Druga dyrektywa ustanawiająca wspólnotowe metody analiz do celów urzędowej kontroli pasz.

DRUGA DYREKTYWA KOMISJI

z dnia 18 listopada 1971 r.

ustanawiająca wspólnotowe metody analiz do celów urzędowej kontroli pasz

(71/393/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 20 grudnia 1971 r.)

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą,

uwzględniając dyrektywę Rady z dnia 20 lipca 1970 r.⁽¹⁾ dotyczącą wprowadzenia wspólnotowych metod pobierania próbek i analizy do celów urzędowej kontroli pasz, w szczególności jej art. 2,

a także mając na uwadze, co następuje:

dyrektywa wymaga, żeby urzędowe kontrole pasz były przeprowadzane wspólnotowymi metodami pobierania próbek i analizy w celu sprawdzenia zgodności z wymaganiami przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących jakości i składu pasz;

dyrektywa Komisji nr 71/250/EWG z dnia 15 czerwca 1971 r.⁽²⁾ ustanowiła już szereg wspólnotowych metod analiz; postęp prac, wykonanych od tamtego czasu wskazuje na celowość przyjęcia drugiego zestawu metod;

środki przewidziane w niniejszej dyrektywie są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Pasz;

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1 ¹

Państwa Członkowskie wymagają, żeby analizy stosowane w ramach urzędowych kontroli pasz służące do oznaczania zawartości wilgoci, lotnych zasad azotowych, całkowitej zawartości fosforu, surowych olejów i tłuszczów były przeprowadzane przy użyciu metod przedstawionych w Załączniku do niniejszej dyrektywy.

Artykuł  2

Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy nie później niż do dnia 1 stycznia 1973 r. i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Artykuł  3

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 18 listopada 1971 r.

	W imieniu Komisji
	Franco M. MALFATTI
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 170 z 3.8.1970, str. 2.

⁽²⁾ Dz.U. L 155 z 12.07.1971, str. 13.

ZAŁĄCZNIK ²

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

I.

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI WILGOCI

1. Cel i zakres metody

Metoda ta umożliwia oznaczenie zawartości wilgoci w paszach. Nie obejmuje analiz przetworów mlecznych takich jak pasze, analiz substancji mineralnych oraz mieszanek składających się głównie z substancji mineralnych, analiz zwierzęcych i roślinnych tłuszczów i olejów lub analiz nasion oleistych i owoców oleistych określonych w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 136/66⁽¹⁾ z dnia 22 września 1966 r. w sprawie ustanowienia wspólnej organizacji rynku olejów i tłuszczy.

Oznaczanie zawartości wilgoci w nasionach i owocach oleistych opisane jest w załączniku III do rozporządzenia Komisji (EWG) nr 1470/68⁽²⁾ z dnia 23 września 1968 r. w sprawie pobierania i zmniejszania próbek oraz oznaczania zawartości oleju, zanieczyszczeń i wilgoci w nasionach oleistych.

2. Zasada

Próbka jest suszona w określonych warunkach, zależnych od rodzaju paszy. Ubytek masy określany jest przez ważenie. W przypadku pasz stałych o dużej zawartości wilgoci niezbędne jest przeprowadzenie wstępnego suszenia.

3. Aparatura

3.1. Rozdrabniarka z materiału nieabsorbującego wilgotności, łatwa do czyszczenia, i umożliwiająca szybkie i równomierne rozdrabnianie bez wytwarzania znacznych ilości ciepła, uniemożliwiająca kontakt z powietrzem z zewnątrz, na ile jest to możliwe i spełniająca wymagania podane w ppkt 4.1.1 i 4.1.2 (np. mikrorozdrabniarki młotkowe lub chłodzone wodą, składane młynki stożkowe, rozdrabniarki powolne lub zębate).

3.2. Waga analityczna o dokładności 0,5 mg.

3.3. Suche pojemniki z odpornego na korozję metalu lub ze szkła z pokrywkami zapewniającymi szczelne zamknięcie; powierzchnia robocza umożliwiająca rozprowadzenie około 0,3 g próbki na 1 cm².

3.4. Elektryczny piec izotermiczny (± 1 °C), odpowiednio wentylowany i zapewniający szybką regulację temperatury ⁽³⁾.

3.5. Regulowany, elektryczny piec próżniowy, wyposażony w pompę olejową i w mechanizm do wprowadzania gorącego wysuszonego powietrza albo w środek osuszający (np. tlenek wapnia),

3.6. Suszarka z grubą perforowaną płytą metalową lub porcelanową, zawierającą skuteczny środek osuszający.

4. Procedura

Uwaga: Operacje opisane w niniejszej części muszą zostać przeprowadzone natychmiast po otwarciu opakowań zawierających próbki. Analizę należy przeprowadzić, co najmniej dwukrotnie.

