Warunki, jakie muszą spełniać alternatywny system obrotu lub zorganizowana platforma obrotu.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA FINANSÓW ¹

z dnia 2 września 2024 r.

w sprawie warunków, jakie muszą spełniać alternatywny system obrotu lub zorganizowana platforma obrotu ²

Na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 722) zarządza się, co następuje:

§ 1.  Rozporządzenie określa warunki, jakie muszą spełniać prowadzone przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską alternatywny system obrotu (ASO) lub zorganizowana platforma obrotu (OTF).

§  2.

1.  ASO lub OTF posiadają zatwierdzony przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską regulamin określający w szczególności:

1) rodzaj instrumentów finansowych, które mogą być przedmiotem obrotu;

2) kryteria i warunki wprowadzania instrumentów finansowych do obrotu;

3) rodzaj, zakres i sposób udostępniania informacji dotyczących instrumentów finansowych wprowadzanych do obrotu;

4) tryb i warunki zawierania transakcji;

5) porządek obrotu instrumentami finansowymi;

6) sposób i tryb rozstrzygania sporów dotyczących przebiegu i rozliczania transakcji;

7) tryb i warunki notowania, zawieszania i zaprzestania notowania instrumentów finansowych;

8) dni otwarcia i godziny obrotu;

9) sposób ustalania i ogłaszania kursów lub cen notowanych instrumentów finansowych;

10) sposób klasyfikowania instrumentów finansowych, jeżeli taka klasyfikacja ma miejsce;

11) tryb i warunki upowszechniania informacji dotyczących składanych ofert oraz zawieranych transakcji;

12) wysokość opłat za korzystanie z systemów informatycznych oraz urządzeń technicznych firmy inwestycyjnej lub banku państwowego prowadzącego działalność maklerską zapewniających dostęp do prowadzonych przez nie ASO albo OTF;

13) wysokość opłat transakcyjnych oraz sposób ich naliczania;

14) opis systemu gwarantującego rozliczanie i rozrachunek transakcji zawieranych w ASO albo na OTF;

15) obowiązki informacyjne w zakresie dotyczącym emitentów, których instrumenty finansowe są przedmiotem ubiegania się o wprowadzenie do ASO albo na OTF lub zostały do tego obrotu wprowadzone;

16) wskazanie miejsca i sposobu udostępniania informacji dotyczących emitentów instrumentów finansowych, które są przedmiotem ubiegania się o wprowadzenie do ASO albo na OTF lub zostały do tego obrotu wprowadzone;

17) kryteria przyznawania statusu członka, uczestnika lub klienta OTF, w przypadku regulaminu OTF;

18) sposób postępowania w przypadku naruszenia przez członka lub uczestnika ASO, a w przypadku OTF - także klienta, obowiązków określonych w regulaminie;

19) sposób postępowania w przypadku naruszenia obowiązków informacyjnych określonych w regulaminie;

20) środki służące przeciwdziałaniu i ujawnianiu przypadków manipulacji na rynku, o której mowa w art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenia w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem 596/2014";

21) 3 mechanizmy umożliwiające kontrolę otwartych pozycji w zakresie towarowych instrumentów pochodnych lub instrumentów pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji, innych niż towarowe instrumenty pochodne, o których mowa w art. 32f ust. 8 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, obejmujące:

a) monitorowanie otwartych pozycji członka lub uczestnika ASO, a w przypadku OTF - także klienta,

b) uzyskiwanie od członka lub uczestnika ASO, a w przypadku OTF - także klienta, dostępu do informacji, w tym do istotnych dokumentów, dotyczących wielkości i celu pozycji lub otwartych ekspozycji, informacji na temat beneficjentów rzeczywistych lub właścicieli instrumentu bazowego oraz do informacji na temat wspólnych ustaleń oraz powiązanych aktywów lub pasywów na rynku instrumentu bazowego, w tym pozycji utrzymywanych w instrumentach pochodnych bazujących na uprawnieniach do emisji lub w towarowych instrumentach pochodnych o tym samym instrumencie bazowym i tych samych cechach w innych systemach obrotu instrumentami finansowymi, i w ekonomicznie równoważnych kontraktach będących przedmiotem obrotu poza systemami obrotu instrumentami finansowymi,

