Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2018 r. w sprawie pakietu dotyczącego strategii udzielania zamówień publicznych (2017/2278(INI)).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2018 r. w sprawie pakietu dotyczącego strategii udzielania zamówień publicznych (2017/2278(INI))

P8_TA(2018)0378

Pakiet dotyczący strategii udzielania zamówień publicznych

(2020/C 11/07)

(Dz.U.UE C z dnia 13 stycznia 2020 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2017 r. pt. "Skuteczne zamówienia publiczne dla Europy" (COM(2017)0572),

- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2017 r. pt. "Wspieranie inwestycji poprzez dobrowolny mechanizm oceny ex ante aspektów dotyczących procedury udzielania zamówień publicznych w przypadku dużych projektów infrastrukturalnych" (COM(2017)0573),

- uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2017/1805 z dnia 3 października 2017 r. w sprawie profesjonalizacji zamówień publicznych - Budowanie struktur na potrzeby profesjonalizacji zamówień publicznych (C(2017)6654) ¹ ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE ² ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylającą dyrektywę 2004/17/WE ³ ,

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji ⁴ ,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 17 maja 2017 r. w sprawie przeglądu praktycznego stosowania jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (ESPD) (COM(2017)0242),

- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/55/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fakturowania elektronicznego w zamówieniach publicznych ⁵ ,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 11 października 2017 r. w sprawie oceny normy europejskiej dotyczącej fakturowania elektronicznego zgodnie z dyrektywą 2014/55/UE (COM(2017)0590),

- uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 14 lutego 2018 r.,

- uwzględniając art. 52 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinię przedstawioną przez Komisję Handlu Międzynarodowego, a także stanowisko w formie poprawek przedstawione przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A8-0229/2018),

A. mając na uwadze, że pełny potencjał zamówień publicznych, który wspomoże tworzenie konkurencyjnej społecznej gospodarki rynkowej, musi jeszcze zostać uwolniony, oraz mając na uwadze, że ponad 250 tys. organów publicznych w Unii wydaje rocznie ok. 14 % PKB, czyli blisko 2 000 mld EUR, na zakup usług, robót i dostaw;

B. mając na uwadze, że zamówienia publiczne dotyczą wydatkowania znacznej kwoty pieniędzy podatników, co oznacza, że należy je realizować w sposób etyczny, przy zachowaniu przejrzystości i uczciwości oraz w najbardziej efektywny sposób pod względem zarówno kosztów, jak i zapewnianej jakości, tak aby dostarczać obywatelom towary i usługi wysokiej jakości;

C. mając na uwadze, że prawidłowe stosowanie przepisów dotyczących zamówień publicznych jest niezbędne do wzmacniania jednolitego rynku oraz rozwoju unijnych przedsiębiorstw i tworzenia miejsc pracy w Unii, oraz mając na uwadze, że inteligentne wykorzystanie zamówień publicznych może stanowić narzędzie strategiczne służące osiągnięciu celów UE w zakresie inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego integracji społecznej rozwoju, przyspieszając przejście na bardziej zrównoważone łańcuchy dostaw i modele biznesowe;

D. mając na uwadze, że w przypadku transpozycji przepisów UE dotyczących zamówień publicznych i koncesji konieczna jest pełna transpozycja i wdrożenie prawa UE, tak aby ułatwić MŚP ubieganie się o zamówienia publiczne i obniżać związane z tym koszty przy pełnym poszanowaniu unijnych zasad przejrzystości i konkurencji;

E. mając na uwadze, że Komisja uruchomiła w dniu 3 października 2017 r. ukierunkowane konsultacje dotyczące projektu wytycznych dotyczących udzielania zamówień publicznych w zakresie innowacji, a w dniu 7 grudnia 2017 r. ukierunkowane konsultacje na temat zakresu i struktury przewodnika Komisji o społecznie odpowiedzialnych zamówieniach publicznych;

F. mając na uwadze, że według sondażu z 2016 r., jak wspomniano w komunikacie Komisji COM(2017)0572, tylko cztery państwa członkowskie korzystały z technologii cyfrowych na wszystkich głównych etapach zamówień publicznych, takich jak elektroniczna publikacja ogłoszeń, elektroniczny dostęp do dokumentów przetargowych, elektroniczne zgłaszanie ofert, elektroniczna ocena ofert, elektroniczne przyznawanie zamówień, e-zlecenia, e-fakturowanie i e-płatności;

G. mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem tematycznym z zakresu europejskiego semestru dotyczącym zamówień publicznych, które opublikowano w listopadzie 2017 r., liczba postępowań o udzielenie zamówienia, w których złożono tylko jedną ofertę, wzrosła z 14 % do 29 % w latach 2006-2016, oraz mając na uwadze, że zgodnie z komunikatem Komisji COM(2017)0572 "MŚP zdobywają tylko 45 % wartości zamówień publicznych powyżej progów wartości UE, co jest wynikiem bez wątpienia niższym w stosunku do znaczenia tych przedsiębiorstw w gospodarce";

H. mając na uwadze, że nowe zasady wprowadzone dyrektywami z 2014 r., które ułatwiają udzielanie zamówień publicznych i nakładają więcej kontroli, powinny przyczynić się do wdrożenia strategii "Europa 2020" na rzecz zrównoważonej, bardziej społecznej, innowacyjnej i inkluzywnej gospodarki;

I. mając na uwadze, że według komunikatu Komisji COM(2017)0572 w sprawie skutecznych zamówień publicznych dla Europy w przypadku 55 % procedur zamówień publicznych wyłącznym kryterium udzielenia zamówienia jest nadal najniższa cena, a nie na przykład strategiczne kryteria społeczne i środowiskowe;

J. mając na uwadze, że Unia Europejska jest zaangażowana w realizację celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych;

K. mając na uwadze, że niezwykle istotne jest, aby dostawcy ufali, że unijne systemy zamówień publicznych oferują proste i przystępne, skomputeryzowane procedury, pełną przejrzystość, uczciwość i bezpieczeństwo danych;

Ramy prawne i wdrażanie

1. przyjmuje z zadowoleniem - niemal cztery lata po zakończeniu szeroko zakrojonego przeglądu unijnych ram prawnych dotyczących zamówień publicznych - zestaw środków o charakterze nieustawodawczym zaproponowanych przez Komisję i spodziewa się, że będzie on bodźcem do lepszego wdrażania;

2. wyraża głębokie rozczarowanie tempem, w jakim wiele państw członkowskich dokonuje transpozycji dyrektyw z 2014 r. w dziedzinie zamówień publicznych, oraz wieloma opóźnieniami i ubolewa nad faktem, że Komisja musiała wszcząć postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wobec niektórych państw członkowskich; domaga się szybkiego zakończenia transpozycji dyrektyw we wszystkich państwach członkowskich bez dalszej zwłoki;

3. wyraża zaniepokojenie z powodu kolejnej rundy terminów przewidzianych w dyrektywach dotyczących zamówień elektronicznych i pełnego przejścia państw członkowskich na e-zamówienia, w tym e-fakturowanie; podkreśla, że w państwach członkowskich potrzebne są agendy cyfrowe, w których powinno się uwzględniać promowanie w pełni elektronicznych zamówień publicznych;

4. wzywa Komisję do szybkiego sfinalizowania wytycznych dotyczących udzielania zamówień publicznych w zakresie innowacji i przewodnika dotyczącego odpowiedzialnych społecznie zamówień publicznych, w celu ułatwienia wdrożenia odpowiednich przepisów prawnych w państwach członkowskich;

5. zwraca się do Komisji o lepszą i jaśniejszą organizację przewodników i innych narzędzi opracowywanych, aby pomóc państwom członkowskim we wdrażaniu ram zamówień publicznych, w sposób bardziej przyjazny dla użytkowników i ułatwiający im dostęp, w formie ułatwiającej wszystkim praktyczne korzystanie z nich, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na dostępne wersje językowe;

6. z zadowoleniem przyjmuje nowe praktyczne wytyczne dotyczące zamówień publicznych z lutego 2018 r., mające na celu służenie pomocą krajowym, regionalnym i lokalnym urzędnikom publicznym w zapewnieniu skutecznych i przejrzystych procedur zamówień publicznych dla projektów finansowanych przez UE;

