Szczególne zasady rachunkowości dla niektórych jednostek nie prowadzących działalności gospodarczej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 18 sierpnia 1998 r.
w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nie prowadzących działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 82 pkt 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591, z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 118, poz. 754, Nr 139, poz. 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945 oraz z 1998 r. Nr 60, poz. 382, Nr 106, poz. 668 i Nr 107, poz. 669) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Przepisy rozporządzenia stosuje się do niektórych jednostek nie będących spółkami prawa handlowego, nie prowadzących działalności gospodarczej, a w szczególności do:
1)
stowarzyszeń,
2)
partii politycznych,
3)
związków zawodowych,
4)
organizacji pracodawców,
5)
izb gospodarczych,
6)
fundacji,
7)
organizacji dobroczynności i opieki społecznej,
8)
przedstawicielstw podmiotów zagranicznych,
9) 1
(skreślony).
2.
Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do kościelnych osób prawnych nie prowadzących działalności gospodarczej. Kościelne osoby prawne prowadzą rachunkowość według zasad określonych przez wewnętrzne przepisy kościelne, dotyczące tych jednostek.
3.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
ustawie o rachunkowości - rozumie się przez to ustawę z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591, z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 118, poz. 754, Nr 139, poz. 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945 oraz z 1998 r. Nr 60, poz. 382, Nr 106, poz. 668 i Nr 107, poz. 669),
2)
jednostce - rozumie się przez to jednostki wymienione w ust. 1, utworzone i prowadzące działalność na podstawie przepisów prawa polskiego, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) 2
(skreślony),
4)
działalności statutowej - rozumie się przez to działalność jednostki nie mającą charakteru działalności gospodarczej, określoną przepisami prawa i jej statutem,
5)
funduszu statutowym - rozumie się przez to fundusz podstawowy jednostki, tworzony na podstawie przepisów prawa i statutu jednostki, przeznaczony na finansowanie jej działalności statutowej.
§  2. 3
(skreślony).
§  3. 4
(skreślony).
§  4.
1. 5
Jednostki, o których mowa w § 1 ust. 1, prowadzą księgi rachunkowe, stosując odpowiednie przepisy ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem przepisów ust. 2-6.
2.
Do przychodów jednostki zalicza się otrzymane środki pieniężne ze źródeł określonych odrębnymi przepisami prawa i statutem, w tym otrzymane składniki statutowe, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne ze sprzedaży składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje, a w przedstawicielstwach podmiotów zagranicznych - także środki pieniężne otrzymane od macierzystego podmiotu zagranicznego, z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów działalności przedstawicielstwa.
3.
Do kosztów działalności jednostki zalicza się koszty związane z realizacją zadań statutowych, w tym także świadczenia określone statutem. Za koszty uważa się również koszty administracyjne jednostki, a w szczególności wynagrodzenia oraz inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym.
4.
Różnica pomiędzy przychodami a kosztami, o których mowa w ust. 2 i 3, ustalona w rachunku wyników, zwiększa - po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego - odpowiednio przychody lub koszty w następnym roku obrotowym; różnicę dodatnią można zaliczyć na zwiększenie funduszu statutowego.
5.
Jednostka może zrezygnować ze stosowania zasady ostrożnej wyceny, określonej w ustawie o rachunkowości.
6.
Kierownik jednostki ustala i aktualizuje dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości.
§  5.
1. 6
Jednostki, o których mowa w § 1 ust. 1, sporządzają sprawozdanie finansowe na dzień kończący rok obrotowy oraz na każdy inny dzień bilansowy.
2.
Sprawozdanie finansowe, o którym mowa w ust. 1, składa się z:
1)
bilansu,
2)
rachunku wyników,
3)
informacji dodatkowej.
3.
W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych poprzedniego i bieżącego roku obrotowego, podane w kolejności i w sposób określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
4.
W rachunku wyników wykazuje się oddzielnie przychody i koszty oraz zyski i straty za poprzedni i bieżący rok obrotowy, podane w kolejności i w sposób określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
5.
Pozycje bilansu oraz rachunku wyników mogą być wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w załącznikach nr 2 i 3 do rozporządzenia, stosownie do potrzeb i wielkości jednostki.
6.
Informacja dodatkowa powinna zawierać nie objęte bilansem oraz rachunkiem wyników informacje i wyjaśnienia niezbędne do oceny gospodarki finansowej jednostki, a w szczególności:
1)
objaśnienia stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów oraz przyczyn ewentualnych ich zmian w stosunku do roku poprzedniego,
2)
uzupełniające dane o aktywach i pasywach,
3)
informacje o strukturze zrealizowanych przychodów ze wskazaniem ich źródeł, w tym przychodów określonych statutem,
4)
informacje o strukturze kosztów stanowiących świadczenia pieniężne i niepieniężne określone statutem oraz o strukturze kosztów administracyjnych,
5)
dane o źródłach zwiększenia i sposobie wykorzystania funduszu statutowego,
6)
dane dotyczące udzielonych gwarancji, poręczeń i innych zobowiązań związanych z działalnością statutową,
7)
informacje o tendencjach zmian w przychodach i kosztach oraz składnikach majątku i źródłach ich finansowania.
§  6.
Jeżeli jednostka podejmie działalność gospodarczą w ciągu roku obrotowego, to z dniem podjęcia tej działalności stosuje przepisy ustawy o rachunkowości odnoszące się do jednostek prowadzących działalność gospodarczą; dzień ten jest dniem rozpoczęcia działalności w rozumieniu przepisu art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości.
§  7.
1.
Do czasu zakończenia roku obrotowego jednostki objęte rozporządzeniem, o którym mowa w § 8, stosują dotychczasowe przepisy.
2.
Wspólnoty mieszkaniowe stosują przepisy rozporządzenia od początku roku obrotowego rozpoczynającego się po dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
§  8.
Traci moc rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla jednostek nie prowadzących działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 140, poz. 789 i z 1996 r. Nr 95, poz. 435).
§  9.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

