(2020/C 102 I/03)(Dz.U.UE C z dnia 30 marca 2020 r.)
Kryzys spowodowany Covid-19 doprowadził do wprowadzenia bezprecedensowych środków w państwach członkowskich UE, w tym przywrócenia kontroli na ich granicach wewnętrznych.
W wytycznych dotyczących środków zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i usług podstawowych 1 określono zasady zintegrowanego podejścia do skutecznego zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia publicznego przy zachowaniu integralności rynku wewnętrznego. Zgodnie z pkt 23 tych wytycznych, państwa członkowskie powinny zezwolić na przekraczanie granicy przez pracowników przygranicznych i ułatwić je im, w szczególności, ale nie tylko, tym którzy pracują w sektorze opieki zdrowotnej i w sektorze spożywczym, oraz w sektorach innych usług podstawowych (np. opieka nad dziećmi, opieka nad osobami starszymi, personel o krytycznym znaczeniu dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej), aby zapewnić ciągłość ich działalności zawodowej.
Chociaż ograniczenia prawa do swobodnego przepływu pracowników mogą być uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, muszą być one konieczne, proporcjonalne i oparte na obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriach.
Pracownicy przygraniczni, pracownicy delegowani 2 , a także pracownicy sezonowi mieszkają w jednym kraju, ale pracują w innym. Wielu z nich ma kluczowe znaczenie dla przyjmujących ich państw członkowskich, na przykład dla systemów opieki zdrowotnej, świadczenia innych usług podstawowych, w tym tworzenia i utrzymywania sprzętu medycznego i infrastruktury medycznej, lub zapewniania dostaw towarów. Kluczowe znaczenie ma zatem skoordynowane podejście na szczeblu UE, które ułatwi tym pracownikom dalsze przekraczanie granic wewnętrznych.
W odpowiedzi na wezwanie Rady Europejskiej 3 do Komisji o zajęcie się sytuacją pracowników przygranicznych i pracowników sezonowych, którzy muszą być w stanie kontynuować swoją podstawową działalność, unikając przy tym dalszego rozprzestrzeniania się wirusa i zgodnie z Wytycznymi dotyczącymi środków zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i usług podstawowych, w szczególności z pkt 23 tego dokumentu, w wytycznych przedstawionych poniżej zachęca się państwa członkowskie do zastosowania konkretnych środków zapewniających skoordynowane podejście na szczeblu UE 4 . Dotyczy to pracowników, o których mowa powyżej, w szczególności pracowników, którzy muszą przekroczyć granicę w celu dotarcia do swojego miejsca pracy, ponieważ ich zawody należą do zawodów o krytycznym znaczeniu, dotyczących wykonywania czynności związanych z usługami podstawowymi. Powinno to również mieć zastosowanie w przypadkach, gdy pracownicy, o których mowa powyżej, wykorzystują państwo członkowskie wyłącznie jako państwo tranzytu w celu dotarcia do innego państwa członkowskiego. Niniejsze wytyczne pozostają bez uszczerbku dla szczególnych środków określonych w komunikacie w sprawie wdrożenia uprzywilejowanych korytarzy 5 lub w Wytycznych dotyczących ułatwiania lotniczych przewozów towarowych w trakcie epidemii COVID-19 6 .
Państwa członkowskie powinny traktować osoby samozatrudnione wykonujące zawody o krytycznym znaczeniu wymienione w niniejszych wytycznych w ten sam sposób.
Pracownicy wykonujący zawody o krytycznym znaczeniu
1 C(2020) 1753 final
2 Pracownicy, którzy są tymczasowo wysyłani przez swojego pracodawcę, znajdującego się w jednym państwie członkowskim, w celu wykonywania pracy lub świadczenia usług w innym państwie członkowskim.
3 Pkt 4 wspólnego oświadczenia członków Rady Europejskiej z dnia 26 marca 2020 r.
4 Wskazówki dotyczące wprowadzenia w życie tymczasowego ograniczenia innych niż niezbędne podróży do UE, uproszczenia zasad tranzytu do celów repatriacji obywateli Unii oraz skutków dla wspólnej polityki wizowej C (2020) 2050 final, zawierają środki dotyczące pracowników przygranicznych i sezonowych z państw trzecich.
5 C(2020) 1897 final.
6 c(2020) 2010 final
7 Kategorie są zgodne z klasyfikacją ESCO (europejska klasyfikacja umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów), która jest europejską wielojęzyczną klasyfikacją umiejętności, kompetencji, kwalifikacji i zawodów. Zob. https://ec.europa.eu/esco/portal/howtou- se/21da6a9a-02d1-4533-8057-dea0a824a17a
8 Zob. dalsze szczegółowe wytyczne dotyczące pracowników sektora transportu zawarte w dokumencie C(2020) 1897 final - Komunikat Komisji w sprawie wdrożenia uprzywilejowanych korytarzy w kontekście wytycznych dotyczących środków zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i usług podstawowych.
9 Kierowcy motocykli wyłącznie w przypadku transportu materiałów medycznych, wyrobów medycznych i środków ochrony indywidualnej.
10 W przypadku działalności zawodowej w dwóch państwach członkowskich, gdy pracownik przygraniczny, który obecnie pracuje zarówno w państwie członkowskim zatrudnienia, jak i w państwie członkowskim zamieszkania i jest ubezpieczony w państwie członkowskim zatrudnienia, gdyż jego działalność zawodowa w państwie członkowskim miejsca zamieszkania nie jest znaczna, przekracza próg 25 % czasu pracy w wyniku wprowadzenia przez niektóre państwa członkowskie środków zapewniających izolację.
11 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.