BĘDĄC Stronami ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, zwanej dalej "Konwencją",
DĄŻĄC do podstawowego celu Konwencji określonego w jej artykule 2,
POWOŁUJĄC SIĘ na postanowienia Konwencji,
KIERUJĄC SIĘ artykułem 3 Konwencji,
ZGODNIE Z Mandatem Berlińskim przyjętym decyzją 1/CP.l Konferencji Stron Konwencji na jej pierwszej sesji,
UZGODNIŁY CO NASTĘPUJE:
Do celów niniejszego Protokołu stosują się definicje zawarte w artykule 1 Konwencji. Ponadto:
Wszystkie Strony, uwzględniając ich wspólną lecz zróżnicowaną odpowiedzialność i specyficzne krajowe i regionalne priorytety rozwojowe, cele oraz warunki, bez wprowadzania nowych zobowiązań dla Stron nie wymienionych w załączniku I, potwierdzając istniejące zobowiązania w artykule 4 ustęp 1 Konwencji i kontynuując realizację tych zobowiązań w celu osiągnięcia trwałego rozwoju oraz biorąc pod uwagę artykuł 4 ustępy 3, 5 i 7 Konwencji:
Realizacja istniejących zobowiązań uwzględni konieczność odpowiedniego i przewidywalnego przepływu funduszy oraz wagę odpowiedniego podziału obciążenia między Stronami - krajami rozwiniętymi. Wytyczne dla mechanizmu finansowego Konwencji w odpowiednich decyzjach Konferencji Stron, również w uzgodnionych przed przyjęciem niniejszego Protokołu, będą stosować się mutatis mutandis do postanowień niniejszego ustępu.
Konferencja Stron służąc jako spotkanie Stron Protokołu rozpatrzy, jak najszybciej będzie to możliwe, zastosowanie do Protokołu i zmodyfikowanie w miarę potrzeb, wielostronnego procesu konsultacyjnego określonego w artykule 13 Konwencji, w świetle odnośnych decyzji, jakie mogą zostać podjęte przez Konferencję Stron. Każdy wielostronny proces konsultacyjny, który może być zastosowany do Protokołu, będzie funkcjonować bez uszczerbku dla procedur i mechanizmów ustanowionych zgodnie z artykułem 18.
Konferencja Stron zdefiniuje odpowiednie zasady, funkcje, reguły i wytyczne do, w szczególności, weryfikacji, zdawania sprawozdań i rozliczenia handlu emisjami. Strony wymienione w Załączniku B mogą uczestniczyć w handlu emisjami do celów wywiązania się ze zobowiązań wynikających z artykułu 3 Protokołu. Handel ten będzie dodatkowy w stosunku do działań krajowych mających na celu wypełnienie ilościowych zobowiązań do ograniczenia i redukcji emisji w ramach tego artykułu.
Konferencja Stron służąc jako spotkanie Stron Protokołu na swojej pierwszej sesji zatwierdzi odpowiednie i efektywne procedury i mechanizmy określania i postępowania z przypadkami nie wypełniania postanowień Protokołu, w tym poprzez opracowanie listy proponowanych konsekwencji, biorąc pod uwagę przyczynę, rodzaj, stopień i częstotliwość nie wypełniania zobowiązań. Procedury i mechanizmy w ramach niniejszego artykułu powodujące wiążące konsekwencje zostaną przyjęte jako poprawka do Protokołu.
Postanowienia artykułu 14 Konwencji dotyczące rozstrzygania sporów będą stosować się mutatis mutandis do Protokołu.
Depozytariuszem Protokołu będzie Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych.
Do niniejszego Protokołu nie będą wnoszone żadne zastrzeżenia.