Strategiczne i skoordynowane zamówienia

7. stwierdza, że obecne prawodawstwo unijne bardziej niż kiedykolwiek pozwala na wykorzystanie zamówień publicznych jako instrumentu strategicznego do promowania celów polityki UE, i zachęca państwa członkowskie do jak najlepszego wykorzystania tego potencjału; przypomina, że zamówienia publiczne są również ważnym narzędziem na szczeblu regionalnym i lokalnym i zachęca do organizowania wysłuchań publicznych i konsultacji z użytkownikami końcowymi produktów i usług;

8. apeluje o częste korzystanie z innowacyjnych zamówień publicznych, dzięki którym osiągnięty zostanie inteligentny, zielony i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost, a gospodarka o obiegu zamkniętym zostanie wzmocniona; podkreśla znaczenie gospodarki o obiegu zamkniętym, a także nowe możliwości oferowane przez nowe dyrektywy w sprawie zamówień publicznych, jeśli chodzi o ponownie wykorzystane, naprawione, przerobione, odnowione oraz inne zrównoważone i zasobooszczędne towary i usługi, produkty i rozwiązania;

9. wzywa państwa członkowskie do korzystania z zamówień publicznych w sposób strategiczny w celu promowania inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, w tym w odniesieniu do MŚP i przedsiębiorstw społecznych; podkreśla, że wymaga to od państw członkowskich systematycznego sygnalizowania takich polityk na najwyższym szczeblu oraz wspierania w tym celu instytucji zamawiających i praktyków w administracji publicznej;

10. zwraca uwagę, jak ważne jest, aby warunki przetargowe nie były nadmiernie kłopotliwe i by wszystkie przedsiębiorstwa, w tym MŚP, miały dostęp do zamówień publicznych;

11. przyjmuje z zadowoleniem przykład, jakim jest przyjęcie krajowych strategii zamówień publicznych, i zachęca więcej państw członkowskich, by podążały za tym przykładem w celu unowocześnienia i usprawnienia własnych systemów zamówień publicznych i podniesienia w ten sposób ich wydajności; podkreśla, że udzielanie zamówień publicznych to obszar przekrojowy dla wielu sektorów administracji publicznej, dlatego oprócz koordynacji niezbędna jest struktura administracyjna przewidująca udział najważniejszych podmiotów, tak aby podstawowe decyzje były podejmowane na zasadzie współpracy i akceptowane przez wszystkie zainteresowane strony;

12. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że wiele państw członkowskich ustanowiło przepisy dotyczące wykorzystania kryteriów jakości (w tym kryterium relacji jakości do ceny), i zachęca do ich systematycznego stosowania; zachęca instytucje zamawiające do stosowania innych kryteriów niż jedynie kryterium najniższej ceny lub opłacalności, w tym uwzględniania aspektów związanych z jakością, aspektów środowiskowych i społecznych;

13. przyjmując do wiadomości, że w niektórych przypadkach niska cena może oznaczać innowacyjne rozwiązania i skuteczne zarządzanie, jednocześnie wyraża zaniepokojenie zbyt częstym wybieraniem najniższej ceny jako najważniejszego kryterium udzielania zamówień w wielu państwach członkowskich, co powoduje lekceważenie jakości, trwałości i włączenia społecznego, w związku z czym wzywa Komisję i państwa członkowskie do przeanalizowania przyczyny tej sytuacji i do zaproponowania odpowiednich rozwiązań w stosownych przypadkach;

14. wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby procedury zamówień publicznych były zgodne z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych; wzywa państwa członkowskie do zachęcania do konsultacji z osobami niepełnosprawnymi i organizacjami ich reprezentującymi;

15. wzywa do przyjęcia europejskiego kodeksu etycznego zamówień publicznych obowiązującego różne podmioty procesu udzielania zamówień;

16. podkreśla, że ważne jest, aby przy podejmowaniu decyzji o zakupie instytucje zamawiające brały pod uwagę cały cykl życia produktów, w tym, w stosownych przypadkach, ich wpływ na środowisko naturalne, i wzywa Komisję do pomocy w opracowaniu metod wdrażania koncepcji "rachunku kosztów cyklu życia";

