Zasady ustalania i tryb zatwierdzania zasobów wód podziemnych.

ZARZĄDZENIE

PREZESA CENTRALNEGO URZĘDU GEOLOGII

z dnia 12 sierpnia 1960 r.

w sprawie zasad ustalania i trybu zatwierdzania zasobów wód podziemnych.

Na podstawie § 4 ust. 3 i § 11 uchwały nr 29 Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1960 r. w sprawie ustalania i zatwierdzania zasobów wód podziemnych (Monitor Polski Nr 13, poz. 62) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1

1. Ustalenie zasobów wody podziemnej w kategorii B dla istniejących otworów może być dokonane bez uprzedniego ustalenia zasobów w kategorii C.

2. Przy ustalaniu zasobów wody podziemnej jednego otworu wykonanego dla rozbudowy lub przebudowy istniejącego ujęcia należy ustalić zasoby jednocześnie dla wszystkich otworów eksploatacyjnych danego ujęcia, niezależnie od tego, czy były one już w części zatwierdzone.

3. Zasady ustalania zasobów wód podziemnych oraz warunki konieczne do osiągnięcia poznania tych zasobów w poszczególnych kategoriach określa:

1) załącznik nr 1 do zarządzenia, jeżeli ustalenie zasobów następuje w celu budowy pojedynczego ujęcia wody podziemnej, którego głębokość nie przekroczy 150 m, lub jeżeli wydajność ujęcia nie przekracza 80 m³/godz.,

2) załącznik nr 2 do zarządzenia, jeżeli ustalenie zasobów następuje w celu budowy ujęcia wody podziemnej innego niż określone w pkt 1.

4. Przez pojedyncze ujęcie wody podziemnej, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, rozumie się ujecie obejmujące 1 otwór wiertniczy lub ujęcie obejmujące dwa otwory wiertnicze, z których jeden przewidziany jest jako otwór awaryjny.

§  2.

1. W dokumentacji hydrogeologicznej, zawierającej ustalenie zasobów wód podziemnych w kategorii C, co do każdego ujęcia tych wód należy jednocześnie przedstawić projekt robót geologicznych niezbędnych do ustalenia zasobów wód w kategorii B.

2. 2 W przypadku określonym w ust. 1 zatwierdzenie projektu badań hydrogeologicznych powinno w zasadzie nastąpić równocześnie z zatwierdzeniem zasobów wód podziemnych.

§ 3. Prezes Centralnego Urzędu Geologii lub odpowiednio kierownik organu do spraw geologii prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) mogą na wniosek organów opiniujących (Komisja Dokumentacji Hydrogeologicznych, wojewódzka komisja hydrogeologiczna, miejska komisja hydrogeologiczna) zezwolić na ustalenie zasobów wody podziemnej w kategorii "A" w czasie eksploatacji ujęcia.

§  4.

1. Jednostka gospodarki uspołecznionej, występująca z wnioskiem o zatwierdzenie zasobów wód podziemnych przez Prezesa Centralnego Urzędu Geologii, przedstawia Komisji Dokumentacji Hydrogeologicznych przy Centralnym Urzędzie Geologii trzy egzemplarze dokumentacji hydrogeologicznej, z których jeden po zatwierdzeniu zostaje zwrócony wnioskodawcy.

2. We wniosku o zatwierdzenie zasobów wody podziemnej powinien być wskazany cel, ze względu na który ustala się te zasoby oraz ich wielkość.

§  5.

1. Prezes Centralnego Urzędu Geologii zatwierdza dokumentację hydrogeologiczną na podstawie orzeczenia Komisji Dokumentacji Hydrogeologicznych.

2. Komisja Dokumentacji Hydrogeologicznych rozpatruje wniosek i dokumentację hydrogeologiczną w trybie określonym regulaminem.

§  6.

1. Kierownik organu do spraw geologii prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) zatwierdza dokumentację hydrogeologiczną na podstawie orzeczenia wojewódzkiej komisji hydrogeologicznej (miejskiej komisji hydrogeologicznej).

