Normy zużycia paliw płynnych w eksploatacji pojazdów samochodowych.

ZARZĄDZENIE

MINISTRA KOMUNIKACJI

z dnia 19 września 1975 r.

w sprawie norm zużycia paliw płynnych w eksploatacji pojazdów samochodowych.

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 dekretu z dnia 29 października 1952 r. o gospodarowaniu artykułami obrotu towarowego i zaopatrzenia (Dz. U. z 1952 r. Nr 44, poz. 301, z 1956 r. Nr 54, poz. 244 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115) i § 1 ust. 1 zarządzenia Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 14 grudnia 1956 r. w sprawie przekazania uprawnień do wydawania przepisów o gospodarowaniu pojazdami samochodowymi, częściami zamiennymi i ogumieniem do tych pojazdów oraz o normowaniu zużycia materiałów pędnych w eksploatacji i obsłudze pojazdów samochodowych (Monitor Polski z 1956 r. Nr 105, poz. 1209, z 1961 r. Nr 80, poz. 334 i z 1968 r. Nr 29, poz. 193) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Zakres stosowania zarządzenia.

§  1.

1. Przepisy zarządzenia stosuje się do pojazdów samochodowych eksploatowanych przez jednostki gospodarki uspołecznionej, zwane dalej "jednostkami".

2. Przepisów zarządzenia nie stosuje się do pojazdów samochodowych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej i Ministrowi Spraw Wewnętrznych, z wyjątkiem pojazdów należących do przedsiębiorstw podległych tym ministrom.

§ 2. Przepisy zarządzenia dotyczą:

1) wszystkich rodzajów pojazdów samochodowych z silnikami napędzanymi paliwem płynnym, używanych w transporcie drogowym, oraz samochodów specjalnych z takimi silnikami, zwanych dalej "pojazdami" - z wyjątkiem pojazdów używanych do odśnieżania dróg, akcji ratunkowych i zwalczania klęsk żywiołowych,

2) paliw płynnych do silników wymienionych w pkt 1 o zapłonie iskrowym i o zapłonie samoczynnym, zwanych dalej "paliwami".

Rozdział  2

Ogólne zasady ustalania norm zużycia paliw.

§ 3. W eksploatacji pojazdów samochodowych stosuje się normy zużycia paliw, zwane dalej "normami". Ustala się normy podstawowe, stanowiące załącznik do zarządzenia.

§  4.

1. 1 Kierownik jednostki ustala na podstawie norm podstawowych normy maksymalnego zużycia paliwa w określonych warunkach eksploatacji pojazdu, jako normy zakładowe lub jako normy wyjątkowe, w zaokrągleniu do 0,1 litra.

2. Norma zakładowa lub wyjątkowa może być stosowana tylko w warunkach eksploatacji, dla których została ustalona.

§  5.

1. Normy zakładowe lub wyjątkowe stanowią podstawę do obliczania oszczędności paliwa lub przekroczenia normy (przepału).

2. Rodzaje paliw dla poszczególnych marek i typów pojazdów należy stosować według instrukcji fabrycznych, a w razie ich braku - rodzaje paliw należy uzgodnić z Centralą Produktów Naftowych.

Rozdział  3

Zasady ustalania norm zakładowych i wyjątkowych.

§  6.

1. 2 Normę zakładową lub wyjątkową ustala się na podstawie badania zużycia paliwa, które przeprowadza komisja powołana przez kierownika jednostki. W skład komisji wchodzi między innymi mający odpowiednie kwalifikacje pracownik jednostki albo rzeczoznawca Polskiego Związku Motorowego.

2. Norma zakładowa nie może być wyższa od normy podstawowej.

3. Jednostka może stosować normy zakładowe lub wyjątkowe ustalone z zachowaniem przepisów ust. 1 i 2 w tej samej lub innej jednostce dla pojazdu tego samego typu i eksploatowanego w zbliżonych warunkach.

§  7.

1. 3 Badanie zużycia paliwa przeprowadza się według zasad określonych w obowiązujących normach dotyczących pomiaru kontrolnego zużycia paliwa, z tym że:

1) pojazd (silnik) powinien być dotarty,

2) wyznaczony do badania odcinek drogi powinien być zbliżony do warunków drogowych, w których norma będzie miała lub ma zastosowanie,

3) do wyników pomiaru wlicza się paliwo zużyte na rozgrzanie silnika.

2. Badanie zużycia paliwa przeprowadza się również w razie zgłoszenia przez kierowcę przekroczenia normy (przepału).

§  8.

