Uregulowanie stosunków służbowych pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych.

USTAWA
z dnia 17 marca 1932 r.
o uregulowaniu stosunków służbowych pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych.

Na mocy art. 44 Konstytucji ogłaszam ustawę następującej treści:
Art.  1.

Postanowienia ustawy niniejszej odnoszą się do wszystkich pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych, działających na podstawie ustawy z dnia 19 maja 1920 r. o obowiązkowem ubezpieczeniu na wypadek choroby (Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 272), ustawy z dnia 28 grudnia 1887 r. o ubezpieczeniu robotników od wypadków (Dz. u. p. austr. z 1888 r. Nr. 1), ordynacji ubezpieczeniowej Rzeszy Niemieckiej z dnia 19 lipca 1911 r. (Dz. u. p. niem. str. 509), ustawy z dnia 28 lipca 1889 r. o urządzeniu stosunków bractw górniczych, które na zasadzie powszechnej ustawy górniczej są lub będą utworzone (Dz. u. p. austr. Nr. 127), oraz rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. o ubezpieczeniu pracowników umysłowych (Dz. U. R. P. Nr. 106, poz. 911), w ostatnio obowiązującem brzmieniu tych przepisów. Ustawa niniejsza nie dotyczy pracowników Zakładu Ubezpieczenia od wypadków w Królewskiej Hucie i Zakładu Ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa w Królewskiej Hucie, oraz kas chorych, działających na górnośląskiej części województwa śląskiego.

Art.  2.

Stosunek służbowy pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych (art. 1) ma charakter prywatno-prawny.

Prawa i obowiązki pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych regulują przepisy służbowe, uchwalone przez właściwe władze (organa) instytucyj i zatwierdzone przez władzę nadzorczą w rozumieniu art. 64 i 65 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r.

Wymienione w poprzednim ustępie uchwały będą powzięte nie wcześniej niż w 30 dniu po ich przesłaniu do opinji najliczniejszym centralnym organizacjom pracowników; instrukcja Ministra Pracy i Opieki Społecznej ustali warunki, jakim winien odpowiadać tryb postępowania w powyższym zakresie władz (organów) instytucyj ubezpieczeń społecznych.

Nowe przepisy służbowe winny uwzględniać zasadę zaliczania lat dotychczasowej służby w danej instytucji ubezpieczeń społecznych.

Przepisy służbowe stanowią integralną część umowy o pracę pracowników tychże instytucyj.

Art.  3.

W związku z reorganizacją instytucyj ubezpieczeń społecznych, przewidzianą w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r. (Dz. U. R. P. Nr. 81, poz. 635), z chwilą wejścia w życie przepisów służbowych, wydanych w trybie, przewidzianym w art. 2 niniejszej ustawy, tracą moc obowiązującą, z zastrzeżeniem postanowień art. 4 i 5 niniejszej ustawy, wszelkie przepisy służbowe, regulujące stosunki służbowe pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem przepisów służbowych, wprowadzonych po dniu 1 stycznia 1932 r., oraz nominacje na stanowiska dożywotnie w tych instytucjach, jak również indywidualne i zbiorowe umowy pracowników, zatrudnionych w tych instytucjach.

Ustawa niniejsza z zastrzeżeniem art. 5 nie narusza postanowień, dotyczących zaopatrzenia emerytalnego, a zawartych w przepisach służbowych, nominacjach, umowach indywidualnych i zbiorowych oraz przepisach specjalnych.

Art.  4.

Niezależnie od tego, czy w danej instytucji ubezpieczeń społecznych obowiązują już wprowadzone po dniu 1 stycznia 1932 r. nowe przepisy służbowe, instytucja może w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy rozwiązać z każdym pracownikiem stosunek służbowy z zachowaniem uprawnień pracownika, wynikających z mocy dawnych nominacyj, umów lub przepisów służbowych i przepisów specjalnych, do odprawy lub zaopatrzenia emerytalnego i do okresu wypowiedzenia, a w razie niezachowania przez instytucje okresu wypowiedzenia - uprawnień do wynagrodzenia za ten okres z tern jednak ograniczeniem, że łączna suma odprawy wraz z wynagrodzeniem za okres wypowiedzenia nie może przekraczać kwoty dwuletnich ostatnich poborów służbowych pracownika w pełnym wymiarze i nie może być niższą od sumy wynagrodzenia i odprawy, przewidzianych w ustępie następnym.

W przypadkach, w których nominacje, umowy o pracę lub przepisy służbowe nie zawierają specjalnych postanowień co do praw emerytalnych i okresu wypowiedzenia, obowiązuje przy nominacjach na stanowiska dożywotnie i umowach dożywotnich 12-miesięczny termin wypowiedzenia lub wynagrodzenia za ten okres, przy innych rodzajach umów, zawartych na czas nieokreślony lub określony, termin trzymiesięczny dla pracowników umysłowych i jednomiesięczny dla pozostałych kategoryj pracowników. Ponadto w braku postanowień co do odpraw ci zwalniani pracownicy, którzy posiadają zaliczony co najmniej pięcioletni okres służby w danej instytucji, otrzymują odprawy w wysokości pełnego ostatniego miesięcznego uposażenia służbowego za każdy rok zaliczonej służby; odprawa ta nie może przekraczać kwoty piętnastomiesięcznych poborów, a łącznie z wynagrodzeniem za okres wypowiedzenia nie może przekraczać ostatnich dwuletnich poborów.

Po upływie terminu, przewidzianego w ust. 1 niniejszego artykułu, instytucje ubezpieczeń społecznych, które nie wprowadziły po dniu 1 stycznia 1932 r. nowych przepisów służbowych, będą miały prawo do czasu wprowadzenia tych przepisów zwalniać zatrudnionych u siebie pracowników tylko w przypadkach, w których obowiązujące ustawy dopuszczają zwolnienie pracownika bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Art.  5.

Jeżeli pracownik zostaje zwolniony w okolicznościach, nie przewidzianych w dotychczasowych przepisach służbowych, nominacjach, umowach indywidualnych, zbiorowych i przepisach specjalnych, oraz jeżeli zwolnienie to następuje na podstawie art. 4 niniejszej ustawy, bądź przepisów, przewidzianych w art. 2 ust. 2, pracownik z zastrzeżeniem postanowień ustępu następnego uzyskuje prawo do zaopatrzenia emerytalnego na zasadzie odnośnych powyższych dotychczasowych przepisów, umów i nominacyj.

W razie zwolnienia, o którem mowa w ustępie poprzednim, wymiar zaopatrzenia następuje w stosunku do liczby lat służby, zaliczonej do zaopatrzenia, bez względu na odmienne dotychczasowe postanowienia, normujące prawa do zaopatrzenia emerytalnego.

Art.  6.

Wykonanie niniejszej ustawy porucza się Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej.

Art.  7.

Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1932.32.338

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Uregulowanie stosunków służbowych pracowników instytucyj ubezpieczeń społecznych.
Data aktu: 17/03/1932
Data ogłoszenia: 18/04/1932
Data wejścia w życie: 18/04/1932