Zasady, zakres i tryb udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności przez zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 27 września 2001 r.
w sprawie zasad, zakresu i trybu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności przez zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności.

Na podstawie art. 250 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy zarządza się, co następuje:
§  1.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
osobie pozbawionej wolności - rozumie się przez to tymczasowo aresztowanego, skazanego lub ukaranego,
2)
lekarzu więziennym - rozumie się przez to lekarza pełniącego służbę lub zatrudnionego w zakładzie opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności,
3)
zakładzie karnym - rozumie się przez to także areszt śledczy lub oddział zewnętrzny zakładu karnego albo aresztu śledczego,
4)
organie dysponującym - rozumie się przez to organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.
§  2.
Zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności, zwane dalej "więziennymi zakładami opieki zdrowotnej", udzielają osobom pozbawionym wolności świadczeń zdrowotnych, w szczególności związanych z:
1)
badaniem i poradą lekarską,
2)
leczeniem,
3)
badaniem i terapią psychologiczną,
4)
rehabilitacją leczniczą,
5)
opieką nad kobietą w okresie ciąży, porodu i połogu oraz nad noworodkiem,
6)
badaniem diagnostycznym, w tym analityką medyczną,
7)
pielęgnacją chorych,
8)
działaniami profilaktycznymi oraz obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi mającymi na celu zapobieganie powstawaniu urazów i chorób,
9)
badaniem i leczeniem stomatologicznym oraz świadczeniami z zakresu protetyki,
10)
zaopatrzeniem w niezbędne przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,
11)
orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia.
§  3.
Osobę pozbawioną wolności poddaje się badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym.
§  4.
1.
Badaniom wstępnym: podmiotowym (wywiad chorobowy) i przedmiotowym (fizykalnym) poddaje się osobę pozbawioną wolności niezwłocznie po przyjęciu do zakładu karnego, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia przyjęcia.
2.
W terminie 14 dni od dnia przyjęcia wykonuje się: radiologiczne badanie klatki piersiowej, analizę serologiczną w kierunku zakażenia kiłowego, badanie ginekologiczne kobiet, badanie stanu uzębienia.
3.
Lekarz więzienny może zlecić przeprowadzenie innych badań niż wymienione w ust. 2, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia osoby pozbawionej wolności.
§  5.
Badaniom okresowym poddaje się osobę pozbawioną wolności co najmniej raz na 12 miesięcy, przeprowadzając badania, o których mowa w § 4 ust. 2.
§  6.
1.
Badaniom kontrolnym poddaje się osobę pozbawioną wolności po leczeniu lub rehabilitacji leczniczej, przed przetransportowaniem oraz zwolnieniem z zakładu karnego, a także po powrocie z przepustki.
2.
O zakresie i częstotliwości badań kontrolnych związanych z leczeniem lub rehabilitacją oraz po powrocie z przepustki decyduje lekarz więzienny.
3.
W ramach badania kontrolnego osoby pozbawionej wolności zwalnianej z zakładu karnego lekarz więzienny:
1)
przeprowadza badania podmiotowe i przedmiotowe,
2)
informuje osobę pozbawioną wolności o potrzebie i możliwości dalszego leczenia lub rehabilitacji,
3)
określa zdolność osoby pozbawionej wolności do samodzielnego powrotu do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania,
4)
określa zalecenia w sprawie pomocy, jakiej wymaga osoba pozbawiona wolności, niezdolna ze względu na stan zdrowia do samodzielnego powrotu do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania.
§  7.
1.
Zgłoszenia osób pozbawionych wolności do lekarza więziennego przyjmuje się codziennie.
2.
Lekarz więzienny przyjmuje osoby pozbawione wolności poza ustalonym w porządku wewnętrznym czasem i miejscem przyjęć w razie nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia tych osób.
§  8.
1.
O konieczności umieszczenia osoby pozbawionej wolności w izbie chorych zakładu karnego decyduje lekarz więzienny, a w razie jego nieobecności - pielęgniarka. Pielęgniarka niezwłocznie powiadamia o tym lekarza.
