Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. o zwolnieniu przedterminowym osób, odbywających karę pozbawienia wolności z mocy wyroków wojskowych sądów karnych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WOJSKOWYCH
z dnia 13 września 1927 r.
w sprawie wykonania rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. o zwolnieniu przedterminowem osób, odbywających karę pozbawienia wolności z mocy wyroków wojskowych sądów karnych.

Na podstawie art. 1 pkt. 4 oraz art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. o zwolnieniu przedterminowem osób, odbywających karę pozbawienia wolności z mocy wyroków wojskowych sądów karnych (Dz. U. R. P. № 50, poz. 449) zarządzam co następuje:
§  1.
Minister Spraw Wojskowych decyduje o przedterminowem zwolnieniu:
A)
oficerów, odbywających wszelkie kary pozbawienia wolności,
B)
szeregowych i innych osób, skazanych wyrokami wojskowych sądów karnych, odbywających kary:
1)
bezterminowego (dożywotniego) pozbawienia wolności, lub terminowego w wymiarze ponad lat sześć;
2)
pozbawienia wolności w wymiarze poniżej 6 lat, wyznaczonego wskutek aktów łaski, zamiast kary: śmierci, bezterminowego (dożywotniego) pozbawienia wolności, lub terminowego pozbawienia wolności ponad 6 lat;
3)
pozbawienia wolności-bez względu na jego wymiar-za przestępstwa, przewidziane:
a)
w §§ 57-60, 62, 63, 70 (o ile jest zbrodnią), 71, 72 (o ile jest zbrodnią), 73, 83, 84, 85, 86, 95, 96, 97 (także w warunkach przewidzianych w § 98), 99, 100-104, 106-110 a, 119, 123, 140 wojskowego kodeksu karnego,
b)
w art. 99-119, 122, 123, 125, 126, 128-132, 135, 222, 455 p. 8 i 457 cz. 2 kodeksu karnego z 1903 r., oraz w art. 562 i 563 tego kodeksu, jeżeli czyn popełniono przez wybuch,
c)
w §§ 58-61, 65-80, ustawy karnej z 1852 r. w art. I i II ustawy z 17 grudnia 1862 r. (Dz. u. p. austr. № 8 z roku 1863) i ustawie z 27 maja 1885 r. (Dz. u. p. austr. № 134),
d)
w §§ 81-92, 102, 105, 106, 130 i 131 kodeksu karnego z 1871 r., w ustawie o zdradzie tajemnic wojskowych z dnia 3 czerwca 1914 r. (Dz. U. Rzeszy Niemieckiej str. 195) i w ustawie o zbrodniczem i niebezpiecznem dla ogółu użyciu materjałów wybuchowych z dnia 9 czerwca 1884 r. (Dz. U. Rzeszy Niem. str. 61),
e)
w art. 94 ustawy z dnia 23 maja 1924 r. o powszechnym obowiązku służby wojskowej (Dz. U. R. P. № 61, poz. 609).

Prócz wypadków, przewidzianych wyżej, Minister Spraw Wojskowych decyduje o przedterminowem zwolnieniu, jeśli w poszczególnej sprawie to sobie zastrzegł.

§  2.
Dowódcy właściwi dla wojskowych sądów okręgowych (sądów admiralskich) decydują o przedterminowem zwolnieniu szeregowych i osób, nie należących do stanu żołnierskiego, skazanych wyrokami wojskowych sądów karnych w wypadkach, nie wymienionych w paragrafie poprzednim.

Są oni również władni wydawać decyzje w wypadkach przewidzianych § 1 niniejszego rozporządzenia, o ile Minister Spraw Wojskowych w poszczególnej sprawie do tego ich upoważni.

W wypadkach, wymienionych w ustępach poprzednich niniejszego paragrafu, właściwym jest dowódca właściwy dla tego wojskowego sądu okręgowego (sadu admiralskiego), który orzekł w pierwszej instancji, względnie w którego okręgu znajduje się sąd rejonowy (marynarski), który wydał wyrok w pierwszej instancji. Właściwy dowódca decyduje po wysłuchaniu wniosku prokuratora wojskowego.

§  3.
Do decyzji o cofnięciu zwolnienia, właściwą jest po wysłuchaniu wniosku prokuratora wojskowego, ta władza, która zarządziła zwolnienie.
§  4.
Przedterminowe zwolnienie może nastąpić na prośbę lub z urzędu, nawet bez zgody skazanego.