4.1. Przygotowanie

4.1.1. Pasze inne niż wymienione w ppkt 4.1.2 i 4.1.3

Pobrać, co najmniej 50 g próbki. W razie potrzeby rozdrobnić lub podzielić w taki sposób, aby uniknąć jakiejkolwiek zmiany zawartości wilgoci (patrz 6).

4.1.2. Zboża i kasze

Pobrać, co najmniej 50 g próbki. Zemleć na cząstki, z których co najmniej 50 % przejdzie przez sito o wielkości oczka 0,5 mm, a nie więcej niż 10 % resztek pozostanie na sicie z okrągłymi oczkami o średnicy 1 mm.

4.1.3. Pasze w postaci cieczy lub pasty, pasze złożone głównie z olejów i tłuszczów

Pobrać około 25 g próbki, odważyć z dokładnością do 10 mg, dodać odpowiednią ilość bezwodnego piasku, odważonego z dokładnością do 10 mg i wymieszać aż do uzyskania jednorodnego produktu.

4.2. Suszenie

4.2.1. Pasze inne niż wymienione w ppkt 4.2.2 i 4.2.3

Z dokładnością do 0,5 mg zważyć pojemnik (3.3) razem z pokrywką. Do zważonego pojemnika odważyć 5 g próbki z dokładnością do 1 mg i równomiernie rozprowadzić. Wstawić pojemnik bez pokrywki do pieca nagrzanego wstępnie do temperatury 103 °C. Pojemnik należy wstawiać w jak najkrótszym czasie, aby zapobiec spadkowi temperatury w piecu. Zostawić do wysuszenia na 4 godziny, liczone od momentu powrotu temperatury do 103 °C. Przykryć pojemnik pokrywką i wyjąć z pieca. Pozostawić do ostygnięcia przez 30-45 minut w suszarce (3.6) i zważyć z dokładnością do 1 mg.

W przypadku, gdy pasze stanowią głównie tłuszcze, należy suszyć uzupełniająco przez 30 minut w piecu o temperaturze 103 ºC. Odchylenie między dwoma ważeniami nie powinna przekraczać 0,1 % wilgotności.

4.2.2. Zboża, mąka, kasze i mączka

Z dokładnością do 0,5 mg zważyć pojemnik (3.3) razem z pokrywką. Do zważonego pojemnika odważyć z dokładnością do 1 mg około 5 g rozdrobnionej próbki i równomiernie rozprowadzić. Wstawić pojemnik bez pokrywki do pieca nagrzanego wstępnie do temperatury 130 °C. Pojemnik należy wstawiać w jak najkrótszym czasie, aby zapobiec spadkowi temperatury w piecu. Zostawić do wysuszenia na 2 godziny, liczone od momentu osiągnięcia w piecu temperatury 130 °C. Przykryć pojemnik pokrywką i wyjąć z pieca. Pozostawić do ostygnięcia przez 30-45 minut w suszarce (3.6) i zważyć z dokładnością do 1 mg.

4.2.3. Pasze złożone, zawierające ponad 4 % sacharozy lub laktozy; pasze proste takie jak chleb świętojański, zhydrolizowane produkty zbożowe, nasiona słodu, suszona krajanka buraczana, substancje rozpuszczone z ryb i cukrów; pasze złożone zawierające ponad 25 % soli mineralnych w tym wodę z krystalizacji

Z dokładnością do 0,5 mg zważyć pojemnik (3.3) razem z pokrywką. Do zważonego pojemnika odważyć z dokładnością do 1 mg około 5 g rozdrobnionej próbki i równomiernie rozprowadzić. Wstawić pojemnik bez pokrywki do pieca próżniowego (3.5) nagrzanego wstępnie do temperatury 80 °-85 °C. Pojemnik należy wstawiać w jak najkrótszym czasie, aby zapobiec spadkowi temperatury w piecu.

Podwyższyć ciśnienie do 100 torów i pozostawić próbkę do wysuszenia na 4 godziny przy tym ciśnieniu, w strumieniu gorącego, suchego powietrza albo stosować środek osuszający (około 300 g dla 20 próbek). W tym ostatnim przypadku odłączyć pompę próżniową po osiągnięciu zadanego ciśnienia. Czas suszenia liczyć od momentu osiągnięcia temperatury w piecu 80 °C-85 °C. Ostrożnie przywrócić w piecu ciśnienie atmosferyczne. Otworzyć piec, natychmiast przykryć pojemnik pokrywką i wyjąć z pieca. Pozostawić do ostygnięcia przez 30-45 minut w suszarce (3.6) i zważyć z dokładnością do 1 mg. Suszyć dodatkowo przez 30 minut w piecu próżniowym w temperaturze 80 °C-85 °C i ponownie zważyć. Różnica między tymi dwoma ważeniami nie może przekroczyć 0,1 % wilgotności.