2.
O konieczności umieszczenia osoby pozbawionej wolności w szpitalu zakładu karnego decyduje dyrektor szpitala lub upoważniony przez niego lekarz więzienny.
3.
Osobę pozbawioną wolności umieszcza się w szpitalu innego zakładu karnego na umotywowany wniosek lekarza więziennego.
4.
Przeniesienie osoby pozbawionej wolności do szpitala następuje po uprzednim uzgodnieniu terminu z dyrektorem szpitala lub upoważnionym przez niego lekarzem więziennym.
5.
Transportowanie chorej osoby pozbawionej wolności organizuje się z uwzględnieniem zaleceń lekarskich. Sposób sprawowania opieki zdrowotnej nad chorym podczas transportu określa lekarz więzienny.
§  9.
1.
Zlecenia lekarskie z zakresu farmakoterapii wykonuje pielęgniarka.
2.
Leki podaje się w czasie i dawkach wyznaczonych przez lekarza więziennego. W dawce dziennej nie mogą być podawane leki zaliczone do silnie działających, środków odurzających lub substancji psychotropowych.
3.
W uzasadnionych wypadkach leki niezaliczone do silnie działających, środków odurzających lub substancji psychotropowych mogą być wydane osobie pozbawionej wolności w ilości równej dawce dziennej lub odpowiadającej całej kuracji, z jednoczesnym pouczeniem o sposobie ich stosowania.
§  10.
Dyrektor lub kierownik więziennego zakładu opieki zdrowotnej podejmuje decyzję o zaopatrzeniu osoby pozbawionej wolności w protezy uzębienia, przedmioty ortopedyczne lub środki pomocnicze niezbędne dla zachowania jej zdrowia.
§  11.
Protezowanie uzębienia przeprowadza się w gabinecie stomatologicznym zakładu karnego, w terminie wyznaczonym przez więziennego lekarza stomatologa.
§  12.
Lekarz więzienny określa zakres i częstotliwość świadczeń zdrowotnych udzielanych kobiecie ciężarnej pozbawionej wolności, a także wydaje zalecenia dotyczące żywienia dietetycznego, czasu i sposobu odbywania przez kobietę ciężarną spaceru oraz kąpieli.
§  13.
1.
Kobietę ciężarną lekarz więzienny kieruje na dwa miesiące przed przewidywanym terminem porodu lub wcześniej, z uwagi na stan jej zdrowia, do zakładu karnego ze szpitalnym oddziałem ginekologiczno-położniczym.
2.
Kobieta w okresie połogu przebywa wraz z dzieckiem w oddziale zakładu karnego, o którym mowa w ust. 1, do czasu, gdy stan jej zdrowia oraz noworodka pozwolą na ich wypisanie z tego oddziału.
§  14.
1.
W razie podejrzenia u osoby pozbawionej wolności zaburzeń psychicznych, upośledzenia umysłowego, uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych lekarz więzienny:
1)
określa wskazania dotyczące miejsca umieszczenia tej osoby w zakładzie karnym, sposobu prowadzenia obserwacji jej zachowania i metod dalszego postępowania,
2)
kieruję tę osobę na badania do lekarza psychiatry.
2.
W razie stwierdzenia przez lekarza psychiatrę niebędącego lekarzem więziennym zaburzeń stanu zdrowia, o których mowa w art. 31 § 1 Kodeksu karnego, lekarz więzienny informuje dyrektora zakładu karnego o konieczności powiadomienia o tym organu dysponującego.
§  15.
1.
W oddziale psychiatrycznym szpitala więziennego umieszcza się osobę pozbawioną wolności:
1)
jeżeli sąd zarządził jej badanie psychiatryczne połączone z obserwacją,
2)
skierowaną - z zachowaniem zasad określonych w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268) - przez lekarza psychiatrę z powodu rozpoznania u niej zaburzeń psychicznych wymagających szpitalnego badania lub leczenia.
2.
Termin przyjęcia osoby pozbawionej wolności do oddziału psychiatrycznego szpitala więziennego wyznacza dyrektor szpitala lub ordynator tego oddziału, zawiadamiając o tym odpowiednio sąd lub dyrektora zakładu karnego, w którym osoba pozbawiona wolności przebywa.
§  16.
Jeżeli w wyniku badania psychiatrycznego połączonego z obserwacją stwierdzono u osoby pozbawionej wolności chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub inne zakłócenia czynności psychicznych w rozumieniu art. 31 § 1 Kodeksu karnego, pozostaje ona w oddziale psychiatrycznym szpitala więziennego do czasu wydania przez sąd stosownego orzeczenia.
§  17.
1.
