NRD-Polska. Umowa o stosunkach prawnych na wspólnej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych. Berlin.1969.10.28.

UMOWA

między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o stosunkach prawnych na wspólnej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych.

sporządzona w Berlinie dnia 28 października 1969 r.

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 28 października 1969 roku podpisana została w Berlinie Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o stosunkach prawnych na wspólnej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych o następującym brzmieniu dosłownym:

UMOWA MIĘDZY POLSKĄ RZECZĄPOSPOLITĄ LUDOWĄ A NIEMIECKĄ REPUBLIKĄ DEMOKRATYCZNĄ O STOSUNKACH PRAWNYCH NA WSPÓLNEJ GRANICY PAŃSTWOWEJ ORAZ WSPÓŁPRACY I WZAJEMNEJ POMOCY W SPRAWACH GRANICZNYCH

Polska Rzeczpospolita Ludowa i Niemiecka Republika Demokratyczna, kierując się pragnieniem pogłębienia przyjacielskich stosunków pomiędzy obydwoma państwami, jak również rozwijania współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych - postanowiły zawrzeć niniejszą umowę.

W tym celu mianowały swoich pełnomocników:

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej -

Generała broni Grzegorza Korczyńskiego,

Wiceministra Obrony Narodowej,

Rada Państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej -

Generała Pułkownika Heinza Kesslera,

Wiceministra Obrony Narodowej,

którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Rozdział  I

Przebieg i oznaczenie granicy państwowej

Artykuł  1

1. Przez użyte w niniejszej umowie pojęcia "granica" lub "linia granicy" rozumie się granicę państwową ustaloną w Układzie między Rzecząpospolitą Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną o wytyczeniu ustalonej i istniejącej polsko-niemieckiej granicy państwowej, podpisanym w Zgorzelcu dnia 6 lipca 1950 roku, która przebiega w terenie w taki sposób, jak była wytyczona i oznaczona na podstawie:

1) Aktu o wykonaniu wytyczenia granicy państwowej między Polską a Niemcami, podpisanego dnia 27 stycznia 1951 roku we Frankfurcie nad Odrą;

2) Protokołu między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Rządem Republiki Czechosłowackiej o wytyczeniu punktu styku granic państwowych Polski, Niemiec i Czechosłowacji oraz o środkach podjętych dla utrzymania znaków granicznych ustawionych na punkcie styku granic państwowych, podpisanego dnia 27 marca 1957 roku w Berlinie.

2. Dokumentami wytyczenia granicy są:

1) opisy protokolarne przebiegu linii granicy;

2) mapy przebiegu linii granicy;

3) szkice sieci geodezyjnej i pomiarów linii granicy;

4) zestawienie współrzędnych znaków granicznych i punktów geodezyjnych, ustawionych na linii granicy;

5) protokoły ustawienia znaków granicznych wraz ze szkicami;

6) protokoły ustawienia pomocniczych znaków granicznych wraz z fotografiami.

Artykuł  2

1. Linia granicy dzieli w kierunku pionowym przestrzeń powietrzną i wnętrze ziemi terytoriów Umawiających się Stron.

2. Rzeki, strumienie, kanały, jeziora i inne wody wewnętrzne, przez które biegnie linia granicy lub przecięte linią granicy, są wodami granicznymi w rozumieniu niniejszej umowy.

Artykuł  3

1. Na odcinkach lądowych oraz w tych miejscach, gdzie granica państwowa przecina wody graniczne, linia granicy biegnie linią prostą, nieruchomą od jednego znaku granicznego do drugiego.

2. Na żeglownych wodach granicznych linia granicy przebiega prostą, łamaną lub krzywą ruchomą linią - środkiem głównego nurtu (talweg), zaś na nieżeglownych wodach granicznych środkiem tych wód lub środkiem głównej odnogi.

3. Na Zalewie Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim linia granicy przebiega jako prosta nieruchoma linia, łącząca pomocnicze znaki graniczne.

4. Mosty, jazy, urządzenia piętrzące i inne budowle na wodach granicznych są przecięte linią granicy pośrodku, jeżeli odrębne postanowienia nie stanowią inaczej.

Artykuł  4

Wyspy na wodach granicznych należą do terytorium jednej lub drugiej Umawiającej się Strony, zależnie od ich położenia względem linii granicy, stosownie do ustaleń w dokumentach o wytyczeniu granicy.

Artykuł 5

1. Na żeglownych wodach granicznych przebieg linii granicy zmienia się odpowiednio do naturalnego przesunięcia środka głównego nurtu (talweg).

2. Na nieżeglownych wodach granicznych przebieg linii granicy zmienia się odpowiednio do powolnych, naturalnych zmian konfiguracji brzegów.

3. Jeżeli wskutek naturalnych procesów, o których mowa w ustępach 1 i 2, powstają znaczne zmiany przebiegu linii granicy, przywrócenie zaś poprzedniego stanu koryta jest technicznie nieuzasadnione lub związane z bardzo wysokimi kosztami, wówczas Umawiające się Strony rozstrzygają w drodze porozumienia, czy przywróci się poprzedni przebieg linii granicy, czy też zostanie dokonane nowe jej wytyczenie.