4.3 Suszenie wstępne

4.3.1. Pasze inne niż wymienione w ppkt 4.3.2

Pasze stałe o dużej zawartości wilgoci, trudne do rozdrobnienia, należy poddać wstępnemu suszeniu w następujący sposób.

Z dokładnością do 10 mg odważyć 50 g nierozdrobnionej próbki (pasze sprasowane lub zbrylone można w razie potrzeby rozdzielić) do odpowiedniego pojemnika (np. płytka aluminiowa 20 x 12 cm z obrzeżem o wysokości 0,5 cm). Wstawić pojemnik do pieca do wysuszenia w temperaturze od 60 °C do 70 °C, aby zawartość wody w próbce spadła z 8 % do 12 %. Wyjąć pojemnik z pieca, pozostawić bez przykrycia do ostygnięcia w laboratorium przez 1 godzinę i zważyć z dokładnością do 10 mg. Próbkę natychmiast rozdrobnić zgodnie z ppkt 4.1.1 i wysuszyć zgodnie z ppkt 4.2.1 lub 4.2.3 w zależności od rodzaju paszy.

4.3.2. Zboża

Ziarno o poziomie wilgoci ponad 17 % należy poddać wstępnemu suszeniu w następujący sposób:

Z dokładnością do 10 mg odważyć 50 g niezmielonego ziarna do odpowiedniego pojemnika (np. płytka aluminiowa 20 x 12 cm z obrzeżem o wysokości 0,5 cm). Wstawić pojemnik na 5- 7 minut do pieca do wysuszenia w temperaturze od 130 °C. Wyjąć pojemnik z pieca, pozostawić bez przykrycia do ostygnięcia w laboratorium przez 2 godziny i zważyć z dokładnością do 10 mg. Próbkę natychmiast zemleć zgodnie z ppkt 4.1.2 i wysuszyć zgodnie z ppkt 4.2.2.

5. Obliczanie wyników

Zawartość wilgoci, wyrażona jako udział procentowy w próbce, obliczana jest według następujących wzorów:

5.1. Suszenie bez suszenia wstępnego

100

(E-m)x-----

E

gdzie:

E = masa początkowa próbki w gramach

m = masa suchej próbki w gramach

5.2. Suszenie z suszeniem wstępnym

(M'-m)M 100 Mm

[---------+ E-M] x -----= 100(1------)

M' E EM'

gdzie:

E = masa początkowa próbki w gramach,

M = masa próbki w gramach po wstępnym suszeniu,

M’ = masa próbki w gramach po rozdrobnieniu lub zmieleniu,

m = masa suchej próbki w gramach.

5.3. Powtarzalność

Różnica między wynikami dwóch równoległych oznaczeń przeprowadzonych na tej samej próbce nie powinna przekraczać 0,2 % wilgotności.

6. Uwagi

Jeśli konieczne okaże się rozdrobnienie próbki i jeśli zmieni ono zawartość wilgoci w produkcie, wyniki analizy dotyczące składników paszy należy skorygować uwzględniając zawartość wilgoci w próbce w jej stanie początkowym.

II.

OZNACZANIE LOTNYCH ZASAD AZOTOWYCH

A.

METODA MIKRODYFUZJI

1. Cel i zakres metody

Metoda ta umożliwia oznaczenie w paszach zawartości lotnych zasad azotowych wyrażonych zawartością amoniaku.

2. Zasada

Próbka jest ekstrahowana wodą, a roztwór jest klarowany i filtrowany. Lotne zasady azotowe są przemieszczane w drodze mikrodyfuzji przy pomocy roztworu węglanu potasowego, gromadzone w roztworze kwasu borowego i miareczkowane kwasem siarkowym.

3. Odczynniki

3.1. 20 % roztwór (procent wagowy) kwasu trójchlorooctowego,

3.2. Wskaźnik: rozpuścić 33 mg zieleni bromokrezolowej i 65 mg czerwieni metylowej w 100 ml 95 %-96 % etanolu (procent objętościowy).

3.3. Roztwór kwasu borowego: w 1-litrowej kolbie miarowej rozpuścić 10 g czystego kwasu borowego w 200 ml 95 % - 96 % etanolu (procent objętościowy) i 700 ml wody. Dodać 10 ml wskaźnika (3.2). Wymieszać i w razie potrzeby skorygować kolor roztworu do jasnoczerwonego dodając roztwór wodorotlenku sod

3.4. Nasycony roztwór węglanu potasowego: rozpuścić 100 g czystego owego. 1 ml tego roztworu wiąże maksymalnie 300 μg NH₃. węglanu potasowego w 100 ml wrzącej wody. Pozostawić do ostygnięcia i przefiltrować.

3.5. 0,02-normalny kwas siarkowy.