Po zakończeniu badań lub krótkotrwałego leczenia w oddziale psychiatrycznym dyrektor zakładu karnego kieruję osobę pozbawioną wolności, o której mowa w § 15 ust. 1 pkt 2, do właściwego zakładu karnego.
2.
Jeżeli u osoby, o której mowa w § 15 ust. 1 pkt 2, stwierdzono chorobę uniemożliwiającą dalsze wykonywanie tymczasowego aresztowania lub kary pozbawienia wolności, dyrektor zakładu karnego sporządza wniosek o uchylenie tymczasowego aresztowania lub udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności.
3.
Jeżeli u osoby, o której mowa w § 15 ust. 1 pkt 2, stwierdzono konieczność oddziaływania specjalistycznego w terapeutycznym systemie odbywania kary, lekarz więzienny lub psycholog oddziału psychiatrycznego szpitala więziennego sporządza odpowiedni wniosek do komisji penitencjarnej.
§  18.
1.
Osobie pozbawionej wolności, która dokonała samouszkodzenia ciała, udziela się świadczeń zdrowotnych niezbędnych ze względu na stan jej zdrowia. Jeżeli osoba ta odmawia poddania się leczeniu, można ją umieścić, w zależności od stanu zdrowia, w izbie chorych lub w celi mieszkalnej, zapewniając w tym wypadku odpowiedni nadzór medyczny.
2.
Jeżeli osoba pozbawiona wolności odmawia przyjmowania posiłków, dokonuje się pomiaru masy jej ciała, ciśnienia tętniczego krwi i tętna.
3.
O zakresie i częstotliwości świadczeń zdrowotnych, potrzebie przeprowadzenia specjalistycznych badań diagnostycznych osób, o których mowa w ust. 1 i 2, decyduje lekarz więzienny.
4.
Wobec osoby pozbawionej wolności, która po dokonaniu samouszkodzenia ciała i po przetransportowaniu do szpitala więziennego nie wyraża zgody na podjęcie lub kontynuowanie leczenia, lekarz więzienny wydaje zalecenie w sprawie jej osadzenia, wskazując, czy powinna przebywać:
1)
w zakładzie karnym, w którym znajduje się szpital więzienny,
2)
we właściwym zakładzie karnym, położonym możliwie najbliżej szpitala więziennego,
3)
w zakładzie karnym, z którego została skierowana na leczenie szpitalne.
§  19.
1.
Osobę pozbawioną wolności, u której podejrzewa się chorobę zakaźną, poddaje się niezbędnym zabiegom profilaktyczno-sanitarnym i obejmuje obserwacją.
2.
Osobę pozbawioną wolności, u której stwierdzono chorobę zakaźną, niezwłocznie izoluje się i kieruje do:
1)
wyodrębnionej sali izby chorych, jeżeli nie wymaga leczenia szpitalnego,
2)
szpitala więziennego, jeżeli podlega obowiązkowej hospitalizacji.
§  20.
1.
Świadectwo lekarskie o stanie zdrowia osoby pozbawionej wolności lekarz więzienny sporządza:
1)
na żądanie organu dysponującego, sądu penitencjarnego albo sędziego penitencjarnego,
2)
na polecenie dyrektora zakładu karnego albo naczelnego lekarza okręgowego inspektoratu Służby Więziennej lub naczelnego lekarza więziennictwa,
3)
w razie skierowania osoby pozbawionej wolności na badanie w celu ustalenia zdolności do świadczenia pracy lub wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
4)
w związku z ubieganiem się osoby pozbawionej wolności o zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne.
2.
Świadectwo lekarskie o stanie zdrowia osoby pozbawionej wolności sporządza lekarz więzienny na podstawie badania lekarskiego, z uwzględnieniem danych zawartych w dokumentacji medycznej.
3.
Wzór świadectwa lekarskiego o stanie zdrowia stanowi załącznik do rozporządzenia.
4.
W świadectwie lekarskim, sporządzonym na polecenie ustalenia zdolności osoby pozbawionej wolności do udziału w czynnościach procesowych, zawiera się stwierdzenie: "zdolny do udziału w czynnościach procesowych" albo "niezdolny do udziału w czynnościach procesowych od dnia ... do dnia ...".
5.
W świadectwie lekarskim, sporządzonym w postępowaniu o uchylenie tymczasowego aresztowania lub udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności z powodu złego stanu zdrowia, zawiera się stwierdzenie:
1)
"nie wymaga leczenia" albo
2)
"może być leczony w zakładzie karnym", albo
3) 1
"wymaga badań w celu ustalenia wskazań zdrowotnych do ewentualnego uchylenia tymczasowego aresztowania lub udzielenia przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności", albo
4) 2
nie może być leczony w zakładzie karnym.
§  21.
