Rzesza Niemiecka-Polska. Konwencja w sprawie uregulowaniu stosunków granicznych. Poznań.1926.01.27.

KONWENCJA

polsko-niemiecka w sprawie uregulowania stosunków granicznych, podpisana w Poznaniu dnia 27 stycznia 1926 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 16 lutego 1927 r.-Dz. U. R. P. № 22, poz. 167).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia dwudziestego siódmego stycznia tysiąc dziewięćset dwudziestego szóstego roku podpisana została w Poznaniu pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rzeszy Niemieckiej Konwencja w sprawie uregulowania stosunków granicznych wraz z Protokółem Końcowym i Protokółem Dodatkowym o następującem brzmieniu dosłownem:

Konwencja polsko-niemiecka w sprawie uregulowania stosunków granicznych.

Po ukończeniu prac przez polsko-niemiecką Komisję Graniczną, powołaną na mocy ustępu 4 artykułu 87 Traktatu Pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r.,

POLSKA

z jednej strony

a

NIEMCY

z drugiej,

pragnąc uregulować stosunki graniczne związane z rozgraniczeniem, postanowiły zawrzeć Konwencję, stosując się do postanowień artykułów V, VI Protokółu Końcowego Komisji Granicznej z dnia 18 października 1924 r. Wobec tego obustronni Pełnomocnicy, a mianowicie:

ze strony Polski

p. Maciej Koczorowski

ze strony Niemiec

p. Poseł Dr. Paweł Eckardt

po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i należyte co do formy, uzgodnili następujące postanowienia:

Rozdział  I.

Ustalenie i stwierdzenie granicy państwowej.

Artykuł  1.

1. Granica Państwowa pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką została na miejscu ustalona, oznaczona i wymierzona przez Komisję Graniczną, zwołaną na mocy ustępu 4 artykułu 87 Traktatu Pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi a Niemcami, podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r. Granica ta w myśl postanowień punktu I Protokółu Dodatkowego a) do Protokółu Końcowego Komisji Granicznej z dnia 18 października 1924 r. stanowi rozgraniczenie suwerenności państwowej pomiędzy obu Państwami kontraktującemi.

2. Dokumenty, wskazujące linję graniczną, są wyszczególnione w Protokóle Końcowym, wymienionym w ustępie 1 niniejszego artykułu.

3. Wymienione w ustępie 2 dokumenty wskazują również linję graniczną na mostach i szluzach granicznych.

4. Linja graniczna ustalona i wykazana w dokumentach oznacza również rozgraniczenie suwerenności państwowej pod ziemią i w powietrzu.

Zał. 5. Protokół Końcowy, wymieniony w ustępie 1, 1-3 wraz z Protokółami Dodatkowemi a) i b) jest dołączony do niniejszej Konwencji.

Rozdział  II.

Oznaczenie, zabezpieczenie i utrzymanie granicy.

Artykuł  2.

1. Granica oznaczona jest na miejscu wspólnemi znakami granicznemi, o ile nie stanowi jej linja środkowa dróg lub o ile nie jest ona oznaczona rowami, wodami bieżącemi i innemi wodami.

2. Tam, gdzie granica państwowa oznaczona jest wspólnemi znakami granicznemi (kamieniami, słupami, kopcami i t. d.), biegnie ona w prostej linji od środka jednego znaku granicznego do środka następnego znaku granicznego. Kamienie graniczne i słupy graniczne, zaopatrzone w numery bieżące i początkowe litery nazw obu Państw, służą do oznaczenia granicy suwerenności państwowej obu Państw.

3. Przy drogach i biegach wodnych, wyszczególnionych w ustępie 1, zabezpieczono granicę państwową znakami, ustawionemi naprzemian na terytorjum jednej lub drugiej Strony. Kamienie graniczne lub słupy graniczne oznaczone są początkową literą tego z obu Państw, zawierających Konwencję, na którego terytorjum są ustawione.

Artykuł  3.

1. Drogi, o których mowa w ustępie 1 artykułu 2, uważa się w niniejszej Konwencji jako drogi graniczne w myśl postanowień III Protokółu Dodatkowego a) do Protokółu Końcowego z dnia 18 października 1924 r. Linja środkowa dróg granicznych stanowi granicę suwerenności państwowej obu Państw kontraktujących.

2. Rowy, o których mowa w ustępie 1 artykułu 2, służą tylko do oznaczenia granicy, nie zaś do odpływu wód. Określone są one w niniejszej Konwencji jako rowy graniczne. Rowy, służące równocześnie do odpływu wód, uważane są za wody bieżące w myśl następujących postanowień.

3. Wody bieżące, o których mowa w ustępie 1 artykułu 2, określa się w niniejszej Konwencji jako graniczne wody bieżące. Na granicznych żeglownych wodach bieżących granicę suwerenności państwowej tworzy środek ich głównego koryta żeglownego. Na pozostałych bieżących wodach granicznych tworzy granicę suwerenności państwowej linja środkowa biegu wody przy zwykłym jej poziomie, stosownie do postanowień punktu II wyżej wymienionego Protokółu Dodatkowego a). Za zwykły poziom wody uważa się taki poziom, który w ostatnich dziesięciu latach bywał równą ilość dni przekraczany, jak i nieosiągany.

4. Inne wody, o których mowa w ustępie 1 artykułu 2, oznacza się w tej Konwencji jako wody graniczne. Bieg linji suwerenności państwowej na tych wodach został uwidoczniony w dokumentach, wymienionych w artykule 1.