4. Aparatura

4.1. Mieszarka (bębnowa): około 35 do 40 obr./min.

4.2. Szklane lub plastykowe naczynia Conway’a (patrz rysunek),

4.3. Mikrobiurety wyskalowane co 1/100 ml.

5. Procedura

Odważyć 10 g próbki z dokładnością do 1 mg i umieścić w 200-mililitrowej kolbie miarowej dolewając 100 ml wody. Mieszać przez 30 minut w mieszarce bębnowej. Dodać 50 ml roztworu kwasu trójchlorooctowego (3.1), uzupełnić wodą do pełnej objętości, energicznie wstrząsnąć i przefiltrować przez filtr harmonijkowy.

Pipetą wprowadzić 1 ml roztworu kwasu borowego (3.3) do środkowej części naczynia Conway’a, a 1 ml filtratu próbki do części obwodowej naczynia. Częściowo przykryć komorę nasmarowaną pokrywą. Szybko wkroplić 1 ml nasyconego roztworu węglanu potasowego (3.4) do części obwodowej i zakryć naczynie pokrywą tak, aby było szczelne. Ostrożnie obrócić naczynie w płaszczyźnie poziomej, żeby zmieszać dwa reagenty. Pozostawić do inkubacji, przez co najmniej 4 godziny w temperaturze pokojowej, albo przez 1 godzinę w temperaturze 40 °C.

Mikrobiuretą (4.3) miareczkować lotne zasady w roztworze kwasu borowego 0,02-normalnym kwasem siarkowym (3.5).

Przeprowadzić ślepą próbę według tej samej procedury, lecz bez próbki przeznaczonej do analizy.

6. Obliczanie wyników

1 ml 0,02-normalnego H₂SO₄ odpowiada 0,34 mg amoniaku.

Wynik wyrazić jako udział procentowy w próbce.

Powtarzalność

Różnica między wynikami dwóch równoległych oznaczeń przeprowadzonych w tej samej próbce nie powinna przekraczać:

10 % wartości względnej dla zawartości amoniaku mniejszej niż 1,0 %;

0,1 % wartości bezwzględnej dla zawartości amoniaku większej lub równej 1,0 %.

7. Uwagi

Jeśli zawartość amoniaku w próbce przekracza 0,6 %, należy rozcieńczyć początkowy filtrat.

grafika

B.

METODA DESTYLACJI

1. Cel i zakres metody

Metoda ta umożliwia oznaczenie zawartości lotnych zasad azotowych, wyrażonych zawartością amoniaku, w mączce rybnej praktycznie nie zawierającej mocznika. Metoda ta stosuje się tylko dla zawartości amoniaku mniejszej od 0,25 %.

2. Zasada

Próbka jest ekstrahowana wodą, a roztwór jest klarowany i filtrowany. Lotne zasady azotowe są przemieszczane w temperaturze wrzenia przez dodanie tlenku magnezu i gromadzone w określonej ilości kwasu siarkowego, którego nadmiar jest miareczkowany roztworem wodorotlenku sodowego.

3. Odczynniki

3.1. 20 % roztwór (procent wagowy) kwasu trójchlorooctowego,

3.2. Czysty tlenek magnezowy,

3.3. Emulsja przeciw pieniąca (np. silikon),

3.4. 0,1-normalny kwas siarkowy,

3.5. 0,1-normalny roztwór wodorotlenku sodowego,

3.6. 0,1 % roztwór (procent wagowy) czerwieni metylowej w 95 % - 96 % etanolu (procent objętościowy).

4. Aparatura

4.1. Mieszarka (bębnowa): około 35 do 40 obr./min.

4.2. Aparatura do destylacji typu Kjeldhala.

5. Procedura

Odważyć 10 g próbki z dokładnością do 1 mg i umieścić w 200-mililitrowej kolbie miarowej dolewając 100 ml wody. Mieszać przez 30 minut w mieszarce bębnowej. Dodać 50 ml roztworu kwasu trójchlorooctowego (3.1), uzupełnić wodą do pełnej objętości, energicznie wstrząsnąć i przefiltrować przez filtr harmonijkowy.

Stosownie do założonej zawartości lotnych zasad azotowych pobrać odpowiednią ilość klarownego filtratu (zwykle wystarcza 100 ml). Rozcieńczyć do 200 ml i dodać 2 g tlenku magnezu (3.2) oraz kilka kropli emulsji przeciw pieniącej (3.3). Roztwór powinien być alkaliczny przy sprawdzaniu papierkiem lakmusowym; w przeciwnym razie dodać niewielką ilość tlenku magnezu (3.2). Poddać destylacji około 150 ml roztworu w aparaturze Kjeldhala i zebrać destylat w kolbie Erlenmeyera zawierającej dokładnie odmierzoną objętość (25 ml do 50 ml) 0,1-normalnego kwasu siarkowego (3.4). Podczas destylacji unikać przegrzewania boków. Gotować przez 2 minuty roztwór kwasu siarkowego, ostudzić go, a nadmiar odmiareczkować kwasem siarkowym z 0,1-normalnym roztworem wodorotlenku sodowego (3.5) w obecności wskaźnika z czerwieni metylowej (3.6).