2. Wojewódzka komisja hydrogeologiczna (miejska komisja hydrogeologiczna) rozpatruje wniosek i dokumentację hydrogeologiczną w trybie określonym regulaminem.

§ 7. W skład wojewódzkiej komisji hydrogeologicznej (miejskiej komisji hydrogeologicznej) wchodzi przewodniczący i pięciu członków powołanych przez przewodniczącego prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) w porozumieniu z Prezesem Centralnego Urzędu Geologii oraz przedstawiciele wojewódzkiej komisji planowania gospodarczego (komisji planowania gospodarczego miasta wyłączonego z województwa), organów prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) do spraw gospodarki wodnej i gospodarki komunalnej oraz służby architektoniczno-budowlanej.

§ 8. Przepisy § 4 stosuje się odpowiednio przy składaniu kierownikowi organu do spraw geologii prezydium wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta wyłączonego z województwa) wniosków o zatwierdzenie zasobów wody podziemnej.

§ 9. W posiedzeniu wojewódzkiej komisji hydrogeologicznej (miejskiej komisji hydrogeologicznej) oprócz jej członków i protokolanta powinien brać udział:

1) przedstawiciel inwestora bezpośredniego,

2) geolog, który sporządził dokumentację zawierającą ustalenie zasobów wód podziemnych.

§ 10. Sporządzać i podpisywać dokumentacje hydrogeologiczne mogą osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy sporządzaniu i podpisywaniu projektów robót geologicznych.

§ 11. Zarządzenie nie dotyczy ustalania zasobów wód leczniczych.

§ 12. Tracą moc przepisy §§ 2 i 3 zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu Geologii z dnia 10 grudnia 1957 r. w sprawie zasad sporządzania i zatwierdzania projektów robót geologicznych (Monitor Polski Nr 98, poz. 577) w zakresie unormowanym w § 2 niniejszego zarządzenia.

§ 13. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIKI 

ZAŁĄCZNIK Nr 1 ³

do zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu

Geologii z dnia 12 sierpnia 1960 r. (poz. 333).

ZASADY USTALANIA ZASOBÓW WODY PODZIEMNEJ DLA BUDOWY POJEDYNCZYCH UJĘĆ WÓD NIE PRZEKRACZAJĄCYCH 150 m GŁĘBOKOŚCI LUB 80 m³/godz. WYDAJNOŚCI ORAZ WARUNKI KONIECZNE DO POZNANIA TYCH ZASOBÓW W POSZCZEGÓLNYCH KATEGORIACH

I.

Przepisy ogólne.

§  1.

1. Przy ustalaniu zasobów wód podziemnych należy dążyć do ustalania tych zasobów w ilościach zaspokajających potrzeby użytkownika.

2. Jeżeli ustalone zasoby wód podziemnych nie zaspokajają potrzeb użytkownika, a budowa dodatkowego ujęcia jest niemożliwa ze względów hydrogeologicznych, ekonomicznych lub technicznych, należy w dokumentacji podać uzgodnioną z użytkownikiem ogólną koncepcję całkowitego zaopatrzenia w wodę.

§  2.

1. Podstawą do zaliczenia zasobów wody podziemnej do:

1) kategorii C - jest stwierdzenie możliwości występowania wód podziemnych oparte na:

a) co najmniej dwóch archiwalnych profilach hydrogeologicznych lub geologicznych; w razie dokumentowania zasobów wody podziemnej dla budowy ujęcia w utworach czwartorzędowych odległość projektowanego ujęcia od otworów, dla których sporządzono archiwalne profile geologiczne, w zasadzie nie powinna być większa niż 2 km, albo

b) podstawie wykonanego małodymensyjnego otworu badawczego, w miejscu projektowanego ujęcia lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie (do 100 m), bądź na wynikach badań geofizycznych, jeżeli dostarczają one dostatecznych danych do zaprojektowania ujęcia i wstępnego ustalenia zasobów, albo

c) ogólnych regionalnych przesłankach geologicznych, hydrogeologicznych wynikających z literatury i materiałów archiwalnych, jeżeli względy ekonomiczne i techniczne lub mały stopień skomplikowania budowy geologicznej i hydrogeologicznej wskazują na niecelowość wykonania otworu badawczego,