1. Jeżeli norma zakładowa okaże się niewystarczająca, można ustalić normę wyjątkową w razie:

1) konieczności używania pojazdu ciężarowego, specjalnego lub ciągnika na krótkich odcinkach drogi nie przekraczających 1.000 m między kolejnymi punktami zatrzymania pojazdu (w razie zwózki, rozwózki itp.),

2) konieczności ciągłego używania niższych biegów w czasie jazdy po drogach grząskich, gruntowych nie ulepszonych, błotnistych lub po wykopach albo po drogach górskich o stromych wzniesieniach przekraczających 5%,

3) używania pojazdu do wywozu drewna z lasu,

4) używania motocykla z wózkiem bocznym lub z przyczepą.

2. Norma wyjątkowa może być wyższa niż norma podstawowa w granicach do 40%, a dla samochodów samowyładowczych - do 60%.

3. 4 (skreślony).

§ 9. Jeżeli pojazd ciągnie przyczepę, to na każdą tonę dopuszczalnego ciężaru całkowitego takiej przyczepy można stosować dodatek do normy zakładowej w granicach do 4,5% dla pojazdu z silnikiem o zapłonie iskrowym, a w granicach do 2,5% dla pojazdu z silnikiem o zapłonie samoczynnym, w zależności od stopnia wykorzystania ładowności przyczepy; przepis ten nie ma zastosowania, w razie gdy pojazd ciągnie naczepę.

§  10.

1. Przepisów § 6-9 nie stosuje się do:

1) pojazdów specjalnych i ciężarowych specjalizowanych (z wyjątkiem samochodów samowyładowczych), w których nie jest możliwe wyraźne odgraniczenie ilości paliwa zużywanego na jazdę od ilości paliwa zużywanego do napędu urządzeń wmontowanych na stałe, zarówno w czasie jazdy, jak i w czasie postoju (np. dźwigi, sprężarki, pompy, zamiatarki, polewarko-zmywarki, pługi odśnieżne, samochody asenizacyjne, samochody do bezpylnego przewozu nieczystości),

2) ciągników rolniczych wyposażonych w liczniki motogodzin i nie mających drogomierzy, (liczników kilometrów),

3) pojazdów w czasie używania ich do szkolenia kierowców lub kandydatów na kierowców.

2. 5 Normy dla pojazdów wymienionych w ust. 1 ustala kierownik jednostki jako normy zakładowe, uwzględniając rodzaj wmontowanego urządzenia oraz rodzaj i zakres wykonywanej pracy.

§ 11. Jeżeli w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca) warunki atmosferyczne powodują zwiększenie zużycia paliwa w stosunku do zużycia występującego w okresie letnim, kierownik jednostki, w zależności od warunków atmosferycznych, może uznać przekroczenie normy zakładowej lub wyjątkowej za usprawiedliwione w granicach do 10% normy.

§ 12. 6 W razie wykonywania określonej pracy przewozowej w warunkach powodujących zużycie paliwa przekraczające normę zakładową lub wyjątkową - kierownik jednostki, może takie zużycie paliwa uznać za usprawiedliwione.

§ 13. Pojazd przekraczający normę zakładową lub wyjątkową z powodu niesprawności technicznej powinien być wycofany z eksploatacji i przywrócony do stanu technicznego zapewniającego zużycie paliwa w granicach ustalonych norm.

Rozdział  4

Wskaźniki zużycia olejów i smarów.

§ 14. 7  

1. Całkowite dopuszczalne zużycie oleju silnikowego, potrzebnego zarówno do bieżącego uzupełnienia ubytku w silniku, jak i na okresowe wymiany oleju, nie powinno przekraczać objętościowo:

1) 1,5% zużycia paliwa dla silników o zapłonie iskrowym,

2) 2,5% zużycia paliwa dla silników o zapłonie samoczynnym.

2. Zużycie oleju przekładniowego nie powinno przekraczać objętościowo 0,4% zużycia paliwa w razie eksploatacji pojazdów z silnikami o zapłonie iskrowym i 0,8% zużycia paliwa w razie eksploatacji pojazdów z silnikami o zapłonie samoczynnym.

3. Zużycie smarów stałych (w kg) nie powinno przekraczać 0,3% zużycia paliwa w razie eksploatacji pojazdów z silnikami o zapłonie iskrowym oraz 0,5% zużycia paliwa w razie eksploatacji pojazdów z silnikami o zapłonie samoczynnym, po przeliczeniu ilości zużytego paliwa z litrów na kilogramy.

4. Wskaźniki zużycia, o których mowa w ust. 1-3, dotyczą gatunków olejów i smarów stosowanych zgodnie z zaleceniami wytwórni pojazdów.