4. W wyniku regulacji wód granicznych przebieg linii granicy nie może ulec zmianie, chyba że w przypadkach szczególnych, uzasadnionych względami technicznymi lub ekonomicznymi, Umawiające się Strony ustalą w drodze odpowiedniego porozumienia nowy przebieg linii granicy na regulowanym odcinku.

5. Zmiany przebiegu linii granicy, wymienione w ustępach 1 i 2, nie zmieniają pierwotnej przynależności wysp do terytorium jednej lub drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  6

1. Na odcinkach lądowych linia granicy jest oznaczona następującymi znakami granicznymi:

1) dwoma betonowymi słupami, ustawionymi w zasadzie w odległości 2,5 m od linii granicy po obu stronach tej linii, oraz kamiennym słupkiem ustawionym między słupami bezpośrednio na linii granicy;

2) dwoma betonowymi słupami i betonowym monolitem ustawionymi między słupami na samej linii granicy - w punktach zasadniczego załamania linii granicy i w charakterystycznych miejscach linii granicy;

3) trzema betonowymi słupami i słupkiem kamiennym lub betonowym monolitem w miejscach przejścia linii granicy z odcinka lądowego na odcinek wodny albo z wodnego na lądowy; w takich przypadkach na brzegach rzeki ustawionymi dwoma słupami i słupkiem lub monolitem między nimi oraz trzecim słupem jako kierunkowym na przedłużeniu linii granicy, na przeciwległym brzegu; na jeziorach trzecim słupem ustawionym na tym samym brzegu na przedłużeniu linii granicy biegnącej wodą;

4) betonowymi słupami, ustawionymi na obu brzegach rzeki granicznej względnie na brzegu i na wyspie.

2. Na Zalewie Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim linia granicy jest oznaczona następującymi pomocniczymi znakami granicznymi:

1) oświetlonymi lub nie oświetlonymi dalbami,

2) oświetlonymi lub nie oświetlonymi pławami.

3. Punkt styku granic państwowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w korycie rzeki Nysy Łużyckiej jest oznaczony trzema monolitami z żelazobetonu, które mają kształt trójściennych ostrosłupów ściętych i są ustawione na terytorium każdego państwa.

4. Wymiary, kszałt, wykonanie, kolor, numeracja i położenie znaków granicznych są ustalone w protokołach ustawienia znaków granicznych.

5. Oznaczenie linii granicy innymi znakami granicznymi niż ustalone w dokumentach wytyczenia granicy może nastąpić tylko w drodze porozumienia Umawiających się Stron.

Rozdział  II

Pełnomocnicy graniczni i ich kompetencje

Artykuł  7

Celem wykonania zadań wynikających z niniejszej umowy oraz zapewnienia bezpieczeństwa i porządku na wspólnej granicy państwowej, ustanawia się głównych pełnomocników granicznych, zastępców głównych pełnomocników granicznych, pełnomocników granicznych, zastępców pełnomocników granicznych i pomocników pełnomocników granicznych.

Artykuł 8

1. Głównych pełnomocników granicznych mianują Rządy Umawiających się Stron.

2. Zastępców głównych pełnomocników granicznych oraz pełnomocników granicznych mianują właściwi ministrowie Umawiających się Stron.

3. Zastępców pełnomocników granicznych mianują główni pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron.

4. Pomocników pełnomocników granicznych mianują pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron.

5. Główni pełnomocnicy graniczni i pełnomocnicy graniczni uprawnieni są do powoływania sekretarzy, ekspertów, tłumaczy oraz innych osób niezbędnych przy wykonywaniu zadań służbowych.

Artykuł  9

1. Główni pełnomocnicy graniczni, pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy oraz pomocnicy pełnomocników granicznych otrzymują w celu wykonywania swoich funkcji pełnomocnictwa, sporządzone w językach polskim i niemieckim. Wzory pełnomocnictw zawierają załączniki 1-5 niniejszej umowy.

2. Pełnomocnictwa wystawiają:

1) dla głównych pełnomocników granicznych - Prezes Rady Ministrów każdej z Umawiających się Stron;

2) dla zastępców głównych pełnomocników granicznych i pełnomocników granicznych - właściwy minister;

3) dla zastępców pełnomocników granicznych - główny pełnomocnik graniczny;

4) dla pomocników pełnomocników granicznych - pełnomocnik graniczny.

Artykuł  10

1. Do zadań głównych pełnomocników granicznych w szczególności należy:

1) ocena podstawowych zagadnień dotyczących ochrony wspólnej granicy państwowej, stanu i utrzymania znaków granicznych oraz podejmowania wspólnych środków w celu zabezpieczenia granicy państwowej;

2) koordynowanie działalności pełnomocników granicznych;

3) wzajemne informowanie się i wymiana doświadczeń o organach ochrony granic, zwłaszcza zasadach ich działania, wyposażeniu technicznym i środkach ochrony granicy oraz współdziałania z innymi organami państwowymi;

4) konsultowanie się przy przygotowaniu porozumień między organami obu państw, wiążących się z zadaniami i działalnością organów ochrony granic lub z bezpieczeństwem i porządkiem na granicy państwowej;

5) rozpatrywanie spraw, które nie zostały rozstrzygnięte przez pełnomocników granicznych, lub spraw przekraczających ich uprawnienia;

6) przekazywanie do rozpatrzenia na drodze dyplomatycznej spraw, które nie zostały przez nich rozstrzygnięte, lub spraw przekraczających ich uprawnienia.