2) kategorii B - jest stwierdzenie występowania wód podziemnych oparte na wynikach pompowania oczyszczającego i próbnego, wykonanego w otworze badawczym lub eksploatacyjnym przy co najmniej trzech ustalonych poziomach dynamicznych (wydajnościach) w czasie ustalonym w zatwierdzonym projekcie badań hydrogeologicznych, ale nie mniejszym niż 1 doba, oraz przy zafiltrowaniu odpowiedniej warstwy wodonośnej w sposób zapewniający stały pobór określonych ilości wody; wynikach analiz fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych,

3) kategorii A - jest stwierdzenie występowania wód podziemnych oparte na wynikach zawartych w książce eksploatacji studni, prowadzenie co najmniej przez okres 1 roku obserwacji (pomiarów) poziomu zwierciadła wody w studni i wydajności studni, stosownie do przepisów zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu Geologii z dnia 4 grudnia 1962 r. w sprawie rejestracji ujęć wód podziemnych i przeprowadzania w nich obserwacji (Monitor Polski Nr 87, poz. 411), oraz pobranie co najmniej czterech próbek wody i wykonanie analiz fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych w okresie 3 miesięcy przed zaliczeniem zasobów.

2. Dla ustalenia zasobów wody podziemnej w kategorii A nie sporządza się dokumentacji hydrogeologicznej. Zasoby wody zatwierdza się na podstawie wyników badań zawartych w książce eksploatacji studni, uzupełnionych badaniami określonymi w ust. 1 pkt 3.

§ 3. Projektowanie badań hydrogeologicznych w celu ustalenia zasobów wód podziemnych w kategorii B powinno być oparte na wynikach badań hydrogeologicznych, wykonanych w celu ustalenia zasobów w kategorii C.

II.

Wykonywanie badań hydrogeologicznych.

§  4.

1. Przed przystąpieniem do wykonywania wiercenia należy zlokalizować je w terenie, ustalić na podstawie pomiaru geodezyjnego rzędną wysokościową terenu z dokładnością nie mniejszą niż 0,2 m oraz sporządzić z dokładnością do 1 m plan lub szkic sytuacyjny otworu w nawiązaniu do najbliższych stałych obiektów znajdujących się na tym terenie z oznaczeniem kierunku północy - za pomocą kompasu lub innych precyzyjniejszych urządzeń.

2. Lokalizację wiercenia ustala inwestor w porozumieniu z właściwym terenowo państwowym inspektorem sanitarnym oraz organem do spraw gospodarki wodnej.

§  5.

1. Przy wykonywaniu wierceń na terenie rozpoznanym pod względem geologicznym powinno się w zasadzie stosować metody obrotowe, w szczególności przy przewiercaniu warstw nieprzepuszczalnych występujących w stropie poziomu wodonośnego.

2. Po nawierceniu każdej warstwy wodonośnej należy natychmiast dokonać pomiaru głębokości występowania zwierciadła wody oraz jego stabilizacji.

3. Przy wykonywaniu badań i robót należy stosować przepisy §§ 9-14 zasad ustalania zasobów wód podziemnych oraz warunków koniecznych do osiągnięcia poznania tych zasobów w poszczególnych kategoriach, stanowiących załącznik nr 2 do zarządzenia Prezesa Centralnego Urzędu Geologii z dnia 12 sierpnia 1960 r. (Monitor Polski z 1960 r. Nr 72, poz. 333 oraz z 1964 r. Nr 53, poz. 257).

§  6.

1. Badania w celu określenia współczynnika filtracji, maksymalnej wydajności, depresji zwierciadła wody i jej jakości należy przeprowadzać dla każdej warstwy wodonośnej mającej znaczenie dla projektowanego ujęcia.