Oryginał niniejszego Protokołu, którego teksty w językach arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim są jednakowo autentyczne, będzie złożony u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
NA DOWÓD CZEGO niżej podpisani, będąc należycie do tego upełnomocnieni, podpisali niniejszy Protokół we wskazanych datach
Dwutlenek węgla (CO2)
Metan (CH4)
Podtlenek azotu (N2O)
Fluorowęglowodory (HFC)
Perfluorowęglowodory (PFC)
Sześciofluorek siarki (SF6)
Trójfluorek azotu (NF3) 13
Kategorie sektorów/źródeł
Energia
Spalanie paliw
Przemysł energetyczny
Przemysł wytwórczy i budowlany
Transport
Inne sektory
Inne
Emisje lotne z paliw
Paliwa stałe
Ropa i gaz ziemny
Inne
Procesy przemysłowe
Produkty mineralne
Przemysł chemiczny
Produkcja metali
Inna produkcja
Produkcja halowęglowodorów i sześciofluorku siarki
Zużycie halowęglowodorów i sześciofluorku siarki
Inne
Zużycie rozpuszczalników i innych produktów
Rolnictwo
Fermentacja jelitowa
Gospodarka nawozem
Uprawa ryżu
Gleby rolnicze
Zalecane wypalanie sawann
Spalanie na polu pozostałości rolniczych
Inne
Odpady
Składowanie odpadów stałych na ziemi
Gospodarka ściekami
Spalanie odpadów
Inne
Ilościowo określone zobowiązanie Stron do ograniczenia lub redukcji emisji
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| Strona | Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji (2008-2012) (procent emisji z roku lub okresu bazowego) | Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji (2013-2020) (procent emisji z roku lub okresu bazowego) | Rok referencyjny (1) |
Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji (2013-2020) (wyrażone jako procent emisji z roku referencyjnego) (1) |
Zobowiązania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2020 r. (procent emisji z roku referencyjnego) (2) |
| "Australia | 108 | 99,5 | 2000 | 98 | - 5 do - 15 % lub - 25 % (3) |
| Austria | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Białoruś (5)(*) | 88 | 1990 | nd. | - 8 % | |
| Belgia | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Bułgaria (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Chorwacja (*) | 95 | 80 (6) | nd. | nd. | - 20 %/- 30 % (7) |
| Cypr | 80 (4) | nd. | nd. | ||
| Republika Czeska (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Dania | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Estonia (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Unia Europejska | 92 | 80 (4) | 1990 | nd. | - 20 %/- 30 % (7) |
| Finlandia | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Francja | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Niemcy | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Grecja | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Węgry (*) | 94 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Islandia | 110 | 80 (8) | nd. | nd. | |
| Irlandia | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Włochy | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Kazachstan (*) | 95 | 1990 | 95 | - 7 % | |
| Łotwa (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Liechtenstein | 92 | 84 | 1990 | 84 | - 20 %/- 30 % (9) |
| Litwa (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Luksemburg | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Malta | 80 (4) | nd. | nd. | ||
| Monako | 92 | 78 | 1990 | 78 | - 30 % |
| Niderlandy | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Norwegia | 101 | 84 | 1990 | 84 | - 30 % do - 40 % (10) |
| Polska (*) | 94 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Portugalia | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Rumunia (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Słowacja (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Słowenia (*) | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Hiszpania | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Szwecja | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Szwajcaria | 92 | 84,2 | 1990 | nd. | - 20 % do - 30 % (11) |
| Ukraina (*) | 100 | 76 (12) | 1990 | nd. | - 20 % |
| Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej | 92 | 80 (4) | nd. | nd. | |
| Strona |
Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji (2008- 2012) (procent emisji z roku lub okresu bazowego) |
||||
| Kanada (13) | 94 | ||||
| Japonia (14) | 94 | ||||
| Nowa Zelandia (15) | 100 | ||||
| Federacja Rosyjska (16) (*) | 100 | ||||
| Skrót: nd. = nie dotyczy. | |||||
| (*) Kraje w procesie transformacji do gospodarki rynkowej. | |||||