2. Postanowienia ustępu 1 punkt 6 nie wykluczają możliwości powierzania głównym pełnomocnikom granicznym do rozstrzygnięcia spraw, które były rozpatrywane na drodze dyplomatycznej.

Artykuł  11

1. Pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron:

1) przeprowadzają okresowo wymianę informacji; dokonują oceny sytuacji na wspólnej granicy państwowej i koordynują środki podejmowane dla ochrony granicy;

2) uzgadniają przedsięwzięcia podejmowane dla zabezpieczenia obiektów, przeciętych linią granicy państwowej;

3) porozumiewają się w sprawie prac gospodarczo-technicznych prowadzonych na granicy państwowej;

4) zapewniają przekroczenie granicy państwowej oddziałom ratowniczym, niosącym pomoc w razie pożarów, powodzi i innych klęsk żywiołowych oraz w czasie prowadzenia wspólnych ćwiczeń przez te oddziały;

5) zapewniają właściwe oznaczenie i utrzymanie przebiegu granicy państwowej;

6) współdziałają przy organizowaniu przekraczania granicy państwowej przez oddziały wojskowe w przypadkach wspólnych ćwiczeń.

2. Pełnomocnicy graniczni przeprowadzają postępowanie wyjaśniające i stosownie do ich uprawnień podejmują decyzje w szczególności w następujących przypadkach:

1) bezprawnego przekroczenia granicy państwowej przez osoby, pojazdy i statki wodne lub powietrzne;

2) zniszczenia lub uszkodzenia rzeczy, powstałego w wyniku działania przez granicę państwową;

3) uszkodzenia, przesunięcia lub zniszczenia znaków granicznych;

4) strzelania przez granicę państwową;

5) przejścia przez granicę państwową zwierząt domowych;

6) bezprawnego komunikowania się lub przekazywania przedmiotów przez granicę państwową;

7) w innych przypadkach, których rozstrzygnięcie przez głównych pełnomocników granicznych lub na drodze dyplomatycznej nie jest konieczne.

3. Pełnomocnicy graniczni wykonują również inne zadania, nałożone na nich na podstawie odpowiednich porozumień zawartych między właściwymi organami Umawiających się Stron.

4. W celu podjęcia odpowiednich kroków przez właściwe organy pełnomocnicy graniczni niezwłocznie przekazują informacje o:

1) przypadkach katastrof;

2) występowaniu epidemii u ludzi, zwierząt i roślin;

3) występowaniu szkodników polnych i leśnych;

4) niebezpieczeństwie pożaru na obszarze przygranicznym;

5) awariach powodujących wprowadzenie do wód granicznych olejów lub innych szkodliwych substancji zanieczyszczających te wody.

5. Pełnomocnicy graniczni mogą przedstawić głównym pełnomocnikom granicznym do rozpatrzenia sprawy mające szczególne znaczenie. O takich przypadkach należy równocześnie poinformować pełnomocnika granicznego drugiej Umawiającej się Strony.

6. Szczególnie poważne wypadki na granicy państwowej są rozpatrywane w zasadzie na drodze dyplomatycznej. W takich przypadkach pełnomocnicy graniczni mają obowiązek przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i zabezpieczenia dowodów.

7. Postępowanie wyjaśniające w sprawie wypadków na granicy państwowej przeprowadza się na miejscu. Prowadzi je pełnomocnik graniczny tej Umawiającej się Strony, na której terytorium jest przeprowadzane postępowanie wyjaśniające. Z postępowania tego sporządza się protokół, do którego należy załączyć niezbędne dokumenty i dowody.

8. Postanowienia niniejszego artykułu nie wykluczają możliwości powierzenia pełnomocnikom granicznym do rozpatrzenia spraw, które były rozpatrzone przez głównych pełnomocników granicznych lub na drodze dyplomatycznej.

Artykuł  12

1. Zastępcy głównych pełnomocników granicznych i zastępcy pełnomocników granicznych mają w zakresie spraw im powierzonych takie same prawa i obowiązki jak pełnomocnicy, których są zastępcami.

2. Pełnomocnicy graniczni ustalają wspólnie zakres zadań powierzonych pomocnikom.

Rozdział  III

Bezpieczeństwo i porządek na granicy państwowej oraz utrzymywanie znaków granicznych

Artykuł  13

1. Pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron współdziałają w zapobieganiu naruszeniu granicy państwowej oraz w prowadzeniu pościgów, rozpoznawaniu i zatrzymywaniu osób, które usiłowały przekroczyć bądź nielegalnie przekroczyły granicę państwową, jak również w badaniu innych przypadków naruszenia przepisów obowiązujących na granicy państwowej.