17. podkreśla, że względy innowacyjne, społeczne i środowiskowe stanowią uzasadnione i ważne kryteria udzielania zamówień publicznych oraz że instytucje zamawiające mogą również dążyć do osiągnięcia celów ekologicznych, innowacyjnych lub społecznych dzięki dobrze przemyślanym specyfikacjom i dopuszczeniu ofert wariantowych w sposób niedyskryminujący, pod warunkiem że te cechy są powiązane z przedmiotem zamówienia i są adekwatne do jego wartości i celów;

18. przypomina, że unijne ramy prawne dotyczące zamówień publicznych zobowiązują państwa członkowskie do zagwarantowania, że wykonawcy i podwykonawcy w pełni przestrzegają przepisów ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, które mają zastosowanie w miejscu, gdzie wykonywane są prace, świadczone usługi lub wytwarzane bądź dostarczane towary, jak określono w mających zastosowanie konwencjach międzynarodowych, w prawie unijnym i krajowym, a także w układach zbiorowych zawartych zgodnie z prawem krajowym i praktykami krajowymi; wzywa Komisję do dopilnowania, aby państwa członkowskie wywiązywały się z tego zobowiązania przy transpozycji i stosowaniu dyrektywy z 2014 r., oraz do ułatwienia wymiany najlepszych praktyk w tym obszarze;

19. przyjmuje do wiadomości, że ocena jakościowa ofert wymaga umiejętności ze strony instytucji zamawiających, i wzywa Komisję do udzielenia państwom członkowskim pomocy w rozpowszechnianiu metod i praktyk oceny, zwłaszcza przez organizowanie warsztatów i szkoleń; podkreśla, że pomoc ta powinna być dostępna na wszystkich szczeblach administracyjnych, na których przeprowadza się zamówienia publiczne;

20. podkreśla, że odpowiedzialne społecznie zamówienia publiczne powinny uwzględniać łańcuchy dostaw i zagrożenia powodowane przez współczesne niewolnictwo, dumping socjalny i łamanie praw człowieka; stwierdza, że należy podjąć działania mające na celu zagwarantowanie, że towary i usługi nabywane w drodze zamówień publicznych nie powstają z naruszeniem praw człowieka; wzywa Komisję, aby włączyła do nowego przewodnika w sprawie aspektów społecznych w zamówieniach publicznych postanowienia dotyczące etyki w łańcuchu dostaw;

21. przyjmuje z zadowoleniem wysiłki niektórych państw członkowskich na rzecz utworzenia organów odpowiedzialnych za koordynację zamówień publicznych i przyznaje, że przyczynia się to do przeprowadzania strategicznych i skutecznych procedur zamówień;

22. wzywa, aby więcej państw członkowskich korzystało z zalet zakupów centralnych i agregacji zamówień publicznych, oraz podkreśla, że centralne jednostki zakupujące mogą i powinny przyspieszyć rozpowszechnianie wiedzy eksperckiej, najlepszych praktyk i innowacji;

23. podkreśla, że ważne jest, w szczególności dla wspierania innowacji, aby instytucje zamawiające współpracowały z rynkiem i wystarczająco wykorzystywały fazę poprzedzającą zamówienia jako przygotowanie do następnych etapów; jest zdania, że również faza poprzedzająca zamówienie jest kluczowa dla wspierania zaangażowania MŚP;

24. uważa, że nowa procedura partnerstwa pomoże wspierać innowacje, i zachęca instytucje zamawiające do współpracy z rynkiem w celu opracowywania metodyki, produktów, robót lub usług o charakterze innowacyjnym, które jeszcze nie istnieją; z zadowoleniem przyjmuje zatem fakt, że dotychczas zainicjowano 17 procedur partnerstwa innowacyjnego;

25. przyjmuje z zadowoleniem dobrowolną ocenę ex ante związanych z zamówieniami aspektów dużych projektów infrastrukturalnych, zgodnie z propozycją Komisji, i wzywa Komisję do bezzwłocznego uruchomienia centrum informacyjnego, mechanizmu zgłoszeń oraz mechanizmu wymiany informacji przy pełnym poszanowaniu poufności;

Cyfryzacja procedur zamówień publicznych i prawidłowe zarządzanie tymi procedurami