2. Badania określone w ust. 1 należy przeprowadzać przez wykonanie próbnego pompowania po założeniu filtru, obejmującego częścią roboczą w miarę możliwości i potrzeb całą warstwę wodonośną. Filtr powinien być dostosowany do końcowej średnicy rur, z tym że średnica jego nie powinna w zasadzie przekraczać 10".

§  7.

1. W czasie wykonywania wiercenia, likwidacji lub eksploatacji otworu należy zabezpieczyć odrębne poziomy wodonośne przed wzajemnym przenikaniem tych wód przez izolację tych poziomów przede wszystkim metodą iłowania.

2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania w razie przewiercania kilku warstw lub przewarstwień piaszczystych tego samego poziomu wodonośnego.

§ 8. Przed rozpoczęciem oraz w czasie trwania próbnego pompowania w badanym otworze należy w miarę możliwości przeprowadzać co kilka godzin we wszystkich istniejących otworach w odległości poziomej około 500 m pomiary głębokości zwierciadła wody badanego poziomu wodonośnego.

§  9.

1. Ustalenie zasobów eksploatacyjnych w kategorii C i B powinno być dokonane przy zastosowaniu wzorów na określenie współczynnika filtracji, jak np. wzór Dupuit’a, Girińskiego, Babuszkina, następnie odpowiednio skorygowane z uwzględnieniem prędkości dopuszczalnych na filtrze.

2. Wyniki obliczeń, określonych w ust. 1, należy porównać oraz skorygować uwzględniając w szczególności warunki hydrogeologiczne warstwy wodonośnej oraz możliwości techniczne i eksploatacyjne ujęcia.

III.

Opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej.

§  10.

1. Ustalenie zasobów wody podziemnej powinno być dokonane w formie dokumentacji hydrogeologicznej.

2. W dokumentacji hydrogeologicznej zawierającej ustalenie zasobów wody podziemnej w kategorii B nie należy umieszczać danych, nie ulegających zmianie, zawartych w dokumentacji ustalającej zasoby w kategorii C lub w projekcie badań hydrogeologicznych.

§  11.

1. Dokumentacja hydrogeologiczna składa się z części I obejmującej opracowanie tekstowe oraz części II zawierającej opracowanie graficzne.

2. Dokumentacja powinna się mieścić w teczce o sztywnej oprawie formatu A-4.

3. Na zewnętrznej okładce dokumentacji należy podać: nazwę dokumentacji, pozycję stratygraficzną, kategorię, w jakiej ustalono zasoby, miejscowość, powiat i województwo oraz nazwę wykonawcy dokumentacji i rok jej wykonania.

§ 12. W dokumentacji hydrogeologicznej należy umieścić kolejno:

1) stronę tytułową, według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do zasad,

2) dane ogólne zawarte we wzorze stanowiącym załącznik nr 2 do zasad - tylko w razie sporządzenia dokumentacji hydrogeologicznej z ustaleniem zasobów wody podziemnej w kategorii C,

3) notatkę weryfikacyjną,

4) opracowanie tekstowe,

5) opracowanie graficzne.

§  13.

1. Opracowanie tekstowe, o którym mowa w § 12, powinno zawierać krótki opis:

1) rodzaju obiektu, który ma być zaopatrzony w wodę, z podaniem stanu jego zagospodarowania i planów rozwojowych,

2) dotychczasowego systemu i aktualnego stanu zaopatrzenia obiektu w wodę (jeżeli on już istnieje) oraz zamierzeń inwestora w zakresie gospodarki wodnej,

3) przeznaczenia wody oraz związanych z tym wymagań w zakresie jakości wody,

4) możliwości wykorzystania ujęcia dla zaopatrzenia w wodę osiedla, gromady, wsi lub sąsiadujących zakładów, jeżeli nie istnieje jeszcze wodociąg wiejski bądź osiedlowy,

5) budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych utworów tworzących zbiornik wody oraz jego nadkładu, zawierający ponadto:

a) charakterystykę miejscowej morfologii i hydrografii,

b) przewidywany lub stwierdzony profil geologiczny wraz z charakterystyką litologiczną i stratygraficzną oraz kategorią skał przewidzianych do przewiercenia w projektowanym ujęciu wody lub stwierdzonych w wykonanym otworze,

c) dane w zakresie głębokości nawiercenia warstw wodonośnych i ciśnienia wód w nich zawartych, współczynnika filtracji, podstawowych parametrów jakościowych wody, oceny wydajności warstw wodonośnych, zmienności budowy geologicznej itp.,

6) możliwości ewentualnego wpływu zamierzonej eksploatacji na warunki hydrogeologiczne w sąsiedztwie ujęcia.

2. Ponadto w opracowaniu tekstowym należy podać:

1) ustalone dla ujęcia zasoby wody podziemnej na podstawie istniejących lub teoretycznych danych hydrogeologicznych bez względu na wielkość zapotrzebowania; wyniki obliczeń należy porównać z wydajnościami istniejących studzien w analogicznych warunkach,

2) wnioski do opracowania projektu dalszych badań w zakresie eksploatacji ujęcia oraz gospodarki wodnej zakładu, jeżeli zasoby zostały ustalone w kategorii B lub C. We wnioskach należy określić, w jakim stopniu i na jaki okres zasoby zaspokajają potrzeby zakładu, oraz wskazać ogólną koncepcję ewentualnej rozbudowy ujęcia w okresie perspektywicznym.

3. Przy ustalaniu zasobów wody podziemnej w kategorii B należy poza danymi określonymi w ust. 1 i 2 w opracowaniu tekstowym podać:

1) krótką charakterystykę sposobu wykonywania wiercenia, pomiarów oraz innych badań wraz z krytyczną ich oceną oraz porównanie uzyskanych wyników z założeniami z projektu badań hydrogeologicznych,

2) podstawowe założenia zatwierdzonego projektu badań hydrogeologicznych (aneksu), obejmujące w szczególności głębokość wiercenia, średnice rur, średnicę i typ filtru, przewidywany koszt wiercenia i badań,

3) ocenę jakości wody ze wskazaniem sposobu ewentualnego uzdatnienia wody oraz zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem wody.

§  14.

1. Opracowanie graficzne, o którym mowa w § 12, powinno zawierać:

1) szkic sytuacyjny w skali 1:5.000 lub dokładniejszej z lokalizacją istniejących i projektowanych ujęć wód podziemnych oraz stałych obiektów zlokalizowanych w sąsiedztwie dokumentowanego ujęcia; ponadto szkic powinien zawierać oznaczenie skali, określenie pomiarami geodezyjnymi rzędnej wysokościowej miejsca lokalizacji projektowanego lub wykonanego otworu oraz odległości między otworami i stałymi punktami terenu, jak również kierunku północy za pomocą kompasu lub innych precyzyjniejszych urządzeń,

2) mapy profilów i ewentualnie przekrojów geologicznych wykonane na podstawie istniejących materiałów archiwalnych oraz odwierconych otworów badawczych z zaznaczeniem nawierconego i ustalonego zwierciadła wody w tych otworach,

3) tabelaryczne zestawienie wyników badań właściwości fizyczno-chemicznych i bakteriologicznych wody podziemnej,

4) zbiorcze zestawienie wyników badań przeprowadzonych w otworze, a w razie ustalenia zasobów wody w kategorii B zbiorcze zestawienie wyników wiercenia sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do zasad.