c) żądanie od członka lub uczestnika ASO, a w przypadku OTF - także klienta, aby zamknął albo zmniejszył daną pozycję tymczasowo albo na stałe,

d) jednostronne podjęcie odpowiednich działań w celu zapewnienia zamknięcia albo zmniejszenia danej pozycji, jeżeli członek lub uczestnik ASO, a w przypadku OTF - także klient, nie zastosuje się do żądania, o którym mowa w lit. c,

e) żądanie od członka lub uczestnika ASO, a w przypadku OTF - także klienta, aby tymczasowo przywrócił płynność na rynku zgodnie z ustaloną ceną i wolumenem, z wyraźnym zamiarem złagodzenia skutków dużej lub dominującej pozycji.”;

2.  W przypadku gdy w ramach OTF przewiduje się możliwość obrotu produktami energetycznymi będącymi przedmiotem obrotu hurtowego, które muszą być wykonywane przez dostawę, postanowienia regulaminu, o którym mowa w ust. 1, odnoszą się również do takich produktów, a także określają środki służące przeciwdziałaniu i ujawnianiu manipulacji na rynku lub próby manipulacji na rynku, o których mowa w art. 2 pkt 2 i 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (Dz. Urz. UE L 326 z 08.12.2011, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem 1227/2011".

3.  Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, umożliwiają inwestorom ocenę sytuacji finansowej, majątkowej i gospodarczej emitenta lub wystawcy instrumentu finansowego, jak również praw i obowiązków oraz ryzyka związanego z nabywaniem tych instrumentów finansowych. Rodzaj i zakres informacji uwzględnia charakter inwestorów oraz rodzaj instrumentów finansowych wprowadzanych do obrotu w ASO lub na OTF.

4.  Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, mogą nie być udostępniane:

1) jeżeli zostały podane do publicznej wiadomości w sposób określony w odrębnych przepisach oraz spełniają warunki określone w ust. 3;

2) w przypadku papierów wartościowych, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. b i d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz. Urz. UE L 168 z 30.06.2017, str. 12, z późn. zm.).

5.  Zakres i rodzaj obowiązków, o których mowa w ust. 1 pkt 15, uwzględnia charakter inwestorów oraz rodzaj instrumentów finansowych. Obowiązki te nie mogą dotyczyć emitenta papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym, którego papiery wartościowe zostały wprowadzone do obrotu w ASO lub na OTF bez jego zgody.

§ 3.  ASO zapewnia, aby jego członkiem lub uczestnikiem byli wyłącznie:

1) firma inwestycyjna;

2) bank państwowy prowadzący działalność maklerską;

3) zagraniczna firma inwestycyjna nieprowadząca działalności maklerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) instytucja kredytowa w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 oraz z 2024 r. poz. 879);

5) bank krajowy w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe;

6) podmiot, który:

a) posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie oraz daje rękojmię prawidłowego i bezpiecznego uczestnictwa w obrocie,

b) wykazuje się niezbędnym poziomem możliwości transakcyjnych i kompetencji,

c) dysponuje odpowiednimi rozwiązaniami organizacyjnymi, o ile takie rozwiązania są niezbędne dla uczestnictwa w danym ASO,

d) posiada zasoby finansowe niezbędne dla danego typu uczestnictwa w obrocie oraz spełnia rozwiązania finansowe wymagane przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską prowadzące ASO w celu zagwarantowania prawidłowego rozrachunku transakcji zawieranych w tym ASO.

§  4.

1.  ASO lub OTF posiadają ustalone i wdrożone przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską skuteczne mechanizmy i procedury dotyczące regularnego monitorowania przestrzegania przez członków, uczestników, a w przypadku OTF - także klientów, regulacji dotyczących obrotu dokonywanego w tym ASO lub na tym OTF.