Przeprowadzić ślepą próbę według tej samej procedury, lecz bez próbki przeznaczonej do analizy.

6. Obliczanie wyników

1 ml 0,1-normalnego H₂SO₄ odpowiada 1,7 mg amoniaku.

Wynik wyrazić jako udział procentowy w próbce.

Powtarzalność

Różnica między wynikami dwóch równoległych oznaczeń przeprowadzonych w tej samej próbce nie powinna przekraczać 10 % zawartości względnej amoniaku.

III.

OZNACZANIE CAŁKOWITEJ ZAWARTOŚCI FOSFORU

METODA FOTOMETRYCZNA

1. Cel i zakres metody

Metoda ta umożliwia oznaczenie całkowitej zawartości fosforu w paszach. Nadaje się ona szczególnie do analizy produktów o małej zawartości fosforu. W pewnych przypadkach (produkty bogate w fosfor), można stosować metodę grawimetryczną.

2. Zasada

Próbka jest mineralizowana albo przez suche spalanie (w przypadku pasz organicznych), albo poprzez trawienie kwasem (w przypadku związków mineralnych i pasz ciekłych) i umieszczana w roztworze kwasu. Roztwór jest traktowany odczynnikiem molibdenowo-wanadanowym. Gęstość optyczną powstałego w ten sposób żółtego roztworu mierzy się spektrofotometrem przy długości fali 430 nm.

3. Odczynniki

3.1. Czysty węglan wapnia,

3.2. Czysty kwas chlorowodorowy o gęstości 1,1 (w przybliżeniu 6-normalny),

3.3. Czysty kwas azotowy o gęstości 1,045,

3.4. Czysty kwas azotowy o gęstości 1,38-1,42,

3.5. Czysty kwas siarkowy o gęstości 1,84

3.6. Odczynnik molibdenowo-wanadanowy: w 1-litrowej kolbie miarowej wymieszać 200 ml roztworu heptamolibdenianu amonowego (3.6.1), 200 ml roztworu monowanadanu amonowego (3.6.2) i 134 ml kwasu azotowego (3.4). Uzupełnić do pełnej objętości wodą.

3.6.1. Roztwór heptamolibdenianu amonowego: rozpuścić w gorącej wodzie 100 g czystego heptamolibdenianu amonowego.

NH₄) 6Mo₇ O₂₄!!! error character !!! B·4 H₂O. Dodać 10 ml amoniaku (o gęstości 0,91) i uzupełnić wodą do 1 litra.

3.6.2. Roztwór monowanadanu amonowego: 2,35 g czystego monowanadanu amonowego NH₄VO₂ rozpuścić w 400 ml gorącej wody. Ciągle mieszając powoli dodawać 20 ml rozcieńczonego kwasu azotowego (7 ml HNO₃ (3.4) + 13 ml H₂O) i uzupełnić wodą do 1 litra.

3.7. Wzorcowy roztwór 1 mg fosforu na ml: rozpuścić w wodzie 4,387 g czystego dwuwodorofosforanu potasowego KH₂PO₄. Uzupełnić wodą do 1 litra.

4. Aparatura

4.1. Kwarcowe lub porcelanowe tygle do spopielania,

4.2. Elektryczny piec muflowy z termostatem nastawionym na 550 °C,

4.3. Kolba Kjeldahla o pojemności 250 ml,

4.4. Kolby miarowe i dokładne pipety,

4.5. Spektrofotometr

4.6. Probówki o średnicy około 16 mm i pojemności 25 ml-30 ml z korkami stopniowanymi do średnicy 14,5 mm.

5. Procedura

5.1. Przygotowanie roztworu

W zależności od rodzaju próbki przygotować roztwór według ppkt 5.1.1 lub 5.1.2.

5.1.1. Typowa procedura

Odważyć co najmniej 1 g próbki z dokładnością do 1 mg. Umieścić próbkę w kolbie Kjeldahla, dodać 20 ml kwasu siarkowego (3.5), wstrząsnąć, żeby nasycić substancję całkowicie kwasem i zapobiec jej przyklejaniu się do ścianek kolby, podgrzać i utrzymywać w stanie wrzenia przez 10 minut. Nieznacznie ostudzić, dodać 2 ml kwasu azotowego (3.4), lekko podgrzać, nieznacznie ostudzić, dodać trochę więcej kwasu azotowego (3.4) i doprowadzić ponownie do wrzenia. Powtarzać procedurę do momentu uzyskania bezbarwnego roztworu. Ostudzić roztwór, dolać trochę wody, przelać ciecz do kolby miarowej o pojemności 500 ml płucząc kolbę Kjeldahla gorącą wodą. Pozostawić do ostygnięcia, uzupełnić do pełnej objętości wodą, poddać homogenizacji i przefiltrować.

