Współdziałanie zakładów leczniczych z komisjami lekarskimi do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

INSTRUKCJA
MINISTRÓW: ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ, OBRONY NARODOWEJ, SPRAW WEWNĘTRZNYCH, KOMUNIKACJI I SPRAWIEDLIWOŚCI ORAZ PREZESA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
z dnia 2 lutego 1962 r.
w sprawie współdziałania zakładów leczniczych z komisjami lekarskimi do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

W związku §§ 9, 10, 11, 12, 17, 18 i 26 rozporządzenia Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 27 listopada 1958 r. w sprawie organizacji, szczegółowych zadań, składu i trybu postępowania komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, trybu kierowania na badanie przez te komisje oraz w sprawie zasad wynagradzania członków komisji lekarskich i lekarzy działających w zakresie orzecznictwa lekarskiego (Dz. U. z 1958 r. Nr 73, poz. 367 i z 1959 r. Nr 32, poz. 189) w celu ujednolicenia zasad współdziałania służb zdrowia w zakresie orzekania o inwalidztwie – ustala się, co następuje:
§  1.
Użyte w instrukcji określenia oznaczają:
1)
"zakłady lecznicze" – zakłady lecznicze prowadzone przez resort zdrowia i opieki społecznej, obrony narodowej, spraw wewnętrznych lub komunikacji,
2)
"zakłady społeczne służby zdrowia" – następujące rodzaje zakładów leczniczych prowadzonych przez resort zdrowia i opieki społecznej:
a)
zakłady opieki zdrowotnej otwartej,
b)
zakłady leczniczo-zapobiegawcze przy zakładach pracy,
c)
szpitale,
d)
kliniki,
e)
działy kliniczne instytutów naukowych,
f)
sanatoria przeciwgruźlicze oraz dla nerwowo i psychicznie chorych,
g)
zakłady leczenia rehabilitacyjnego,
h)
sanatoria uzdrowiskowe będące ośrodkami klinicznymi akademii medycznych,
3)
"wydzielone zakłady lecznicze" – zakłady lecznicze prowadzone przez resort obrony narodowej, spraw wewnętrznych lub komunikacji,
4)
"komisja lekarska" lub "KIZ" – komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
§  2.
1.
Przeprowadzanie badań lekarskich przewidzianych w niniejszej instrukcji i wystawianie zaświadczeń w odniesieniu do osób uprawnionych do świadczeń służb zdrowia Ministerstw Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych lub Komunikacji należy do obowiązków odpowiednich wydzielonych zakładów leczniczych.
2.
Przeprowadzanie badań lekarskich i wystawianie zaświadczeń w odniesieniu do osób innych niż określone w ust. 1 należy do obowiązków zakładów społecznych służby zdrowia.
3.
Spośród zakładów określonych w ust. 1 i 2 do przeprowadzenia badania i wystawienia zaświadczenia są właściwe:
1)
zakłady opieki zdrowotnej zamkniętej – jeżeli osoby podlegające badaniu przebywają w tych zakładach, oraz
2)
zakłady opieki zdrowotnej otwartej, właściwe ze względu na miejsce zamieszkania bądź zatrudnienia osób podlegających badaniu – w pozostałych przypadkach.
§  3.
1.
Zakłady społeczne służby zdrowia przeprowadzają badania stanu zdrowia i w ich wyniku wydają zaświadczenia według wzoru stanowiącego załącznik do instrukcji:
1)
na wniosek terenowego organu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – w odniesieniu do osób:
a)
ubiegających się o zaopatrzenie rentowe z tytułu inwalidztwa,
b)
ubiegających się o podwyższenie wymiaru renty inwalidzkiej w związku z wystąpieniem okoliczności mających wpływ na wysokość renty (pogorszenie się stanu zdrowia, potrzeba stałej opieki innej osoby itp.),
c)
pobierających już zaopatrzenie rentowe, a wymagających zbadania kontrolnego,
d)
ubiegających się o ustalenie inwalidztwa dla innych celów niż uzyskanie zaopatrzenia rentowego, jeśli chodzi o osoby, które leczyły się już uprzednio i posiadają związaną z tym dokumentację lekarską,