2. Jeżeli ślady osoby, która nielegalnie przekroczyła granicę państwową, prowadzą na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, organy graniczne prowadzące pościg powinny niezwłocznie przekazać wszystkie potrzebne dane organom ochrony granic drugiej Umawiającej się Strony, aby umożliwić im dalszy pościg.

3. Bezpośredni pościg przez granicę państwową na terytorium drugiej Umawiającej się Strony może być prowadzony przez organy ochrony granic za zgodą Jej pełnomocnika granicznego lub jego zastępcy. Bez tej zgody pościg można prowadzić tylko w przypadku, gdy zwłoka grozi bezpośrednim niebezpieczeństwem ucieczki osoby, która nielegalnie przekroczyła granicę, ale tylko do miejsca, w którym organ ścigający spotka właściwy organ drugiej Umawiającej się Strony. Pościgu tego nie można prowadzić dalej niż 5 km w głąb terytorium drugiej Umawiającej się Strony. Pościgu nie prowadzi się w miastach, wsiach i osiedlach.

4. Za bezpośredni pościg uważa się przypadek, gdy ścigany znajduje się w polu widzenia organu ścigającego lub jeżeli pies służbowy idzie śladem węchowym.

5. Przy prowadzeniu pościgu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony mogą być użyte psy służbowe lub jednostki pływające.

6. Podczas prowadzenia pościgu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony można użyć broni tylko w obronie koniecznej. Nie wolno przeprowadzać przeszukania pomieszczeń mieszkalnych i ściganych osób. Organ ścigający uprawniony jest jednak do zewnętrznego obszukania. Jest on również uprawniony do zatrzymania przedmiotów posiadanych przez zatrzymanego w czasie pościgu i ujęcia.

7. Osoby zatrzymane w czasie pościgu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony będą niezwłocznie przekazane organom ochrony granic tej Umawiającej się Strony, na której terytorium prowadzony był pościg, wraz z rzeczami posiadanymi w czasie pościgu i ujęcia. Postanowienia artykułu 14 stosuje się odpowiednio.

Artykuł  14

1. Osoby zatrzymane za umyślne, bezprawne przekroczenie granicy państwowej będą na podstawie decyzji pełnomocnika granicznego przekazane pełnomocnikowi granicznemu drugiej Umawiającej się Strony. Przekazanie nastąpi w terminie do 48 godzin, odpowiednio do ustawowych przepisów o zatrzymaniu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium dokonano zatrzymania. Równocześnie przekazuje się rzeczy i wartości dewizowe posiadane przez te osoby w czasie zatrzymania, jeżeli rzeczy te i wartości dewizowe zostały wywiezione z terytorium drugiej Umawiającej się Strony. Nie podlegają jednak przekazaniu posiadane środki płatnicze tej Umawiającej się Strony, na której terytorium osoby zostały zatrzymane.

2. Osoby zatrzymane nie będą przekazane, jeżeli są obywatelami Umawiającej się Strony, na której terytorium zostały zatrzymane.

3. Osoby zatrzymane mogą nie być przekazane w terminie, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli oprócz nielegalnego przekroczenia granicy, popełniły inne przestępstwo na terytorium tej Umawiającej się Strony, na którym zostały zatrzymane, i o przestępstwo to prowadzone jest przeciwko nim postępowanie karne.

4. Jeżeli z przyczyn określonych w ustępie 3 lub z innych ważnych przyczyn nie dokonano przekazania, należy niezwłocznie poinformować o tym pełnomocnika granicznego drugiej Umawiającej się Strony. W tych przypadkach do osób nie przekazanych stosuje się postanowienia obowiązującej umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Niemiecką Republiką Demokratyczną o obrocie prawnym w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych.

Artykuł  15

1. Osoby, które nieumyślnie przekroczyły bezprawnie granicę państwową i zostały zatrzymane na terytorium jednej z Umawiających się Stron, będą przekazane niezwłocznie najbliższym organom ochrony granic Umawiającej się Strony, z której terytorium przybyły. Równocześnie przekazuje się przedmioty oraz wartości dewizowe, które osoby te posiadały w czasie zatrzymania, jeżeli przedmioty i wartości dewizowe zostały wywiezione z terytorium drugiej Umawiającej się Strony.

2. Jeżeli osoby, określone w ustępie 1 popełniły przestępstwo na terytorium tej Umawiającej się Strony, na którym zostały zatrzymane, postanowienia artykułu 14 ustęp 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

3. Jeżeli osoby, określone w ustępie 1 są obywatelami Umawiającej się Strony, na której terytorium zostały zatrzymane, pełnomocnik graniczny tej Umawiającej się Strony podejmuje decyzje co do dalszego postępowania. O takich przypadkach, jak również o podjętych decyzjach należy niezwłocznie powiadomić pełnomocnika granicznego drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  16

Pełnomocnik graniczny jednej Umawiającej się Strony może odmówić lub odroczyć przyjęcie osób, o których mowa w artykule 14 lub 15, podając jednocześnie powody odmowy lub odroczenia.