5.1.2. Próbki zawierające substancje organiczne i wolne od dwuwodorofosforanów wapnia i magnezu

W tyglu do spopielania odważyć 2,5 g próbki z dokładnością do 1 mg. Próbkę mieszać aż do całkowitego połączenia się z 1 g węglanu wapniowego (3.1). Spopielać w piecu w temperaturze 550 °C ± 5 °C aż do uzyskania białego lub szarego popiołu (niewielka ilość węgla drzewnego nie ma znaczenia).

Przesypać popiół do 250-mililitrowej zlewki. Dodać 20 ml wody oraz kwasu chlorowodorowego (3.2) aż do ustania pienienia. Dodać kolejne 10 ml kwasu chlorowodorowego (3.2). Postawić zlewkę na łaźni piaskowej i odparować całkowicie wodę, aby uczynić krzemionkę nierozpuszczalną. Ponownie rozpuścić pozostałość w 10 ml kwasu azotowego (3.3) i gotować na łaźni piaskowej przez 5 minut do całkowitego wysuszenia bez odparowywania wody. Przelać ciecz do kolby miarowej o pojemności 500 ml przepłukując zlewkę kilka razy gorącą wodą. Pozostawić do ostygnięcia, uzupełnić do pełnej objętości wodą, poddać homogenizacji i przefiltrować.

5.2. Wywołanie zabarwienia i pomiar gęstości optycznej

Rozcieńczyć podwielokrotność filtratu uzyskanego w ppkt 5.1.1 lub 5.1.2 w celu uzyskania stężenia fosforu nie większego niż 40 μg na ml. Wlać 10 ml tego roztworu do probówki (4.6) i dodać 10 ml odczynnika molibdenowo-wanadanowego (3.6). Poddać homogenizacji i pozostawić do odstania, na co najmniej 10 minut w temperaturze 20 °C. Spektrofotometrem, przy długości fali 430 nm, zmierzyć gęstość optyczną roztworu uzyskanego przez dodanie 10 ml odczynnika molibdenowo-wanadanowego (3.6) do 10 ml wody.

5.3. Krzywa wzorcowania

Na bazie roztworu wzorcowego (3.7) sporządzić roztwory zawierające odpowiednio 5, 10, 20, 30 i 40 μg fosforu na ml. Pobrać po 10 ml każdego z tych roztworów i do każdej porcji dodać 10 ml odczynnika molibdenowo-wanadanowego (3.6). Poddać homogenizacji i pozostawić do odstania na co najmniej 10 minut w temperaturze 20 °C. Zmierzyć gęstość optyczną zgodnie z ppkt 5.2.

Sporządzić krzywą wzorcowania wykreślając gęstości optyczne w funkcji odpowiadających im stężeń fosforu. Dla stężeń w przedziale od 0 do 40 μg/ml krzywa będzie liniowa.

6. Obliczanie wyników

Oznaczyć ilość fosforu w próbce korzystając z krzywej wzorcowania.

Wynik wyrazić jako udział procentowy w próbce.

Powtarzalność

Różnica między wynikami dwóch równoległych oznaczeń przeprowadzonych na tej samej próbce nie powinna przekraczać:

3 % wartości względnej dla zawartości fosforu mniejszej niż 5 %;

0,15 % wartości bezwzględnej dla zawartości fosforu większej lub równej 5 %.

4.

OZNACZANIE SUROWYCH OLEJÓW I TŁUSZCZÓW

1. Cel i zakres

Metoda ta ma na celu oznaczanie surowych olejów i tłuszczów w paszach. Nie dotyczy ona analizy nasion oleistych i owoców oleistych, określonych w rozporządzeniu Rady 136/66/EWG z dnia 22 września 1966 r.

Zastosowanie dwóch metod opisanych poniżej zależy od rodzaju i składu paszy oraz przyczyny prowadzenia analiz.

1.1. Procedura A - Bezpośrednio ulegające wyekstrahowaniu oleje i tłuszcze

Metoda ta stosowana jest do materiałów paszowych pochodzenia roślinnego, z wyjątkiem tych, które zostały objęte zakresem stosowania procedury B.

1.2. Procedura B - Ogółem surowe oleje i tłuszcze

Metoda ta stosowana jest do materiałów paszowych pochodzenia zwierzęcego i wszystkich mieszanek paszowych. Jest stosowana do tych wszystkich materiałów, z których oleje i tłuszcze nie mogą być w całości wyekstrahowane bez uprzedniej hydrolizy (np. gluten, drożdże, białka ziemniaczane i produkty przetworzone np. poprzez ekstruzję, płatkowanie i ogrzewanie).

1.3. Interpretacja wyników

We wszystkich przypadkach, w których wynik otrzymany przy zastosowaniu procedury B jest wyższy od otrzymanego przy zastosowaniu procedury A, należy traktować wynik B jako rzeczywisty.