Artykuł  4.

W myśl postanowienia części II ustępie 2 Protokółu Dodatkowego a) do Protokółu Końcowego z 18 października 1924 r., linja graniczna przystosowuje się do stopniowych i naturalnych zmian bieżących wód granicznych, w razie nagłej i znacznej zmiany biegu wody, granicę suwerenności państwowej aż do zawarcia ostatecznego porozumienia Państw kontraktujących stanowi ta linja, która była linją środkową przed zmianą. Porozumienie takie zastrzega się również na wypadek zmian przebiegu linji granicznej, spowodowanych siłą wyższą albo przez roboty górnicze.

Artykuł  5.

Zabezpieczenie i utrzymanie granicy powierza się ze strony polskiej starostom, ze strony niemieckiej pruskim landratom w obrębie ich okręgów. Władze te będą się ze sobą bezpośrednio porozumiewały celem wykonania powierzonych im zadań.

Artykuł  6.

1. O ile wyszczególnione w artykule 5 zadania nie mogą być załatwione drogą wzajemnego porozumienia się właściwych władz, rozstrzygać mają Komisje Mieszane. Składają się one z trzech polskich i trzech niemieckich członków. Członkowie Komisyj oraz równa liczba ich zastępców będą mianowani przez władze centralne obu Państw kontraktujących lub przez organa przez nie do tego powołane. Obie strony Komisyj mają prawo powoływać rzeczoznawców z głosem doradczym.

2. Biorąc pod uwagę odcinki I-V i A-O, ustalone w dokumentach Komisji Granicznej, tworzy się dla prac Komisyj Mieszanych pięć odcinków, a mianowicie:

1. odcinek, odpowiadający odcinkowi granicznemu V;

2. odcinek, odpowiadający odcinkom granicznym I, II, III, IV;

3. odcinek, odpowiadający odcinkom granicznym A, B, C, D;

4. odcinek, odpowiadający odcinkom granicznym E, F, G, H, J, K;

5. odcinek, odpowiadający odcinkom granicznym L, M, N, O.

Dla każdego odcinka tworzy się osobną Komisję.

3. Komisje ustalają same swój regulamin, przewodnictwo w każdej Komisji obejmuje z roku na rok naprzemian delegat polski i niemiecki. W pierwszym roku rozstrzyga o przewodnictwie los.

4. Komisję zwołuje w miarę potrzeby przewodniczący, wyznaczając jednocześnie termin i miejsce zebrania. Każda Komisja winna zbierać się naprzemian raz na terytorjum jednego, raz na drugiego Państwa. Z obrad Komisyj spisuje się w obu językach protokóły, z których obydwa Rządy otrzymują po jednym egzemplarzu.

5. O ile w niniejszej Konwencji nie postanowiono inaczej, uchwały Komisji zapadają większością dwu trzecich głosów. Do powzięcia uchwał konieczna jest obecność wszystkich członków lub ich zastępców. Sprawa, co do której Komisja powzięła uchwałę, może być przedmiotem nowej uchwały tej samej Komisji tylko wtenczas, gdy wszyscy jej członkowie lub ich zastępcy zgodzą się na ponowne obrady.

6. Sprawy, co do których Komisja Mieszana nie dojdzie do porozumienia, mogą być skierowane na drogę dyplomatyczną.

Artykuł  7.

1. Państwa kontraktujące zobowiązują się utrzymywać granicę na całej jej długości w stanie widocznym.

2. W odległości mniejszej niż pięć metrów po obu stronach linji granicznej, wolno wznosić nowe budowle jedynie za zgodą Komisji Mieszanej, przewidzianej w artykule 6. Zgody tej nie wymaga się jednak przy wznoszeniu budowli, przeznaczonych dla urzędników lub funkcjonarjuszy, którym zlecono dozór lub utrzymanie granicy, tudzież przy stawianiu lekkich ogrodzeń. Takie budynki i ogrodzenia wolno stawiać już w odległości jednego metra od linji granicznej. Przy granicznych wodach bieżących należy tę odległość liczyć od najbliższego brzegu.

3. Tam, gdzie granica biegnie lasami lub zaroślami, należy po obu stronach linji granicznej stale oczyszczać z drzew i zarośli pas ziemi szerokości jednego metra z każdej strony.

Artykuł  8.

Państwa kontraktujące zobowiązują się chronić znaki graniczne i inne urządzenia graniczne przed usunięciem lub uszkodzeniem z niedopatrzenia lub z rozmysłu. Ochronie ich podlegają również skarpy i koryta granicznych wód bieżących oraz innych wód granicznych.

Artykuł  9.

Urzędnicy państwowi, pełniący służbę w pobliżu granicy, powinni baczyć na utrzymanie linji granicznej oraz donosić władzom, wymienionym w artykule 5, o uszkodzeniach granicy i brakach w jej oznaczeniu.

Artykuł  10.