Artykuł 17

1. Pełnomocnicy graniczni prowadzą wspólnie postępowanie wyjaśniające w sprawie szkód, które powstały w wyniku naruszenia porządku na granicy państwowej. Postępowanie to obejmuje zebranie i zabezpieczenie dowodów oraz przekazanie ich właściwym organom.

2. Przypadki drobnych szkód mogą być wyjaśniane przez pełnomocników granicznych Umawiających się Stron wspólnie ze sprawcą i poszkodowanym, jak również na miejscu ugodowo załatwiane. Sprawy powyższych szkód nie są przekazywane organom właściwym do załatwienia odszkodowania, jeżeli z protokołu sporządzonego przez pełnomocników granicznych wynika, że poszkodowany nie ma dalszych roszczeń.

Artykuł  18

Postępowania wyjaśniające prowadzone przez pełnomocników granicznych stosownie do postanowień niniejszej umowy nie mają charakteru dochodzenia ani śledztwa.

Artykuł 19

1. Komunikację na drogach kolejowych, wodnych, szosach i w powietrzu oraz w przejściach granicznych, jak również korzystanie z urządzeń komunikacyjnych, przeciętych linią granicy regulują odrębne umowy zawarte między Umawiającymi się Stronami.

2. Umowy te regulują również zasady utrzymania dróg i urządzeń komunikacyjnych oraz budowli położonych na granicy państwowej.

Artykuł  20

Umawiające się Strony będą prowadzić działalność gospodarczą na terenie przygranicznym w taki sposób, aby nie wyrządzić szkody interesom drugiej Umawiającej się Strony z uwzględnieniem bezpieczeństwa i porządku na granicy państwowej.

Artykuł 21

Rzeczy, które znalazły się na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, mogą być przekazane z powrotem za zgodą pełnomocników granicznych.

Artykuł  22

1. Pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron zawiadamiają się o czasie i miejscu polowań mających się odbyć w pobliżu granicy państwowej, organizowanych z użyciem broni palnej.

2. W czasie polowań zabronione jest strzelanie przez granicę państwową i ściganie zwierzyny łownej na terytorium drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  23

1. Połów ryb na wodach granicznych jest dozwolony do linii granicy.

2. Stałe urządzenia do połowów wystawione na jeziorach lub innych zbiornikach wodnych powinny znajdować się w odległości 50 m od linii granicy.

3. Połów ryb na wodach granicznych jest dozwolony od wschodu do zachodu słońca. Połów ryb w porze nocnej może być dokonywany za zezwoleniem pełnomocników granicznych obu Umawiających się Stron.

4. Prowadzenie połowu na wodach granicznych nie może stanowić przeszkody dla żeglugi.

5. Właściwe organy Umawiających się Stron uzgadniają w porozumieniu z pełnomocnikami granicznymi szczegóły prowadzenia połowu ryb na wodach granicznych.

Artykuł  24

1. Właściwe naczelne organy Umawiających się Stron mogą organizować na wodach granicznych imprezy sportowe za zgodą głównych pełnomocników granicznych.

2. Główni pełnomocnicy graniczni ustalają wspólnie warunki przeprowadzenia imprez wymienionych w ustępie 1. Imprezy te nie mogą stanowić przeszkody dla żeglugi.

Artykuł  25

Właściwe organy Umawiających się Stron mają obowiązek utrzymywania wód granicznych, ich brzegów i budowli technicznych w sposób zapewniający niezmienny przebieg i charakter granicy państwowej oraz ustawienie znaków granicznych.

Artykuł 26

1. Właściwe organy Umawiających się Stron utrzymują granicę państwową na całej długości w taki sposób, aby jej przebieg był stale wyraźny i widoczny. W tym celu utrzymywany jest w należytym stanie i oczyszczany z zarośli pas o szerokości 5 m po każdej stronie granicy państwowej. Na brzegach granicznych rzek, strumieni i kanałów szerokość tego pasa wynosi 2 m, przy czym oczyszczanie pasa nie obejmuje roślinności umacniającej brzegi.

2. Uprawa wysokich kultur oraz wznoszenie budowli i urządzeń w pasach określonych w ustępie 1 nie są dozwolone, chyba że właściwe organy Umawiających się Stron zawrą w tym zakresie specjalne porozumienie. Zakaz ten nie dotyczy budowli i urządzeń przeznaczonych do ochrony granicy państwowej.

3. Właściwe organy Umawiających się Stron przeprowadzają na swych terytoriach oczyszczanie pasa określonego w ustępie 1.

Artykuł  27

1. Właściwe organy Umawiających się Stron przeprowadzają wspólne kontrole przebiegu linii granicznej na wodach granicznych w drodze pomiarów i innych prac w terenie. Kontrole takie przeprowadza się co 10 lat, jeżeli właściwe organy jednej Umawiającej się Strony nie zażądają tego wcześniej.

