Powszechny obowiązek świadczeń osobistych na rzecz odbudowy m.st. Warszawy.

DEKRET
z dnia 12 marca 1945 r.
o powszechnym obowiązku świadczeń osobistych na rzecz odbudowy m. st. Warszawy.

Na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1945 r. o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 1, poz. 1) Rada Ministrów postanawia, a Prezydium Krajowej Rady Narodowej zatwierdza, co następuje:
Art.  1.
§  1.
Celem odbudowy zniszczonej przez barbarzyńców hitlerowskich stolicy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawy, wprowadza się na obszarze całego Państwa Polskiego powszechny obowiązek ludności wykonywania robót i usług, bezpośrednio lub pośrednio potrzebnych dla przewrócenia stolicy jej dawnej świetności i dźwignięcia jej na poziom, odpowiadający wielkości odrodzonej demokratycznej Rzeczypospolitej.
§  2.
Zakres i sposób wykonania oraz czas trwania obowiązku, ustanowionego w § 1 na poszczególnych obszarach Państwa Polskiego określi Minister Administracji Publicznej.
Art.  2.

Obowiązek świadczeń osobistych obejmuje wszelkiego rodzaju pracę ludzką, fizyczną i umysłową.

Art.  3.
§  1.
Do świadczeń osobistych obowiązane są osoby płci obojga w wieku od ukończonych lat 16 do ukończonych lat 60, z wyjątkiem:

1. posłów do Krajowej Rady Narodowej,

2. osób, pełniących czynną służbę wojskową,

3. osób, którym przysługuje prawo eksterytorialności,

4. duchownych, wymienionych w art. 57 ust. (1) ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. R. P. Nr 60, poz. 455 z 1933 r.),

5. sędziów i prokuratorów,

6. funkcjonariuszów państwowych i samorządowych oraz pracowników przedsiębiorstw państwowych i samorządowych.

§  2.
Od obowiązku świadczeń osobistych należy zwolnić:

1. osoby niezdolne do wykonywania świadczeń osobistych wskutek choroby lub fizycznej ułomności,

2. kobiety w czasie ciąży i przez sześć miesięcy po odbyciu porodu oraz matki, wychowujące dzieci w wieku do ukończonych lat 13.

Tryb postępowania oraz właściwość władz, orzekających o zwolnieniu określi Minister Administracji Publicznej w rozporządzeniu wykonawczym.

Art.  4.

Osoby, powołane do świadczeń osobistych mają na żądanie władzy stawić się do wykonywania świadczeń z własnymi narzędziami pracy, należącymi do nich środkami przewozowymi, tudzież inwentarzem pociągowym, niezbędnym dla obsługi dostarczonych przez nich środków przewozowych.

Art.  5.
§  1.
Osoby, wykonywujące świadczenia osobiste, otrzymują przez cały czas wykonywania tego obowiązku wyżywienie oraz, jeśli wykonywują świadczenia poza miejscem zamieszkania lub pobytu, będą zakwaterowane w miejscu pracy. Koszt wyżywienia i zakwaterowania ponosi Skarb Państwa.
§  2.
Powołani do świadczeń osobistych, mający miejsce zamieszkania lub pobytu w odległości większej niż 10 km od miejsca świadczenia będą przewiezieni na miejsce pracy na koszt Skarbu Państwa.
Art.  6.
§  1.
Osoby, powołane do świadczeń osobistych, korzystają w przypadku choroby, powstałej w czasie wykonywania świadczenia, na koszt Skarbu Państwa z bezpłatnej pomocy lekarskiej środków leczniczych i opatrunkowych oraz leczenia szpitalnego i utrzymania.
§  2.
Osoby, wykonywujące świadczenia osobiste, które doznały uszkodzenia zdrowia, powodującego utratę zdolności zarobkowej w związku z chorobą lub kalectwem, nabytymi w czasie i wskutek wykonywania tych świadczeń, będą uważane za inwalidów wojennych i służy im prawo do zaopatrzenia inwalidzkiego w trybie i na zasadach, określonych w przepisach, normujących zaopatrzenie inwalidzkie osób, które doznały uszkodzenia zdrowia na skutek służby wojskowej.
§  3.
Jeżeli wykonywujący świadczenie osobiste poniesie śmierć w związku z wykonywaniem tych świadczeń, pozostała po nim rodzina ma prawo do zaopatrzenia w trybie i na zasadach, określonych w przepisach, normujących zaopatrzenie inwalidzkie osób, które doznały uszkodzenia zdrowia lub okaleczenia na skutek służby wojskowej.
Art.  7.
§  1.
Powołani do świadczeń osobistych obowiązani są w czasie spełniania tego obowiązku do posłuchu rozkazom i poleceniom przełożonych w zakresie wykonywania robót i usług, objętych obowiązkiem świadczenia.
§  2.
Wszystkich powołanych do świadczeń osobistych oraz wszelkie inne osoby związane z wykonywaniem tych świadczeń uważa się za zmobilizowanych do służby wojskowej. Osoby te w czasie wykonywania świadczeń odpowiadają za popełnione przestępstwa według przepisów kodeksu karnego Wojska Polskiego.

Do rozpoznawania spraw o te przestępstwa właściwe są sądy wojskowe.

Art.  8.

Wykonanie niniejszego dekretu porucza się Ministrom: Administracji Publicznej i Obrony Narodowej.

Art.  9.

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1945.8.39

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Powszechny obowiązek świadczeń osobistych na rzecz odbudowy m.st. Warszawy.
Data aktu: 12/03/1945
Data ogłoszenia: 20/03/1945
Data wejścia w życie: 20/03/1945