Opinia Europejskiego Inspektora Ochrony Danych w sprawie pakietu legislacyjnego dotyczącego praw ofiar przestępstw, w tym wniosku dotyczącego dyrektywy ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych(2012/C 35/02)
(Dz.U.UE C z dnia 9 lutego 2012 r.)
EUROPEJSKI INSPEKTOR OCHRONY DANYCH,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 16,
uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 7 i 8,
uwzględniając dyrektywę 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych(1),
uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych(2), w szczególności jego art. 41 ust. 2,
PRZYJMUJE NASTĘPUJĄCĄ OPINIĘ:
1. WPROWADZENIE
1.1. Informacje ogólne
1.2. Cele i zakres pakietu legislacyjnego
1.3. Cel obecnej opinii
2. ANALIZA WNIOSKÓW
2.1. Dyrektywa w sprawie praw ofiar przestępstw, wsparcia dla nich i ich ochrony
2.2. Rozporządzenie w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych
2.2.1. Zastosowanie prawodawstwa dotyczącego ochrony danych
3. WNIOSKI
______(1) Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.
(2) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(3) Odpowiednio COM(2011) 275 i COM(2011) 276.
(4) Zob. komunikat Komisji - Wzmacnianie praw ofiar w UE, COM(2011) 274.
(5) Jest on dostępny na stronie internetowej EIOD (http://www.edps.europa.eu) w sekcji Consultation/Priorities.
(6) Zob. komunikat Komisji - Wzmacnianie praw ofiar w UE, op. cit., s. 2.
(7) Dz.U. L 82 z 22.3.2001, s. 1. W uzasadnieniu przyznano, że chociaż osiągnięto postępy w tej dziedzinie, cele dyrektywy ramowej nie zostały w pełni zrealizowane.
(8) Zob. komunikat Komisji - Wzmacnianie praw ofiar w UE, op. cit, s. 8.
(9) Ibidem.
(10) Opinia EIOD z dnia 5 października 2010 r. w sprawie europejskiego nakazu ochrony i europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, (Dz.U. C 355 z 29.12.2010, s. 1).
(11) Ibidem, zob. w szczególności część II opinii.
(12) Ibidem, pkt 1.
(13) Zob. w szczególności motyw 22, w którym uznaje się, że ochrona prywatności ofiary może być jednym z istotnych środków zapobieżenia dalszej wiktymizacji; motyw 27 odnoszący się do ochrony danych osobowych przyznanej osobom fizycznym decyzją ramową Rady 2008/977/WSiSW oraz do Konwencji nr 108 Rady Europy; art. 21 odnoszący się do środków pozwalających uniknąć niepotrzebnych pytań dotyczących życia prywatnego ofiary oraz środków umożliwiających przeprowadzenie przesłuchania bez obecności publiczności; art. 23 dotyczący prawa do ochrony prywatności i postępowania mediów.
(14) Pkt 10.8 zalecenia Rec(2006) 8 Rady Europy.
(15) Zob. np. projekt konwencji ONZ w sprawie sprawiedliwości i wsparcia dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy, art. 5 ust. 2 lit. g), art. 6, art. 8 ust. 6 lit. g); wytyczne Komitetu Ministrów dotyczące ochrony ofiar aktów terrorystycznych przyjęte dnia 2 marca 2005 r., pkt VIII; wytyczne dotyczące wymiaru sprawiedliwości w sprawach, w których ofiarami lub świadkami przestępstw są dzieci, ECOSOC Res 2005/20 z 2005 r., pkt 8 lit. a) oraz pkt 26-28.
(16) Jest to zgodne z podejściem przyjętym w art. 21 dotyczącym prawa do ochrony szczególnie narażonych ofiar w toku postępowania karnego.
(17) W art. 9 dyrektywy 95/46/WE stwierdza się, że państwa członkowskie wprowadzają możliwość wyłączenia lub odstąpienia od przepisów w przypadku przetwarzania danych wyłącznie w celach dziennikarskich lub w celu uzyskania wyrazu artystycznego lub literackiego wówczas, gdy jest to konieczne dla pogodzenia prawa do zachowania prywatności z przepisami dotyczącymi wolności wypowiedzi.
(18) Pkt 10.9 zalecenia Rec(2006) 8 Rady Europy.
(19) W art. 10 ust. 2 europejskiej konwencji praw człowieka dopuszcza się jedynie ograniczenia prawa wolności wyrażania opinii "przewidziane przez ustawę" i "niezbędne w społeczeństwie demokratycznym" w konkretnym i ważnym interesie publicznym (takim jak bezpieczeństwo państwowe, integralność terytorialna, zapobieganie przestępstwom i zakłóceniom porządku, zdrowie oraz moralność) lub w celu ochrony dobrego imienia lub praw innych osób. W swojej opinii w sprawie Satakunnan (sprawa C-73/07, Tietosuojavaltuutettu przeciwko Satakunnan Markkinapörssi i Satamedia, [2008] Zb.Orz. s. I-9831) rzecznik generalna Kokott słusznie zauważyła, że: "[o]chrona danych osobowych rygorystycznie stosowana mogłaby dotkliwie ograniczyć wolność wypowiedzi. Dziennikarstwo śledcze byłoby w znacznej mierze wykluczone, gdyby media mogły przetwarzać i publikować informacje dotyczące osób jedynie po uzyskaniu ich zgody lub informacji. Z drugiej strony oczywistym jest, że media mogą naruszać prawo jednostki do prywatności (17). W konsekwencji konieczne jest znalezienie równowagi" (pkt 43).
(20) Zob. motyw 13 i art. 7 wnioskowanej dyrektywy.
(21) Ibidem.
(22) Zob. art. 81 TFUE, tj. dawny art. 65 Traktatu WE.
(23) Dyrektywa 95/46/WE nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych w ramach działalności wykraczającej poza zakres prawa Wspólnoty, jak np. danych, o których stanowi tytuł V i VI Traktatu o Unii Europejskiej, a w żadnym razie do przetwarzania związanego z bezpieczeństwem publicznym, obronnością, bezpieczeństwem państwa oraz działalnością państwa w obszarach prawa karnego (zob. art. 3 dyrektywy).
(24) Artykuł 13 dotyczy obowiązków informacyjnych wobec osoby powodującej zagrożenie.
(25) W tym kontekście zob. opinię EIOD z dnia 5 października 2010 r. w sprawie europejskiego nakazu ochrony i europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, op. cit., pkt 45-49.