Gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 29 maja 1989 r.
w sprawie gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.

Na podstawie art. 8 ust. 4 i art. 12 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 3 grudnia 1984 r. - Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 56, poz. 283, z 1985 r. Nr 59, poz. 296, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1987 r. Nr 33, poz. 181, z 1988 r. Nr 19, poz. 131 i Nr 41, poz. 325 oraz z 1989 r. Nr 6, poz. 32 i Nr 34, poz. 178) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Jednostka budżetowa może prowadzić działalność uboczną lub część działalności podstawowej w formie wyodrębnionego organizacyjnie i finansowo gospodarstwa pomocniczego na zasadach określonych w zarządzeniu.
2.
Gospodarstwo pomocnicze może być utworzone w celu prowadzenia działalności w zakresie produkcji i usług świadczonych na zasadzie umożliwiającej pełne pokrywanie kosztów z osiąganych dochodów własnych.
3.
Dofinansowanie działalności gospodarstwa pomocniczego w formie dotacji z budżetu jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy odrębne przepisy przewidują określone dopłaty (np. do stołówek pracowniczych).
4.
Jeżeli gospodarstwo pomocnicze świadczy usługi na rzecz jednostki budżetowej, odpłatność za te usługi może być pokrywana w formie dotacji w przypadku, gdy ta forma pozwala sprawniej i oszczędniej rozliczać należności za usługi.
§  2.
1.
Gospodarstwo pomocnicze tworzy się na podstawie decyzji:
1)
kierownika jednostki budżetowej w przypadku, gdy koszty działalności gospodarstwa pokrywane będą w pełni z dochodów własnych uzyskiwanych ze sprzedaży produkcji lub usług,
2)
właściwego ministra w zakresie podległych jednostek budżetowych budżetu centralnego lub terenowego organu administracji państwowej o właściwości ogólnej w zakresie jednostek budżetowych budżetów terenowych na wniosek kierownika jednostki budżetowej w przypadku, o którym mowa w § 1 ust. 3 i 4.
2.
Decyzje, o których mowa w ust. 1, powinny określać:
1)
nazwę i siedzibę gospodarstwa pomocniczego,
2)
nazwę i siedzibę jednostki budżetowej,
3)
przedmiot działalności wyodrębnionej z zakresu działalności jednostki budżetowej,
4)
składniki majątkowe przydzielone gospodarstwu przez jednostkę budżetową.
3.
Nowo powołanemu gospodarstwu pomocniczemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
4.
Jednostka budżetowa może utworzyć więcej niż jedno gospodarstwo pomocnicze, jeżeli uzasadniają to rozmiary oraz charakter działalności.
§  3.
1.
Gospodarstwo pomocnicze może być zlikwidowane na podstawie decyzji jednostki upoważnionej do jego powołania.
2.
Składniki majątkowe zlikwidowanego gospodarstwa pomocniczego przejmuje jednostka budżetowa.
§  4.
1.
Gospodarstwo pomocnicze posiada odrębny rachunek bankowy.
2.
Bank otwiera rachunek dla gospodarstwa pomocniczego na podstawie decyzji o utworzeniu gospodarstwa.
3.
Z rachunku gospodarstwa pomocniczego można dokonywać wypłat do wysokości sum zgromadzonych na rachunku.
4.
Decyzja o likwidacji gospodarstwa pomocniczego stanowi dla banku podstawę do zamknięcia rachunku gospodarstwa oraz przekazania środków finansowych pozostałych po dokonaniu rozliczeń likwidacyjnych na rachunek dochodów budżetu centralnego lub terenowego, z którym powiązana jest jednostka budżetowa prowadząca to gospodarstwo.
§  5.
1.
Kierownika gospodarstwa pomocniczego powołuje oraz odwołuje kierownik jednostki budżetowej.
2.
Umowy związane z działalnością gospodarstwa pomocniczego zawiera kierownik tego gospodarstwa.
3.
Jeżeli rozmiar działalności gospodarstwa pomocniczego nie uzasadnia potrzeby zatrudniania kierownika i głównego księgowego, funkcje te mogą być powierzone pracownikom jednostki budżetowej.
§  6.
1.
Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest roczny plan finansowy, obejmujący przychody, rozchody, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.
2.
Gospodarstwo pomocnicze planuje produkuję oraz sprzedaje wyroby i usługi po cenach ustalonych według ogólnie obowiązujących zasad. Sprzedaż na rzecz macierzystej jednostki budżetowej może być dokonywana według kosztów własnych.
3.
Plan finansowy gospodarstwa pomocniczego zatwierdza kierownik jednostki budżetowej, z zachowaniem kwot wpłat do budżetu, dotacji z budżetu i wynagrodzeń, o których mowa w § 7 ust. 1 i 2.
4.
Zasady i zakres opodatkowania gospodarstw pomocniczych określają ogólnie obowiązujące przepisy.
§  7.
1.
Po ustaleniu szczegółowego podziału dochodów i wydatków budżetu centralnego ministrowie ustalą planowane kwoty wpłat do budżetu, dotacji z budżetu oraz wynagrodzeń dla prowadzących gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych bezpośrednio im podległych.
2.
Po ustaleniu szczegółowego podziału dochodów i wydatków budżetu terenowego terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej ustalą kwoty wpłat do budżetu, dotacji z budżetu oraz wynagrodzeń dla jednostek prowadzących gospodarstwa pomocnicze.
3.
Jednostki budżetowe, o których mowa w ust. 1 i 2, podzielą kwoty wpłat, dotacji i wynagrodzeń między prowadzone gospodarstwa.