1. Osoby urzędowe, którym zlecono utrzymanie granicy, oraz towarzyszący im robotnicy mają prawo swobodnego poruszania się na granicy i przekraczania jej, o ile wykonywanie ich czynności tego wymaga, przyczem wolno im zabierać ze sobą, bez obowiązku zgłaszania się w urzędzie celnym, potrzebne do wykonania czynności narzędzia oraz instrumenty z obowiązkiem zabrania ich zpowrotem, jak również potrzebną dzienną rację żywnościową. Wyżej wymienieni urzędnicy winni być zaopatrzeni w legitymacje, wystawione w obu językach, stwierdzające urzędowe stanowisko okaziciela oraz rodzaj zleconej mu czynności służbowej. Powyższe legitymacje, wystawione przez władze wymienione w artykule 5, winny być okazane na żądanie organów dozoru granicznego. W razie zatrudnienia robotników wystarcza, jeżeli w legitymacji kierownika prac podana jest liczba towarzyszących mu robotników. Robotnicy winni nosić na lewym rękawie białe opaski, zaopatrzone w bieżące numery. Postanowienia powyższe dotyczą również osób, którym zlecono wykonanie urzędowych pomiarów na granicy.

2. Jeżeli jedna ze Stron ma wykonywać prace konserwacyjne lub pomiarowe, przy których, w myśl postanowień niniejszej Konwencji, koniecznem jest przekraczanie granicy przez urzędników lub robotników, władze wymienione w artykule 5 winny się nawzajem o tem zawiadamiać, o ile możności na sześć dni przed rozpoczęciem robót.

3. Poza osobami, wymienionemi w ustępie 1, oraz członkami Komisji, przewidzianej w artykule 6, lub ich zastępcami, jako też poza powołanymi przez tę Komisję rzeczoznawcami, wzbroniony jest dostęp do kopców, rowów i miedz granicznych.

Artykuł  11.

1. Każde z Państw kontraktujących utrzymuje znaki graniczne, znajdujące się w całości na jego terytorjum.

2. Utrzymanie wspólnych znaków granicznych oraz odcinków granicy, leżących pomiędzy temi znakami zostaje uregulowane z zastrzeżeniem postanowień artykułów 15, 16 w sposób następujący:

Polska utrzymuje znaki graniczne, oznaczone numerami parzystemi i przyległe do nich odcinki linji granicznej w kierunku znaku, zaopatrzonego w numer wyższy, Niemcy zaś utrzymują znaki graniczne o numerach nieparzystych i przyległe do nich odcinki linji granicznej aż do sąsiedniego znaku o numerze wyższym.

Artykuł  12.

1. Brakujące lub też z właściwego miejsca przesunięte znaki graniczne winny być przywrócone drogą porozumienia pomiędzy władzami, wymienionemi w artykule 5, pod kierunkiem obustronnych urzędników mierniczych zgodnie z dokumentami granicznemi. Właściwe oznaczenie przywróconego punktu granicznego musi być wykazane w specjalnym szkicu polowym.

2. Jeżeli z przyczyn szczególnych nie można znaku granicznego pozostawić na dotychczasowem miejscu lub jeżeli w razie usunięcia znak taki nie może być przywrócony, obustronni urzędnicy mierniczy winni wybrać stosowne nowe miejsce znaku z uwzględnieniem miejscowych warunków. Pomiar nowego punktu następuje w ramach sieci poligonalnej i pomiarowej, która służyła do ustalenia granicy.

3. O ile zajdzie potrzeba uzupełnienia oznaczenia granicy przez ustawienie nowych znaków granicznych, winno to nastąpić w porozumieniu władz, wymienionych w artykule 5, i za zgodą Komisyj, przewidzianych w artykule 6.

4. Umieszczenie lub zmiana znaków, służących do rozgraniczenia własności, dozwolone jest na linji granicznej tylko za zezwoleniem władz, wymienionych w artykule 5.

Artykuł  13.

Co dziesięć lat, po raz pierwszy w roku 1935, w czasie od początku maja do końca września, po uprzedniem wzajemnem porozumieniu się władz, wymienionych w artykule 5, odbywa się w każdym obwodzie administracyjnym wspólny obchód granicy przez obustronnych państwowych urzędników mierniczych z współudziałem Komisyj, przewidzianych w artykule 6. Podczas obchodu granicy należy zarządzić albo natychmiast wykonać potrzebne roboty techniczne celem usunięcia spostrzeżonych drobnych uszkodzeń granicznych (np. umocnienie obluźnionych znaków granicznych, wstawienie nowych znaków granicznych, wykonanie przesieków na linji granicznej).

Artykuł  14.

Ze wszystkich wykonanych prac pomiarowych na granicy państwowej, jako też z uskutecznionych obchodów granicznych, winno spisywać się protokóły w dwóch egzemplarzach w obu językach. Po jednym egzemplarzu protokółu przedkłada się obustronnym właściwym władzom centralnym za pośrednictwem władz, wymienionych w artykule 5, z dołączeniem sporządzonych szkiców polowych (szkiców odręcznych).

Artykuł  15.

Roboty przy utrzymaniu rowów granicznych oraz łączących się z niemi rowów odpływowych uskutecznia się równocześnie po obu stronach granicy. Zakres robót, które mają być corocznie wykonane, ustanawiają obustronne władze, wymienione w artykule 5. Odbiór powyższych robót winien być dokonany corocznie i natychmiast po ich ukończeniu przez rzeczoznawców, mianowanych przez władze wymienione w artykule 5.

Artykuł  16.