2. Przy ustalaniu zasobów wody podziemnej w kategorii B należy ponadto do opracowania graficznego dołączyć:

1) wykresy składu granulometrycznego prób pobranych z utworów wodonośnych,

2) wykres zależności wydajności otworu od depresji w czasie próbnego pompowania,

3) dziennik próbnego pompowania zawierający dane zgodne z dokonanymi pomiarami i nazwiska i imiona oraz podpisy osób odpowiedzialnych za przeprowadzone pompowania i sporządzenie dokumentacji geologicznej,

4) kosztorys wykonawczy przeprowadzonych badań lub wyciąg podstawowych elementów scalonych tego kosztorysu.

§  15.

1. Dokumentacja geologiczna powinna być zweryfikowana przed ostatecznym jej zestawieniem.

2. Weryfikator stwierdza w notatce weryfikacyjnej prawidłowość sporządzenia dokumentacji.

§ 16. Odstąpienie od powyższych zasad wymaga każdorazowo szczegółowego uzasadnienia w tekście dokumentacji geologicznej."

Załącznik  Nr 1

grafika

Załącznik  Nr 2

grafika

Załącznik  Nr 3

ZBIORCZE ZESTAWIENIE WYNIKÓW WIERCENIA

grafika

ZAŁĄCZNIK  Nr 2 ⁴

ZASADY USTALANIA ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ WARUNKI KONIECZNE DO OSIĄGNIĘCIA POZNANIA TYCH ZASOBÓW W POSZCZEGÓLNYCH KATEGORIACH

I.

Postanowienia ogólne.

§ 1. Podstawą zaliczenia zasobów wody podziemnej do:

1) kategorii "C" - jest stwierdzenie możliwości występowania wód podziemnych, oparte na:

a) ogólnych regionalnych przesłankach geologicznych, hydrogeologicznych i hydrologiczno-meteorologicznych, wynikających z literatury i materiałów archiwalnych, a w uzasadnionych przypadkach, np. ujęć dla dużych miast lub ustalenia zasobów dla znacznych obszarów - również na wierceniach badawczych,

b) wizji lokalnej istniejących źródeł i ujęć wód podziemnych (studnie, otwory wiercone itp.) i zebranych orientacyjnych danych co do wydajności tych źródeł i ujęć oraz co do jakości wody i zasięgu ich wpływu; wizja lokalna powinna być dokonana w rejonie planowanych ujęć i na obszarach przyległych, a przy jej dokonywaniu należy nawiązać do map geologicznych i hydrogeologicznych w skali 1:300.000 lub odpowiednio większej, jeśli takie istnieją,

c) analogii do odcinków tego samego zbiornika wód podziemnych (lub warstwy wodonośnej), w których zasoby wód bądź warunki hydrogeologiczne zostały zbadane w wyższym stopniu dokładności rozpoznania (kategorii);

2) kategorii "B" - jest stwierdzenie występowania wód podziemnych oparte na:

a) wynikach próbnych pompowań wykonanych w pojedynczych otworach badawczych, badawczo-eksploatacyjnych lub innych wyrobiskach przy trzech ustalonych depresjach w czasie minimum 1 doby każda; wynikach analiz chemicznych i bakteriologicznych oraz w odniesieniu do dużych ujęć - na danych dotyczących warunków kształtowania się naturalnego i ewentualnie użytkowego bilansu wodnego odpowiedniego obszaru (przy pracach należy uwzględnić dane wynikające ze szczegółowej mapy geologicznej w skali 1:50.000 lub innej),

b) analogii do odcinków tego samego zbiornika wód podziemnych lub warstwy wodonośnej, w których zasoby wód zostały zbadane z dokładnością przewidzianą dla kategorii "A";

3) kategorii "A" - jest stwierdzenie występowania wód podziemnych oparte na wynikach pompowań w czasie określonym każdorazowo przez organ zatwierdzający zasoby wody w kategorii "B", przy czym wahania zwierciadła i przepływu wód podziemnych określa się na podstawie co najmniej rocznych obserwacji (w pełnym cyklu hydrologicznym) i na podstawie analizy lokalnego bilansu wodnego; jakość wód określa się na podstawie pełnych lub skróconych analiz chemicznych i innych według wymagań odpowiednich instytutów naukowo-badawczych; wodę do badań jej jakości pobiera się z samych ujęć i z obszarów otaczających ujęcia.