| Wszystkie przypisy, z wyjątkiem przypisów 1, 2 i 5, są oparte na informacjach przekazanych przez poszczególne Strony. | |||||
| (1) Oprócz podania wykazu ilościowo określonych zobowiązań do ograniczenia lub redukcji emisji (QELRC) w odniesieniu do roku bazowego w drugiej i trzeciej kolumnie tej tabeli, które to zobowiązania są prawnie wiążące na szczeblu międzynarodowym, Strona może nieobowiązkowo wykorzystać rok referencyjny na własne potrzeby w celu wyrażenia swoich QELRC jako procentu emisji z tego roku, które to zobowiązanie nie jest wiążące na szczeblu międzynarodowym na mocy protokołu z Kioto. | |||||
| (2) Więcej informacji na temat tych zobowiązań można znaleźć w dokumentach FCCC/SB/2011/INF.1/Rev.1 i FCCC/KP/AWG/2012/ MISC.1, Add.1 i Add.2. | |||||
| (3) Australijskie QELRC w ramach drugiego okresu rozliczeniowego protokołu z Kioto odpowiada celowi osiągnięcia przez Australię do 2020 r. bezwarunkowego docelowego poziomu emisji o 5 % niższego od poziomu z 2000 r. Australia zachowuje możliwość późniejszego podniesienia tej wartości w ramach celu na 2020 r. z 5 % do 15 % lub 25 % poniżej poziomu z 2000 r., o ile spełnione zostaną pewne warunki. Za sprawą tego poziomu referencyjnego zobowiązania te zachowują status zobowiązań podjętych na mocy ustaleń z Cancún i nie stanowią nowych prawnie wiążących zobowiązań na mocy niniejszego protokołu lub powiązanych z nim zasad i warunków. | |||||
| (4) QELRC Unii Europejskiej i jej państw członkowskich na drugi okres rozliczeniowy w ramach protokołu z Kioto opierają się na założeniu, że zostaną one zrealizowane wspólnie z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi zgodnie z art. 4 protokołu z Kioto. QELRC pozostają bez uszczerbku dla możliwości późniejszego powiadomienia przez Unię Europejską i jej państwa członkowskie o porozumieniu w sprawie wspólnej realizacji zobowiązań zgodnie z postanowieniami protokołu z Kioto. | |||||
| (5) Dodane do załącznika B zmianą przyjętą na podstawie decyzji 10/CMP.2. Zmiana ta nie weszła jeszcze w życie. | |||||
| (6) QELRC Chorwacji na drugi okres rozliczeniowy w ramach protokołu z Kioto opiera się na założeniu, że zobowiązanie to będzie realizowane wspólnie z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi zgodnie z art. 4 protokołu z Kioto. W konsekwencji przystąpienie Chorwacji do Unii Europejskiej nie ma wpływu na jej uczestnictwo w takim porozumieniu w sprawie wspólnej realizacji zobowiązań na podstawie art. 4 lub jej QELRC. | |||||
| (7) W ramach globalnego, kompleksowego porozumienia dotyczącego okresu po roku 2012 Unia Europejska podtrzymuje swoją warunkową ofertę dotyczącą osiągnięcia do 2020 r. 30-procentowej redukcji w porównaniu z poziomem z 1990 r., o ile inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji, a kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich zadań i możliwości. | |||||
| (8) QELRC Islandii na drugi okres rozliczeniowy w ramach protokołu z Kioto opiera się na założeniu, że zobowiązanie to będzie realizowane wspólnie z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi zgodnie z art. 4 protokołu z Kioto. | |||||
| (9) QELRC podane w trzeciej kolumnie odnosi się do celu redukcji emisji o 20 % do 2020 r. w stosunku do poziomów z 1990 r. Liechtenstein może rozważyć wyższy poziom redukcji o maksymalnie 30 % do 2020 r. w stosunku do poziomów z 1990 r., pod warunkiem że inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji oraz że bardziej zaawansowane gospodarczo kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich zadań i możliwości. | |||||
| (10) QELRC Norwegii wynoszący 84 jest zgodny z jej celem zakładającym redukcję emisji o 30 % do 2020 r. w stosunku do 1990 r. Jeżeli może się to przyczynić do globalnego, kompleksowego porozumienia, w ramach którego Strony będące głównymi emitentami zgodzą się na redukcje emisji zgodnie z celem utrzymania globalnego ocieplenia poniżej 2 °C, Norwegia zdecyduje się na redukcję emisji o 40 % do 2020 r. w stosunku do poziomów z 1990 r. Za sprawą tego poziomu referencyjnego zobowiązanie to zachowuje status zobowiązania podjętego na mocy ustaleń z Cancún i nie stanowi nowego prawnie wiążącego zobowiązania na mocy niniejszego protokołu. | |||||
