Wymiar sprawiedliwości - strona 6

AI w sądach: asystent czy katalizator sporu?

Wymiar sprawiedliwości Prawo AI LegalTech Cyberbezpieczeństwo Nowe Technologie

Sztuczna inteligencja nie zmienia liter prawa, ale jest narzędziem, którego skutki procesowe prawo już dobrze zna.W perspektywie dla sądów kluczowe będą jawność pochodzenia materiałów, rozkład ciężaru dowodu i dostęp do informacji u dostawców systemów. Właśnie te aspekty zdecydują, czy AI okaże się asystentem, czy raczej katalizatorem sporu - pisze dr Michał Peno, adiunkt, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, urzędnik Służby Cywilnej.

01.11.2025

Polska na 32 miejscu wśród 143 państw pod względem praworządności

Wymiar sprawiedliwości

Najbardziej praworządne, tj. przestrzegające prawa są Dania, Norwegia, Szwecja i Finlandia. Raport Rule of Law Index przygotowywała waszyngtońska organizacja World Justice Project, która brała pod uwagę takie kryteria jak: poziom korupcji, ograniczenia władzy rządowej i odpowiedzialność władzy przed obywatelami. Pierwszy raz od ośmiu lat pozycja Polski poszła w górę.

31.10.2025

Deregulacja jest dla sądów. Dla firm - obowiązki i ryzyko

Wymiar sprawiedliwości Administracja publiczna Prawo gospodarcze Małe i średnie firmy RODO Nieruchomości Deregulacja

Podmioty składające pisma procesowe do Krajowego Rejestru Sądowego będą musiały dołączać ich zanonimizowane odpisy, aby zdjąć z sądu konieczność ukrywania chronionych danych. Ten i inne obowiązki przewiduje nowelizacja ustawy o KRS i niektórych innych ustaw, procedowana w przyspieszonym trybie… deregulacyjnym. Propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości krytykują nawet inne resorty.

31.10.2025

Wyznaczanie sędziów do "trójek" może skończyć się nawet w ETPCz

Wymiar sprawiedliwości

Jeszcze nie wiadomo, jak w praktyce będzie wyglądać wyznaczanie dwóch sędziów przez przewodniczących wydziału do składów "trójkowych", a już karniści i prokuratorzy alarmują, że takie kształtowanie sędziowskiego składu może być traktowane jako bezwzględna przyczyna odwoławcza. Część z nich uważa też, że to kolejne zmiany w sądowych przepisach, które mogą być kwestionowane przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka – ze względu na ryzyko naruszenia art. 6 konwencji, czyli prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu.

31.10.2025

Wezwany przed komisję śledczą będzie mieć pełnomocnika z urzędu?

Wymiar sprawiedliwości

Senat będzie pracował nad przepisami umożliwiającymi skorzystanie przez osobę wezwaną przed komisję śledczą z pomocy pełnomocnika z urzędu. Petycję w tej sprawie jeszcze w czerwcu 2024 roku skierował adwokat Robert Pogorzelski. Ministerstwo Sprawiedliwości nie mówi "nie", wskazuje jednak, że takie zmiany muszą pociągnąć ze sobą też nowelizację rozporządzeń dotyczących urzędówek. Konieczne jest również wskazanie organu, który miałby je ustalić.

30.10.2025

Asesorzy będą orzekać w wydziałach rodzinnych - ustawa przekazana prezydentowi

Wymiar sprawiedliwości

Jeszcze w listopadzie może wejść w życie nowelizacja umożliwiająca orzekanie asesorów sądowych w obszarze prawa rodzinnego i opiekuńczego. Ustawę rozpatrzył Senat, nie wniósł poprawek, więc teraz czeka na podpis prezydenta. Pomysł popierają mocno sędziowie rodzinni, widząc w tym szansę na usprawnienie pracy swoich wydziałów.

29.10.2025

Szykuje się batalia o sędziów w TK; prawnicy chcieliby jego odpolitycznienia

Wymiar sprawiedliwości

Jeszcze w tym roku Sejm mógłby wybrać do Trybunału Konstytucyjnego sześciu sędziów. Marszałek Szymon Hołownia skierował już do klubów pisma o możliwości zgłaszania kandydatów. Tymczasem prawnicy obawiają się, że bez nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zakwestionowanej zresztą przez obecny TK, wybór ten zmieni się w polityczną rozgrywkę. Część z nich uważa, że warto byłoby zmienić regulamin Sejmu, by podwyższyć standardy i zwiększyć rolę w wyborze sędziów środowiska prawniczego i konsultacji społecznych.