26. ubolewa z powodu powolnej absorpcji technologii cyfrowych w dziedzinie zamówień publicznych w Unii i wzywa państwa członkowskie do dążenia do szybkiej transformacji cyfrowej procedur i do wdrażania e-procesów na wszystkich głównych etapach, tj. od ogłoszenia, dostępu do przetargów i zgłoszenia po ocenę, udzielenie zamówienia, złożenie zamówienia, fakturowanie i płatność;

27. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby dołożyły wszelkich starań w celu wprowadzenia e-formularzy najpóźniej do końca 2018 r.;

28. przypomina, że system e-zamówień przynosi szereg istotnych korzyści, takich jak znaczące oszczędności dla wszystkich stron, uproszczone i krótsze procedury, zmniejszenie biurokracji i obciążeń administracyjnych, większa przejrzystość, większa innowacyjność, a także poprawa dostępu MŚP do rynków zamówień publicznych;

29. zgadza się z Komisją, że rejestry zamówień mogą być wydajnym narzędziem umożliwiającym zarządzanie zamówieniami, poprawę przejrzystości, integralności i danych oraz lepsze zarządzanie udzielaniem zamówień publicznych;

30. zwraca się do Komisji o ocenę możliwości połączenia krajowych rejestrów zamówień z Tenders Electronic Daily (TED), dzięki czemu instytucje zamawiające nie będą musiały publikować tej samej informacji w dwóch systemach;

31. zwraca uwagę na trudności, jakie mogą napotkać oferenci, zwłaszcza MŚP, w związku z wymogami dotyczącymi świadectw i podpisów, i zachęca do wprowadzenia łagodnego systemu wymagań w tej kwestii, wraz z pełnym zastosowaniem zasady jednorazowości w celu zminimalizowania obciążeń dla oferentów;

32. podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie powinny być w stanie dostarczyć wszystkie niezbędne dane dotyczące realizowania zamówień publicznych, w tym dane dotyczące przetargów, postępowań i umów oraz informacje statystyczne, co ma również na celu umożliwienie Komisji dokonania oceny jednolitego rynku zamówień;

33. wzywa państwa członkowskie do promowania innowacyjnego wykorzystywania danych w formacie otwartym, ponieważ dane te są kluczowe z punktu widzenia administracji rządowej, gdyż pozwalają zarządzać administracją publiczną, a jednocześnie ich potencjał ekonomiczny może być eksploatowany przez firmy prywatne, nie zapominając przy tym o przejrzystości i odpowiedzialności instytucji oraz organów zaangażowanych w zamówienia publiczne; zwraca uwagę, że publikacja tych danych musi zawsze uwzględniać zasadę proporcjonalności i poszanowanie dorobku prawnego Unii w dziedzinie ochrony danych i tajemnicy handlowej;

Jednolity rynek i lepszy dostęp do zamówień

34. przypomina, że konkurencja w odniesieniu do udzielania zamówień ma kluczowe znaczenie dla udzielania zamówień publicznych, i odnotowuje z ubolewaniem spadek intensywności konkurencyjności w zamówieniach publicznych w Unii w ostatnich latach; wzywa państwa członkowskie, które odnotowują wysoki odsetek ogłoszeń związanych z tylko jednym oferentem, aby rozwiązały ten problem;

35. wzywa państwa członkowskie do zwiększenia liczby wspólnych procedur udzielania zamówień, w tym transgranicznych, uproszczonych przez zmienione przepisy UE, i apeluje do Komisji o zapewnienie gruntownego wsparcia w tej dziedzinie; uważa, że procedury te nie powinny jednak oznaczać umów o takiej wielkości, że MŚP już na bardzo wczesnym etapie procesu praktycznie nie są brane pod uwagę;

36. ubolewa, że MŚP oraz przedsiębiorstwa społeczne wciąż mają trudności z dostępem do zamówień publicznych, i wzywa Komisję do oceny skuteczności środków przewidzianych w dyrektywach z 2014 r. oraz, w razie potrzeby, do przedstawienia nowych rozwiązań;

37. zwraca się do Komisji, aby informowała Parlament o wdrażaniu w terenie zasady "stosuj lub wyjaśnij" z art. 46 dyrektywy 2014/24/UE, wymagającej od instytucji zamawiających wskazania najważniejszych powodów decyzji o niedokonaniu podziału na części, którą należy systematycznie wyjaśnić w dokumentacji zamówienia lub w indywidualnym sprawozdaniu;

