Sposób obliczania oszczędności wynikających ze stosowania pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień.

INSTRUKCJA
MINISTRA GOSPODARKI KOMUNALNEJ
z dnia 17 sierpnia 1956 r.
w sprawie sposobu obliczania oszczędności wynikających ze stosowania pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień.

Na podstawie § 31 uchwały nr 911 Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie zasad wynagradzania twórców pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień (Monitor Polski Nr 122, poz. 1597) ustala się następujące zasady obliczania oszczędności uzyskanych z tytułu zastosowania projektów racjonalizatorskich w resorcie Ministerstwa Gospodarki Komunalnej:
§  1.
1.
Obliczanie oszczędności wynikających z zastosowania projektów obniżających koszty własne produkcji następuje w trybie przewidzianym w § 26 uchwały nr 911 Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie zasad wynagradzania twórców pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień (Monitor Polski Nr 122, poz. 1597).
2.
Jako porównawczy koszt jednostkowy należy przyjmować koszt jednostkowy wynikowy z okresu rocznego poprzedzającego wprowadzenie w życie projektu racjonalizatorskiego.
3.
Obliczenia faktycznie uzyskanych oszczędności powinno dokonywać się w zasadzie na podstawie rocznego zestawienia rzeczywiście wykonanej ilości jednostek produkcji, co do której zastosowano dany projekt, mnożonej przez uzyskaną oszczędność jednostkową, stanowiącą różnicę wynikłą z porównania zaplanowanej kalkulacji kosztów przed zastosowaniem projektu (starej normy) - z kalkulacją wynikową kosztów sporządzoną z uwzględnieniem zastosowania projektu (nowej normy).
§  2.
1.
Oszczędności powstałe przez zastosowanie projektów mających wpływ na zmniejszenie norm zużycia materiałów należy obliczać biorąc za podstawę różnicę wartości materiałów przed zastosowaniem i po zastosowaniu projektu.
2.
W analogiczny sposób należy obliczać oszczędności, wynikające z wprowadzenia projektów dotyczących zastosowania materiałów zastępczych.
3.
W przypadkach, w których projekty nie wpływają na zmniejszenie kosztów, lecz dają korzyści wynikające z zastąpienia materiałów deficytowych innymi materiałami, wynagrodzenie należy obliczać szacunkowo.
4.
Przepis § 1 ust. 3 stosuje się analogicznie.
§  3.
1.
Oszczędności powstałe przez zastosowanie projektów ulepszających użytkowane narzędzia albo wprowadzających nowe narzędzia lub urządzenia, które dzięki ich zastosowaniu przyczyniają się do szybszego wykonania robót bądź zmniejszenia nakładu pracy, należy obliczać na podstawie różnicy nakładów przed i po wprowadzeniu projektu do użytkowania.
2.
Przepis § 1 ust. 3 stosuje się analogicznie.
§  4.
Oszczędności powstałe przez zastosowanie projektów dotyczących remontu narzędzi, sprzętu budowlanego i transportowego obliczać należy na podstawie różnicy kosztów własnych poniesionych na wykonanie remontu przed i po zastosowaniu projektu, obliczonej w sposób podany w § 1 ust. 2 i 3.
§  5.
Oszczędności powstałe przy zastosowaniu projektów usprawniających organizację robót oblicza się biorąc za podstawę korzyści wynikające ze skrócenia czasu wykonania i równoczesnego wzmożenia produkcji bądź korzyści wynikające ze zmniejszenia nakładów po wprowadzeniu projektu.
§  6.
Oszczędności powstałe przez zastosowanie projektów dotyczących całkowitego lub częściowego zastąpienia surowców lub materiałów odpadami należy obliczać uwzględniając różnice pomiędzy ceną surowców lub materiałów a ceną odpadów. Przy obliczaniu oszczędności należy także uwzględnić różnicę innych kosztów poniesionych w czasie produkcji, np. robocizny.
§  7.
W stosunku do projektów usprawniających transport masy towarowej (przewóz, załadunek, przeładunek i rozładunek) obliczenia oszczędności dokonuje się przez porównanie kosztów związanych z transportem jednej tonny masy towarowej przed i po wprowadzeniu projektów. Otrzymaną różnicę mnoży się przez ilość tonn transportowanego towaru w niezmienionych warunkach.
§  8.
1.
Jeżeli przyjęty do wykorzystania projekt zmienia normy techniczne i kalkulacyjne, jednostka, w której projekt został przyjęty do wykorzystania, jest obowiązana wprowadzić nowe normy techniczne i kalkulacyjne równocześnie z przystąpieniem do stosowania projektu.