§  15.

1. Ustala się wskaźnik zwrotu zużytego oleju silnikowego w wysokości co najmniej 25% w stosunku do ilości nabywanego oleju silnikowego świeżego. Wskaźnik ten może być odpowiednio zmniejszony za zgodą Ministra Komunikacji w razie uzasadnionego znacznego wydłużenia okresów między kolejnymi wymianami oleju, przy równoczesnym obniżeniu wskaźnika zużycia oleju silnikowego.

2. W razie dokonywania wymiany oleju silnikowego w punktach sprzedaży Centrali Produktów Naftowych nabywca obowiązany jest zwrócić olej zużyty w ilości uzyskanej z opróżnienia układu olejenia.

Rozdział  5

Zasady rozliczania kierowców z pobranego paliwa.

§  16.

1. Jednostki obowiązane są wpisywać bieżąco w kartach drogowych ilość paliwa pobranego przez kierowcę, podając numer kwitu, a w razie zakupu - numer rachunku.

2. Rozliczanie kierowcy z pobranego paliwa na dany pojazd przeprowadza się raz w miesiącu.

§ 17. 8 Zabrania się eksploatowania pojazdów z niesprawnym lub nie zalegalizowanym drogomierzem. Jeżeli chodzi o drogomierz elektromechaniczny, zamiast świadectwa legalizacji dopuszcza się świadectwo sprawdzenia, wydane przez jednostkę do tego uprawnioną.

Rozdział  6

Przepisy przejściowe i końcowe.

§ 18. Traci moc zarządzenie Ministra Komunikacji z dnia 28 czerwca 1966 r. w sprawie norm zużycia paliw płynnych w eksploatacji pojazdów samochodowych (Monitor Polski z 1966 r. Nr 33, poz. 173 i z 1971 r. Nr 6, poz. 42).

§ 19. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 listopada 1975 r.

ZAŁĄCZNIK  ⁹

NORMY PODSTAWOWE ZUŻYCIA PALIW PŁYNNYCH W EKSPLOATACJI POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

TABLICA 1

Normy podstawowe zużycia paliw płynnych dla niektórych pojazdów samochodowych.

Lp.	Rodzaj, marka i typ pojazdu	Typ silnika	Norma w litrach na 100 km przebiegu pojazdu z silnikiem o zapłonie
			iskrowym	samoczynnym
1	2	3	4	5
1	Samochody osobowe:
	1) Polski Fiat 125P-1300 i FSO Polonez- 1300*)		10,0
	2) Polski Fiat 125P-1500 i FSO Polonez- 1500*)		11,0
	3) Polski Fiat 132P-1600		11,5
	4) Polski Fiat 132P-1800 i FSO Polonez- 1800		12,5
	5) Polski Fiat 132P-2000 i FSO Polonez- 2000		13,6
	6) Polski Fiat 126P		6,5
	7) FSO Warszawa (wszystkie typy)	S-21	13,0
	8) FSO Warszawa (wszystkie typy)	M-20	13,5
	9) GAZ-Wołga (wszystkie typy)	21 i 24	13,0
	10) WAZ-Niwa 2121-1600		12,7
2	Dostawcze samochody ciężarowe i pochodne:
	1) Nysa i Żuk (wszystkie typy)*)	S-21 i M-20	14,0
	2) Tarpan 233	S-21	13,0
	3) Tarpan F-233	115C.076	13,0
	4) FSM Syrena R-20 (wszystkie modele)		10,0
	5) FSM Syrena-Bosto 105B		10,5
	6) Muscel M-461 i UAZ-469 (wszystkie modele)		18,0
	7) TV (wszystkie typy)		23,0
	8) Barkas B-1000		10,9
3	Samochody ciężarowe i pochodne**):
	1) Robur LD-3000			15,2
	2) Robur LO-3000		25,7
	3) GAZ 53A i B		27,7
	4) Star 25, 25L i 25W	S-474	28,7
	5) Star 27 i 27L	S-530		19,8
	6) Star 28, 28W i 38	S-530		23,8
	7) Star 29 i 39	S-47A	31,2
	8) Star 66 i 660 M1	S-47	34,7
	9) Star C25	S-47A	31,7
	10) Star C28	S-530		28,7
	11) Star 200 i W200			24,0
	12) Star C200			26,0
	13) Star 244 i W244			27,5
	14) Star 266			28,0
	15) Jelcz 315, 325 i 325D			28,0
	16) Jelcz 3W-317			28,2
	17) Jelcz 316, 326 i 326D			33,7
	18) Jelcz 317, 317D i 327D			41,6
	19) Jelcz W-640			39,6
	20) ZIŁ 130 i 130G		39,6
	21) ZIŁ 130 W1		47,5
	22) ZIŁ-MMZ 555		39,6
	23) MAZ 500A			27,7
	24) MAZ 503A			29,2
	25) MAZ 504A			36,6
	26) KrAZ 256B			43,6
	27) KaMAZ 5320			33,0
	28) KaMAZ 5410			45,0
	29) KaMAZ 5511			33,0
	30) IFA W50L i W50L/K			23,8
	31) Avia A20			11,7
	32) Avia A30			14,9
	33) Skoda 706RT i 706RTS			26,7
	34) Skoda MTTN			37,6
	35) Tatra 138NT			41,6
	36) Tatra 138S1 i S3			38,6
	37) Tatra 148S1 i S3			41,6
	38) Tatra 148NT			44,6
	39) Steyr 1490/6 x 4			39,6
	40) Steyr 1490/6 x 6			43,6
	41) Berliet GBH12 i 260			39,6
	42) Unic-Fiat 27-64 i 27-66			39,6
4	Autobusy:
	1) San H100 A1		31,7
	2) San H100 A			23,8
	3) Jelcz 706RTO (wszystkie modele)			26,7
	4) Jelcz AP-021			32,7
	5) Jelcz-Berliet PR-100			31,7
	6) Jelcz-Berliet PR-110U			40,0
	7) Jelcz 080	359		25,0
	8) Jelcz 080	6c107		23,0
	9) Autosan	359		26,0
	10) Autosan	6c107		23,8
	11) Autosan	6cT107		25,7
	12) Ikarus 255 i 256			28,0
	13) Ikarus 260			42,0
	14) Ikarus 280			48,0
	15) Robur LD-3000			15,2
	16) Robur LO-3000		25,7
	17) Sanos S-14	2F217A		27,7
	18) Sanos S-14	SW-680		30,5
	19) TAM AS-3500			25,7
	20) Ikarus IK-4VP	SW-680		34,0
	21) Ikarus IK-160P	SW-680		39,0

