Zatwierdzenie zmian w statucie Banku Polskiego.

ROZPORZĄDZENIE
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 5 listopada 1927 r.
o zatwierdzeniu zmian w statucie Banku Polskiego.

Na podstawie art. 41 ust 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. № 78, poz. 443) postanawiam co następuje:
Art.  1.

Na podstawie art. 12 statutu Banku Polskiego [załącznik do rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 stycznia 1924 r. (Dz. U. R. P. № 8, poz. 75) w brzmieniu ustalonem w załączniku do rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 4 września 1926 r. (Dz. U. R. P. № 92, poz. 531)] zatwierdza się uchwałę Nadzwyczajnego Walnego Zebrania Akcjonarjuszów Banku Polskiego z dnia 5 listopada 1927 r. dotyczącą zmian niektórych artykułów statutu Banku Polskiego. Tekst zmienionych artykułów podaje się jako załącznik, stanowiący integralną część niniejszego rozporządzenia.

Art.  2.

Upoważnia się Ministra Skarbu do ogłoszenia statutu Banku Polskiego (Dz. U. R. P. z 1924 r. № 8, poz. 75) z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 19 grudnia 1924 r. (Dz. U. R. P. z 1925 r. № 2, poz. 15), rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 4 września 1926 r. (Dz. U. R. P. № 92, poz. 531) oraz niniejszem rozporządzeniem.

Art.  3.

Powiększenie kapitału zakładowego Banku Polskiego o 50 miljonów złotych, przewidziane w punkcie c aneksu do części II Planu Stabilizacyjnego Rządu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P. № 88, poz. 789), a zatwierdzone przez Ministra Skarbu nie podlega opłacie stemplowej.

Art.  4.

Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Ministrowi Skarbu.

Art.  5.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

Tekst zmienionych artykułów statutu Banku Polskiego.

Art. 1.

Celem utrzymania stałości pieniądza oraz regulowania obiegu pieniężnego i kredytu, zawiązuje się na podstawie niniejszego statutu spółka akcyjna pod nazwą "Bank Polski", wyposażona przez Państwo w przywilej emisji biletów bankowych i nazywana w niniejszym statucie Bank.

Art.  4.

Kapitał zakładowy Banku wynosi sto pięćdziesiąt miljonów złotych i składa się z 1.500.000 akcyj po 100 złotych.

Dalsze powiększenie kapitału zakładowego może nastąpić na mocy uchwały Walnego Zebrania Akcjonarjuszów w sposób, przewidziany w art. 12.

Art.  5.

Akcje Banku są imienne. Każdą wydaną akcję imienną wpisuje się do prowadzonej przez Bank księgi akcjonarjuszów z oznaczeniem imienia i nazwiska, miejsca zamieszkania i zawodu właściciela.

Akcje Banku winny być opatrzone numerami porządkowemi, pieczęcią Banku i podpisami: Prezesa Banku, Dyrektora i Skarbnika. Podpisy mogą być wykonane sposobem graficznym.

Na podstawie uchwały Rady Banku mogą być wydane akcje zbiorowe.

Za zgodą Prezesa Banku akcje imienne mogą być zamieniane na akcje na okaziciela w odcinkach nie wyższych nad 10 akcyj, przyczem ogólna ilość akcyj na okaziciela nie może przekraczać 15% kapitału zakładowego Banku.

Akcje na okaziciela, na życzenie ich posiadacza, mogą być za zgodą Prezesa Banku zamienione na akcje imienne.

Art.  12.

Do kompetencji Walnego Zebrania należą następujące sprawy:

a)
zatwierdzanie sprawozdań rocznych, bilansu, rachunku zysków i strat oraz projektowanego podziału zysków,
b)
wybory członków Rady Banku i Komisji Rewizyjnej, ich zastępców oraz ustalanie dla nich wynagrodzenia,
c)
wszelkie sprawy wniesione przez Radę Banku,
d)
powiększanie kapitału zakładowego,
e)
inne zmiany statutu,
f)
likwidacja Banku.

Uchwały Walnego Zebrania, dotyczące powiększenia kapitału zakładowego, wymagają zatwierdzenia przez Ministra Skarbu.

Uchwały, dotyczące innych zmian statutu oraz likwidacji w czasie trwania przywileju emisyjnego, wymagają zatwierdzenia przez władze ustawodawcze.

Art.  15.

Ogłoszenie o zwołaniu Walnego Zebrania umieszcza się wraz z porządkiem obrad w Monitorze Polskim, co najmniej na trzy tygodnie przed terminem.

W razie nadzwyczajnych wypadków Walne Zebranie może być zwołane przez Prezesa Banku drogą ogłoszenia w Monitorze Polskim, zamieszczonego na trzy dni przed terminem i powtórzonego co najmniej w pięciu pismach polskich na widocznem miejscu.

Art.  18.

Każdy akcjonarjusz, uprawniony do udziału w Walnem Zebraniu (art. 16) i do głosowania na niem (art. 17), może wykonywać swoje prawa przez pełnomocnika.