2. Zasada

2.1. Procedura A

Próbki są poddane ekstrakcji za pomocą eteru naftowego. Rozpuszczalnik jest oddestylowany, a pozostałość jest suszona i ważona.

2.2. Procedura B

Próbki są traktowane kwasem solnym i ogrzewane. Mieszanina po oziębieniu zostaje przesączona. Pozostałość jest przemywana i suszona, następnie oznacza się ją zgodnie z procedurą A.

3. Odczynniki

3.1 Eter naftowy o temperaturze wrzenia 40-60 ^°C. Wartość bromowa powinna być poniżej 1, a pozostałość po odparowaniu poniżej 2 mg/100 ml.

3.2. Bezwodny siarczan sodu.

3.3. Kwas solny, c = 3 mol HCl/l

3.4. Środek filtracyjny, np. Kieselguhr, Hyflo-supercel.

4. Aparatura

4.1. Aparat do ekstrakcji. Jeżeli zawiera syfon (jak np. aparat Soxhleta), powinien być tak ustawiony, aby liczba powrotów (przelewania skroplin) wynosiła 10 cykli na godzinę. Jeżeli nie ma syfonu, to objętość skroplin powinna wynosić około 10 ml na minutę.

4.2. Gilzy do ekstrakcji, wolne od substancji rozpuszczalnych w eterze naftowym i o porowatości odpowiadającej wymaganiom zawartym w ppkt 4.1.

4.3. Suszarka albo próżniowy zestaw do suszenia w temperaturze 75 ^ºC ± 3 ^ºC lub suszarka owiewowa w temperaturze 100 ^ºC ± 3 ^ºC.

5. Procedura

5.1. Procedura A (patrz ppkt 8.1)

Odważyć 5 g próbki z dokładnością do 1 mg, przenieść do gilzy ekstrakcyjnej (ppkt 4.2) i przykryć tamponem z odtłuszczonej waty bawełnianej.

Umieścić gilzę w aparacie do ekstrakcji (ppkt 4.1) i ekstrahować przez sześć godzin za pomocą eteru naftowego (ppkt 3.1). Zebrać uzyskany ekstrakt do suchej, zważonej kolby zawierającej kawałki pumeksu⁽⁴⁾.

Oddestylować rozpuszczalnik. Suszyć pozostałość, umieszczając kolbę w suszarce (ppkt 4.3) na półtorej godziny. Ostudzić w eksykatorze i zważyć. Suszyć ponownie przez 30 minut dla zapewnienia stałej masy olejów i tłuszczów (straty masy między dwoma następującymi po sobie ważeniami nie mogą przekraczać 1 mg).

5.2. Procedura B

Odważyć 2,5 g próbki z dokładnością do 1 mg (patrz ppkt 8.2), umieścić w 400 ml zlewce lub 300 ml kolbie stożkowej i dodać 100 ml kwasu solnego (ppkt 3.3) oraz kawałki pumeksu. Przykryć zlewkę szkiełkiem zegarkowym, a kolbę chłodnicą zwrotną. Doprowadzić mieszaninę do spokojnego wrzenia w niskim płomieniu palnika lub na płytce grzejnej i utrzymywać wrzenie przez jedną godzinę. Nie dopuszczać do osadzania się produktu na ścianach naczynia.

Ostudzić i dodać środek filtracyjny (ppkt 3.4) w ilości zapobiegającej jakimkolwiek stratom oleju i tłuszczu podczas filtracji. Przefiltrować przez nawilżoną, wolną od tłuszczu podwójną bibułę filtracyjną. Przemyć pozostałość zimną wodą do czasu zobojętnienia przesączu. Sprawdzić, czy przesącz nie zawiera śladów tłuszczu lub oleju. Obecność tłuszczu lub oleju wskazuje na konieczność przeprowadzenia przed hydrolizą ekstrakcji zgodnie z procedurą A.

Umieścić na szkiełku zegarkowym podwójną bibułę filtracyjną z pozostałością i suszyć przez półtorej godziny w suszarce owiewowej (ppkt 4.3) w 100 ^ºC ± 3 ^ºC.

Umieścić wysuszoną bibułę z pozostałością w gilzie ekstrakcyjnej (ppkt 4.2) i zamknąć korkiem z odtłuszczonej waty bawełnianej. Umieścić gilzę w ekstraktorze (ppkt 4.1) i postępować zgodnie z opisem zawartym w pkt 5 akapit drugi i trzeci.

6. Sposób prezentowania wyników

Wyrazić masę pozostałości jako procent masy próbki.

7. Powtarzalność

Różnice między dwoma równoległymi określeniami przeprowadzonymi dla tej samej próbki przez tego samego analityka nie powinny przekroczyć:

– 0,2 % wartości bezwzględnej dla zawartości oleju i tłuszczu poniżej 5 %,

– 4,0 % odpowiednio dla wyższych wyników o zawartości 5-10 %,

– 0,4 % wartości bezwzględnej dla zawartości powyżej 10 %.