38. wzywa państwa członkowskie, aby wspierały udział MŚP w przetargach, na przykład przez obowiązkowy podział na części, jeżeli jest to możliwe, lub obniżenie wymaganej do udziału w przetargu kwoty obrotów; podkreśla, że podział zamówień publicznych na części sprzyja konkurencji rynkowej oraz eliminuje ryzyko zależności od jednego dostawcy; wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozwijania usług doradczych oraz szkoleń dla MŚP, aby zwiększyć ich uczestnictwo w procedurach przetargowych;

39. wzywa Komisję, aby szczegółowo przeanalizowała utrudnienia w transgranicznych zamówieniach publicznych wynikające z barier językowych, administracyjnych, prawnych lub innych oraz zaproponowała rozwiązania lub podjęła działania, by zagwarantować funkcjonalne transgraniczne udzielanie zamówień;

40. podkreśla znaczenie zapewnienia interoperacyjności zakupionych towarów i usług oraz unikania zależności od jednego dostawcy i wzywa Komisję do zaproponowania środków w tej dziedzinie;

41. ubolewa nad brakiem jasnych i skonsolidowanych danych o zamówieniach publicznych w UE i zauważa, że do zweryfikowania odpowiedzialności organów publicznych niezbędne są wiarygodne dane dotyczące dostępu do zamówień publicznych i że są one środkiem służącym zwalczaniu oszustw i korupcji;

42. akceptuje rezultat oceny dyrektywy w sprawie procedur odwoławczych i decyzję Komisji, aby nie zgłaszać wniosku dotyczącego przeglądu legislacyjnego, ale wzywa do kontynuowania współpracy krajowych organów ds. przeglądu i do uzyskania dalszych wytycznych od Komisji w sprawie dyrektyw;

43. ubolewa, że dyrektywa w sprawie zamówień publicznych w dziedzinie obronności nie przyniosła jeszcze pożądanych rezultatów, zwłaszcza w dziedzinie transgranicznych projektów infrastrukturalnych, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz lepszego wdrożenia obecnie obowiązujących przepisów;

44. podkreśla znaczenie przejrzystości i niedyskryminacyjnego charakteru procedur udzielania zamówień publicznych; przypomina o znaczeniu właściwych procedur odwoławczych oraz dostępu do wytycznych dotyczących składania odwołań;

Międzynarodowe zamówienia publiczne

45. wzywa do podjęcia przez Unię działań mających na celu poprawę dostępu dostawców z UE do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich, ponieważ unijny rynek zamówień publicznych jest jednym z najbardziej otwartych na świecie;

46. wyraża zaniepokojenie z powodu nieuczciwej konkurencji w procedurach zamówień publicznych wynikającej z ingerencj i państwa wobec konkurentów z państw trzecich, w szczególności, lecz nie tylko, na rynku pojazdów elektrycznych i akumulatorów; uważa, że konieczny jest łącznik między instrumentami ochrony handlu a praktyką stosowaną w zamówieniach publicznych;

47. podkreśla, że rynki zamówień publicznych mają ogromne znaczenie dla gospodarki, biorąc pod uwagę, że szacunkowe wydatki na zamówienia publiczne stanowią 20 % globalnego PKB, oraz zaznacza, że ułatwienie europejskim przedsiębiorstwom dostępu do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich oraz zrównanie warunków działania z myślą o przedsiębiorstwach europejskich może być zatem zasadniczym czynnikiem wzrostu handlu towarami i usługami oraz może doprowadzić do rozszerzenia oferty i optymalnego wykorzystywania pieniędzy podatników zarówno w UE, jak i w państwach trzecich;