Graniczne wody bieżące należy corocznie oczyszczać. Czyszczenie ma być zasadniczo w ten sposób wykonane, że każde z Państw kontraktujących bierze na siebie wykonanie tych robót, które są niezbędne dla odcinka wody bieżącej, znajdującej się na jego terytorjum. W razie, gdyby ze względu na warunki było to wskazane, Komisje przewidziane w artykule 6 mogą postanowić, aby czyszczenie wykonane zostało w całości przez jedno lub drugie z Państw kontraktujących.

Artykuł  17.

1. Przy czyszczeniu rowów granicznych i bieżących wód granicznych należy wydobytą ziemię wyrzucać co najmniej pół metra od górnej krawędzi brzegu i rozrzucać, albo w razie potrzeby usuwać.

2. Skarpy rowów, wód bieżących, jako też brzegi innych wód, położonych wzdłuż granicy w całości na obszarze jednego z Państw kontraktujących winny być całkowicie utrzymywane przez to Państwo i to w taki sposób, aby sąsiadujące tereny lub też przyległe groble nie były zagrożone.

3. Państwa kontraktujące będą się starały o to, by znajdujące się na ich terytorjum rowy i wody bieżące, do których następuje spływ wód z rowów granicznych i granicznych wód bieżących, były czyszczone i to w taki sposób, aby odwodnienie rowów granicznych i granicznych wód bieżących było zapewnione.

Artykuł  18.

Koszta utrzymania znaków granicznych, tudzież czyszczenia i utrzymywania rowów granicznych, bieżących wód granicznych i innych granicę oznaczających przedmiotów ponosi Strona, której przypada wykonanie robót.

Rozdział  III.

Przejścia przez granicę.

Artykuł  19.

1. Dla ogólnego ruchu winny być otwarte te przejścia przez granicę, co do których dalszego utrzymania lub otwierania nastąpiło lub nastąpi obustronne porozumienie.

2. Przejścia, o których mowa w ustępie 1, mogą być zniesione za obopólnem porozumieniem się właściwych władz obu Państw kontraktujących, o ile w drodze porozumienia inaczej nie postanowiono.

3. Czasowe zamknięcie przejść granicznych wolno jednostronnie zarządzić tylko w razie konieczności ze względów sanitarno-policyjnych lub innych. O ile nie postanowiono inaczej, władza jednego Państwa winna zawiadomić o zamknięciu ruchu właściwą władzę drugiego Państwa co najmniej na dwadzieścia cztery godziny naprzód, a z chwilą ustania przeszkody natychmiast ruch otworzyć.

4. Postanowienia powyższe nie odnoszą się do przejść kolejowych.

Artykuł  20.

W punktach, w których granica przecina drogi publiczne, należy umieścić z każdej strony specjalne znaki państwowe. O ile w miejscach tych znajdują się zapory, winny być one z nastaniem ciemności oświetlane. Pozatem przy ustawianiu i utrzymywaniu zapór granicznych należy baczyć na to, aby ruch publiczny jak najmniej był skrępowany i był zapewniony dostęp do własności, położonych po drugiej stronie granicy. Zapory graniczne należy ustawiać w odległości co najmniej jednego metra od linji granicznej.

Artykuł  21.

Należy znieść te przejścia przez granicę, których używalność nie jest zagwarantowana umową lub innem obowiązującem obie Strony postanowieniem.

Artykuł  22.

Z zastrzeżeniem zachowania przepisów celnych i policyjnych mieszkańcom obu Państw kontraktujących wolno korzystać z publicznych mostów, kładek i promów na stojących i bieżących wodach granicznych oraz brodów, przez nie wiodących, w takim zakresie, w jakim używalność ich była dozwolona w chwili podpisania niniejszej Konwencji.

Artykuł  23.

Z zastrzeżeniem innego uregulowania przez Komisje, przewidziane w artykule 6, można pobierać myto mostowe wyłącznie według jednolitej taryfy na rzecz tej Strony, która jest obowiązana most utrzymywać. O ile do utrzymywania mostu obowiązane są obie Strony, pobierać się będzie myto mostowe według taryfy, która będzie ustalona na podstawie obopólnego porozumienia, a wpływy z myt będą dzielone w stosunku do obowiązku utrzymania.

Artykuł  24.

1. Mosty, kładki i promy, wymienione w artykule 22, będą utrzymywane na podstawie odpowiednich ustaw i przepisów. Roboty przy utrzymywaniu będą wykonane przez władze, wymienione w artykule 5, we wzajemnem porozumieniu.

2. Komisje, przewidziane w artykule 6, mogą na mocy jednomyślnej uchwały uregulować w inny sposób obowiązek utrzymania mostów, kładek i promów i koszta odpowiednio rozłożyć.

Artykuł  25.

Urządzanie nowych mostów i promów, tudzież każda znaczniejsza zmiana w istniejących mostach i promach może nastąpić tylko za jednomyślną zgodą Komisyj, przewidzianych w artykule 6.

Artykuł  26.

Postanowienia artykułów 22-do 25 nie dotyczą mostów kolejowych.

Rozdział  IV.

Używalność bieżących i stojących wód granicznych jako też doprowadzenie wody i siły elektrycznej.

Artykuł  27.

Oba Państwa kontraktujące będą uważały granicę państwową na bieżących i stojących wodach granicznych jako granicę nadzoru policyjnego i granicę celną.

Artykuł  28.

1. Użytkowanie bieżących i stojących wód granicznych przez osoby do tego uprawnione na podstawie odpowiednich ustaw i przepisów sięga, o ile poniżej nie postanowiono inaczej, aż do granicy państwowej.

