(2005/C 136/07)(Dz.U.UE C z dnia 3 czerwca 2005 r.)
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,
uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych(1), w szczególności jego art. 5 ust. 3,
uwzględniając zalecenie Komisji,
po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,
WYDAJE NINIEJSZĄ OPINIĘ:
(1) Dnia 17 lutego 2005 r. Rada zbadała zaktualizowany program stabilności Włoch, obejmujący lata 2004-2008. Program jest częściowo zgodny z wymogami odnoszącymi się do danych, określonymi przez "kodeks postępowania w sprawie treści i formy programów stabilizacji i konwergencji". W celu dokonania precyzyjnej oceny ścieżki oraz struktury dostosowania, niezbędna byłaby informacja na temat dodatkowych środków przewidzianych do osiągnięcia celów budżetowych w roku 2006 i w latach późniejszych. W związku z powyższym wzywa się Włochy do spełnienia wszystkich wymogów kodeksu postępowania.
(2) Scenariusz makroekonomiczny będący podstawą programu odzwierciedla informacje udostępnione około połowy 2004 r. Przewiduje on zwiększenie tempa wzrostu realnego PKB z 1,2 % w 2004 r. do 2,1 % w 2005 r. oraz jego średni wzrost na poziomie ok. 2,3 % w pozostałej części okresu objętego programem. Na podstawie aktualnie dostępnych informacji, scenariusz ten wydaje się odzwierciedlać dość korzystne założenia dotyczące wzrostu, gdyż i) przewidywany wzrost w 2005 r. jest bliski górnego zakresu przedziału określonego w bieżących prognozach, a przy tym ii) przewidywania dotyczące średnioterminowej ewolucji wzrostu wydają się stosunkowo optymistyczne. Przewidywania programu dotyczące tendencji cenowych, mierzonych deflatorem PKB, wydają się realistyczne(2).
(3) Celem programu jest stopniowa redukcja nominalnego deficytu budżetowego z oczekiwanego poziomu 2,9 % PKB w 2004 r. poprzez przyjęty za cel na 2005 r. deficyt w wysokości 2,7 % PKB, aż do 0,9 % PKB w 2008 r. A zatem program nie dąży do doprowadzenia pozycji budżetowej w średnim terminie do stanu bliskiego równowagi lub wykazującego nadwyżkę. Przewiduje się, że w konsekwencji zastosowania środków o charakterze trwałym saldo budżetowe, z uwzględnieniem dostosowań cyklicznych, ulegnie poprawie o 1,1 punktu procentowego w okresie objętym programem, przy czym największa korekta (0,5 punktu procentowego) spodziewana jest w 2006 r. Mimo że w 2005 r., z uwzględnieniem dostosowań cyklicznych, nie przewiduje się poprawy, duża część środków jednorazowych będzie zastąpiona środkami o charakterze trwałym. W porównaniu z poprzednią aktualizacją, nominalne wartości deficytu są wyższe o ponad jeden punkt procentowy, a planowane dostosowanie przypada na późniejszą część okresu objętego programem z uwagi na nieco mniej korzystny scenariusz makroekonomiczny. Niemniej jednak, ponieważ uwarunkowania o charakterze cyklicznym, mierzone luką produktową, pozostały prawie niezmienione, największą część korekty deficytu można uznać za strukturalną.
(4) Istnieje ryzyko, że wynik budżetowy może być gorszy od przewidzianego w programie. W szczególności dotyczy to 2005 r., kiedy to margines bezpieczeństwa jest wąski, a niższy od przewidzianego wzrost gospodarczy, niewielkie odchylenia od planowanej korekty budżetowej przekraczającej 2 % PKB, zagrożenia związanie z pewnymi jednorazowymi działaniami, a także możliwa zmiana klasyfikacji spółki ANAS, odpowiedzialnej za utrzymanie dróg, pociągają za sobą niebezpieczeństwo przekroczenia wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB. Biorąc pod uwagę doświadczenia z przeszłości, nie można wykluczyć, że rozmiar dostosowania fiskalnego w roku 2006 i w latach późniejszych potrzebny do osiągnięcia celów przedstawionych w programie jest niedoszacowany. W świetle powyższej oceny ryzyka, wydaje się, że strategia budżetowa przyjęta w programie nie daje, przynajmniej do 2006 r., wystarczającego marginesu bezpieczeństwa zabezpieczającego, przy zwykłych wahaniach makroekonomicznych, przed przekroczeniem progu deficytu wynoszącego 3 % PKB. Nie wystarcza również do zapewnienia realizacji średnioterminowego celu Paktu Stabilności i Wzrostu, jakim jest doprowadzenie pozycji budżetowej do stanu zbliżonego do równowagi do końca okresu objętego programem.
(5) Szacuje się, że w 2004 r. wskaźnik zadłużenia osiągnął 106 % PKB, czyli jest jedynie minimalnie niższy od poziomu odnotowanego w 2003 r. i o wiele wyższy od wartości odniesienia określonej Traktatem, która wynosi 60 %. Program przewiduje spadek wskaźnika zadłużenia o ponad 8 punktów procentowych w okresie realizacji programu, głównie dzięki ambitnym planom prywatyzacyjnym, którym towarzyszyć będzie poprawa salda pierwotnego i przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego. Osiągnięcie szybszego tempa redukcji zadłużenia utrudniają transakcje wyrównawcze (below-the-line) zwiększające zadłużenie średnio o ponad 2 punkty procentowe rocznie. Ewolucja zadłużenia może być mniej korzystna od przewidywanej, zwłaszcza ze względu na wspomniane wyżej ryzyko dla celów budżetowych oraz niepewność jeśli chodzi o przyrost zadłużenia netto w stosunku do całkowitego zadłużenia (stock-flow adjustments).
