - należycie poświadczone wyciągi z tych dokumentów, dotyczące działki na której pożyczka ma być zabezpieczona i osoby nabywcy ubiegającego się o pożyczkę;
8)
zezwolenie właściwego urzędu ziemskiego na przeniesienie tytułu własności, o ile w myśl obowiązujących przepisów zezwolenie takie w danym wypadku sprzedaży gruntu jest wymagane. zezwolenie takie jest zbędne, o ile parcelację przeprowadzają ogólnie użyteczne przedsiębiorstwa osadnicze (Towarzystwo Osadnicze "Ślązak", urzędy ziemskie);
9)
jeżeli w myśl obowiązujących przepisów sprzedający musi uzyskać zezwolenie władzy nadzorczej na sprzedaż nieruchomości, zezwolenie tejże władzy.

W wypadkach, w których dokonane musi być oszacowanie nieruchomości ze zjazdem taksatora Banku na grunt, ubiegający się o pożyczkę winien złożyć określoną przez Bank kwotę na koszty oszacowania.

§  8.
Jeżeli na podstawie przedłożonych dokumentów, uzupełnionych w razie potrzeby innemi niezbędnemi dowodami, okaże się, że nie zachodzi zasadnicza przeszkoda do udzielenia pożyczki, Bank zarządza oszacowanie gruntu, według obowiązujących w tym względzie przepisów.

Operaty szacunkowe ogólnie użytecznych przedsiębiorstw osadniczych (Przedsiębiorstwo Osadnicze "Ślązak", urzędy ziemskie) mogą być przez Bank wzięte za podstawę do określenia wartości gruntu obciążanego pożyczką Państwowego Bank Rolnego.

Bank może odmówić udzielenia pożyczki bez podania powodów odmowy.

§  9.
Po oszacowaniu Bank ustala wysokość pożyczki i warunki, na których pożyczka może być udzielona, oraz zawiadamia ubiegających się o pożyczkę o swej decyzji, bądź odmownej, bądź w formie wiążącego Bank przyrzeczenia udzielenia pożyczki (promesy), w którem umieszcza wszystkie warunki udzielenia tejże, w szczególności warunki wskazane w § 5 mniejszych przepisów. W promesie oznaczony będzie również dzień, w którym gaśnie zobowiązanie Banku do udzielenia pożyczki.
§  10.
Ubiegający się o pożyczkę winni w terminie wskazanym w promesie uczynić zadość wszystkim wymienionym w promesie warunkom.

W wypadkach gdy wypłata pożyczki ma być dokonana całkowicie lub częściowo do rąk sprzedawcy względnie wierzycieli, wówczas naciągający pożyczkę winien przekazać im odnośne kwoty sum, przypadających mu do odbioru z tytułu zaciągniętej pożyczki.

Sprzedawca lub wierzyciel hipoteczny winni pokwitować z odebrania pożyczki lub jej części i pobrania jej na poczet ceny kupna-sprzedaży względnie na spłatę wierzytelności z tem, że zezwalają na wykreślenie ewentualnego zabezpieczenia hipotecznego oraz że wypłata pożyczki i spłata ceny kupna-sprzedaży względnie spłata wierzytelności uznane będą za dokonane z chwilą uskutecznienia faktycznej wypłaty w Banku, bądź też, o ile sprzedawca względnie wierzyciel nie zgłosi się po odbiór pożyczki do Banku, z chwilą wysłania przez Bank pod wskazanym adresem zawiadomienia o złożeniu w Państwowym Banku Rolnym do ich dyspozycji należnych im sum.

Wreszcie zarówno zaciągający pożyczkę, jak i otrzymujący listy zastawne, winni wyrazić zgodę, aby dzień decyzji Banku o wypłacie pożyczki był miarodajnym dla obrachunku co do należnych kuponów przy wypłacanych listach zastawnych oraz co do przypadających z tytułu pożyczki bankowej opłat wstępnych i rat pół rocznych.

§  11.
Wypłata pożyczki nastąpi po wypełnieniu wszystkich warunków, określonych w promesie, i po przedłożeniu Bankowi:
1)
wyciągu z księgi gruntowej, stwierdzającego, że zaciągający pożyczkę wpisany jest w dziale I jako właściciel nieruchomości, a w dziale III wpisana została z ustanowionem w promesie pierwszeństwem hipoteka dla pożyczki Państwowego Banku Rolnego,
2)
uwierzytelnionego odpisu skryptu dłużnego.
§  12.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1 Data zmieniona przez obwieszczenie Ministrów: Reform Rolnych, Skarbu i Rolnictwa z dnia 5 maja 1930 r. w sprawie sprostowania błędu (Dz.U.30.45.386).

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1930.22.187

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Tryb udzielania przez Państwowy Bank Rolny długoterminowych pożyczek amortyzacyjnych w listach zastawnych na kupno gruntu na terenie górnośląskiej części województwa śląskiego.
Data aktu: 07/02/1930
Data ogłoszenia: 29/03/1930
Data wejścia w życie: 29/03/1930