Prośbę może wnieść skazany, jego obrońca lub pełnomocnik, małżonek, krewni i powinowaci w linji wstępnej i zstępnej, rodzeństwo, ustawowi zastępcy (opiekunowie, kuratorowie) i wychowawcy.

Prośby innych osób mogą stanowić powód do rozważenia sprawy z urzędu.

§  5.
Prośbę można zgłosić ustnie do protokółu lub pisemnie w komendzie (zarządzie) więzienia, w którem skazany odbywa karę, u właściwego prokuratora wojskowego (§ 10 ust. 1 i § 18), lub też u przełożonej władzy skazanego według jego ostatniego przydziału służbowego.

Skazany, odbywający karę w więzieniu wojskowem, o ile jest szeregowym, może zgłosić prośbę tylko przy raporcie ustnie. Prośba o przedstawienie go w tym celu do raportu musi być uwzględniona.

Skazany, odbywający karę w więzieniu, podlegającem władzom cywilnym, może zgłosić prośbę także urzędnikowi zarządu lub nadzoru więziennego.

§  6.
Prośbę opinjuje przedewszystkiem komendant (zarząd) więzienia, w którem skazany karę odbywa. Komendant (zarząd) więzienia przeprowadza również potrzebne dochodzenia.

Do tego komendanta (zarządu) należy kierować wszystkie prośby, zgłoszone u prokuratorów wojskowych i u władz przełożonych skazanego.

§  7.
Prócz stwierdzenia, jak skazany prowadził się w więzieniu, należy zbadać osobiste stosunki skazanego, stosunek do służby wojskowej, poprzednie ukarania, o ile zaś skazany po zwolnieniu go z więzienia nie ma powrócić do czynnej służby wojskowej, to również: jego zdolność zarobkowania, sposobność do uzyskania pracy zarobkowej, lub zapewnienie warunków utrzymania w miejscowości, do której zamierza się udać, oraz inne okoliczności, uzasadniające lub uchylające obawy złego prowadzenia się zwolnionego w przyszłości i jako takie, mające wpływ na decyzję o zwolnieniu.

Co do sprawowania się skazanego w więzieniu należy dołączyć opinję zarządów więzień, w których skazany odbywał poprzednio część kary.

§  8.
Prośbę można zgłosić i przedstawić do decyzji już w ostatnich dniach piętnastu okresu, przewidzianego w art. 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. (Dz. U. R. P. № 59, poz. 369) w brzmieniu art. 1 p. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r., jeśli 2/3 kary nie przenoszą jednego roku, w innych wypadkach-już w ostatnich dniach trzydziestu tego okresu.

Jeżeli po wysłuchaniu opinji przychylnej zajdą lub wyjdą najaw okoliczności, uzasadniające zmianę opinji, komendant (zarząd) więzienia zawiadomi o tem właściwego prokuratora wojskowego. Prokurator ten, jeśli już przesłał swój wniosek władzy właściwej, skieruje do niej niezwłocznie otrzymane zawiadomienie, oświadczając, czy wniosek swój podtrzymuje.

§  9.
Jeśli prośbę zgłoszono przed terminem, przewidzianym w art. 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. (Dz. U. R. P. № 59, poz. 369) w brzmieniu art. 1 p. l rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. i w § 8 niniejszego rozporządzenia, komendant (zarząd) więzienia zawiadomi o tem proszącego, jeśli ten jednak prośby nie cofnie, przedstawi ją właściwemu prokuratorowi wojskowemu.

Prośbę zgłoszoną przed terminem, przewidzianym w art. 13 ust. ost. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. (Dz. U. R. P. № 59, poz. 369) w brzmieniu art. 1 p. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. odrzuca komendant (zarząd) więzienia. Zażalenie na taką decyzję kemendanta więzienia wojskowego jest dopuszczalne tylko wedle wojskowych przepisów o zażaleniach, na decyzje; zaś zarządu, podlegającego władzom cywilnym - tylko w trybie nadzoru służbowego.

Przepis o zachowaniu terminu, przewidzianego w art. 13 ust. ost. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. (Dz. U. R. P .№ 59, poz. 369) w brzmieniu art. 1 p. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. nie będzie miał zastosowania, o ile poprzednia prośba o przedterminowe zwolnienie została odrzucona, albo odmownie załatwiona jedynie z powodu jej przedwczesności wedle poprzednich przepisów o zwolnieniu przedterminowem (tymczasowem zwolnieniu, warunkowem zwolnieniu).

