Szczegółowe zasady ustalania opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, zwalnianie z tych opłat, tryb i sposób ich pobierania oraz ustalanie kosztów utrzymania w domach pomocy społecznej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 23 kwietnia 1997 r.
w sprawie szczegółowych zasad ustalania opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, zwalniania z tych opłat, trybu i sposobu ich pobierania oraz ustalania kosztów utrzymania w domach pomocy społecznej.

Na podstawie art. 35 ust. 5 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1993 r. Nr 13, poz. 60, z 1994 r. Nr 62, poz. 265, z 1996 r. Nr 100, poz. 459 i Nr 147, poz. 687 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153) zarządza się, co następuje:
§  1.
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej prowadzonym przez wojewodę lub na jego zlecenie, zwaną dalej "opłatą za pobyt w domu", ustala się w drodze decyzji na podstawie przedłożonych zaświadczeń stwierdzających wysokość dochodu osoby kierowanej, a także osoby przebywającej w domu pomocy społecznej, zwanej dalej "mieszkańcem domu", rodziny lub przedstawicieli ustawowych zobowiązanych do opłaty za pobyt w domu.
§  2.
1.
Osoba kierowana do domu pomocy społecznej, zwanego dalej "domem", mieszkaniec domu, rodzina lub przedstawiciele ustawowi zobowiązani do opłaty za pobyt w domu mogą na swój wniosek być częściowo lub całkowicie zwolnieni z tej opłaty, jeżeli:
1)
ponoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu, ośrodku wsparcia lub w zakładzie opiekuńczym,
2)
występują uzasadnione okoliczności, a zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć w rodzinie, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych,
3)
małżonkowie utrzymują się z jednego świadczenia, a jedno z nich kierowane jest lub przebywa w domu,
4)
osoby spokrewnione utrzymują się z jednego świadczenia, a jedna z nich kierowana jest lub przebywa w domu.
2.
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić również w przypadku, gdy osoba zobowiązana do ponoszenia opłaty za pobyt w domu jest w ciąży lub samotnie wychowuje dzieci.
3.
Mieszkańca domu podejmującego pracę ze wskazań terapeutyczno-rehabilitacyjnych lub uczestniczącego w warsztatach terapii zajęciowej zwalnia się częściowo z opłaty za pobyt w domu poprzez pomniejszenie dochodu stanowiącego podstawę ustalenia opłaty o kwotę otrzymywaną w warsztacie terapii zajęciowej lub o wynagrodzenie uzyskane za tę pracę.
4.
Decyzję o częściowym lub całkowitym zwolnieniu z opłaty za pobyt w domu wydaje się na okres nie dłuższy niż 1 rok.
§  3.
1.
Osoby zobowiązane do ponoszenia opłaty za pobyt w domu wpłacają tę opłatę na konto lub do kasy domu do 15 dnia każdego miesiąca, z zastrzeżeniem ust. 2.
2.
Opłatę za pobyt w domu potrąca:
1)
z emerytury lub renty - właściwy organ emerytalno-rentowy, zgodnie z odrębnymi przepisami,
2)
z zasiłku stałego wyrównawczego lub renty socjalnej - ośrodek pomocy społecznej, który dokonuje wypłaty tego zasiłku lub renty socjalnej.
3.
Osobom nowo przyjętym do domu do końca roku kalendarzowego świadczenia, o których mowa w ust. 2 pkt 2, wypłaca ośrodek pomocy społecznej, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby, po dokonaniu potrąceń.
§  4.
1.
Opłatę za pobyt w domu, ponoszoną przez rodzinę lub przedstawicieli ustawowych, ustala się ponownie po upływie roku.
2.
Przed ustaleniem opłaty, o której mowa w ust. 1, ośrodek pomocy społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny lub przedstawicieli ustawowych mieszkańca domu przeprowadza wywiad środowiskowy (rodzinny), chyba że przed przeprowadzeniem wywiadu rodzina lub przedstawiciele ustawowi poinformowali o zmianie swojej sytuacji osobistej lub materialnej.
§  5.
1.
Nie pobiera się opłaty za pobyt w domu:
1)
w całości za dni nieobecności mieszkańca w domu w wymiarze nie przekraczającym:
a)
30 dni w roku kalendarzowym,
b)
90 dni w roku kalendarzowym, jeśli jest on osobą niepełnoletnią z zaburzeniami psychicznymi i przebywał w domu rodzinnym,
2)
w części poniesionej na środki żywności, za dni nieobecności mieszkańca w domu w wymiarze przekraczającym 30 dni, a nie przekraczającym 60 dni w roku kalendarzowym.
2.
W przypadku gdy opłatę za pobyt w domu pobrano, jej zwrot za dni nieobecności, o których mowa w ust. 1, następuje pod warunkiem pisemnego poinformowania dyrektora domu przez mieszkańca domu lub jego przedstawiciela ustawowego o nieobecności co najmniej na 3 dni wcześniej, chyba że powiadomienie to było niemożliwe z powodów losowych, a fakt ten został udowodniony.
§  6.
Zwrot opłaty za pobyt w domu przysługujący z powodu nieobecności, o której mowa w § 5, następuje z rachunku dochodów jednostki budżetowej lub rachunku bieżącego zakładu budżetowego jako kwota nienależnie pobrana, w wysokości stanowiącej:
1)
iloczyn liczby dni nieobecności mieszkańca i 1/30 wniesionej za ten okres opłaty za pobyt w domu - w przypadkach, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 1,
2)
iloczyn liczby dni, w których mieszkaniec był nieobecny, i kwoty odpowiadającej dziennym wydatkom poniesionym na środki żywności na jedną osobę w okresie nieobecności mieszkańca - w przypadku, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 2.
§  7.
1.
Do kosztu utrzymania mieszkańca w domu wlicza się wydatki na:
1)
wynagrodzenia pracowników wraz z pochodnymi, z wyjątkiem wynagrodzeń nauczycieli i pedagogów oraz lekarzy i pielęgniarek,
2)
środki żywności,
3)
leki, według odpłatności zgodnej z uprawnieniami mieszkańca,
4)
energię elektryczną, gazową i cieplną,
5)
materiały i wyposażenie, z wyłączeniem materiałów użytych do remontów lub w celu uruchomienia nowych miejsc,
6)
usługi materialne, z wyłączeniem remontów,
7)
usługi niematerialne,
8)
inne wydatki bieżące.
2.
Miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu w danym roku kalendarzowym ustala wojewoda na wniosek dyrektora domu, na podstawie średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w ubiegłym roku kalendarzowym, pomnożonego przez planowany w ustawie budżetowej na dany rok wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
3.
Miesięczny koszt utrzymania, o którym mowa w ust. 2, ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym nie później niż do dnia 31 marca danego roku.
§  8.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1997.44.278

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Szczegółowe zasady ustalania opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, zwalnianie z tych opłat, tryb i sposób ich pobierania oraz ustalanie kosztów utrzymania w domach pomocy społecznej.
Data aktu: 23/04/1997
Data ogłoszenia: 12/05/1997
Data wejścia w życie: 27/05/1997