48. zwraca uwagę, że rynki zamówień publicznych w państwach trzecich są często formalnie lub faktycznie zamknięte dla oferentów z UE; zachęca Komisję do gromadzenia i dostarczania dokładniejszych danych na temat międzynarodowych procedur zamówień publicznych; przypomina, że według szacunków Komisji ponad połowa światowego rynku zamówień publicznych jest obecnie zamknięta na wolną konkurencję międzynarodową ze względu na środki protekcjonistyczne, których stosowanie na świecie wzrasta, podczas gdy zamówienia publiczne UE o wartości około 352 mld EUR są otwarte dla oferentów z państw członkowskich będących stroną Porozumienia w ramach WTO w sprawie zamówień rządowych (GPA); podkreśla, że UE musi zaradzić temu brakowi równowagi bez uciekania się do środków protekcjonistycznych; zwraca się do Komisji o zadbanie o to, by przedsiębiorstwa europejskie miały dostęp do rynków zagranicznych analogiczny do tego, z którego korzystają nasi zagraniczni konkurenci na rynku UE, oraz zauważa, że proponowany tzw. instrument dotyczący udzielania zamówień publicznych w kontekście międzynarodowym (IPI) mógłby, pod pewnymi warunkami, być bodźcem do zwiększenia dostępu do rynku;

49. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że jednym z sześciu obszarów priorytetowych działań Komisji w dziedzinie zamówień publicznych jest poprawa dostępu do rynków zamówień publicznych; podkreśla, że poprawa dostępu do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich, w tym na szczeblu niższym niż krajowy, stanowi silny ofensywny cel UE w negocjacjach handlowych, biorąc pod uwagę, że wiele przedsiębiorstw unijnych jest wysoce konkurencyjnych w różnych sektorach; podkreśla, że w każdej nowej umowie handlowej powinny się znaleźć postanowienia dotyczące zamówień rządowych, aby zmaksymalizować udział europejskich przedsiębiorstw w postępowaniach o udzielenie zamówienia za granicą; zwraca się do Komisji o dopilnowanie, by postanowienia dotyczące rynków zamówień publicznych zawarte w unijnych umowach o wolnym handlu były przestrzegane i prawidłowo wprowadzane w życie; przypomina, że umowy handlowe powinny służyć zwiększeniu dostępu do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich oraz że ten większy dostęp do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich i udoskonalone zasady dotyczące nowoczesnych, skutecznych i przejrzystych procedur zamówień publicznych, które są niezwykle ważne dla zagwarantowania lepszego wykorzystania pieniędzy publicznych, powinny być podstawowym elementem wszystkich umów handlowych zawieranych przez UE, przy zachowaniu pełnej zgodności z uzasadnionymi celami polityki publicznej zapisanymi w unijnych dyrektywach w sprawie zamówień publicznych; podkreśla, że podmioty gospodarcze z państw trzecich powinny spełniać europejskie kryteria społeczne i środowiskowe, aby kwalifikować się do udziału w procedurach udzielania zamówień publicznych, określonych w dyrektywach 2014/23/UE, 2014/24/UE i 2014/25/UE, oraz zachęca w związku z tym do stosowania kryteriów oferty najkorzystniejszej ekonomicznie (MEAT) przy udzielaniu takich zamówień; zauważa, że dwustronne umowy o wolnym handlu i umowy o wolnym handlu na szczeblu niższym niż regionalny nie zawsze gwarantują pełny dostęp do rynków zamówień; zwraca się do Komisji o negocjowanie jak najszerszego dostępu do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich;

50. podkreśla, że każda strategia na rzecz otwarcia rynków zamówień publicznych w państwach trzecich musi usuwać konkretne przeszkody i zaspokajać szczególne potrzeby MŚP, aby ułatwić im dostęp do rynków, ponieważ znajdują się one w szczególnie niekorzystnej sytuacji, jeśli chodzi o penetrację rynków zamówień publicznych w państwach trzecich, oraz że należy odpowiednio uwzględnić skutki ścierania się MŚP z nowymi konkurentami z państw trzecich; wzywa Komisję, by zachęcała do ujmowania w umowach handlowych postanowień o procedurach zamówień publicznych przyjaznych dla MŚP (włącznie z inicjatywami transgranicznymi i podziałem zamówień na części); zwraca uwagę na korzyści, jakie można by uzyskać, zwłaszcza z myślą o MŚP, dzięki cyfryzacji i stosowaniu e-zamówień we wszystkich procedurach zamówień publicznych w państwach trzecich;