2. Żeglugę w granicznych wodach bieżących reguluje się według umów, przewidzianych dla takowej. W granicznych nieżeglownych wodach bieżących mieszkańcy obu Państw kontraktujących bez różnicy uprawnieni są, z uwzględnieniem uszczuplających przepisów obustronnych prawodawstw, do pływania łódkami i flisactwa na całej szerokości granicznej wody bieżącej.

3. Jeżeli mieszkańcom jednego z Państw kontraktujących przysługuje po drugiej stronie granicy rzeczowe lub osobowe prawo użytkowania na bieżących i stojących wodach granicznych, włączając w to stare koryta i części odcięte przy niskim stanie wody, wolno im zgodnie z postanowieniami odpowiednich ustaw i przepisów z prawa tego korzystać i, o ile posiadają przepustki, wymagane do przekraczania granicy, przedsiębrać tamże roboty niezbędne do wykonywania ich uprawnień.

Artykuł  29.

Na umacnianie brzegów, na roboty przy wodach bieżących i zmiany tych wód, jako też na przyłączenie rowów odwadniających i nawadniających wymagane jest przy stojących i bieżących wodach granicznych zezwolenie właściwej władzy tego Państwa, na którego terytorjum prace maja być wykonane. Władza ta zawiadomi przed udzieleniem zezwolenia odpowiednią władzę drugiej Strony. Wznoszenie nowych urządzeń, których działanie mogłoby się rozciągnąć na obszar drugiego Państwa, w szczególności przy budowie jazów, młynów wodnych lub jakichkolwiek innych urządzeń, przez które kierunek granicznej wody bieżącej mógłby być zmieniony lub któreby mogły wpłynąć na poziom jednej z bieżących lub stojących wód granicznych, lub któreby mogły utrudniać odpływ wielkich wód, dozwolone jest jedynie za poprzednią zgodą Mieszanych Komisyj, przewidzianych w artykule 6.

Artykuł  30.

Z zastrzeżeniem wzajemności każde z Państw kontraktujących wydawać będzie zarządzenia, przewidziane w ustawach w celu zachowania w czystości wody w stojących i bieżących wodach granicznych oraz zapobieżenia niebezpieczeństwu powodzi w ich obrębie. O ile pod tym względem okaże się konieczne obopólne działanie, zastrzega się porozumienie obu Państw kontraktujących.

Artykuł  31.

Odpływ wody nie może być tamowany przez urządzenia do użytkowania, umieszczone przy bieżących wodach granicznych lub na nich. Wodopoje dla bydła i gęsi należy urządzać przy gruntach przybrzeżnych w ten sposób, aby nie tamowały odpływu wody. Skarpy oraz brzegi tych bieżących wód granicznych, które podlegają przepisom o ochronie przed powodzią, muszą być wolne od drzew i krzewów.

Artykuł  32.

Oba Państwa kontraktujące, każde na swojem terytorjum, będą się starały, aby na bieżących wodach granicznych nie hamować ani funkcjonowania wspólnych urządzeń nawadniających i odwadniających, ani odpływu wody, ani doprowadzania ani odprowadzania jej dla młynów i aby odnośne urządzenia były utrzymywane w należytym porządku. Nie wolno na terytorjum drugiej Strony utrudniać czynności osobom, którym poruczono obsługę i nadzór nad wspólnemi urządzeniami nawadniającemi i odwadniającemi, o ile mają przy sobie przepustki, wymagane dla przekraczania granicy.

Artykuł  33.

Doniesienia o wezbraniu wód i stanie lodów winny być na podstawie bliższego porozumienia obustronnych właściwych władz regularnie i natychmiast wymieniane.

Artykuł  34.

Postanowienia artykułów 30-33 stosują się odpowiednio do wód bieżących, położonych w obrębie obszaru granicznego, które nie należą do granicznych wód bieżących, jednakże wpadają do bieżących wód granicznych lub wogóle płyną z obszaru jednej Strony na obszar drugiej. Właściwe władze jednej Strony nie potrzebują zawiadamiać odpowiednich władz drugiej Strony o umacnianiu brzegów, robotach i zmianach na wodach bieżących oraz o przyłączaniu rowów odwadniających i nawadniających, jeżeli roboty te nie powodują zmian w odpływie lub stanie wody na terytorjum drugiej Strony. Jako obszar graniczny jest uważany pas w obrębie czterech kilometrów od granicy.

Artykuł  35.

1. Istniejące nadziemne i podziemne przewody wody użytkowej oraz energji elektrycznej, jako też ścieków fabrycznych, biegnące z obszaru jednej Strony do obszaru drugiej Strony, mogą być używane nadal jak dotychczas bez pobierania od nich ceł i innych opłat. Narzędzia monterskie potrzebne do utrzymania wspomnianych urządzeń, mogą być wprowadzone bez cła i opłat pod warunkiem ich wywiezienia zagranicę. Tak samo mogą być wprowadzone w potrzebnych ilościach bez cła i innych opłat materjały, które będą zużyte do usunięcia uszkodzeń przy niespodziewanych przerwach w działaniu lub uszkodzeniach urządzeń.

2. Postanowienia Tytułów V - VI piątej części Konwencji Górnośląskiej z dnia 15 maja 1922 r. nie ulegają zmianie.

Rozdział  V.

Rybołówstwo na wodach granicznych.

Artykuł  36.

