Organizacja i zakres działania władz administracji ogólnej na obszarze miasta stołecznego Warszawy.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 5 lipca 1928 r.
o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej na obszarze miasta stołecznego Warszawy.

Na podstawie art. 85 do 89 i 126 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz. U. R. P. Nr. 11, poz. 86) zarządza się co następuje:
§  1.
Miasto stołeczne Warszawa stanowi odrębną jednostkę administracyjną dla celów administracji ogólnej.
§  2.
Na czele administracji ogólnej w m. stoł. Warszawie stoi Komisarz Rządu, mianowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów, przedstawiony jej przez Ministra Spraw Wewnętrznych.
§  3.
Komisarz Rządu pod względem osobowym podlega Ministrowi Spraw Wewnętrznych, pod względem służbowym zaś, zależnie od rodzaju spraw, wchodzących w zakres jego działania, poszczególnym ministrom właściwym dla danego działu administracji.
§  4.
Komisarz Rządu jest na obszarze m. st. Warszawy:
1)
przedstawicielem Rządu, sprawującym z tego tytułu funkcje, określone w obowiązujących przepisach lub specjalnie zlecone przez Rząd;
2)
szefem administracji ogólnej w zakresie, określonym przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz. U. R. P. Nr. 11, poz. 86).
§  5.
Jako przedstawiciel Rządu, Komisarz Rządu ma obowiązek i prawo:
1)
wyłącznego reprezentowania Rządu przy uroczystych wystąpieniach;
2)
uzgadniania działalności całej administracji państwowej na obszarze m. st. Warszawy w myśl zasadniczej linji działalności Rządu;
3)
ogólnego nadzoru nad sprawami osobowemi funkcjonarjuszów państwowych ze stanowiska interesów Państwa oraz wymogów bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego;
4)
uzgadniania działalności administracji cywilnej, jako też interesów gospodarczych podległego mu okręgu administracyjnego z potrzebami obrony Państwa.

W powyższym zakresie do Komisarza Rządu mają zastosowanie przepisy art. 10 - 26 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r. z tem, iż odnośne uprawnienia Komisarza Rządu, z wyjątkiem wymienionych w punkcie 1 art. 20 powyższego rozporządzenia, nie odnoszą się do władz i organów centralnych oraz ich funkcjonarjuszów.

Wyłączne prawo reprezentowania Rządu przy uroczystych wystąpieniach na obszarze m. stoł. Warszawy nie dotyczy wypadków, w których Rząd reprezentowany jest przez swoich członków lub osoby, specjalnie przez Rząd do tego upoważnione.

§  6. 1
Dla celów administracji ogólnej obszar m. st. Warszawy dzieli się na cztery powiaty grodzkie, a mianowicie;
1)
Śródmiejsko - Warszawski,
2)
Północno - Warszawski,
3)
Południowo - Warszawski,
4)
Prasko - Warszawski.

Linją graniczną powiatu Śródmiejsko - Warszawskiego jest rzeka Wisła, jako też linja następująca: od lewego brzegu Wisły do ul. Steinkellera, ulicą Steinkellera do ulicy Bugaj, ulicą Bugaj do Celnej, ulicą Celną przez Stare Miasto do Piekarskiej, przyczem cały rynek z wyjątkiem strony Zakrzewskiego należy do powiatu Północno - Warszawskiego, ulicą Piekarską do Kapitulnej, ulicą Kapitulną do Miodowej, ulicą Miodową do placu Krasińskich, placem Krasińskich do Nowiniarskiej, przyczem strona numerów parzystych należy do powiatu Północno - Warszawskiego, ulicą Nowiniarską do Świętojerskiej, ulicą Świętojerską do Nalewek, ulicą Nalewki do Nowolipek, ulicą Nowolipki do Przejazdu, ulicą Przejazd do Leszna, ulicą Leszno do Solnej, ulicą Solną do Elektoralnej, ulicą Elektoralną do Zimnej, ulicą Zimną przez plac Żelaznej Bramy do ul. Rynkowej, ulicą Rynkową do Grzybowskiej, ulicą Grzybowską do Granicznej, ulicą Graniczną do Królewskiej, ulicą Królewską do Marszałkowskiej, ulicą Marszałkowską przez plac Zbawiciela i plac Unji Lubelskiej do Chocimskiej, ulicą Chocimską do Parkowej, ulicą Parkową do Belwederskiej, ulicą Belwederską do do Podchorążych, ulicą Podchorążych do Czerniakowskiej, ulicą Czerniakowską do stacji pomp wodociągów miejskich, a następnie w kierunku wschodnim do lewego brzegu Wisły.

Linją graniczną powiatu Północno-Warszawskiego jest granica miasta oraz rzeka Wisła, jako też następująca linja: od granicy miasta lewym brzegiem Wisły do ul. Steinkellera, ulicą Steinkellera do ulicy Bugaj, ulicą Bugaj do ulicy Celnej, ulicą Celną przez Stare Miasto do ulicy Piekarskiej, ulicą Piekarską do Kapitulnej, ulicą Kapitulną do Miodowej, ulicą Miodową do placu Krasińskich, placem Krasińskich do Nowiniarskiej, ulicą Nowiniarską do Świętojerskiej, ulicą Świętojerską do Nalewek, ulicą Nalewki do Nowolipek, ulicą Nowolipki do Przejazd, ulicą Przejazd do Leszna, ulicą Leszno do Solnej, ulicą Solną do Elektoralnej, ulicą Elektoralną do Zimnej, ulicą Zimną przez plac Żelaznej Bramy do Rynkowej, ulicą Rynkową do Grzybowskiej, ulicą Grzybowską do Karolkowej, ulicą Karolkową do Dworskiej, ulicą Dworską do Brylowskiej, ulicą Brylowską do Prądzyńskiego, ulicą Prądzyńskiego do Kolejowej, ulicą Kolejową do toru kolejowego i torem kolejowym do granic miasta.