| (11) QELRC przedstawiony w trzeciej kolumnie tabeli odnosi się do celu redukcji emisji o 20 % do 2020 r. w stosunku do poziomów z 1990 r. Szwajcaria może rozważyć wyższy poziom redukcji do maksymalnie 30 % do 2020 r. w stosunku do poziomów z 1990 r., pod warunkiem że inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnych redukcji emisji oraz że kraje rozwijające się wniosą odpowiedni wkład na miarę swoich zadań i możliwości zgodnie z celem utrzymania globalnego ocieplenia poniżej 2 °C. Za sprawą tego poziomu referencyjnego zobowiązanie to zachowuje status zobowiązania podjętego na mocy ustaleń z Cancún i nie stanowi nowego prawnie wiążącego zobowiązania na mocy niniejszego protokołu. | |||||
| (12) Powinno być to pełne przeniesienie i nie dopuszcza się żadnego anulowania ani ograniczenia wykorzystania tej legalnie nabytej suwerennej własności. | |||||
| (13) W dniu 15 grudnia 2011 r. depozytariusz otrzymał pisemne powiadomienie o wycofaniu się Kanady z protokołu z Kioto. Ta czynność prawna stanie się skuteczna w odniesieniu do Kanady w dniu 15 grudnia 2012 r. | |||||
| (14) W komunikacie z dnia 10 grudnia 2010 r. Japonia poinformowała, że nie zamierza podejmować zobowiązań w drugim okresie rozliczeniowym protokołu z Kioto po 2012 r. | |||||
| (15) Nowa Zelandia pozostaje Stroną protokołu z Kioto. Przyjmie ona ilościowo określony cel redukcji emisji ze wszystkich sektorów gospodarki w ramach Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu w latach 2013-2020. | |||||
| (16) W komunikacie z dnia 8 grudnia 2010 r., otrzymanym przez Sekretariat w dniu 9 grudnia 2010 r., Federacja Rosyjska poinformowała, że nie zamierza przyjąć ilościowo określonego zobowiązania do ograniczenia lub redukcji emisji w drugim okresie rozliczeniowym. | |||||
______
(*) Kraje podlegające procesowi przejścia do gospodarki rynkowej.
Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji przyznanych Wspólnocie Europejskiej i jej Państwom Członkowskim zgodnie z artykułem 4 Protokołu z Kioto
|
Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji, jak ustanowiono w załączniku B do Protokołu z Kioto (procent w odniesieniu do roku lub okresu bazowego) |
|
| Wspólnota Europejska | 92 % |
| Ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji, jak uzgodniono zgodnie z art. 4 ust. 1 Protokołu z Kioto (procent w odniesieniu do roku lub okresu bazowego) | |
| Belgia | 92,5 % |
| Dania | 79 % |
| Niemcy | 79 % |
| Grecja | 125 % |
| Hiszpania | 115 % |
| Francja | 100 % |
| Irlandia | 113 % |
| Włochy | 93,5 % |
| Luksemburg | 72 % |
| Niderlandy | 94 % |
| Austria | 87 % |
| Portugalia | 127 % |
| Finlandia | 100 % |
| Szwecja | 104 % |
| Zjednoczone Królestwo | 87,5 % |
Deklaracja Wspólnoty Europejskiej zgodnie z art. 24 ust. 3 Protokołu z Kioto
Wspólnota Europejska deklaruje, iż zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską, w szczególności z jego art. 175 ust. 1, posiada kompetecję do zawierania porozumień międzynarodowych, oraz realizowania wynikających z nich zobowiązań, które przyczyniają się do osiągania następujących celów:
Wspólnota Europejska deklaruje, iż ilościowo określone zobowiązanie do ograniczenia lub redukcji emisji, wynikające z przepisów Protokołu będą spełniane przez działania Wspólnoty i jej Państw Członkowskich w ramach ich odpowiednich kompetencji oraz, że przyjęła już instrumenty prawne, wiążące wobec jej Państw Członkowskich, obejmujące sprawy regulowane Protokołem.
Wspólnota Europejska będzie regularnie dostarczać informacji o właściwych wspólnotowych instrumentach prawnych w ramach informacji uzupełniających włączonych do ich krajowych komunikatów, przedłożonych na podstawie art. 12 Konwencji, do celów ukazania zgodności z jej zobowiązaniami wynikającymi z Protokołu, zgodnie z jego art. 7 ust. 2 oraz wytycznymi w jego ramach.
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
Grażyna J. Leśniak 10.12.2025Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.
Monika Pogroszewska 10.12.2025Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
Grażyna J. Leśniak 05.12.20254 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
Grażyna J. Leśniak 05.12.2025Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
Grażyna J. Leśniak 04.12.2025Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
Krzysztof Koślicki 02.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2002.130.4 |
| Rodzaj: | Umowa międzynarodowa |
| Tytuł: | Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Kioto.1997.12.11. |
| Data aktu: | 11/12/1997 |
| Data ogłoszenia: | 15/05/2002 |
| Data wejścia w życie: | 16/02/2005 |








