Przepisy ogólne.
Prokuraturę Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stanowią: Prokurator Generalny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury.
Organizacja Prokuratury.
Prokurator Generalny może w wyjątkowych wypadkach zwolnić określoną osobę od odbycia aplikacji i złożenia egzaminu prokuratorskiego oraz od wymaganego stażu, jeżeli posiada ona przygotowanie konieczne do wykonywania obowiązków na stanowisku prokuratora albo asesora prokuratorskiego lub oficera śledczego.
Aplikacja w Prokuraturze polega na przygotowaniu aplikanta do należytego wykonywania obowiązków prokuratora. Aplikacja trwa dwa lata. Prokurator Generalny może skrócić okres aplikacji, nie więcej jednak niż o połowę.
Szczegółowe przepisy o przebiegu aplikacji w Prokuraturze oraz o egzaminie prokuratorskim wydaje dla powszechnych jednostek organizacyjnych Prokuratury - Prokurator Generalny, a dla wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury - Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Prokuratorem Generalnym.
Działalność Prokuratury.
Ściganie przestępstw.
Prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym, prowadzonym przez Milicję Obywatelską lub inny organ ścigania. Zarządzenia prokuratora w postępowaniu przygotowawczym są dla organu ścigania wiążące.
W razie umorzenia postępowania przygotowawczego prokurator może, stosownie do okoliczności, przesłać sprawę właściwym organom w celu wszczęcia postępowania w sprawach o wykroczenia, dyscyplinarnego lub służbowego albo w celu rozpatrzenia sprawy przez sąd społeczny.
Wydawane przez ministrów akty o charakterze ogólnym, dotyczące postępowania przygotowawczego, wymagają uprzedniego uzgodnienia z Prokuratorem Generalnym, a wydawane przez organy państwowe o terenowym zakresie działania - uprzedniego uzgodnienia z prokuratorem wojewódzkim lub rejonowym.
W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych uprawnienia przewidziane w art. 26 i 27 przysługują również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu oraz odpowiednio - podległym mu prokuratorom wojskowym.
Udział prokuratora w postępowaniu sądowym.
Uznając, że tego wymaga ochrona praworządności, praw obywateli, interesu społecznego lub własności społecznej, prokurator wytacza lub popiera powództwo cywilne w sprawach karnych oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wytacza powództwo w postępowaniu cywilnym, a także może brać udział w każdym stadium postępowania toczącego się przed sądem z czyjegokolwiek powództwa.
Nadzwyczajne środki zaskarżenia od orzeczeń prawomocnych kończących postępowanie wnosi do Sądu Najwyższego Prokurator Generalny. W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych uprawnienia te przysługują również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu.
Nadzór nad wykonaniem wyroków w sprawach karnych oraz orzeczeń o pozbawieniu wolności.
Prokurator sprawuje w granicach przewidzianych ustawą nadzór nad wykonaniem wyroków w sprawach karnych, postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych orzeczeń i decyzji o pozbawieniu wolności. Przepis ten nie narusza ustawowych uprawnień sądów.
Prokuratorowi przysługuje prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń zakładu, w którym przebywają osoby pozbawione wolności, jak również przeglądania dokumentów i żądania wyjaśnień od administracji zakładu, przeprowadzania rozmów z osobami osadzonymi w zakładzie oraz badania ich skarg i wniosków.
Badanie zagadnień przestępczości.
Prokuratorska kontrola przestrzegania prawa.
Prokurator kontroluje przestrzeganie prawa przez organy państwowe i inne państwowe jednostki organizacyjne, z wyłączeniem naczelnych i centralnych organów państwowych, terenowych organów władzy państwowej oraz sądów, a w zakresie wykonywania funkcji administracji państwowej oraz działalności gospodarczej - kontroluje także przestrzeganie prawa przez organizacje zawodowe, spółdzielcze, samorządowe i inne organizacje społeczne.
Pracownicy Prokuratury.
Obowiązki i prawa.