4.
Zasady opracowania planów finansowych gospodarstw pomocniczych oraz wzory tych planów ustalają przepisy dotyczące opracowania projektu budżetu centralnego i projektów budżetów terenowych.
5.
Rozliczenia z budżetem gospodarstwa pomocniczego są planowane w budżecie w dziale i rozdziale określonym w zarządzeniu Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji dochodów i wydatków budżetu centralnego i budżetów terenowych, właściwym dla przeważającego rodzaju działalności danego gospodarstwa.
§  8.
1.
W planach finansowych gospodarstw pomocniczych mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku lub mogą być realizowane wyższe od planowanych przychody i rozchody bez zmiany planów, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji.
2.
Zmiany planu finansowego, inne niż wymienione w ust. 1, mogą być dokonywane tylko po uprzednim wprowadzeniu w obowiązującym trybie zmian w budżecie.
3.
Zasady zwiększania wynagrodzeń regulują odrębne przepisy.
§  9.
1.
Zysk do podziału gospodarstwa pomocniczego przeznaczony jest:
1)
50% na wpłatę do budżetu, z uwzględnieniem przepisów ust. 2,
2)
50% na potrzeby własne gospodarstwa.
2.
Gospodarstwa pomocnicze tworzone przy szkołach, zespołach ekonomiczno-administracyjnych szkół, jednostkach więziennictwa, zakładach dla nieletnich, internatach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych i zakładach służby zdrowia mogą przekazywać zyski w części przeznaczonej na wpłatę do budżetu:
1)
na dochody środków specjalnych funkcjonujących w tych jednostkach budżetowych, jeżeli celem działalności tych środków specjalnych jest finansowanie poprawy warunków w wymienionych jednostkach,
2)
na zwiększenie środków obrotowych gospodarstw pomocniczych,
3)
na rachunek finansowania inwestycji z przeznaczeniem na inwestycje gospodarstwa pomocniczego.
3.
Decyzje o przeznaczeniu zysku na potrzeby własne gospodarstwa, o których mowa w ust. 1 pkt 2 oraz w ust. 2, podejmuje kierownik jednostki budżetowej.
§  10.
1. 1
Gospodarstwo pomocnicze, którego plan finansowy przewiduje wpłatę zysku do budżetu, dokonuje tej wpłaty co kwartał w wysokości wynikającej z faktycznie osiągniętego zysku, z uwzględnieniem zasad, o których mowa w § 9, a za IV kwartał - zaliczkowo w wysokości wpłaty za III kwartał. Wpłat za pierwsze trzy kwartały dokonuje się w terminie 20 dni po zakończeniu każdego kwartału, a za IV kwartał - w terminie do dnia 20 grudnia.
1a. 2
Dodatkowych wpłat wynikających z rozliczeń opartych na faktycznie osiągniętym zysku za pierwsze trzy kwartały 1990 r. należy dokonać w terminie do dnia 20 listopada 1990 r.
2.
Ostateczną roczną wpłatę z zysku do budżetu ustala się według zasady, o której mowa w § 9 ust. 1. Wpłaty tej dokonuje się w ciągu 5 dni po przyjęciu rocznego sprawozdania finansowego przez jednostkę nadrzędną.
3.
Nadpłacona kwota zaliczkowych wpłat z zysku do budżetu podlega zaliczeniu na poczet wpłat roku następnego lub zwrotowi w terminie 5 dni od złożenia wniosku o jej zwrot.
4.
Zasady i terminy wpłat ustalone w ust. 1-3 stosuje się również do dokonywania wpłat zysku na rachunek środków specjalnych.
§  11.
Dotacje budżetowe, o których mowa w § 1 ust. 3 i 4, przekazuje się gospodarstwu pomocniczemu raz na kwartał w wysokości 25% planowanej dotacji rocznej, nie więcej jednak niż uzasadnia to przebieg realizacji planu finansowego.
§  12.
Kontrolę prawidłowości rozliczeń z budżetem gospodarstw pomocniczych przeprowadzają:
1)
izby skarbowe - w zakresie gospodarstw pomocniczych budżetu centralnego,
2)
terenowe organy administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw finansowych - w zakresie gospodarstw pomocniczych budżetów terenowych.
§  13.
1.
Gospodarstwa pomocnicze nie dokonują odpisów amortyzacyjnych.
2.
Inwestycje gospodarstw pomocniczych są finansowane na zasadach dotyczących finansowania inwestycji jednostek i zakładów budżetowych, z uwzględnieniem przepisu § 9.
3.
Remonty kapitalne środków trwałych gospodarstw pomocniczych obciążają koszty działalności eksploatacyjnej tych gospodarstw.
§  14.
Gospodarstwa pomocnicze prowadzą księgowość zgodnie z typowym planem kont ustalonym dla tych gospodarstw i sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami o sprawozdawczości budżetowej.
§  15.
Przepisy dotyczące ministrów stosuje się również do kierowników urzędów centralnych.
§  16.
Traci moc zarządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 1984 r. w sprawie gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych (Monitor Polski Nr 30, poz. 205).
§  17.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 18 października 1990 r. (M.P.90.41.319) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 października 1990 r.
2 § 10 ust. 1a dodany przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 18 października 1990 r. (M.P.90.41.319) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 31 października 1990 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1989.19.127

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych.
Data aktu: 29/05/1989
Data ogłoszenia: 14/06/1989
Data wejścia w życie: 14/06/1989