W sprawie uregulowania rybołówstwa na granicznych wodach bieżących i wodach granicznych zastrzega się osobne porozumienie.

Rozdział  VI.

Uwolnienie od opłat przy sprzedaży własności ziemskiej, przeciętej granicą.

Artykuł  37.

1. W razie sprzedaży przed 1 stycznia 1928 roku części gruntów, leżących po drugiej stronie granicy, a stanowiących aż do dnia 18 czerwca 1920 r. jednostkę gospodarczą z gruntami leżącemi z tej strony granicy, nie będzie się pobierało od właścicieli sprzedających części gruntów odciętych granicą od głównej posiadłości podatków obrotowych, kosztów sądowych i opłat, które należałoby pobrać od wyżej oznaczonych części gruntów na mocy aktu sprzedaży oraz rzeczowego przeniesienia własności i wniesienia ich do akt i księgi katastralnej.

2. Jako sprzedaż w rozumieniu ustępu 1 należy również uważać zamianę gruntu z zastrzeżeniem, że uwolnienie od opłat z tytułu zamiany własności nastąpi tylko wtenczas, jeżeli zachodzą także dane, przewidziane w ustępie 1.

3. W razie wątpliwości co do istnienia danych, przewidzianych dla uwolnienia od opłat, rozstrzyga ostatecznie w Polsce - Minister Skarbu, w Niemczech - Minister Skarbu Rzeszy.

Rozdział  VII.

Postanowienia ogólne i końcowe.

Artykuł  38.

O ile na mocy niniejszej Konwencji należy zwrócić koszta jednej ze Stron kontraktujących, nastąpi zapłata w walucie Państwa, otrzymującego tę zapłatę.

Artykuł  39.

Postanowienia Komisji Granicznej, ujęte w osobnym spisie i pozostające w związku z niniejszą Konwencją, uważają obie Strony za wiążące. Komisje, przewidziane w artykule 6, zajmą się ich wykonaniem, o ile wykonanie ich uznają za aktualne i potrzebne.

Artykuł  40.

Postanowienia niniejszej Konwencji nie będą stosowane, o ile poszczególne sprawy zostały albo zostaną uregulowane przez osobne umowy między obu Państwami kontraktującemi. Według powyższego w rachubę wchodzące, dotychczas zawarte umowy, oraz inne postanowienia, wymienione są w załączonem zestawieniu. (Załącznik 4).

Artykuł  41.

Niniejsza Konwencja będzie ratyfikowana, a dokumenty ratyfikacyjne będą jak najprędzej wymienione w Warszawie. Konwencja niniejsza staje się prawomocna po upływie czterech tygodni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych i obowiązuje tak długo, aż nie zostanie za obopólną zgodą zmieniona albo zniesiona.

Na dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszą Konwencję i opatrzyli ją swemi pieczęciami.

Sporządzono w Poznaniu dnia 27 stycznia 1926 r. w dwu egzemplarzach oryginalnych, w językach polskim i niemieckim, przyczem oba teksty mają równą moc obowiązującą.

ZAŁĄCZNIK  1

COMMISSION DE DÉLIMITATION DES FRONTIÉRES GERMANO-POLONAISES

grafika

ZAŁĄCZNIK  4

ZESTAWIENIE

polsko-niemieckich układów i innych postanowień, przewidzianych w artykule 40 Konwencji w sprawie uregulowania stosunków granicznych.

1. Porozumienie z dnia 18 lipca 1923 w sprawie utrzymania mostu przez rzekę Skotawę.

2. Układ z dnia 27 stycznia 1923 w sprawie wspólnej administracji wałów ochronnych w dolinie kwidzyńskiej.

3. Postanowienie Konferencji Ambasadorów z grudnia 1924 o dostępie do Wisły i o używaniu Wisły przez ludność Prus Wschodnich.

4. Umowa z dnia 6 czerwca 1921, dotycząca używania dworca w Gardei oraz dostępu do tegoż z terytorjum niemieckiego.

5. Protokół z dnia 12 lutego 1923, dotyczący utrzymania drogi granicznej Nadole-granica-Czemanowo-Kartoszyn.

6. Tymczasowe porozumienie województwa w Poznaniu i rejencji w Pile z dnia 27 września 1921 w sprawie utrzymania odcinków granicy Noteci i Głdy, stanowiących granicę, jak również o żegludze na tych odcinkach.

7. Protokół z dnia 1 czerwca 1921 w sprawie używania drogi polnej koło Saborwitz.

8. Artykuł 11 Układu z dnia 15 czerwca 1923, w sprawie górniczej i hutniczej własności fiskalnej w części Górnego Śląska, przypadającej do Polski, dotyczący prawa zamieszkania urzędników szybu Delbrücka.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY

do Konwencji polsko - niemieckiej w sprawie uregulowania stosunków granicznych z dnia 27 stycznia 1926 r.

Przy rokowaniach dotyczących podpisanej dnia dzisiejszego Konwencji polsko-niemieckiej w sprawie uregulowania stosunków granicznych obustronni Pełnomocnicy uzgodnili również następujące punkty, które mają tworzyć część Konwencji i mają być równocześnie z nią ratyfikowane.