2)
na wniosek biura gromadzkiej rady narodowej bądź właściwego do spraw wewnętrznych organu prezydium powiatowej (miejskiej w mieście stanowiącym powiat miejski, dzielnicowej w mieście wyłączonym z województwa) rady narodowej – w odniesieniu do osób ubiegających się o odroczenie służby wojskowej poborowym bądź o przedterminowe zwolnienie z wojska żołnierzy, jeżeli stwierdzenie niezdolności do pracy tych osób jest decydującym warunkiem uznania poborowego (żołnierza) za jedynego żywiciela rodziny (§ 97 ust. 2 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Obrony Narodowej z dnia 6 czerwca 1959 r. w sprawie przeprowadzania poboru i udzielania odroczeń zasadniczej służby wojskowej – Dz. U. z 1959 r. Nr 38, poz. 235 i z 1961 r. Nr 21, poz. 106).
2.
Jeżeli badania przeprowadza zakład przeciwgruźliczy, zaświadczenie o stanie zdrowia wystawia się według wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 1960 r. w sprawie niektórych orzeczeń, wniosków i wskazań poradni przeciwgruźliczych (Dz. U. Nr 22, poz. 132).
3.
Zaświadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wydaje się do rąk osób zainteresowanych w zaklejonych i ostemplowanych kopertach.
4.
Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do wydzielonych zakładów leczniczych, z wyjątkiem przypadków, gdy osoby ubiegające się o zaopatrzenie rentowe z tytułu inwalidztwa podlegają badaniu przez KIZ na wniosek organów Ministerstw Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych lub Komunikacji, po uprzednim zbadaniu przez komisje lekarskie tych organów.
5.
Organy terenowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz biura gromadzkich rad narodowych bądź właściwe do spraw wewnętrznych organy prezydiów powiatowych (miejskich, dzielnicowych) rad narodowych sporządzają wnioski, o których mowa w ust. 1, według wzoru stanowiącego załącznik do instrukcji, po sprawdzeniu uprawnień osób podlegających badaniu.
§  4.
1.
Badania stanu zdrowia, o których mowa w § 3 ust. 1, obejmują:
1)
badania bezpośrednie oraz
2)
konieczne w związku z danym przypadkiem badania pomocnicze i specjalistyczne.
2.
Jeżeli istnieje dokumentacja lekarska dotycząca badań pomocniczych lub specjalistycznych wykonanych w danym lub też w innym zakładzie, badań tych nie przeprowadza się ponownie.
§  5.
1.
Zaświadczenie, o którym mowa w § 3 ust. 1, wystawia:
1)
w zakładzie opieki zdrowotnej otwartej – lekarz leczący,
2)
w zakładzie opieki zdrowotnej zamkniętej – ordynator oddziału, w którego leczeniu chory pozostaje.
2.
O wystawieniu zaświadczenia lekarz (ust. 1) wpisuje do legitymacji ubezpieczeniowej pracowniczej danej osoby na stronie 81 adnotację: "Wydano zaświadczenie dla potrzeb KIZ", opatrując ją datą, podpisem oraz pieczątkami ze swym nazwiskiem i numerem statystycznym. Taki sam wpis powinien być zamieszczony w karcie (historii) choroby danej osoby.
§  6.
1.
Na skutek skierowania wystawionego przez KIZ zakład leczniczy jest obowiązany:
1)
przeprowadzić badania dodatkowe lub specjalistyczne u osoby badanej przez KIZ albo
2)
przeprowadzić obserwację szpitalną takiej osoby.
2.
Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, może być wystawione jedynie w takim wypadku, gdy na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej pracowniczej (strony 64–73) lub na podstawie innych dokumentów dotyczących danej osoby stwierdza się, że tego rodzaju badania nie były poprzednio przeprowadzone przez zakłady, w których osoba ta się leczyła.
3.