Postanowienia niniejszego paragrafu mają również zastosowanie do próśb, wniesionych przez osoby nieuprawnione, jeśli prośba nie da powodu do rozważenia sprawy z urzędu.

§  10.
Komendant (zarząd) więzienia przedstawia prośbę ze swoją opinją prokuratorowi przy wojskowym sądzie okręgowym, który wydał wyrok w pierwszej instancji, lub w którego okręgu znajduje się sąd rejonowy, który wyrok wydał.

Prokurator przy wojskowym sądzie okręgowym odrzuca prośbę jeśli jest przedwczesna, albo jeśli wniosła ją osoba nieuprawniona, a prokurator nie widzi powodu do rozważania sprawy z urzędu; decyzja nie ulega zaskarżeniu. W innych wypadkach prokurator wojskowy - po uzupełnieniu dochodzeń, jeśli uzna je za potrzebne - przedstawi sprawę ze swoim wnioskiem do decyzji właściwemu dowódcy lub przedłoży ją Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu, zależnie od właściwości, określonej w §§ 1 i 2 niniejszego rozporządzenia.

Jeśli wyrok wydał wojskowy sąd rejonowy (sąd marynarski), prokurator wojskowy może według własnego uznania zażądać opinji właściwego dowódcy dla tego sądu przed postawieniem wniosku co do zwolnienia.

Właściwy dowódca dla wojskowego sądu okręgowego (sądu admiralskiego) poweźmie według własnego uznania decyzję co do zwolnienia w sprawie, przedstawionej mu przez prokuratora wojskowego. Decyzja właściwego dowódcy nie ulega zaskarżeniu.

Jeżeli właściwy dowódca nie zgodzi się z wnioskiem prokuratora wojskowego, przedłoży niezwłocznie sprawę Ministrowi Spraw Wojskowych do rozstrzygnięcia.

§  11.
Naczelny Prokurator Wojskowy odrzuca prośbę, jeśli mu ją przedstawiono pomimo, że jest przedwczesną lub, że ją wniosła osoba nieuprawniona, a nie widzi on powodu do rozważenia sprawy z urzędu; decyzja nie ulega zaskarżeniu. W innych wypadkach Naczelny Prokurator Wojskowy przedstawi sprawę ze swym wnioskiem Ministrowi Spraw Wojskowych, który poweźmie decyzję co do zwolnienia. Decyzja Ministra Spraw Wojskowych nie ulega zaskarżeniu.
§  12.
W decyzji, odmawiającej zwolnienia, należy wymienić datę, przed którą nie wolno zgłosić ponownej prośby (art. 13 ust. ost. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. Dz. U. R. P. № 59, poz. 369 w brzmieniu art. 1 p. 4 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r.).

Odmowa prośbie skazanego, jego obrońcy lub pełnomocnika powoduje powyższy skutek co do prośby wszystkich osób. Odmowa prośbie innej osoby powoduje ten skutek co do próśb wszystkich osób, wyjąwszy prośby skazanego, jego obrońcy lub pełnomocnika.

§  13.
W decyzji, zarządzającej zwolnienie, należy z reguły nakazać zwolnionemu, aby zawiadamiał natychmiast o każdej zmianie swojego miejsca pobytu najbliższy posterunek policji państwowej (komisarjat pol. państw. w miastach) miejscowości, którą opuszcza i do której przybywa. Obowiązek ten ustaje z upływem terminu, w którym karę uważa się za odbytą. Koniec tego terminu należy zaznaczyć w decyzji.

Nakazu zawiadamiania nie wydaje się, jeżeli skazany po zwolnieniu zostaje odesłany do formacji wojskowej, a okres, po którym karę uważa się za odbytą, jest krótszy od okresu, pozostającego mu do odsłużenia czynnie w wojsku.

Nakazu zawiadamiania można nie wydawać, jeśli okres, po którym karę uważa się za odbytą, nie przekracza roku, albo po dopełnieniu obowiązku służby wojskowej nie będzie przekraczał roku, a ze względu na szczególne okoliczności niema wątpliwości, że zwolniony będzie się prowadził dobrze.

Nakaz zawiadamiania można na prośbę zwolnionego cofnąć, jeśli na wolności prowadzi się on dobrze najmniej przez dwa lata.