I. Do artykułów 3, 15, 18.

Oba Państwa kontraktujące dążyć będą do tego aby wymienione w ustępie 1 artykułu 3 drogi graniczne według możności usunąć i w razie potrzeby zastąpić je innemi drogami. Na czas istnienia dróg granicznych ustanawia się dla ich użytkowania co następuje:

1. Postanowienia artykułów 15, 18 stosują się odpowiednio do dróg granicznych.

2. Prawo władzy policyjnej na drogach granicznych przysługuje obu Państwom kontraktującym aż do środka drogi. Mieszkańcy obu Stron mogą używać dróg granicznych na całej ich szerokości nawet bez posiadania tych przepustek, które zwykle wymagane są dla przekraczania granicy. Mieszkańcy ci mogą na drogach granicznych nosić przy sobie z uwolnieniem od cła i innych podobnych opłat przedmioty, podlegające opłacie celnej, lub dla której istnieją zakazy przywozu, wwozu i przewozu, o ile są w posiadaniu piśmiennego zezwolenia obustronnych urzędów celnych. Zwartym oddziałom wojskowym oraz pojedynczym uzbrojonym członkom siły zbrojnej jednego z Państw kontraktujących nie wolno używać dróg granicznych.

II. Do artykułu 19.

Istniejące przejścia przez granicę mogą tymczasowo nadal być używane aż do chwili dojścia do skutku porozumienia, przewidzianego w ustępie 1 artykułu 19. W razie gdyby jedna ze Stron kontraktujących uznała za potrzebne zamknięcie jednego z tych przejść, winna Strona ta zawiadomić o tem Stronę drugą przynajmniej na trzy miesiące naprzód.

Postanowienia artykułu 19 ustępu 3, dotyczącego czasowego zamknięcia przejść granicznych stosują się odpowiednio do istniejących przejść granicznych.

III. Do artykułu 25.

Przewidzianego w artykule 25 zezwolenia nie wymaga się od właścicieli gruntów przeciętych graniczną wodą bieżącą na urządzenie kładek i drewnianych przejazdów w miejscach, które właścicielom tym dla zagospodarowania ich gruntów zostały zagwarantowane osobną umową.

IV. Do artykułu 28 ustęp 2.

Postanowienia, wymienione w niniejszym Protokóle Końcowym pod I 2, ostatnie zdanie, stosują się odpowiednio do granicznych wód bieżących.

V. Do artykułów 16, 28, 29.

W sprawie odcinków granicznych Odry i Warty zastrzega się osobne porozumienie.

VI. Do artykułu 40 (załącznik 4 Konwencji).

Wymienione w artykule 40 (załącznik 4 Konwencji) porozumienie, tyczące używania drogi polnej około Saborwitz, winno również pozostać w użyciu po wejściu w życie niniejszej Konwencji.

Poznań, dnia 27 stycznia 1926 r.

(-) Maciej Koczorowski (-) Paul Eckardt

PROTOKÓŁ DODATKOWY

do polsko-niemieckiej Konwencji w sprawie uregulowania stosunków granicznych z dnia 27 stycznia 1926 r.

Przy podpisaniu polsko-niemieckiej Konwencji w sprawie uregulowania stosunków granicznych z dnia 27 stycznia 1926 r. stwierdzili obustronni Pełnomocnicy, że panuje jednomyślność obu Rządów co do tego, iż wspomniane w artykule 39 uchwały polsko-niemieckiej Komisji Granicznej odnoszą się do uchwał, wymienionych w załączniku. Właściwe urzędy otrzymują od obu Stron potrzebne instrukcje.

Poznań, dnia 27 stycznia 1926 r.

UCHWAŁY

powzięte przez polsko-niemiecką Komisję Graniczną, które według artykułu 39 Konwencji polsko-niemieckiej w sprawie uregulowania stosunków granicznych zostają obustronnie uznane jako obowiązujące:

Lp.	Data uchwały	Treść uchwały
1.	15.11.1920	a) W sprawie utrzymania kanału pomiędzy miejscowościami Purgałki i Wola ma być zawarty układ pomiędzy interesowanymi.
		b) Ma być spisany protokół, aby właściciela parceli 103/37 Franciszka Kasprowicza z Wansen upoważnić do wolnego przywozu swego wapna do Polski.
		c) Ma być spisany protokół przez interesowane Państwa, upoważniający mieszkańców, mających interesy w Polsce a zamieszkałych na wschód od granicy, do używania drogi z Wansen do Seeben przez młyn Szczupliny, o ile droga ta leży w pobliżu granicy.
2.	2.4.1921	a) Ma być spisany protokół, aby zagwarantować prawa właściciela jeziora Karaś (projekt odpowiedniego układu został zrobiony przez Komisję Graniczną i przedstawiony obydwom interesowanym Państwom).
		b) Ma być spisany protokół, aby zapewnić Polsce wolny dostęp do jeziora Trupel oraz utrzymywanie rowów nawadniających aż do otwartej wody jeziora tam, gdzie brzegi jeziora Trupel tworzą granicę między Polską a Niemcami.
		c) Ma być spisany protokół, aby zabezpieczyć Polsce utrzymanie rowów odpływowych, prowadzących do jeziora "Gr. Guhring".
3.	11.5.1921	Dostęp do dworca w Gardei dla mieszkańców miasta Garnsee ma być wolny tak długo, dopóki wybudowanie nowego dworca po stronie niemieckiej nie stanie się możliwe.
4.	13.3.1922 7.12.1922	Dla celów administracji portu w Korzeniowie ma być oddane Państwu Polskiemu prawo własności do trzech domostw we wsi Kurzebrack.
5.	2.9.1920	a) W obrębie gmin Wierzchucin i Reckendorf ma być dozwolone używanie bez zastrzeżeń części gruntów, odciętych przez granicę, w szczególności także jako pastwiska. Właścicielom ma być dozwolony ruch na drogach wiodących przez granicę i wzdłuż granicy do celów gospodarczych dla siebie, dla ich personelu i dla bydła. Prawo pojenia i pławienia w jeziorze Żarnowieckiem może być wykorzystane. Postanowienia Traktatu Wersalskiego o likwidacji nie mają być zastosowane do właścicieli, których grunta przypadły Polsce.
		b) W obrębie gminy Rauschendorf ma być dozwolone używanie części gruntów odciętych przez granicę bez zastrzeżeń - także jako pastwiska - a wolny ruch na drogach prowadzących przez granicę lub wzdłuż granicy ma być zapewniony dla właścicieli tych gruntów, ich personelu oraz ich bydła w celach gospodarczych. Dalej ma być wolno korzystać im z prawa kąpania, pławienia i trenowania koni i to w odległości aż do pięćdziesięciu metrów od brzegu. Dalej ma być dozwolone pranie w jeziorze oraz czerpanie wody dla potrzeb domowych i gospodarczych. Uchwały likwidacyjne zawarte w Traktacie Wersalskim nie mają być stosowane.
		c) W obrębie gmin Wielkie Konarzyny, Ciecholewy, Hohenkamp i Kupfermühle ma być dozwolone używanie części gruntów przeciętych przez granicę bez zastrzeżeń - także jako pastwiska- a wolny ruch na drogach prowadzących przez granicę, oraz wzdłuż granicy ma być zapewniony dla właścicieli tych gruntów, ich personelu oraz ich bydła dla celów gospodarczych. Kontrakty dzierżawne, zawarte przed 1 czerwca 1920 r., nie mogą być wypowiedziane przez Państwo Polskie przed upływem terminu. Umowa pomiędzy obydwoma interesowanemi Państwami ureguluje sprawę nawadniania, odwadniania i meljoracji łąk nad Brdą oraz sprawę uregulowania Brdy. Uchwały likwidacyjne Traktatu Wersalskiego nie mają być stosowane do gruntów, które do Polski przypadły.
6.	6.7.1920	Polska ma prawo dostępu do pozostałej na polskiem terytorjum szluzy, znajdującej się przy ujściu kanału Altkloster do południowego kanału Obrzańskiego.
		Niemcy mają prawo dostępu do szluzy, która przypadła Polsce przy ujściu kanału nawadniającego "Lupitz".
7.	6.7.1921	a) Część drogi, położonej po obu stronach kamienia granicznego I 054, ma być uważana jako wspólna, a używanie jej dozwolone niemieckim właścicielom.
		b) Droga pomiędzy kamieniami granicznemi I 293 - I 295 ma być traktowana jako wspólna, a używanie jej dozwolone niemieckim właścicielom.
		c) Niemiecki właściciel parceli № 207 ma mieć dostęp do swojej posiadłości między kamieniami granicznemi I 001 i I 003 przez grunt przy kamieniu granicznym I 003 i przez polską parcelę Na 206.
8.	22.7.1921	a) Polska część drogi Wildbahn-Smugen i Bogday-Wildbahn aż do zejścia się z drogą graniczną Bogday-Smugen mogą być używane przez obywateli niemieckich, uprawnionych do używalności pól, położonych nad granicą, w celach gospodarczych.
		b) Interesowani niemieccy właściciele lub uprawnieni do używalności mają prawo używania polskiej drogi nad granicą między kamieniami granicznemi K 233 - K 237.
9.	23.6.1922	Stwierdza się potrzebę przejścia przez grunty przyznane Niemcom przy źródle na południe od Proschau dla uprawnionych do używalności na polskiej stronie.
10.	19.8.1922	Osobna umowa ma być zawarta w sprawie używania pozostałej przy Niemczech części drogi przy parcelach 32, 33, 123/34 katastru Gr. Hennersdorf przez dzierżawcę po polskiej stronie.
11.	28.9.1923	a) Ma być spisany protokół, gwarantujący prawa właściciela Ballucha do koszenia trawy nad i w rowie granicznym koło Knurowa i zabezpieczający czyszczenie i utrzymywanie rowu przez właścicieli brzegów.
		b) Ma być spisany protokół, aby dozwolić dwum niemieckim właścicielom, którzy posiadają grunty po polskiej stronie, używanie mostu przez Skruptę. (Projekty odpowiednich umów zostały zrobione przez Komisję Graniczną).
12.	26.3.1923	Zapewnienie dopływu wody z Liszwarty; używanie polskiej drogi przez mieszkańców kolonji Dzielna, jako też dozorowanie i utrzymywanie przez Polskę sztolni Fryderyka. (Projekty odpowiednich umów zostały zestawione przez Komisję Graniczną).

Zaznajomiwszy się z powyższemi Konwencją i Protokółami, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nich postanowień; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dnia 14 maja 1927 r.

• Identyfikator: Dz.U.1927.54.470
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rzesza Niemiecka-Polska. Konwencja w sprawie uregulowaniu stosunków granicznych. Poznań.1926.01.27.
• Data aktu: 27/01/1926
• Data ogłoszenia: 18/06/1927
• Data wejścia w życie: 17/06/1927