2.
W stosunku do twórcy projektu poprzednie normy utrzymuje się przez okres 6 miesięcy licząc od pierwszego dnia zastosowania jego projektu.
3.
Normy pracy ustalone dla warunków istniejących przed przyjęciem projektu do wykorzystania przysługują twórcy bez względu na to, czy wykonuje pracę indywidualnie, czy w zespole.
4.
W przypadku wykonywania czynności będących przedmiotem projektu racjonalizatorskiego w zespole (brygadzie) pracownicy wchodzący w skład zespołu (brygady) otrzymują wynagrodzenie według normy pracy ustalonej dla nowych warunków, tj. warunków, które powstały po zastosowaniu projektu; uzyskany przez zespół (brygadę) zarobek przy wykonywaniu pracy według nowych norm dzieli się pomiędzy członków zespołu zgodnie z obowiązującymi zasadami. Członek zespołu (brygady) będący twórcą projektu otrzymuje do zarobku uzyskanego z podziału zarobku zespołu (brygady) dodatek procentowy, wynikający z porównania normy pracy ustalonej dla warunków, które powstały po zastosowaniu projektu, z normą pracy ustaloną dla warunków, jakie istniały przed zastosowaniem projektu. Przepis ust. 2 stosuje się analogicznie.
§  9.
1.
Wynagrodzenie za projekty racjonalizatorskie dotyczące polepszenia warunków bezpieczeństwa i higieny pracy lub podnoszące jakość wykonanej roboty oblicza się szacunkowo.
2.
Przy ustalaniu szacunkowego wynagrodzenia za projekty dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy należy uwzględnić stopień zabezpieczenia przed nieszczęśliwymi wypadkami, jak również przewidywane zmniejszenie się kosztów i ewentualnych strat, spowodowanych nieszczęśliwymi wypadkami przed i po zastosowaniu projektu.
§  10.
W przypadkach, w których oszczędności nie da się obliczyć w myśl §§ 1 - 8, wynagrodzenie należy ustalać szacunkowo.
§  11.
Przy obliczaniu oszczędności wynikającej ze stosowania pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień należy przy porównywaniu kosztów przed i po wprowadzeniu projektu racjonalizatorskiego stosować ceny zużywanych materiałów według jednego cennika materiałowego.
§  12.
1.
Obliczenia oszczędności dokonuje się na arkuszach obliczeniowych według wzoru ustalonego w okólniku nr 8 Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 28 września 1954 r. w sprawie wprowadzenia ujednoliconych formularzy w zakresie dokumentacji wynalazczości pracowniczej - oddzielnie dla każdego projektu racjonalizatorskiego.
2.
Arkusze obliczeniowe podpisuje w przedsiębiorstwie dyrektor przedsiębiorstwa oraz główny księgowy.
§  13.
1.
Oszczędności obliczane są przez komórki kosztów własnych zakładu na zlecenie komórek wynalazczości. W przedsiębiorstwach nie posiadających komórek wynalazczości lub komórek kosztów własnych obliczenia dokonuje pracownik prowadzący te sprawy.
2.
Komórki kosztów własnych korzystają przy obliczaniu oszczędności z pomocy działów technicznych i innych, które obowiązane są w każdym przypadku pomocy takiej udzielić.
3.
Główni (starsi) księgowi obowiązani są do kontrolowania danych liczbowych obliczonych przez komórkę kosztów własnych.
§  14.
Dla każdego przyjętego i zastosowanego pracowniczego projektu racjonalizatorskiego zakład pracy prowadzi kartę ewidencyjną projektu według wzoru W-2 wprowadzonego okólnikiem nr 8 Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 28 września 1954 r. w sprawie wprowadzenia ujednoliconych formularzy w zakresie dokumentacji wynalazczości pracowniczej.
§  15.
Zasady obliczania oszczędności podane w §§ 1 - 11 stosuje się w uzupełnieniu przepisów §§ 21-30 uchwały nr 911 Rady Ministrów powołanej w § 1.
§  16.
Traci moc instrukcja Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 27 października 1951 r. w sprawie sposobu obliczania oszczędności wynikających ze stosowania pracowniczych wynalazków, udoskonaleń technicznych i usprawnień (Monitor Polski Nr A-104, poz. 1516).
§  17.
Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1956.78.954

Rodzaj: Instrukcja
Tytuł: Sposób obliczania oszczędności wynikających ze stosowania pracowniczych wynalazków, wzorów użytkowych, udoskonaleń technicznych i usprawnień.
Data aktu: 17/08/1956
Data ogłoszenia: 18/09/1956
Data wejścia w życie: 18/09/1956