Pracownicy prokuratorscy są pracownikami o nie normowanym czasie pracy.
W razie niezdolności do pracy z powodu choroby oraz w razie niemożności wykonywania pracy z innych przyczyn określonych przepisami o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa prokuratorowi i asesorowi przysługują świadczenia przewidziane w tych przepisach, z tym że świadczenia z tytułu choroby przysługują przez okres jednego roku; w pozostałych wypadkach usprawiedliwionej nieobecności prokuratorowi i asesorowi przysługuje wynagrodzenie.
Aplikantowi prokuratorskiemu za czas niezdolności do pracy z powodu choroby oraz za czas nieobecności w pracy z innych przyczyn określonych przepisami o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przysługują świadczenia przewidziane w tych przepisach; w razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy z innych powodów przysługuje prawo do wynagrodzenia przez okres nie przekraczający jednego miesiąca w ciągu roku kalendarzowego.
Spory pracowników prokuratorskich wynikające ze stosunku pracy rozstrzygane są w trybie postępowania administracyjnego. Od decyzji wydanej przez Prokuratora Generalnego nie służy odwołanie.
Strój urzędowy prokuratorów biorących udział w rozprawach sądowych określa Prokurator Generalny w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości.
Przepisów art. 58 ust 1, art. 59-64 oraz art. 66, 67, 68 ust. 2 i art. 69 nie stosuje się do pracowników prokuratorskich wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury. Obowiązki i prawa tych pracowników określają przepisy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
Odpowiedzialność dyscyplinarna.
Za przewinienie służbowe i uchybienia godności urzędu (przewinienia dyscyplinarne), za nadużycie wolności słowa określone w art. 68 ust. 1 prokuratorzy, asesorzy i oficerowie śledczy Prokuratury oraz aplikanci powszechnych jednostek organizacyjnych Prokuratury odpowiadają dyscyplinarnie na zasadach przewidzianych w niniejszej ustawie.
Kary dyscyplinarne w powszechnych jednostkach organizacyjnych Prokuratury są następujące:
Przepisy szczególne dotyczące prokuratorów wojskowych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury.
Kary dyscyplinarne w wojskowych jednostkach organizacyjnych Prokuratury są następujące:
Do pracowników prokuratorskich wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury stosuje się, w sprawach nie uregulowanych niniejszą ustawą, przepisy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych lub służby okresowej.
Przepisy przejściowe i końcowe.
Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy były prokuratorami, oficerami śledczymi, asesorami i aplikantami prokuratury powszechnej i wojskowej, stają się pracownikami prokuratorskimi powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych Prokuratury w rozumieniu niniejszej ustawy.
Aplikant może występować przed sądem rejonowym w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach w postępowaniu uproszczonym.
Przepisy niniejszej ustawy, w których jest mowa:
W prawie o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1964 r. Nr 6, poz. 40) wprowadza się następujące zmiany:
"§ 1. Aplikanta, który ukończył aplikację sądową lub prokuratorską i złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski, Minister Sprawiedliwości może mianować asesorem sądowym".
W ustawie z dnia 19 grudnia 1963 r. o ustroju adwokatury (Dz. U. Nr 57, poz. 309) wprowadza się następujące zmiany:
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w niniejszej ustawie zachowują moc obowiązującą dotychczasowe przepisy, jeżeli nie są z nią sprzeczne.
Tracą moc:
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
Marek Rotkiewicz 19.12.2025Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
Marek Rotkiewicz 19.12.2025Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
Grażyna J. Leśniak 18.12.2025Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
Krzysztof Koślicki 16.12.2025Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.
Marcin Szymankiewicz 15.12.2025Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
Grażyna J. Leśniak 10.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.1980.10.30 t.j. |
| Rodzaj: | Ustawa |
| Tytuł: | Prokuratura Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. |
| Data aktu: | 14/04/1967 |
| Data ogłoszenia: | 10/04/1980 |
| Data wejścia w życie: | 20/05/1967 |