2.  ASO lub OTF posiadają rozwiązania zapewniające monitorowanie przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską składanych zleceń, w tym zleceń anulowanych, oraz transakcji zawieranych w tych systemach przez ich członków, uczestników, a w przypadku OTF - także klientów, w celu identyfikacji wszelkich przypadków naruszeń regulacji, o których mowa w ust. 1, zasad uczciwego obrotu, przypadków uzasadniających podejrzenie usiłowania dokonania lub wystąpienia manipulacji na rynku, o której mowa w art. 12 rozporządzenia 596/2014, oraz usiłowania wykorzystania, wykorzystania lub ujawniania informacji poufnej, o której mowa w art. 7 tego rozporządzenia, a także zakłóceń funkcjonowania systemu obrotu instrumentami finansowymi.

3.  W przypadku gdy w ramach OTF przewiduje się możliwość obrotu produktami energetycznymi będącymi przedmiotem obrotu hurtowego, które muszą być wykonywane przez dostawę, OTF posiada również rozwiązania zapewniające monitorowanie przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską składanych zleceń, w tym zleceń anulowanych, oraz transakcji zawieranych w tym systemie przez jej członków, uczestników lub klientów w celu identyfikowania wszelkich przypadków uzasadniających podejrzenie wystąpienia manipulacji na rynku lub próby manipulacji na rynku, o których mowa w art. 2 pkt 2 i 3 rozporządzenia 1227/2011, lub wykorzystania informacji wewnętrznej, o której mowa w art. 2 pkt 1 tego rozporządzenia.

4.  Rozwiązania, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględniają odpowiednie zasoby kadrowe, technologiczne i finansowe niezbędne do skutecznego monitorowania zleceń i transakcji, o których mowa w ust. 2 i 3.

§ 4a. 4   ASO lub OTF, które przekazują dane do centrum danych dostawcy informacji skonsolidowanych, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 84, z późn. zm.), posiadają ustalone i wdrożone przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską mechanizmy zapewniające spełnianie standardów jakości danych, zgodnie z art. 22b tego rozporządzenia.”;

§  5.

1.  ASO lub OTF zarządzają ryzykiem, na które są narażone. Zarządzanie ryzykiem obejmuje w szczególności:

1) opracowanie zasad identyfikacji rodzajów istotnego ryzyka i szacowania jego poziomu;

2) stosowanie środków ograniczających to ryzyko.

2.  W celu właściwego zarządzania ryzykiem, o którym mowa w ust. 1, ASO lub OTF posiadają ustalone i wdrożone pisemne procedury dotyczące w szczególności:

1) zarządzania technicznym funkcjonowaniem systemów informatycznych oraz urządzeń technicznych w tym ASO lub na tym OTF;

2) bezpieczeństwa dostępu do systemów informatycznych i urządzeń technicznych ASO lub OTF przez członków, uczestników, a w przypadku OTF - także klientów, oraz zasad nadzoru sprawowanego przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską prowadzące ASO lub OTF nad ich przestrzeganiem;

3) systemów zarządzania ciągłością działania w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych.

3.  ASO lub OTF posiadają rozwiązania techniczne i organizacyjne zapewniające:

1) odporność operacyjną zgodnie z wymogami określonymi w rozdziale II rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2554 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego i zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, (UE) nr 648/2012, (UE) nr 600/2014, (UE) nr 909/2014 oraz (UE) 2016/1011 (Dz. Urz. UE L 333 z 27.12.2022, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem 2022/2554", w tym:

a) odporność systemów transakcyjnych tych systemów obrotu,

b) wydajność systemów transakcyjnych tych systemów obrotu pozwalającą na obsłużenie znacznego wolumenu zleceń lub komunikatów,

c) prawidłowy obrót instrumentami finansowymi w przypadku zaistnienia warunków dużych napięć rynkowych,

d) przeprowadzanie pełnych testów spełniania warunków, o których mowa w lit. a-c;

2) ciągłość działania, w tym strategię na rzecz ciągłości działania w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) i plany reagowania i przywracania sprawności ICT ustanowione zgodnie z art. 11 rozporządzenia 2022/2554, zapewniające ciągłość świadczenia usług w przypadku awarii systemów transakcyjnych tych systemów obrotu.

4.  ASO lub OTF posiadają rozwiązania zapewniające utrzymywanie przez firmę inwestycyjną lub bank państwowy prowadzący działalność maklerską kapitałów na poziomie umożliwiającym zapewnienie prawidłowego funkcjonowania prowadzonego ASO lub OTF oraz uwzględniającym charakter i zakres transakcji zawieranych w tym ASO lub na tym OTF oraz zakres i poziom ryzyka, na które jest ono narażone.