*) Dla samochodów sanitarnych norma podstawowa jest wyższa o 5%.

**) Dla samochodów z nadwoziami obudowanymi (furgon) norma podstawowa jest wyższa o 5%.

TABLICA 2

Normy podstawowe zużycia paliw płynnych dla pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie iskrowym, nie wymienionych w tablicy 1.

Lp.	Rodzaj pojazdu	Norma w litrach na 100 km przebiegu
1	2	3
1	Samochody osobowe i pochodne, jeżeli dopuszczalny ciężar całkowity nie przekracza 2,5 t, z silnikiem o pojemności skokowej:
	1) do 0,7 l włącznie	7,0
	2) powyżej 0,7 l do 0,9 l włącznie	9,0
	3) powyżej 0,9 l do 1,3 l włącznie	10,0
	4) powyżej 1,3 l do 1,8 l włącznie	11,0
	5) powyżej 1,8 l do 2,1 l włącznie	12,0
	6) powyżej 2,1 l do 2,5 l włącznie	13,0
	7) powyżej 2,5 l do 2,9 l włącznie	14,0
	8) powyżej 2,9 l do 3,4 l włącznie	16,0
	9) powyżej 3,4 l do 4,0 l włącznie	18,0
	10) powyżej 4,0 l	22,0
2	Samochody ciężarowe i pochodne oraz ciągniki siodłowe z naczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym:
	1) powyżej 2,5 t do 3,5 t włącznie z silnikiem o pojemności skokowej:
	a) powyżej 1,0 l do 1,8 l włącznie	13,0
	b) powyżej 1,8 l do 2,5 l włącznie	15,0
	c) powyżej 2,5 l do 3,0 l włącznie	16,0
	d) powyżej 3,0 l	18,0
	2) powyżej 3,5 t do 5,5 t włącznie z silnikiem o pojemności skokowej:
	a) do 2,5 l włącznie	19,8
	b) powyżej 2,5 l	22,8
	3) powyżej 5,5 t do 9,0 t włącznie z silnikiem o pojemności skokowej:
	a) do 4,5 l włącznie	25,7
	b) powyżej 4,5 l	31,7
	4) powyżej 9,0 t do 11 t włącznie z silnikiem o pojemności skokowej:
	a) do 5 l włącznie	33,7
	b) powyżej 5 l	39,6
	5) powyżej 11 t	42,6
3	Autobusy o dopuszczalnym ciężarze całkowitym:
	1) do 3 t włącznie	14,0
	2) powyżej 3 t do 6 t włącznie	19,8
	3) powyżej 6 t do 8 t włącznie	25,7
	4) powyżej 8 t do 10 t włącznie	31,7
	5) powyżej 10 t	35,6
4	Motocykle (skutery):
	1) z silnikiem dwusuwowym o pojemności skokowej:
	a) do 100 cm3 włącznie	2,5
	b) powyżej 100 cm3 do 200 cm3 włącznie	3,0
	c) powyżej 200 cm3 do 250 cm3 włącznie	3,5
	d) powyżej 250 cm3	4,5
	2) z silnikiem czterosuwowym o pojemności skokowej:
	a) do 250 cm3 włącznie	3,0
	b) powyżej 250 cm3 do 350 cm3 włącznie	4,0
	c) powyżej 350 cm3	5,0