Wniosek o przeprowadzenie badania specjalistycznego lub obserwacji szpitalnej może być wystawiony tylko w przypadku uzasadnionym wyjątkową koniecznością.
4.
Orzeczenie lekarskie, wydane w wyniku badania lub obserwacji określonej w ust. 1, zakład leczniczy przesyła właściwemu organowi terenowemu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
§  7.
1.
Zakład leczniczy, w którym osoba badana przez KIZ jest lub była poprzednio leczona, jest obowiązany, na wniosek organu terenowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wydać dokumentację lekarską bądź jej odpisy dotyczące badań przeprowadzonych u tej osoby.
2.
Zakład opieki zdrowotnej otwartej, z wyjątkiem poradni zdrowia psychicznego, na podstawie żądania zawartego w "Wezwaniu na badanie przez KIZ" (formularz N-6), wydaje do rąk osoby zainteresowanej jej kartę choroby w zaklejonej i ostemplowanej kopercie.
3.
Zakład opieki zdrowotnej zamkniętej bądź poradnia zdrowia psychicznego, na pisemne żądanie organu terenowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, przesyła mu skrócony odpis historii bądź karty choroby, dotyczącej osoby badanej przez KIZ.
§  8.
Organy terenowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przesyłają zakładom leczniczym, w których są leczone osoby badane przez KIZ, wyciągi z orzeczeń KIZ (formularz N-1a) dotyczące tych osób oraz wyniki badań dodatkowych wykonanych przez inne zakłady lecznicze, a także zwracają po wykorzystaniu oryginały kart choroby.
§  9.
Komisja lekarska, wydając orzeczenie w sprawie inwalidztwa, jest obowiązana dokonać odpowiedniej adnotacji w legitymacji ubezpieczeniowej pracowniczej danej osoby ("Zaliczony(a) do ... grupy inwalidów" albo "Inwalidztwa nie stwierdza się"). Adnotacja powinna być opatrzona stemplem KIZ, datą wydania orzeczenia i podpisem przewodniczącego KIZ.
§  10.
1.
Jeżeli osoba wezwana przez KIZ na badanie nie może się stawić na to badanie z powodu przebywania w zakładzie opieki zdrowotnej zamkniętej lub z powodu choroby obłożnej, lekarz leczący zakładu leczniczego wykonującego opiekę nad zdrowiem tej osoby wydaje, na jej wniosek, po okazaniu wezwania (formularz N-6), zaświadczenie stwierdzające rozpoznanie choroby i przypuszczalny okres obłożności bądź przebywania w zakładzie opieki zdrowotnej zamkniętej.
2.
Niedopuszczalne jest czasowe zwalnianie chorego z zakładu opieki zdrowotnej zamkniętej w celu stawienia się przed KIZ.
§  11.
1.
Zakłady lecznicze nie wydają dla potrzeb KIZ innych zaświadczeń i dokumentacji niż określone w paragrafach poprzedzających.
2.
Dokumentacja, wydawana przez zakłady lecznicze dla potrzeb KIZ, powinna być należycie skompletowana.
3.
Wyciągi z orzeczeń KIZ i wyniki badań, przekazywane przez terenowe organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, powinny być dołączane do właściwych kart (historii) choroby.
§  12.
1.
Zakład leczniczy, na wniosek terenowego organu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jest obowiązany delegować lekarza w celu przeprowadzenia badania w miejscu zamieszkania osoby podlegającej badaniu przez KIZ, jeżeli:
1)
osoba ta nie może stawić się przed KIZ z przyczyn określonych w § 10 ust. 1 oraz
2)
KIZ nie może się udać do miejsca zamieszkania tej osoby ze względu na znaczną odległość, trudności komunikacyjne lub z innych ważnych przyczyn.
2.
Wraz z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, terenowy organ Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest obowiązany przesłać akta sprawy oraz formularze do wpisania wyników badania.
3.