29.10.2025

Prezydent skarży do TK zmiany w wyznaczaniu sędziowskich "trójek" i zawiadamia prokuraturę

Wymiar sprawiedliwości Sędziowie

Prezydent Karol Nawrocki skierował do TK wniosek o zbadanie konstytucyjności rozporządzenia ministra sprawiedliwości dotyczącego przydziału spraw sędziom. Chodzi o przepis, zgodnie z którym przewodniczący wydziału będzie mógł wyznaczyć do składu trójkowego dwóch sędziów. W ocenie prezydenta to "bezprawna próba poprawiania rozporządzeniem ustawy", a także ryzyko wpływu władzy wykonawczej na sądy. Skierowano też zawiadomienie do prokuratury dotyczące działania ministra Waldemara Żurka.

28.10.2025

Jest wniosek o uchylenie immunitetu Ziobry, prokuratura mówi o 25 latach więzienia

Wymiar sprawiedliwości

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Waldemar Żurek skierował do Sejmu wniosek o uchylenie immunitetu byłego szefa MS Zbigniewa Ziobry. Prokuratura uważa, że jest dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przez niego 26 przestępstw związanych z aferą wokół Funduszu Sprawiedliwości. Chodzi m.in. o „założenie i kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą", która przywłaszczyła ponad 150 mln środków z Funduszu Sprawiedliwości – poinformowała rzeczniczka PG prokurator Anna Adamiak.

28.10.2025

Mec. Kozak: Uzasadnienie przedstawienia zarzutów – gwarancja czy iluzja?

Wymiar sprawiedliwości

Uzasadnienie postanowienia o przedstawieniu zarzutów powinno stanowić konkretyzację dowodów, które doprowadziły do jego wydania. Jak jest jednak w praktyce? Prokurator, w instrukcyjnym 14-dniowym terminie, produkuje dokument, z którego absolutnie nic nie wynika. Jedynie tyle, że zgromadzony materiał dowodowy uzasadnił przedstawienie zarzutów – pisze Mikołaj Kozak, adwokat, Kancelaria Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni.

28.10.2025

Konwencja praw człowieka na cenzurowanym? Wypowiedzenie możliwe, ale nie szybko

Wymiar sprawiedliwości Prawo europejskie

Nie milkną echa sugestii, która miała się znaleźć w wywiadzie premiera Donalda Tuska, że dopuszczalne dla niego byłoby wypowiedzenie Konwencji praw człowieka. Rzecznik rządu Adam Szłapka zapewnia, że nie ma takiego planu. Samo uruchomienie procedury jest możliwe, bo minęło pięć lat od ratyfikacji przewidzianych w Konwencji. Decydujący głos należałby jednak do prezydenta, bo to on, zgodnie z konstytucją, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat.

27.10.2025

Prof. Skrzydło: Sędziowskie skargi w Strasburgu wciąż czekają na rozpatrzenie

Wymiar sprawiedliwości Sędziowie

W Europejskim Trybunale Praw Człowieka wciąż na ocenę czeka kilkaset skarg z Polski, złożonych przez sędziów lub kandydatów na sędziów. A po odebraniu im statusu „szybkich”, na wyroki trzeba będzie jeszcze czekać latami – przypomina Jacek Skrzydło, adwokat, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Mówi o możliwych w tych sprawach ugodach, ale swoim klientom ich nie poleca. Nieco wyżej ceniłby jednostronne deklaracje rządu o naruszeniu konwencyjnych standardów, ale takie propozycje nie pojawiają się.

27.10.2025

7 sędziów odpowie, czy służba zdrowia musiała się szczepić na Covid-19

Wymiar sprawiedliwości Zawody medyczne Zdrowie publiczne

Czy w czasie epidemii pracodawcy mieli prawo domagania się podania przez pracownika danych wrażliwych obejmujących informację dotyczącą odbycia albo braku szczepienia na Covid-19, bądź domagania się złożenia zaświadczenia o przeciwwskazaniach do odbycia szczepienia. Czy brak tych danych mógł być podstawą zwolnienia pracownika jednostki medycznej – takie zagadnienia rozstrzygnie siedmioro sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN.