8. Uwagi

8.1. Dla produktów o wysokiej zawartości olejów i tłuszczów, które są trudne do rozdrobnienia lub osiągnięcia jednorodności próbki badanej, postępować jak podano poniżej.

Odważyć 20 g próbki z dokładnością do 1 mg i wymieszać z 10 g lub więcej bezwodnego siarczanu sodu (ppkt 3.2). Ekstrahować eterem naftowym (3.1), jak podano w ppkt 5.1. Uzupełnić eterem naftowym (ppkt 3.1) otrzymany ekstrakt do objętości 500 ml i wymieszać. Pobrać 50 ml roztworu i przenieść do małej, suchej i zważonej kolby zawierającej kawałki pumeksu⁽⁴⁾. Destylować rozpuszczalnik, suszyć i postępować jak wskazano w ppkt 5.1 akapit ostatni.

Usunąć rozpuszczalnik z pozostałości ekstrakcyjnej umieszczonej w gilzie, rozdrobnić pozostałość na cząstki 1 mm, ponownie umieścić w gilzie (nie dodawać siarczanu sodu) i postępować zgodnie z ppkt 5.1 akapit drugi i trzeci.

Przeliczyć zawartość oleju i tłuszczu jako odsetek masy próbki według podanego wzoru:

(10 a + b) x 5

gdzie:

a = masa w gramach pozostałości po pierwszej ekstrakcji (część wielokrotności ekstraktu),

b = masa w gramach pozostałości po drugiej ekstrakcji.

8.2. Dla produktów o niskiej zawartości olejów i tłuszczów masę próbki można zwiększyć do 5 g.

8.3. W przypadku żywności dla zwierząt zawierającej wysoką zawartość wody może wystąpić potrzeba dodania przed hydrolizą i ekstrakcją bezwodnego siarczanu sodu, jak podaje procedura B.

8.4. W ppkt 5.2 do przemywania pozostałości po filtracji może być bardziej efektywne użycie wody gorącej zamiast zimnej.

8.5. Dla niektórych pasz może wystąpić potrzeba przedłużenia 1,5-godzinnego czasu suszenia. Należy jednak unikać nadmiernego suszenia, gdyż może prowadzić do zaniżania wyników. Można również stosować kuchenki mikrofalowe.

8.6. Jeżeli zawartość surowego oleju/tłuszczu jest większa niż 15 %, zaleca się stosowanie wstępnej ekstrakcji według procedury A przed hydrolizą i powtórnej ekstrakcji według procedury B.

______

⁽¹⁾ Dz.U. 127 z 30.09.1966, str. 3025/66.

⁽²⁾ Dz.U. 239 z 28.09.1968, str. 2.

⁽³⁾ Do suszenia roślin zbożowych, mąki, kaszy, mączki. Piec musi mieć pojemność cieplną taką, żeby po wstępnym nastawieniu na temperaturę 131 °C powrócił do tej temperatury w czasie krótszym niż 45 minut po umieszczeniu w nim maksymalnej liczby próbek do jednoczesnego wysuszenia. Wentylacja musi być taka, że wyniki suszenia przez 2 godziny maksymalnej liczby próbek pszenicy pospolitej nie mogą różnić się od wyników suszenia przez 4 godziny o więcej niż o 0,15 %.

⁽⁴⁾ W przypadkach, gdy tłuszcz lub olej muszą być określane jakościowo, zastąpić pumeks kuleczkami szklanymi.

1 Art. 1 zmieniony przez art. 2 dyrektywy nr 81/680/EWG z dnia 30 lipca 1981 r. (Dz.U.UE.L.81.246.32) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 19 sierpnia 1981 r.

2 Załącznik:

-zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 73/47/EWG z dnia 5 grudnia 1972 r. (Dz.U.UE.L.73.83.35) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 15 grudnia 1972 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 84/4/EWG z dnia 20 grudnia 1983 r. (Dz.U.UE.L.84.15.28) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 20 grudnia 1983 r.

- zmieniony przez art. 2 dyrektywy nr 98/64/WE z dnia 3 września 1998 r. ustanawiającej wspólnotowe metody analiz do oznaczenia aminokwasów, surowych olejów i tłuszczów oraz olaquindoksu w paszach i zmieniającej dyrektywę 71/393/EWG. (Dz.U.UE.L.98.257.14) z dniem 9 października 1998 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1971.279.7
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Druga dyrektywa ustanawiająca wspólnotowe metody analiz do celów urzędowej kontroli pasz.
• Data aktu: 18/11/1971
• Data ogłoszenia: 20/12/1971
• Data wejścia w życie: 24/11/1971, 01/05/2004