§  14.
Komendant (zarząd) więzienia wykonywa decyzję, zarządzającą zwolnienie, natychmiast, chyba, że zaszły lub wyszły na jaw okoliczności, któreby uzasadniały odmowę zwolnienia. Komendant (zarząd) więzienia przedstawi w tym wypadku sprawę natychmiast do ponownej decyzji.

Komendant (zarząd) więzienia, wypuszczając skazanego na wolność, powiadomi go o obowiązkach co do sprawowania się, o obowiązkach meldunkowych i skutkach ich zaniedbania, o ile został wydany nakaz zawiadamiania o miejscu pobytu, oraz zawiadomi o zwolnieniu i jego warunkach (art. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. Dz. U. R. P. № 59, poz. 369 w brzmieniu art. 1 p. 3 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r.) dowódcę formacji, do której zwolniony zostaje odesłany, lub posterunek (komisarjat) policji państwowej właściwy dla miejscowości, do której udaje się zwolniony, nie pozostający w czynnej służbie wojskowej.

§  15.
Postanowienia §§ 5-14 stosuje się odpowiednio także w wypadku, gdy z urzędu postanowiono przedstawić wniosek o przedterminowe zwolnienie.

Komendanci (zarządy) więzień są obowiązani przedstawiać takie wnioski co do skazanych, którzy czynią zadość warunkom przedterminowego zwolnienia (§ 7).

Naczelny Prokurator Wojskowy i prokuratorzy przy wojskowych sadach okręgowych mogą komendantom więzień wojskowych, podlegających ich nadzorowi penitencjarnemu wydawać w tym zakresie zlecenia w poszczególnych sprawach.

Dochodzenia celem przygotowania wniosku wolno rozpocząć już przed terminem, określonym w § 8 niniejszego rozporządzenia.

§  16.
Każdy prokurator, który dowie się o złem prowadzeniu się zwolnionego lub o niewykonywaniu przez niego obowiązku, przewidzianego punktem 2 artykułu l rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. albo o zarządzonem przez władzę wojskową lub policyjną tymczasowem przytrzymaniu przedterminowo zwolnionego - zawiadomi o tem właściwego prokuratora przy wojskowym sądzie okręgowym (§ 10 ust. 1 i § 18), który przedstawi sprawę ze swoim wnioskiem według właściwości bądź to właściwemu dowódcy do decyzji, czy zwolnienie należy cofnąć, bądź to Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu, który przedłoży sprawą do decyzji Ministrowi Spraw Wojskowych.
§  17.
Władza wojskowa lub władza bezpieczeństwa, która zarządziła tymczasowe przytrzymanie zwolnionego (art. 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 maja 1920 r. - Dz. U. R. P. № 59, poz. 369) zażąda za pośrednictwem prokuratora przy najbliższym wojskowym sądzie okręgowym decyzji co do cofnięcia zwolnienia, przytaczając podstawy cofnięcia i wskazując władzę, która zwolnienie zarządziła.

Ten prokurator wojskowy może przed skierowaniem sprawy do właściwej władzy, która zarządziła przedterminowe zwolnienie (§ 16), zarządzić wypuszczenie przytrzymanego na wolność.

Tymczasowe przytrzymanie zalicza się na poczet kary.

§  18.
Jeśli sąd wojskowy, który wydał wyrok, nie istnieje, właściwym do czynności, przewidzianych w niniejszem rozporządzeniu, jest dowódca właściwy dla tego wojskowego sądu okręgowego (sądu admiralskiego) i prokurator przy tym wojskowym sądzie okręgowym (sądzie admiralskim), który objął czynności sądu zlikwidowanego. Jeżeli zaś sąd, który wydał wyrok, nie przekazał swoich czynności żadnemu z istniejących sądów wojskowych lub niewiadomo, któremu sądowi czynności te zostały przekazane, wówczas właściwymi są dowódca właściwy i prokurator wojskowy, w których okręgu skazany ma wojskowy przydział służbowy lub przebywa.
§  19.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem jego ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1927.89.800

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Wykonanie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 czerwca 1927 r. o zwolnieniu przedterminowym osób, odbywających karę pozbawienia wolności z mocy wyroków wojskowych sądów karnych.
Data aktu: 13/09/1927
Data ogłoszenia: 15/10/1927
Data wejścia w życie: 15/10/1927