2. Jeżeli w czasie kontroli, o której mowa w ustępie 1, stwierdzi się wspólnie, że nastąpiła zmiana przebiegu lub charakteru linii granicy w rozumieniu artykułu 5 ustępy 2 i 3 stanowiąca istotne odchylenie od ustaleń w dokumentach wytyczenia granicy, które nie zostały uregulowane w trybie określonym w artykule 5 ustępy 3 i 4, właściwe organy Umawiających się Stron przeprowadzą ponowne pomiary i opracują wspólne projekty dokumentów o ustaleniu nowego przebiegu linii granicy.

3. Dla przeprowadzenia prac, wymienionych w ustępach 1 i 2, właściwe organy Umawiających się Stron powołują na zasadzie parytetu odpowiednie komisje.

Artykuł  28

Właściwe organy Umawiających się Stron utrzymują znaki graniczne w takim stanie, aby ich wymiary, kształt, wykonanie, kolor, numeracja i położenie odpowiadały ustaleniom zawartym w dokumentach wytyczenia granicy.

Artykuł 29

1. Właściwe organy Umawiających się Stron utrzymują znaki graniczne w następujący sposób:

1) słupy graniczne na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej utrzymują właściwe organy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zaś słupy graniczne na terytorium Niemieckiej Republiki Demokratycznej utrzymują właściwe organy Niemieckiej Republiki Demokratycznej;

2) słupki i monolity znajdujące się na linii granicy przy znakach granicznych z numeracją nieparzystą utrzymują właściwe organy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zaś przy znakach granicznych z numeracją parzystą - właściwe organy Niemieckiej Republiki Demokratycznej;

3) utrzymanie znaków granicznych na Zalewie Szczecińskim i Jeziorze Nowowarpieńskim odbywa się według postanowień:

a) porozumienia między Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Niemieckiej Republiki Demokratycznej w sprawie utrzymania i zmiany rodzaju pomocniczych znaków granicznych na Zalewie Szczecińskim i w Zatoce Nowowarpieńskiej z dnia 20 października 1962 roku;

b) protokołu o zmianie ustawienia pomocniczych znaków granicznych na Zalewie Szczecińskim i na Jeziorze Nowowarpieńskim oraz opisu linii granicy państwowej na wymienionym odcinku z dnia 6 grudnia 1963 roku;

c) porozumienia między Ministerstwem Obrony Narodowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Niemieckiej Republiki Demokratycznej w sprawie zmiany pomocniczych znaków granicznych na Zalewie Szczecińskim z dnia 21 października 1965 roku;

4) utrzymanie znaku granicznego na styku granic państwowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w korycie rzeki Nysy Łużyckiej odbywa się na podstawie porozumienia pomiędzy Ministerstwami Spraw Wewnętrznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Republiki Czechosłowackiej w sprawie sposobu utrzymania znaku granicznego, wytyczającego punkt styku granic państwowych Polski, Niemiec i Czechosłowacji, podpisanego dnia 27 marca 1957 roku w Berlinie.

2. Właściwe organy Umawiających się Stron mogą w drodze porozumienia zmienić zasady utrzymania znaków granicznych ustalone w ustępie 1.

Artykuł  30

1. Pełnomocnicy graniczni Umawiających się Stron przeprowadzają wspólnie co 2 lata w okresie letnim przegląd znaków granicznych i pasa, o którym mowa w artykule 26. W razie potrzeby przeglądy takie na poszczególnych odcinkach granicy państwowej mogą być przeprowadzane dodatkowo.

2. Jeżeli w czasie przeglądów znaków granicznych stwierdzi się, że dane pomiarowe zawarte w dokumentach wytyczenia granicy nie zgadzają się z wynikami pomiarów wspólnie wykonanych w terenie, należy przyjąć dane z pomiarów w terenie za miarodajne pod warunkiem stwierdzenia, że od czasu wytyczenia granicy państwowej położenie znaku granicznego nie uległo zmianie. Odpowiednie poprawki i zmiany załącza się do dokumentów wytyczenia granicy.

3. Z przeprowadzonych przeglądów sporządza się protokoły, w których należy wpisać ocenę stanu znaków granicznych i pasa określonego w artykule 26 oraz wnioski wynikające z przeglądu.

Artykuł  31

1. W przypadku zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia znaku granicznego pełnomocnicy graniczni obu Umawiających się Stron zawiadomią się o tym niezwłocznie i spowodują odtworzenie lub naprawę znaku granicznego, za którego utrzymanie są odpowiedzialni.

2. Przy odtworzeniu lub naprawie znaków granicznych, ustawionych na linii granicy, powinni być obecni przedstawiciele właściwych organów drugiej Umawiającej się Strony.

3. Słupy graniczne uszkodzone lub zagrożone przez wielką wodę lub pochód lodów mogą być za zgodą pełnomocników granicznych obu Umawiających się Stron ustawione na nie zagrożonym miejscu. Przebieg linii granicy nie zostanie przez to zmieniony.

4. Dla każdego znaku granicznego ustawionego na nowym miejscu sporządza się protokół i szkice, które powinny odpowiadać dokumentom wytyczenia granicy i być do nich dołączone.