24.10.2025

Sędzia powinien być w stanie spoczynku a orzeka dalej - wyroki będą podważane

Wymiar sprawiedliwości Sędziowie

Trudna sytuacja w wymiarze sprawiedliwości skutkuje kolejnymi decyzjami, które mogą stać się podstawą do wzruszania wyroków. Tym razem chodzi o sędziów, którzy skończyli 65 lat życia, nie uzyskali zgody obecnej KRS na dalsze orzekanie, a pozostają czynnymi sędziami. Jest ich obecnie 53, a prawnicy nie mają wątpliwości, że przy ich orzeczeniach są podstawy do podnoszenia zarzutu nienależytego składu. Są też głosy, że obecne przepisy - uzależniające dalsze orzekanie od zgody KRS - są niekonstytucyjne.

24.10.2025

SN: Klauzula sumienia chroni niezależność prokuratora

Prawo karne Wymiar sprawiedliwości Prokuratura

Prokuratorzy mają gwarancję podejmowania decyzji procesowych zgodnie z własnym sumieniem. A więc mogą powołać się na klauzulę sumienia, jeśli polecenie szefa będzie niezgodne z ich przekonaniami - w takim duchu zapadła uchwała o nie uchylaniu immunitetu prokuratorowi, któremu postawiono zarzuty wpływania na podwładnych w sprawie katastrofy smoleńskiej. To sprawa najwyżej na postępowanie dyscyplinarne - orzekł Sąd Najwyższy.

23.10.2025

MS zachęca do zawodu asystenta, ci chcą poprawy warunków pracy

Wymiar sprawiedliwości

W czwartek, 23 października, rusza ogólnopolski projekt Ministerstwa Sprawiedliwości, promujący zawód asystenta sędziego - „Asystent Sędziego - Prawo. Praktyka. Przyszłość". Celem ma być zwiększenie świadomości wśród studentów i absolwentów prawa na temat roli asystentów sędziów w wymiarze sprawiedliwości oraz zachęcenie młodych prawników do wyboru tej ścieżki kariery. Sami asystenci apelują do resortu o poprawę warunków pracy, wyższe wynagrodzenia i ułatwienia w awansie na stanowisko sędziego.

23.10.2025

Mec. Stachura: Panie ministrze, po co ta farsa?

Wymiar sprawiedliwości

Skoro ze 100 proc. pewnością możemy dziś przewidzieć, że projekt dotyczący statusu tzw. neo-sędziów trafi do prezydenckiej niszczarki, to po co "marnotrawić" na niego czas i zasoby? Czy nie ma innych zagadnień, którymi mogliby się zająć specjaliści - tak przyziemnych jak informatyzacja wymiaru sprawiedliwości, kwesta wynagrodzeń za czynności z urzędu, spraw frankowych, a może za chwilę i WIBOR-owych? Po co nam ta farsa - pisze adwokat Norbert Stachura.

23.10.2025

Sędzia kończy 65 lat? Dalsze orzekanie będzie zależne od jego decyzji i oceny... lekarza

Wymiar sprawiedliwości

Sędzia sam zdecyduje, czy może orzekać po 65. roku życia. Jeśli będzie czuł się na siłach, poinformuje o takiej woli prezesa „swojego" sądu apelacyjnego – nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na dwanaście miesięcy przed urodzinami. Będzie musiał dodać do takiego oświadczenia zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że jego stan zdrowia na to pozwala. Następnie prezes „niezwłocznie" zawiadomi o tym ministra sprawiedliwości i KRS – wynika z projektu noweli Prawa o ustroju sądów powszechnych, który trafił do opiniowania.

22.10.2025

Naruszenie zasady równości wobec prawa w ustawie emerytalnej

Wymiar sprawiedliwości Domowe finanse Emerytury i renty Ubezpieczenia społeczne

Uważam, że art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej stosowany wobec wcześniejszych emerytów, którzy wniosek o wcześniejszą emeryturę złożyli przed 1 stycznia 2013 roku, nie spełnia standardu konstytucyjnego w postaci zasady równości wobec prawa i niedyskryminacji wyrażonych w art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP – pisze dr Andrzej Hańderek. I przedstawia swoje uwagi na tle wyroku SN z dnia 23 czerwca 2025 roku.

22.10.2025

Ograniczenie wolności za podawanie się za radcę prawnego?

Wymiar sprawiedliwości

Sejm zajmie się nie tylko nowelizacją prawa o Adwokaturze, ale też zmianami w ustawie o radcach prawnych. Projekt, który wzięła na siebie komisja sprawiedliwości i praw człowieka, wniesiony przez KRRP wraz z petycją, zakłada m.in. zaostrzenie odpowiedzialności za bezprawne używanie tytułu zawodowego „radca prawny" poprzez wprowadzenie kary ograniczenia wolności albo grzywny do 100 tys. zł. Proponuje się też, by orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego były prawomocne i natychmiastowo wykonalne.

22.10.2025