§ 6.  ASO lub OTF, które umożliwiają składanie zleceń z wykorzystaniem handlu algorytmicznego, posiadają rozwiązania i procedury, zgodne z wymogami rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017/584 z dnia 14 lipca 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych określających wymogi organizacyjne w zakresie systemów obrotu (Dz. Urz. UE L 87 z 31.03.2017, str. 350), zapewniające, że handel algorytmiczny nie będzie prowadził lub przyczyniał się do powstania na ASO lub OTF zakłóceń obrotu instrumentami finansowymi oraz zapewniające zarządzanie zakłóceniami obrotu instrumentami finansowymi, które wynikają z takiego handlu algorytmicznego, w tym:

1) zobowiązujące członka lub uczestnika systemu obrotu, a w przypadku OTF - także klienta, do przeprowadzania odpowiednich testów algorytmów oraz zapewniające warunki ułatwiające przeprowadzenie takich testów, zgodnie z wymogami określonymi w rozdziałach II i IV rozporządzenia 2022/2554;

2) umożliwiające ograniczenie liczby niewykonanych zleceń w stosunku do liczby transakcji, które członek lub uczestnik systemu obrotu, a w przypadku OTF - także klient, może wprowadzić w danym systemie obrotu;

3) umożliwiające spowolnienie przekazywania zleceń w przypadku ryzyka osiągnięcia przez system transakcyjny maksymalnej wydajności oraz ograniczenia minimalnej wielkości zmiany ceny, jakiej można dokonywać w ramach danego systemu obrotu.

§ 7. 5   (uchylony).

§ 8.  Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 29 września 2024 r., z wyjątkiem § 5 ust. 3 i § 6, które wchodzą w życie z dniem 17 stycznia 2025 r. ⁶

1 Minister Finansów kieruje działem administracji rządowej - instytucje finansowe, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. poz. 2710).

2 Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża:

1) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającą dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 349, Dz. Urz. UE L 257 z 28.08.2014, str. 1, Dz. Urz. UE L 26 z 02.02.2016, str. 19, Dz. Urz. UE L 175 z 30.06.2016, str. 8, Dz. Urz. UE L 188 z 13.07.2016, str. 28, Dz. Urz. UE L 273 z 08.10.2016, str. 35, Dz. Urz. UE L 64 z 10.03.2017, str. 116, Dz. Urz. UE L 231 z 14.09.2018, str. 39, Dz. Urz. UE L 314 z 05.12.2019, str. 64, Dz. Urz. UE L 320 z 11.12.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 334 z 27.12.2019, str. 155, Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 50, Dz. Urz. UE L 68 z 26.02.2021, str. 14, Dz. Urz. UE L 151 z 02.06.2022, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 333 z 27.12.2022, str. 153);

2) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2556 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2009/65/WE, 2009/138/WE, 2011/61/UE, 2013/36/UE, 2014/59/UE, 2014/65/UE, (UE) 2015/2366 oraz (UE) 2016/2341 w odniesieniu do operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego (Dz. Urz. UE L 333 z 27.12.2022, str. 153).

3 § 2 ust. 1 pkt 21 dodany przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 16 lipca 2025 r. (Dz.U.2025.964) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 września 2025 r.

4 § 4a dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 16 lipca 2025 r. (Dz.U.2025.964) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 września 2025 r.

5 § 7 uchylony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 16 lipca 2025 r. (Dz.U.2025.964) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 6 sierpnia 2025 r.

6 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2019 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać prowadzone przez firmę inwestycyjną alternatywny system obrotu lub zorganizowana platforma obrotu (Dz. U. poz. 734), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz. U. poz. 1723).

• Identyfikator: Dz.U.2024.1333
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Warunki, jakie muszą spełniać alternatywny system obrotu lub zorganizowana platforma obrotu.
• Data aktu: 02/09/2024
• Data ogłoszenia: 06/09/2024
• Data wejścia w życie: 17/01/2025, 29/09/2024