5. Jeżeli znaki graniczne zostaną uszkodzone lub zniszczone przez osoby będące obywatelami drugiej Umawiającej się Strony, wówczas ponosi ona koszty odtworzenia lub naprawy tych znaków granicznych.

Rozdział  IV

Przekraczanie granicy państwowej

Artykuł  32

1. Główni pełnomocnicy graniczni, pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy oraz pomocnicy pełnomocników granicznych mogą w celu wykonywania swoich zadań przekraczać granicę państwową na podstawie posiadanych pełnomocnictw.

2. Sekretarze, eksperci, tłumacze oraz inne osoby, których obecność jest konieczna przy wykonywaniu zadań, przekraczają granicę państwową na podstawie zaświadczenia wydanego przez głównego pełnomocnika granicznego, pełnomocników granicznych lub ich zastępców.

Artykuł  33

1. Osoby, wymienione w artykule 32 ustępy 1 i 2, przy przekraczaniu granicy i w czasie pobytu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony w związku z wykonywaniem swoich zadań wynikających z umowy zwolnione są od rewizji celnej, od cła i innych opłat w odniesieniu do dokumentów służbowych, środków transportu oraz innych przedmiotów przeznaczonych do wykonywania czynności urzędowych i do niezbędnych potrzeb osobistych. Są one uprawnione do wymiany środków płatniczych, stosownie do przepisów obowiązujących między Umawiającymi się Stronami.

2. Osoby, wymienione w artykule 32 ustępy 1 i 2, mogą w czasie pobytu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony nosić mundury i broń osobistą. W czasie wykonywania swoich zadań na tym terytorium korzystają z prawa nietykalności osobistej. Nietykalność obejmuje również środki transportu oraz posiadane dokumenty służbowe. Druga Umawiająca się Strona udziela tym osobom, na ich prośbę niezbędnej pomocy, w szczególności zapewnia środki transportu, zakwaterowanie oraz środki łączności z własnymi organami.

Artykuł  34

1. Osoby, którym zlecono utrzymywanie znaków granicznych, prace przy urządzeniach komunikacyjnych i innych urządzeniach technicznych, prace przy mostach i budowlach wodnych, roboty regulacyjne na wodach granicznych, prace pomiarowe, utrzymanie i kontrolę urządzeń komunalnych, konwojowanie transportów kolejowych oraz wykonywanie czynności na stacjach zdawczo-odbiorczych lub innych czynności w pobliżu granicy państwowej, wykonywanych na podstawie porozumień zawartych między właściwymi organami Umawiających się Stron - mogą przekraczać granicę państwową na podstawie przepustki granicznej.

2. Przekroczenie granicy w celu wykonywania prac wymienionych w ustępie 1 odbywa się w zasadzie w przejściach granicznych. W szczególnych przypadkach za zgodą pełnomocników granicznych Umawiających się Stron przekraczanie granicy może odbywać się również w innych miejscach.

3. Przepustka graniczna upoważnia do przebywania na terytorium drugiej Umawiającej się Strony do 150 m od granicy państwowej. W razie potrzeby odległość ta może być zwiększona. W takim przypadku organ wystawiający przepustkę powinien wpisać do niej dopuszczalną odległość przebywania od granicy państwowej.

4. Przebywanie na terytorium drugiej Umawiającej się Strony dozwolone jest od wschodu do zachodu słońca. Jeżeli prace muszą być wykonywane w porze nocnej, należy o tym zawiadomić odpowiednio wcześniej pełnomocnika granicznego, a w szczególnie pilnych przypadkach - miejscowe organy ochrony granic. Zawiadomienie nie obowiązuje osób zatrudnionych przy transporcie na stacjach zdawczo-odbiorczych, które są czynne całą dobę.

Artykuł  35

Współpracę właściwych organów Umawiających się Stron przy wspólnej kontroli podróżnych i towarów przekraczających granicę regulują odrębne porozumienia.

Artykuł 36

1. Funkcjonariusze organów granicznych, paszportowych i celnych Umawiających się Stron oraz funkcjonariusze innych organów i instytucji zatrudnionych przy wspólnej odprawie ruchu granicznego mogą w celu wykonywania swoich zadań przekraczać granicę państwową na podstawie przepustek granicznych.

2. Ograniczenia, o których mowa w artykule 34 ustępy 3 i 4, nie mają zastosowania do osób wymienionych w ustępie 1.

Artykuł  37

1. Osoby, wymienione w artykule 34 ustęp 1, uprawnione są do wwożenia oraz wywożenia bez należności celnych materiałów i narzędzi pracy na terytorium drugiej Umawiającej się Strony. Jeżeli praca trwa kilka dni, przedmioty te mogą za zezwoleniem właściwych organów drugiej Umawiającej się Strony być składowane w miejscu pracy.

2. Właściwe organy Umawiających się Stron określają w drodze wzajemnego porozumienia zasady zwolnień od należności celnych i ograniczeń w odniesieniu do przedmiotów przewożonych przez osoby, określone w artykule 34 ustęp 1 i w artykule 36 ustęp 1, które przekraczają granicę państwową.