  7 (skreślony).

ZAŁĄCZNIK Nr  2

BILANS

W bilansie wykazuje się następujące informacje o stanie aktywów i pasywów na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych poprzedniego i bieżącego roku obrotowego.

Aktywa

A. Majątek trwały

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowy majątek trwały

III. Finansowy majątek trwały

B. Majątek obrotowy

I. Zapasy rzeczowych składników majątku obrotowego

II. Należności i roszczenia

III. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu

IV. Środki pieniężne

C. Rozliczenia międzyokresowe

Suma aktywów

Pasywa

A. Fundusze własne

I. Fundusz statutowy

II. Wynik finansowy ogółem za rok obrotowy

1. Nadwyżka przychodów nad kosztami (wielkość dodatnia)

2. Nadwyżka kosztów nad przychodami (wielkość ujemna).

B. Rezerwy

C. Zobowiązania długoterminowe z tytułu kredytów i pożyczek

D. Zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne

I. Zobowiązania

II. Fundusze specjalne

E. Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów

Suma pasywów

ZAŁĄCZNIK Nr  3

RACHUNEK WYNIKÓW

W rachunku wyników wykazuje się przychody i koszty oraz zyski i straty za poprzedni i bieżący rok obrotowy, z następującą szczegółowością:

A. Przychody z działalności statutowej

I. Składki brutto określone statutem

II. Inne przychody określone statutem oraz dotacje i subwencje

B. Koszty realizacji zadań statutowych

C. Wynik na działalności statutowej (wielkość dodatnia lub wielkość ujemna) (A-B)

D. Koszty administracyjne

1. Zużycie materiałów i energii

2. Usługi obce

3. Wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia

4. Amortyzacja

5. Pozostałe

E. Pozostałe przychody (nie wymienione w poz. A i G)

F. Pozostałe koszty (nie wymienione w poz. B, D i H)

G. Przychody finansowe

H. Koszty finansowe

I. Wynik brutto na całokształcie działalności (wielkość dodatnia lub ujemna) (C-D+E-F+G-H)

J. Zyski i straty nadzwyczajne:

I. Zyski nadzwyczajne - wielkość dodatnia

II. Straty nadzwyczajne - wielkość ujemna

K. Wynik finansowy ogółem (I+J)

I. Różnica zwiększająca koszty roku następnego (wielkość ujemna)

II. Różnica zwiększająca przychody roku następnego (wielkość dodatnia)

1 § 1 ust. 1 pkt 9 skreślony przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
2 § 1 ust. 3 pkt 3 skreślony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
3 § 2 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
4 § 3 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
5 § 4 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
6 § 5 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.
7 Załącznik nr 1 skreślony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 2 sierpnia 2000 r. (Dz.U.00.66.794) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 sierpnia 2000 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1998.115.748

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Szczególne zasady rachunkowości dla niektórych jednostek nie prowadzących działalności gospodarczej.
Data aktu: 18/08/1998
Data ogłoszenia: 04/09/1998
Data wejścia w życie: 19/09/1998