Akcjonarjusz, posiadający mniej niż 25 akcyj, może upoważnić do zastępstwa innego akcjonarjusza, przyczem każde 25 akcyj łącznie z reprezentowanemi dają prawo do jednego głosu.

Pełnomocnikiem osoby fizycznej może być tylko akcjonarjusz, uprawniony do udziału w Walnem Zebraniu, lecz nikt nie może posiadać więcej niż 500 głosów razem z własnemi.

Pełnomocnikiem osoby prawnej może być osoba, wskazana piśmiennie przy zgłaszaniu się o kartę wstępu, bez względu na to, czy jest akcjonarjuszem Banku.

Każdemu akcjonarjuszowi wolno mieć tylko jednego pełnomocnika.

Pełnomocnictwa do uczestniczenia i głosowania na Walnem Zebraniu są wolne od opłat stemplowych.

Pełnomocnictwa wystawia się w formie listu do Dyrekcji Banku Polskiego, podpisanego własnoręcznie pełnem imieniem i nazwiskiem akcjonarjusza.

Art.  19.

Pełnomocnictwa do uczestniczenia na Walnem Zebraniu winny być przedstawione w Centrali Banku w Warszawie najpóźniej na 7 dni przed terminem Zebrania dla wpisania na listę upoważnionych do głosowania i przygotowania kart wstępu z oznaczeniem ilości głosów.

Akcjonarjusze otrzymują karty wstępu na podstawie zapisów w księdze akcjonarjuszów. Wydawanie kart wstępu rozpoczyna się na 2 tygodnie przed terminem Zebrania i przerywa się na 3 dni przed Zebraniem.

W razie zwołania Walnego Zebrania w sposób, przewidziany w drugim ustępie art. 15, wydawanie kart wstępu przerywa się dopiero w przeddzień Walnego Zebrania.

Art.  26a.

Uchwałą Rady, powziętą większością co najmniej 9 członków Rady i Prezesa Banku oraz zatwierdzoną przez Ministra Skarbu, ilość członków Rady może być powiększona na okres najdłużej trzyletni o jednego, którego powołuje do swego grona Rada Banku taką samą kwalifikowaną większością.

Wybór kooptowanego przez Radę członka Rady winien być zatwierdzony przez najbliższe zwyczajne Walne Zebranie. W razie jego śmierci, ustąpienia lub niemożności pełnienia funkcyj, Rada powołuje nowego członka na czas do upływu kadencji.

Art.  34.

Rada Banku ustala, iloma i czyjemi podpisami mają być opatrzone zobowiązania, listy i wszelkie dokumenty, wystawiane przez Bank.

Spis osób, upoważnionych w oddziałach do podpisywania, ma być wywieszony na widocznem miejscu w każdym oddziale Banku.

Art.  47.

Bank będzie miał obowiązek wymiany wypuszczonych biletów bankowych na każde żądanie i w nieograniczonych ilościach na monety złote.

Moment rozpoczęcia przez Centralę Banku w Warszawie obowiązkowej wymiany biletów na złoto według ustawy monetarnej zostanie oznaczony rozporządzeniem Rady Ministrów, wydanem na wniosek Ministra Skarbu, opierający się na uchwale Rady Banku.

Do czasu wejścia w życie wymiany w myśl ustępu pierwszego niniejszego artykułu, Bank wymienia bilety bankowe podług swego wyboru:

a)
na monety złote,
b)
na sztaby złote w stosunku 5.924,44 złotych za 1 kg. czystego złota,
c)
na czeki zagraniczne w walucie wymienialnej na złoto w stosunku równi monetarnej, przyczem Bank ma prawo doliczać koszty przesyłki znaczniejszych ilości złota z Warszawy do miejsca płatności czeku.

Wymiana odbywa się tylko w Centrali Banku w Warszawie, przyczem tylko w kwotach powyżej 20.000 złotych.

Art.  51.

Obieg biletów bankowych oraz natychmiast płatne zobowiązania Banku mają być pokryte co najmniej w 40% następującemi wartościami:

a)
zapasem złota w monetach i sztabach,
b)
zapasem srebra według wartości w złocie, jednakże nie wyżej nad 5% zapasu złota,
c)
zapasem pieniędzy zagranicznych,
d)
wierzytelnościami w pierwszorzędnych bankach zagranicznych, płatnemi natychmiast lub za wypowiedzeniem nie dłuższem jak 30 dni,
e)
natychmiast płatnemi czekami i przekazami na zagraniczne pierwszorzędne banki,
f)
zapasem weksli, akceptowanych lub żyrowanych przez pierwszorzędne banki zagraniczne i płatnych w ciągu 90 dni.

Wartości, wymienione w punktach c), d), e) i f), winny opiewać na waluty zagraniczne, wymienialne na złoto.

Rada Banku oznacza, jakie waluty zagraniczne odpowiadają powyższemu warunkowi.

