W dniu 11 marca 2011 r. na skutek silnego trzęsienia ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera oraz wywołanej nim niszczącej fali tsunami doszło do awarii w japońskiej elektrowni Fukushima I (Fukushima Dai-ichi), wyposażonej w 6 bloków z reaktorami BWR (Boiling Water Reactor).Około środy (23 marca 2011 r.) nad Polskę dotarty pierwsze warstwy powietrza znad elektrowni Fukushima, zawierające niewielkie ilości radionuklidów pochodzenia sztucznego (głównie promieniotwórczego jodu I-131).
W związku z informacjami napływającymi z Japonii i własnymi ocenami sytuacji, Prezes PAA podjął decyzję o zwiększeniu częstotliwości pomiarów przez nadzorowane przez CLOR, wysokoczułe stacje wczesnego wykrywania skażeń ASS-500 pracujące w sieci wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych Prezesa PAA. Stacje te rozpoczęły pomiary w trybie o zwiększonej częstotliwości wymiany filtrów tj. co 2-4 dni od 21 marca 2011 r. (w trybie normalnej pracy filtry wymieniane są raz na 7 dni).
W rozpatrywanym okresie całego kwartału nie wykryto, poza Cs-137 pochodzącym jeszcze z awarii czarnobylskiej, innych radionuklidów pochodzenia sztucznego w produktach żywnościowych i wodzie pitnej, które badane są w sieci placówek pomiarów skażeń promieniotwórczych (stacje sanitarno-epidemiologiczne). Nie zanotowano także żadnych zmian w wartościach poziomu mocy dawki na terenie Polski.
Wyniki pomiarów uzyskane ze stacji i placówek wykonujących pomiary skażeń promieniotwórczych kształtowały się następująco:
W okresie całego kwartału:
moc dawki - 61-139 nSv/h
(nanosiwertów na godzinę)
(średnio 91,7 nSv/h)
Cs-137 w mleku - 0,1-0,9 Bq/dm3
(bekerela na dm3)
(średnio 0,5 Bq/dm3)
Wyniki pomiarów aerozoli atmosferycznych mierzonych przez system stacji wczesnego wykrywania skażeń ASS-500 podano poniżej z podziałem na dwa okresy.
Okres pierwszy od 01.01.2011 r. do 21.03.2011 r. do momentu wykrycia sztucznych izotopów promieniotwórczych w masach powietrza nadciągających nad terytorium Polski
Cs-137 w powietrzu - 0,2-10,3 µBq/m3
(mikrobekerela na m3)
(średnio 1,7 µBq/m3)
Okres drugi od 21.03.2011 r. do 01.04.2011 r. (zmieniono filtr o godz. 8 rano)
I-131 w powietrzu - 53-8301 µBq/m3
(mikrobekerela na m3)
(średnio 1280 µBq/m3)
Cs-137 w powietrzu - 2,3-753,6 µBq/m3
(mikrobekerela na m3)
(średnio 155,1 µBq/m3)
Cs-134 w powietrzu - 1,1-620,4 µBq/m3
(mikrobekerela na m3)
(średnio 136,9 µBq/m3)
Zawartość izotopu I-131 oraz izotopów Cs-137 i Cs-134 w powietrzu i w mleku stanowi podstawowy wskaźnik reprezentujący skażenie promieniotwórcze materiałów środowiskowych oraz artykułów spożywczych sztucznymi izotopami promieniotwórczymi.
Na podstawie powyższych danych stwierdza się, że narażenie osób z ogółu ludności kraju powodowane obecnymi w środowisku i w żywności sztucznymi izotopami promieniotwórczymi utrzymuje się w rozpatrywanym okresie na bardzo niskim poziomie, podobnie jak w ubiegłym kwartale.
Awaria w elektrowni jądrowej Fukushima Dai-ichi nie spowodowała w Polsce zagrożenia dla osób z ogółu ludności. Na podstawie pomiarów i obliczeń stwierdza się, że średnia wartość dawki skutecznej dla osób z ogółu ludności od sztucznych radioizotopów promieniotwórczych rejestrowanych w okresie 21-31 marca 2011 r. nie przekracza setnych części promila wartości granicznej dawki skutecznej określonej dla osób z ogółu ludności.
______1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 93, poz. 583 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 168, poz. 1323 oraz z 2010 r. Nr 107, poz. 679.