W wypadku gdy osoba pozbawiona wolności jest objęta ubezpieczeniem chorobowym na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności tej osoby do pracy z powodu choroby lub pobytu w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej wydaje lekarz upoważniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do wystawiania zaświadczeń lekarskich.
§  22.
1.
Lekarz więzienny wydaje opinie w sprawach dotyczących:
1)
stosowania niezbędnych odstępstw od regulaminu wobec: osoby pozbawionej wolności przebywającej w szpitalu więziennym, izbie chorych i leczonej poza nimi, osoby przewlekle chorej, rekonwalescenta, kobiety ciężarnej i karmiącej, osoby skierowanej z terapeutycznego do zwykłego systemu wykonywania kary pozbawienia wolności,
2)
zdolności osoby pozbawionej wolności do nauki zawodu,
3)
zezwolenia na otrzymanie paczki z lekami i środkami medycznymi oraz na otrzymywanie, ze względu na stan zdrowia, paczek o większym ciężarze, oraz na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów żywnościowych, a także w wypadkach budzących wątpliwości co do przydatności do spożycia artykułów żywnościowych przesyłanych w paczkach,
4)
dopuszczalności wymierzenia i wykonywania kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej,
5)
wymierzenia kar dyscyplinarnych: pozbawienia możliwości otrzymania paczek żywnościowych, pozbawienia lub ograniczenia możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych lub wyrobów tytoniowych - osobie pozbawionej wolności, której wcześniej ze względów zdrowotnych przyznano dietę albo zezwolono na dodatkowe zakupy lub otrzymywanie paczek o większym ciężarze,
6)
zasadności - ze względu na stan zdrowia - odroczenia, przerwania lub zmiany na inne wymierzonych lub wykonywanych kar dyscyplinarnych,
7)
oceny stanu zdrowia osoby pozbawionej wolności, wobec której zastosowano środek przymusu bezpośredniego,
8)
zdolności osoby pozbawionej wolności do transportowania.
2.
Opinie dołącza się do dokumentacji medycznej osoby pozbawionej wolności lub do innej dokumentacji dotyczącej spraw, o których mowa w ust. 1.
§  23.
Traci moc zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 maja 1967 r. w sprawie organizacji i zasad działania więziennej służby zdrowia (Dz. Urz. Min. Sprawiedl. Nr 4, poz. 15, z 1973 r. Nr 1, poz. 6, z 1975 r. Nr 1, poz. 7, z 1983 r. Nr 3, poz. 18, z 1985 r. Nr 8, poz. 48 i z 1988 r. Nr 8, poz. 39).
§  24.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

Wzór

Pieczęć
zakładu karnego/aresztu śledczego
Lp. ............ .............., dnia ......... r.
ŚWIADECTWO LEKARSKIE
o stanie zdrowia

skazanego/tymczasowo aresztowanego/ukaranego*)

Nazwisko i imię ...............................................................
imię ojca .................... data i miejsce urodzenia .......................
data przyjęcia ................ data przewidywanego zwolnienia ................
Badanie podmiotowe: ...........................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

Badanie przedmiotowe:
wzrost .............. waga ............. RR .............. tętno ..............
...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

Rozpoznanie ...................................................................

...............................................................................

...............................................................................

Wnioski i zalecenia ...........................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

...............................................................................

..................................... ..............................

(pieczęć zakładu opieki zdrowotnej) (podpis i pieczęć lekarza)

___________

*) Niepotrzebne skreślić.

1 § 20 ust. 5 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 15 marca 2002 r. (Dz.U.02.37.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 kwietnia 2002 r.
2 § 20 ust. 5 pkt 4 dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 15 marca 2002 r. (Dz.U.02.37.346) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 kwietnia 2002 r.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024