USA-Polska. Traktat Arbitrażowy. Waszyngton.1928.08.16.

TRAKTAT ARBITRAŻOWY
między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonemi Ameryki,
podpisany w Waszyngtonie dnia 16 sierpnia 1928 r.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

Wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia szesnastego sierpnia tysiąc dziewięćset dwudziestego ósmego roku podpisany został w Waszyngtonie pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej Traktat Arbitrażowy o następującym brzmieniu dosłownem:

TRAKTAT ARBITRAŻOWY

między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonemi Ameryki, podpisany w Waszyngtonie dnia 16 sierpnia 1928 roku.

PREZYDENT

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

I

PREZYDENT

STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI,

zdecydowani nie dopuścić, o ile to leży w ich mocy, do zerwania stosunków pokojowych, które zawsze istniały między obu narodami;

pragnąc potwierdzić ich trwanie przy polityce poddawania do bezstronnej decyzji wszelkich sporów prawnych, które mogłyby między niemi powstać, oraz

dążąc gorąco do tego, aby nietylko dowieść na własnym przykładzie, że potępiają one wojnę jako jeden ze środków polityki narodowej w ich wzajemnych stosunkach, ale również przyspieszyć chwilę, gdy udoskonalenie urządzeń międzynarodowych do pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych usunie na zawsze możliwość wojny pomiędzy mocarstwami świata,

postanowili zawrzeć traktat arbitrażowy i w tym celu mianowali swymi Pełnomocnikami: (pominięto),

KTÓRZY, po okazaniu sobie wzajemnie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie wystawione, zgodzili się na następujące artykuły:

Artykuł  I.

Wszelkie spory w zakresie spraw międzynarodowych, dotyczące Wysokich Stron Umawiających się na skutek roszczenia prawnego, wysuniętego przez jedną z nich przeciwko drugiej, opartego na traktacie lub w jaki bądź inny sposób, a których nie można było załatwić na drodze dyplomatycznej, bądź które nie zostały załatwione jako wynik poddania ich odpowiedniej Komisji Koncyljacyjnej, które przytem z istoty swej podlegają rozstrzygnięciu sądowemu, jako nadające się do wydania orzeczenia na podstawie prawa lub sprawiedliwości, będą oddane do Stałego Sądu Rozjemczego, utworzonego w Hadze na mocy konwencji z 18 października 1907 roku, albo do innego trybunału właściwego stosownie do tego, jak w każdym wypadku będzie postanowione w specjalnym traktacie, który powinien zawierać przepisy co do organizacji takiego trybunału w razie potrzeby, ustalić zakres jego władzy, określić sprawę lub sprawy sporne oraz podawać warunki zwracania się do trybunału.

Ten traktat specjalny winien być w każdym wypadku zawarty ze strony Polski przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z polskiem prawem konstytucyjnem, a ze strony Stanów Zjednoczonych Ameryki przez Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki za radą i zgodą ich Senatu.

Artykuł  II.

Nie można powoływać się na postanowienie niniejszego traktatu względem jakichkolwiek sporów, których istota

a)
wchodziłaby w zakres wewnętrznej jurysdykcji jednej z Wysokich Stron Umawiających się,
b)
dotyczyłaby interesów państw trzecich,
c)
zależałaby od lub związana była z utrzymaniem tradycyjnego stanowiska Stanów Zjednoczonych w stosunku do spraw amerykańskich, pospolicie określanego, jako doktryna Monroego,
d)
zależałaby od lub związana była z zachowaniem przez Polskę zobowiązań zgodnie z przepisami Paktu Ligi Narodów.
Artykuł  III.

Traktat niniejszy będzie ratyfikowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z polskiem prawem konstytucyjnym i przez Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki za radą i zgodą ich Senatu.

Ratyfikacje będą wymienione w Warszawie możliwie jak najprędzej i traktat wejdzie w życie trzydziestego dnia po dacie wymiany ratyfikacyj.

Będzie on później pozostawał bez przerwy w mocy, chyba że i dopóki jedna z Wysokich Stron Umawiających się nie spowoduje jego wygaśnięcia za rocznem pisemnem wypowiedzeniem, skierowanem do drugiej.

NA DOWÓD CZEGO odnośni Pełnomocnicy podpisali niniejszy Traktat w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, każdy w tekstach polskim i angielskim, które oba mają jednakową moc prawną, i wycisnęli na nich swe pieczęcie.

Sporządzono w Waszyngtonie dnia 16-go sierpnia, roku Pańskiego tysiąc dziewięćset dwadzieścia osiem.

Zaznajomiwszy się z powyższym Traktatem, uznaliśmy go i uznajemy za słuszny zarówno w całości jak i każde z zawartych w nim postanowień; oświadczamy że jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 23 grudnia 1929 r.

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1930.4.29

Rodzaj: Umowa międzynarodowa
Tytuł: USA-Polska. Traktat Arbitrażowy. Waszyngton.1928.08.16.
Data aktu: 16/08/1928
Data ogłoszenia: 29/01/1930
Data wejścia w życie: 04/02/1930