51. wskazuje, że ważne gospodarki wschodzące takie jak Brazylia, Chiny, Indie i Rosja nie są jeszcze stronami GPA, przy czym Chiny i Rosja są oficjalnie w trakcie procesu przystępowania, oraz zwraca się do Komisji o zachęcenie państw trzecich do starań na rzecz przystąpienia do GPA oraz o wspieranie ich w tych staraniach, ponieważ w perspektywie długoterminowej wielostronne i fakultatywne porozumienia są najlepszym sposobem zapewnienia równych warunków działania; podkreśla, że dwustronne umowy handlowe zawierające ambitne postanowienia dotyczące zamówień publicznych i zgodne z podstawowymi zasadami GPA mogą być wstępem do rozszerzonej współpracy wielostronnej;

52. podkreśla znaczenie GPA nie tylko dla zapewnienia formalnego dostępu do rynków zamówień publicznych w państwach trzecich, lecz także dla zwiększenia przejrzystości i przewidywalności procedur zamówień publicznych; zachęca Komisję do sprzyjania opracowaniu globalnych i zbieżnych standardów służących przejrzystości zamówień publicznych jako ważnego narzędzia walki z korupcją; zwraca się szczególnie do Komisji, by dokładała starań, aby w umowach handlowych znajdowały się postanowienia o wspólnych zasadach dotyczących zamówień publicznych, które umożliwią zgłaszanie przypadków korupcji, uproszczenie procedur oraz sprawią, że będą one uczciwsze i bardziej przejrzyste z korzyścią dla oferentów;

Profesjonalizacja

53. z zadowoleniem przyjmuje zalecenia Komisji dotyczące profesjonalizacji i wzywa państwa członkowskie do opracowania w pierwszym rzędzie planów krajowych; proponuje, aby w każdym planie istniało rozróżnienie między rodzajami zamówień, zwłaszcza że dostęp MŚP do zamówień na usługi i infrastrukturę cyfrową może być ułatwiany inaczej niż dostęp do dużych zamówień infrastrukturalnych;

54. wzywa Komisję do zaproponowania środków wsparcia finansowego z funduszy unijnych w celu wspierania odpowiednich działań w zakresie profesjonalizacji w państwach członkowskich;

55. ubolewa nad niskim poziomem kompetencji wśród nabywców publicznych i wzywa państwa członkowskie do podniesienia kompetencji ogółu podmiotów na wszystkich etapach procedury zamówień publicznych;

56. podkreśla, że zarówno instytucje zamawiające, jak i dostawcy wymagają odpowiedniego przeszkolenia, aby pracować wydajnie na wszystkich etapach udzielania zamówień publicznych, oraz że należy zwrócić uwagę na wszystkie szczeble administracji publicznej i na kryteria jakościowe, w tym społeczne i środowiskowe, pod kątem profesjonalizacji; jest zdania, że dzięki poprawie sposobu, w jaki organy publiczne ustalają, co będą zamawiać, oraz jak będą to robić, da się osiągnąć lepsze wyniki; nie naruszając wynegocjowanej procedury, wyraża ubolewanie, że często zamówienia publiczne przechwytywane są przez bardziej doświadczone przedsiębiorstwa, które pomagają w fazie projektowania zamówienia publicznego i w związku z tym mają większe szanse na ostateczne zwycięstwo w przetargu;

57. zwraca się do państw członkowskich o zachęcanie uniwersytetów do rozbudowania oferty kursów uniwersyteckich z zakresu europejskiego prawa zamówień publicznych i o poprawę oferty szkoleniowej dla uczestników zamówień publicznych i zarządzania przebiegiem kariery takich uczestników, w tym pracujących w MŚP, także pod kątem rozwoju i przyswajania dostępnych narzędzi informatycznych; popiera utworzenie wspólnych europejskich ram umiejętności technicznych i komputerowych;

o

o o

58. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

1 Dz.U. L 259 z 7.10.2017, s. 28.

2 Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65.

3 Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 243.

4 Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 1.

5 Dz.U. L 133 z 6.5.2014, s. 1.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2020.11.28
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2018 r. w sprawie pakietu dotyczącego strategii udzielania zamówień publicznych (2017/2278(INI)).
• Data aktu: 04/10/2018
• Data ogłoszenia: 13/01/2020