Jeżeli lekarz przeprowadził badanie, o którym mowa w ust. 1, poza godzinami swego zatrudnienia w zakładzie leczniczym, terenowy oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wypłaca lekarzowi wynagrodzenie za badanie wraz ze zwrotem kosztów przejazdu i diet – według stawek przewidzianych dla lekarzy KIZ.
§  13.
Badania przewidziane w niniejszej instrukcji zakłady lecznicze przeprowadzają:
1)
bezpłatnie – w odniesieniu do osób uprawnionych do bezpłatnych świadczeń leczniczych,
2)
za opłatą przewidzianą w myśl obowiązujących przepisów – w pozostałych przypadkach.
§  14.
1.
Wszelkie dokumenty lekarskie związane z orzekaniem o inwalidztwie należy przechowywać i przekazywać w sposób zabezpieczający tajemnicę lekarską.
2.
Dokumenty, o których mowa w ust. 1, a w szczególności zaświadczenia lekarskie, odpisy kart (historii) choroby, wyciągi z orzeczeń KIZ dla zakładów leczniczych oraz dla celów szkolenia i zatrudnienia, powinny być opatrzone nadrukiem lub odciskiem stempla o treści: "Poufne – Ujawnienie danych o stanie zdrowia podlega karze przewidzianej w art. 254 k.k. i art. 281 ustawy o ubezpieczeniu społecznym".
§  15.
1.
Przy przeprowadzaniu badań lekarskich osób odbywających karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanych oraz wydawaniu zaświadczeń lekarskich dotyczących tych osób stosuje się postanowienia niniejszej instrukcji ze zmianami przewidzianymi w ust. 2–6.
2.
Do przeprowadzenia badania i wydania zaświadczenia jest właściwy zakład leczniczy zorganizowany przy zakładzie karnym, w którym dana osoba przebywa.
3.
Jeżeli zakład leczniczy, o którym mowa w ust. 2, wskutek braku potrzebnych urządzeń nie może przeprowadzić badania, administracja zakładu karnego zawiadamia o tym organ, który wystąpił z wnioskiem. Jeżeli organ ten uzna, że badanie jest niezbędne, przeprowadza je zakład leczniczy zorganizowany przy innym zakładzie karnym albo zakład społeczny służby zdrowia w czasie i miejscu uzgodnionym z administracją zakładu karnego.
4.
Osoba tymczasowo aresztowana może być poddana badaniu lekarskiemu poza zakładem karnym, w którym przebywa, jedynie za zgodą właściwego prokuratora lub sądu.
5.
Zaświadczenie lekarskie dotyczące osoby przebywającej w zakładzie karnym przekazuje się bezpośrednio organowi, który wystąpił z wnioskiem.
6.
Osoby przebywające w zakładzie karnym mogą być poddane badaniu lekarskiemu przez KIZ lub lekarza delegowanego przez zakład leczniczy (§ 12 ust. 1) po uprzednim wyrażeniu zgody na termin i miejsce badania:
1)
przez administrację zakładu karnego – jeśli chodzi o osoby odbywające karę pozbawienia wolności, oraz
2)
przez właściwego prokuratora lub sąd – jeśli chodzi o osoby tymczasowo aresztowane.
§  16.
Tracą moc:
1)
instrukcja Ministrów Zdrowia oraz Pracy i Opieki Społecznej z dnia 17 maja 1955 r. w sprawie współdziałania zakładów społecznych służby zdrowia z komisjami lekarskimi do spraw inwalidztwa i zatrudnienia (KIZ) (Dz. Urz. Min. Zdr. Nr 10, poz. 57) oraz
2)
instrukcja nr 79/51 Ministra Zdrowia z dnia 31 sierpnia 1951 r. w sprawie przeprowadzania badań i wydawania zaświadczeń lekarskich osobom ubiegającym się o przeszkolenie na kursach bądź w szkołach dla inwalidów lub o pracę w inwalidzkich spółdzielniach pracy (Dz. Urz. Min. Zdr. z 1951 r. Nr 18, poz. 192 i z 1952 r. Nr 21, poz. 207).
§  17.
Instrukcja wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK 

ZAŚWIADCZENIE O STANIE ZDROWIA

dla celów ustalenia inwalidztwa

grafika

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1962.33.160

Rodzaj: Instrukcja
Tytuł: Współdziałanie zakładów leczniczych z komisjami lekarskimi do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Data aktu: 02/02/1962
Data ogłoszenia: 13/04/1962
Data wejścia w życie: 13/04/1962