(6) Jeżeli chodzi o zapewnienie długoterminowej stabilności finansów publicznych, Włochy wydają się narażone na pewne ryzyko. Jednakże przyjęcie w 2004 r. reformy systemu emerytalnego jest istotnym krokiem w kierunku rozwiązania problemów budżetowych związanych ze starzeniem się ludności i przyczyni się do poprawy sytuacji Włoch pod tym względem. Włochy mogą znaleźć się w stosunkowo korzystnej sytuacji, pod warunkiem że założenia budżetowe zostaną w pełni wykonane, zostaną osiągnięte oczekiwane oszczędności dzięki reformie emerytalnej, a każde odejście od strategii ciągłego utrzymywania dużych nadwyżek pierwotnych, prowadzącej w praktyce do szybkiej redukcji zadłużenia, zostanie niezwłocznie skorygowane.
(7) Polityki gospodarcze nakreślone w aktualizacji są tylko częściowo spójne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej w dziedzinie finansów publicznych dla Włoch. Po pierwsze, program nie przewiduje doprowadzenia pozycji budżetowej do stanu bliskiego równowagi lub nadwyżki w średnim terminie. Po drugie, cele budżetowe nie zapewniają poprawy cyklicznie dostosowanego salda budżetowego o co najmniej 0,5 punktu procentowego w skali roku, chociaż powszechnie wiadomo, że poprawa strukturalnego salda budżetowego (skorygowanego o operacje jednorazowe) osiąga średnio 0,5 punktu procentowego PKB rocznie. Po trzecie, część redukcji podatków w 2005 r. finansowana jest za pomocą środków tymczasowych. Program nie zawiera też wystarczających informacji na temat skuteczności wzmocnienia mechanizmów kontroli wydatków ani nie określa w wyraźny sposób źródła finansowania wydatków regionalnych.
W świetle powyższej oceny, Rada jest zdania, że Włochy powinny:
i) podjąć stosowne kroki zapewniające osiągnięcie docelowego deficytu w 2005 r.;
ii) podjąć niezbędne działania strukturalne, w roku 2006 i w latach następnych, aby osiągnąć pozycję zbliżoną do równowagi budżetowej do końca okresu objętego programem; oraz
iii) zapewnić szybsze tempo spadku zadłużenia w stosunku do PKB w kierunku wartości odniesienia określonej Traktatem, wynoszącej 60 % PKB, zwracając szczególną uwagę na inne niż pożyczki netto czynniki przyczyniające się do zmian w poziomie zadłużenia.
Porównanie kluczowych prognoz makroekonomicznych i budżetowych
|
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
| Realny PKB |
PS 2004 |
1,2 |
2,1 |
2,2 |
2,3 |
2,3 |
| (zmiana w %) |
KOM październik 2004 |
1,3 |
1,8 |
1,8 |
- |
- |
|
PS 2003 |
1,9 |
2,2 |
2,5 |
2,6 |
|
| Inflacja HICP |
PS 2004(1) |
2,2 |
1,6 |
1,5 |
1,4 |
1,4 |
| (%) |
KOM październik 2004 |
2,3 |
2,3 |
2,0 |
- |
- |
|
PS 2003 |
1,8 |
1,5 |
1,4 |
1,4 |
- |
| Saldo sektora instytucji |
PS 2004 |
-2,9 |
-2,7 |
-2,0 |
-1,4 |
-0,9 |
| rządowych i |
KOM październik 2004 |
-3,0 |
-3,0 |
-3,6 |
- |
- |
|
samorządowych (% PKB)
|
PS 2003 |
-2,2 |
-1,5 |
-0,7 |
0,0 |
- |
| Saldo pierwotne |
PS 2004 |
2,4 |
2,4 |
3,3 |
4,0 |
4,7 |
| (% PKB) |
KOM październik 2004 |
2,0 |
2,1 |
1,5 |
- |
- |
|
PS 2003 |
2,9 |
3,5 |
4,4 |
5,1 |
- |
| Saldo strukturalne |
PS 2004(2) |
-2,1 |
-2,1 |
-1,6 |
-1,2 |
-1,0 |
| (% PKB) |
KOM październik 2004 |
-2,4 |
-2,6 |
-3,4 |
- |
- |
|
PS 2003 (2) |
-1,6 |
-1,0 |
-0,4 |
0,1 |
- |
| Zadłużenie publiczne |
PS 2004 |
106,0 |
104,1 |
101,9 |
99,2 |
98,0 |
| brutto |
KOM październik 2004 |
106,0 |
104,6 |
104,4 |
- |
- |
| (% PKB) |
PS 2003 |
105,0 |
103,0 |
100,9 |
98,6 |
- |
| Uwaga: |
| (1) Planowana inflacja począwszy od 2005 r. |
| (2) Obliczenia służb Komisji na podstawie danych zawartych w programie. |
| Źródła: |
| Program stabilności (PS); Prognozy służb Komisji z jesieni 2004 r. (KOM); Obliczenia służb Komisji. |
______
(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 1.
(2) Zawarte w programie przewidywania dotyczące inflacji HICP nie są prognozami. Są to raczej wartości odniesienia, przeznaczone w zasadzie do wykorzystania w procesie negocjacji płacowych.