Linję graniczną powiatu Południowo-Warszawskiego stanowi granica miasta, lewy brzeg Wisły, a ponadto linja następująca: lewym brzegiem rzeki Wisły do południowej granicy powiatu Śródmiejsko-Warszawskiego, granicą tą do stacji pomp wodociągów miejskich, stamtąd do ulicy Czerniakowskiej, ulicą Czerniakowską do Podchorążych, ulicą Podchorążych do Belwederskiej, ulicą Belwederską do Parkowej, ulicą Parkową do Chocimskiej, ulicą Chocimską do placu Unji Lubelskiej, od placu Unji Lubelskiej ulicą Marszałkowską do Królewskiej, ulicą Królewską do Granicznej, ulicą Graniczną do Grzybowskiej, ulicą Grzybowską do Karolkowej, ulicą Karolkową do Dworskiej, ulicą Dworską do Brylowskiej, ulicą Brylowską do Prądzyńskiego, ulicą Prądzyńskiego do Kolejowej, ulicą Kolejową do toru kolejowego i torem do granic miasta.

Linję graniczną powiatu Prasko - Warszawskiego stanowi granica miasta oraz rzeka Wisła.

Za linje graniczne należy uważać:

1)
linję biegnącą wzdłuż granicy miasta, o ile chodzi o granice miasta;
2)
na ulicach, linję przebiegającą przez środek danej ulicy;
3)
za linję rzeki Wisły - linję biegnącą lewym brzegiem Wisły po stronie starostw grodzkich; Północnego, Śródmiejskiego i Południowego.
§  7.
Na czele powiatów grodzkich stoją starostowie grodzcy, mianowani przez Ministra Spraw Wewnętrznych.

Starostowie grodzcy podlegają pod względem osobowym w granicach przepisów, regulujących stosunki państwowej służby cywilnej, Komisarzowi Rządu względnie Ministrowi Spraw Wewnętrznych, zaś pod względem służbowym bezpośrednio Komisarzowi Rządu.

§  8.
Do zakresu działania starostów grodzkich należą na obszarze powierzonych im powiatów wszystkie sprawy administracji państwowej, o ile na mocy obowiązujących przepisów nie są zastrzeżone właściwości władz naczelnych, Komisarza Rządu i innych władz państwowych, ani nie należą do zakresu działania samorządu miejskiego m. stoł. Warszawy.
§  9.
Komisarz Rządu i starostowie grodzcy działają w granicach swej kompetencji pod osobistą odpowiedzialnością, samodzielnie i jednoosobowo, o ile przepisy prawne nie przewidują kolegialnego załatwiania spraw.

Postanowienia art. 40 - 63 i 80 - 84 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r. nie mają zastosowania do Komisarza Rządu i starostów grodzkich.

§  10.
Komisarz Rządu i starostowie grodzcy załatwiają sprawy, należące do ich kompetencji, przy pomocy Komisarjatu Rządu względnie starostw grodzkich oraz przy pomocy innych podległych im na obszarze m. stoł. Warszawy urzędów i organów.

Z chwilą wejścia w życie niniejszego rozporządzenia wszelkie państwowe władze, urzędy i organa na obszarze m. st. Warszawy, niezespolone dotąd z władzami administracji gólnej, a sprawujące funkcje w zakresie spraw, przekazanych Komisarzowi Rządu względnie starostom grodzkim, zostają włączone w skład Komisarjatu Rządu i starostw grodzkich względnie podporządkowane na ogólnych zasadach Komisarzowi Rządu i starostom grodzkim.

§  11.
W zakresie organizacji Komisarjatu Rządu i starostw grodzkich oraz trybu załatwiania spraw w tych urzędach mają zastosowanie przepisy, zawarte w art. 32 - 39 i 68 - 71 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r.

Do czasu wydania przepisów wykonawczych, o których mowa w art. 36 i 69 powyższego rozporządzenia, mają w tym względzie ponadto analogiczne zastosowanie zasady, zawarte w rozporządzeniach Rady Ministrów: z dnia 13 listopada 1919 r. (Dz. U. R. P. Nr. 90, poz. 488, 489, 490), z dnia 30 marca 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr. 39, poz. 236) i z dnia 11 lutego 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 21, poz. 225), o ile nie są sprzeczne z postanowieniami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928 r.

Zastępca Komisarza Rządu otrzymuje tytuł Wicekomisarza Rządu.

§  12.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie w 30 dni po ogłoszeniu. Równocześnie traci moc obowiązującą rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1920 r. w przedmiocie tymczasowej organizacji władzy administracyjnej I-ej instancji w miastach: Warszawie, Łodzi i Lublinie (Dz. U. R. P. Nr. 20, poz. 106), o ile odnosi się do m. stoł. Warszawy, jako też inne przepisy, sprzeczne z niniejszem rozporządzeniem.
§  13.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia porucza się Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz zainteresowanym ministrom, w porozumieniu z tym Ministrem.
1 § 6 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 marca 1931 r. (Dz.U.31.26.155) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 1931 r.

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1928.72.647

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Organizacja i zakres działania władz administracji ogólnej na obszarze miasta stołecznego Warszawy.
Data aktu: 05/07/1928
Data ogłoszenia: 24/07/1928
Data wejścia w życie: 24/08/1928