Przy obliczaniu pokrycia potrąca się:

a)
sumy, uzyskane z pożyczek, zabezpieczonych złotem Banku,
b)
zobowiązania Banku w walutach zagranicznych, płatne w przeciągu 90 dni.

Zapas złota w monetach i w sztabach winien wynosić co najmniej 3/4 minimalnego pokrycia, obliczonego w myśl niniejszego artykułu.

Art.  52.

Ilekroć pokrycie, obliczone w myśl art. 51, spadnie poniżej 40%, Bank płaci Skarbowi podatek od nadwyżki ponad sumę pokrytą w wysokości 40% - według następujących norm:

3%

rocznie

przy

pokryciu

poniżej

40%

6%

"

"

"

"

37%

10%

"

"

"

"

34% aż do 30%

włącznie; przy dalszym spadku pokrycia podatek 10%-wy podnosi się o 1% za każdy spadek o 1% poniżej 30%.

Obliczanie podatku odbywa się co 10 dni przy sporządzaniu dekadowych bilansów.

Jeżeli procent pokrycia spada poniżej 40%, stopa dyskontowa musi być wyższa ponad 6% przynajmniej o 1/3 część stopy podatku płaconego Skarbowi.

Art.  53.

Bilety bankowe, znajdujące się w obiegu, które nie są pokryte wartościami, wskazanemi w art. 51, muszą być pokryte:

a)
wekslami i wskazanemi w punkcie a) art. 55 innemi wartościami,
b)
zapasem polskich monet srebrnych i bilonem, który to zapas nie może jednak przekraczać 5% ogólnej sumy emisji biletów bankowych,
c)
pożyczkami zabezpieczonemi wartościami, wyszczególnionemi w art. 63,
d)
zapasem papierów procentowych, wyszczególnionych w art. 55, punkt e),
e)
długiem Skarbu Państwa na rachunku bezprocentowego kredytu, z którego Skarb korzysta do sumy nie wyższej nad 50 miljonów złotych przez cały czas trwania przywileju Banku.
Art.  55.

Do zakresu działania Banku, poza czynnościami emisyjnemi (art. 46-54), należy:

a)
dyskonto weksli, warrantów, papierów wartościowych i kuponów (art. 58 i 60),
b)
udzielanie pożyczek, zabezpieczonych wartościami, wyszczególnionemi w art. 63,
c)
kupno i sprzedaż złota i srebra,
d)
kupno i sprzedaż walut obcych oraz dewiz, utrzymywanie zagranicą rachunków oraz korzystanie z kredytów, potrzebnych do wykonywania tych czynności, przyczem Bank ma prawo oddawać w zastaw swój portfel wekslowy oraz inne wartości i redyskontować weksle krajowe lub zagraniczne,
e)
kupno i sprzedaż na rachunek własny papierów procentowych państwowych, komunalnych i hipotecznych, z tem zastrzeżeniem, że na kupno tych papierów nie może być zużytych więcej jak 10% kapitałów własnych Banku,
f)
przyjmowanie wkładów (art. 69) i otwieranie rachunków żyrowych,
g)
sprzedaż przekazów i wypłat na własne Oddziały,
h)
inkasowanie weksli i innych dokumentów,
i)
przyjmowanie depozytów na przechowanie i do administracji (art. 71),
j)
załatwianie wszelkich zleceń komisowych z dziedziny bankowej.
Art.  77.

Akcje Banku i wypłacona od nich dywidenda i superdywidenda nie podlegają do 31 grudnia 1937 r. żadnym podatkom.

Art.  78.

Bank winien ogłaszać w Monitorze Polskim:

a)
bilans i roczne zamknięcie rachunku zysków i strat najpóźniej na dwa tygodnie przed Walnem Zebraniem,
b)
skrócony bilans za każdą dekadę najdalej w 7 dni po jej upływie.

Skrócony bilans musi zawierać następujące pozycje:

A.
po stronie czynnej:
a)
kruszec: złoto i srebro według wartości w złocie (art. 51, punkt a) i b),
b)
waluty, dewizy i wierzytelności zagraniczne, zaliczone do pokrycia obiegu biletów bankowych,
c)
polskie monety srebrne i bilon (art. 53, punkt b),
d)
portfel wekslowy (art. 55, punkt a),
e)
pożyczki zabezpieczone zastawami (art. 63),
f)
zdyskontowane (art. 60) i skupione na własność papiery procentowe (art. 55, punkt e),
g)
dług Skarbu (art. 53, punkt a),
h)
nieruchomości i ruchomości,
i)
inne aktywa,
B.
po stronie biernej:
a)
kapitał zakładowy,
b)
fundusz zapasowy,
c)
obieg biletów bankowych,
d)
rachunki żyrowe i inne natychmiast płatne zobowiązania,
e)
inne pasywa.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1927.97.856

Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
Tytuł: Zatwierdzenie zmian w statucie Banku Polskiego.
Data aktu: 05/11/1927
Data ogłoszenia: 05/11/1927
Data wejścia w życie: 05/11/1927