Artykuł  38

Wzory przepustek granicznych i tryb ich wystawiania ustalają przepisy wewnętrzne każdej z Umawiających się Stron. Właściwe organy Umawiających się Stron przekażą sobie wzory przepustek granicznych.

Artykuł 39

1. W przypadkach pożarów, powodzi i innych klęsk w pobliżu granicy państwowej właściwe organy występują z wnioskami o udzielenie pomocy za pośrednictwem organów ochrony granic.

2. W celu udzielenia pomocy, określonej w ustępie 1, jednostki straży pożarnej, ekipy ratownicze, grupy robocze, lekarze i personel służby zdrowia mogą przekraczać granicę państwową na podstawie dowodu osobistego i przebywać na terytorium drugiej Umawiającej się Strony przez czas niezbędny do udzielenia pomocy.

3. Przekroczenie granicy w przypadkach, o których mowa w ustępie 2, może nastąpić w przejściach granicznych lub w miejscach ustalonych przez głównych pełnomocników granicznych Umawiających się Stron.

4. Przewożone materiały, sprzęt, narzędzia i środki transportu potrzebne do udzielenia pomocy oraz przedmioty osobistego użytku osób określonych w ustępie 2 są wolne od należności celnych. Sprzęt, narzędzia i środki transportu oraz nie zużyte materiały powinny być z powrotem przywiezione.

Artykuł  40

1. Mieszkańcy obszarów przygranicznych mogą w razie pożarów, powodzi i innych klęsk zagrażających ich życiu przekraczać granicę państwową w każdym miejscu i czasie.

2. Powrót osób wymienionych w ustępie 1 jest przeprowadzany za pośrednictwem pełnomocników granicznych Umawiających się Stron.

Artykuł  41

1. Zwarte oddziały, żołnierze oraz inne osoby jednej Umawiającej się Strony, biorące udział we wspólnych ćwiczeniach lub manewrach na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, przekraczają granicę państwową na podstawie zezwolenia uzgodnionego przez właściwych ministrów Umawiających się Stron.

2. Przekraczanie granicy w przypadkach wymienionych w ustępie 1 może się odbywać również poza przejściami granicznymi w miejscach ustalonych przez pełnomocników granicznych Umawiających się Stron.

3. Zwarte oddziały, żołnierze oraz inne osoby przekraczające granicę państwową w przypadkach wymienionych w ustępie 1 nie podlegają rewizji celnej i paszportowej.

Artykuł  42

Przekraczanie granicy państwowej przez osoby biorące udział w masowych imprezach mających polityczny charakter, organizowanych wspólnie przez centralne lub wojewódzkie organy państwowe i społeczne Umawiających się Stron - odbywa się na zasadach uzgodnionych z głównym pełnomocnikiem granicznym przed rozpoczęciem tych imprez.

Rozdział  V

Postanowienia końcowe

Artykuł  43

W przypadku zmian przebiegu linii granicy określonych w artykule 5 ustępy 3 i 4 oraz w artykule 27 ustęp 2 dokumenty o nowym przebiegu granicy państwowej podlegają przyjęciu zgodnie z prawem Umawiających się Stron. Dokumenty te wejdą w życie w dniu wymiany not stwierdzających to przyjęcie.

Artykuł 44

1. Właściwe organy Umawiających się Stron zawierają porozumienia niezbędne do wykonania niniejszej umowy.

2. Załączniki do niniejszej umowy mogą być zmienione w drodze porozumienia między właściwymi organami Umawiających się Stron.

Artykuł  45

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Artykuł 46

Umowa niniejsza zawarta jest na okres dziesięciu lat. Ulega ona każdorazowo przedłużeniu na dalsze pięcioletnie okresy, o ile żadna z Umawiających się Stron nie wypowie jej na sześć miesięcy przed upływem danego okresu.

Artykuł  47

Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy tracą moc:

1) Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej o współpracy i pomocy wzajemnej w sprawach granicznych, podpisana dnia 21 maja 1957 roku w Berlinie;

2) Protokół dodatkowy do Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Niemieckiej Republiki Demokratycznej o współpracy i pomocy wzajemnej w sprawach granicznych, podpisany dnia 21 maja 1957 roku w Berlinie.

Umowa niniejsza została sporządzona w dniu 28 października 1969 roku w Berlinie w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i niemieckim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Na dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszą umowę i opatrzyli ją pieczęciami.

Po zaznajomieniu się z powyższą umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 15 czerwca 1970 roku.

ZAŁĄCZNIKI

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

ZAŁĄCZNIK Nr 1

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr 2

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr 3

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr 4

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr 5

grafika

• Identyfikator: Dz.U.1970.21.170
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: NRD-Polska. Umowa o stosunkach prawnych na wspólnej granicy państwowej oraz współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych. Berlin.1969.10.28.
• Data aktu: 28/10/1969
• Data ogłoszenia: 28/08/1970
• Data wejścia w życie: 04/08/1970