TABLICA 3

Normy podstawowe zużycia paliw płynnych dla pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie samoczynnym, nie wymienionych w tablicy 1.

Lp.	Rodzaj pojazdu	Norma w litrach na 100 km przebiegu
1	2	3
1	Samochody osobowe i pochodne, jeżeli dopuszczalny ciężar całkowity nie przekracza 2,5 t, z silnikiem o pojemności skokowej:
	1) do 1,3 l włącznie	7,0
	2) powyżej 1,3 l	10,0
2	Samochody ciężarowe i pochodne oraz ciągniki siodłowe z naczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym:
	1) do 2,5 t włącznie	10,0
	2) powyżej 2,5 t do 4 t włącznie	12,0
	3) powyżej 4 t do 6 t włącznie	14,9
	4) powyżej 6 t do 8 t włącznie	17,8
	5) powyżej 8 t do 10 t włącznie	20,8
	6) powyżej 10 t do 12 t włącznie	23,8
	7) powyżej 12 t do 15 t włącznie	26,7
	8) powyżej 15 t do 23 t włącznie	29,7
	9) powyżej 23 t do 32 t włącznie	34,7
	10) powyżej 32 t	norma zakładowa bez ograniczeń
3	Ciągniki rolnicze używane w transporcie drogowym:
	1) z silnikiem o mocy do 20 KM włącznie	10,0
	2) z silnikiem o mocy powyżej 20 KM	12,0
4	Ciągniki samochodowe (balastowe):
	1) z silnikiem o mocy do 80 KM włącznie	23,8
	2) z silnikiem o mocy powyżej 80 KM do 125 KM włącznie	31,7
	3) z silnikiem o mocy powyżej 125 KM	norma zakładowa bez ograniczeń
5	Autobusy o dopuszczalnym ciężarze całkowitym:
	1) do 3 t włącznie	11,0
	2) powyżej 3 t do 6 t włącznie	14,9
	3) powyżej 6 t do 9 t włącznie	18,8
	4) powyżej 9 t do 12 t włącznie	22,8
	5) powyżej 12 t do 16 t włącznie	25,7
	6) powyżej 16 t	31,7

Uwagi:

1) Do tablic 1, 2 i 3:

a) W razie jazd w warunkach ruchu miejskiego normy są wyższe do 10%, a dla autobusów i samochodów samowyładowczych - do 20%.

b) Jeżeli silnik pojazdu jest w okresie docierania - norma jest wyższa o 5%.

c) Jeżeli ciągnik siodłowy jedzie bez naczepy - norma jest niższa o 30%;

2) Do tablic 2 i 3: Dla pojazdów mających napęd na tylną (tylne) i przednią oś - norma jest wyższa o 15%.

1 § 4 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 29 czerwca 1977 r. (M.P.77.18.103) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 sierpnia 1977 r.

2 § 6 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

3 § 7 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

4 § 8 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

5 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

6 § 12 zmieniony przez § 1 pkt 5 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

7 § 14 zmieniony przez § 1 pkt 6 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

8 § 17 zmieniony przez § 1 pkt 7 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

9 Załącznik:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 29 czerwca 1977 r. (M.P.77.18.103) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 sierpnia 1977 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 8 zarządzenia z dnia 13 lipca 1983 r. (M.P.83.26.148) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 5 sierpnia 1983 r.

• Identyfikator: M.P.1975.30.190
• Rodzaj: Zarządzenie
• Tytuł: Normy zużycia paliw płynnych w eksploatacji pojazdów samochodowych.
• Data aktu: 19/09/1975
• Data ogłoszenia: 06/10/1975
• Data wejścia w życie: 01/11/1975