§  2.

1. Przed przystąpieniem do planowania i wykonywania prac, w wyniku których mają być ustalone zasoby wód podziemnych (tj. opracowana dokumentacja hydrogeologiczna), należy sporządzić i uzyskać zatwierdzenie projektu robót stosownie do przepisów uchwały nr 309 Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 1957 r. w sprawie sporządzania i zatwierdzania projektów robót geologicznych (Monitor Polski Nr 70, poz. 430) i przepisów na jej podstawie wydanych.

2. Przystąpienie do prac mających na celu ustalenie zasobów wód podziemnych w kategorii "C" nie wymaga uprzedniego opracowania projektu robót, jeżeli dla ustalenia tych zasobów nie zachodzi konieczność wykonywania wierceń lub innych robót terenowych.

§ 3. W celu ustalenia zasobów wody podziemnej w jednej lub kilku warstwach wodonośnych zalegających na określonym obszarze hydrologicznym (zlewnia) bądź hydrogeologicznym (jednostka geologiczna) lub ich części należy:

1) poddać analizie krytycznej wnioski o uprzednio wykonanych robotach geologicznych i hydrogeologicznych z materiałów odnoszących się do ujęć wód i źródeł istniejących na badanym obszarze, o ile mogą one bezpośrednio lub pośrednio wpływać na stosunki hydrogeologiczne w rejonie zbiornika lub warstwy wodonośnej bądź na ich charakterystykę,

2) zebrać potrzebne dane hydrologiczne dla udokumentowanego obszaru,

3) wykonać badania geofizyczne lub hydrogeologiczne, jeżeli są konieczne lub wskazane,

4) opróbować charakterystyczne dla badanego terenu przejawy wód powierzchniowych i podziemnych (tzn. pobrać próbki wody ze źródeł, studni istniejących, stawów, rzek, jezior itp.) oraz skały tworzące i otaczające warstwę lub warstwy wodonośne,

5) poddać pobrane próbki badaniom w zakresie niezbędnym do rozpoznania zasobów wody w określonej kategorii,

6) ustalić dokładność (kategorię) poznania zasobów oraz określić techniczne możliwości eksploatacji i ewentualnie jej warunki sanitarne.

§ 4. Ustalając zasoby wód podziemnych należy dążyć do ustalenia zasobów określonego zbiornika tych wód lub warstwy wodonośnej jako całości. W razie konieczności wydzielenia części zbiornika lub warstwy wodonośnej z uwagi na planowaną budowę pojedynczego ujęcia lub inne względy techniczne bądź gospodarcze należy podać i uzasadnić granice wydzielonej części bądź zasięg oddziaływania ujęcia, w miarę możliwości na tle obszaru całego zbiornika.

§ 5. Projektowanie robót hydrogeologicznych w celu ustalania zasobów wód podziemnych w kategorii "A" i "B" powinno być oparte na wynikach robót i badań hydrogeologicznych, wykonanych w celu ustalenia zasobów w kategorii "C".

§ 6. Projektowanie i zagęszczenie siatki rozpoznawczej powinno uwzględniać uprzednio wykonane roboty geologiczno-rozpoznawcze oraz istniejące odkrywki i ujęcia wód.

§ 7. Przy projektowaniu i wykonywaniu hydrogeologicznych robót rozpoznawczych należy zapobiegać wtórnym skutkom tych robót, tj. ujemnemu wpływowi na użytki zielone, złoża torfowe, melioracje wodne, istniejące studnie, źródła zwykłe i mineralne, zsuwy powierzchniowe, osiadanie budowli i dróg itd.

II.

Wykonywanie robót hydrogeologicznych.

§  8.

1. Przed przystąpieniem do wykonywania wyrobisk (wierceń) hydrogeologicznych należy je zlokalizować w terenie, przy czym powinno się określić pomiarami geodezyjnymi ich współrzędne i rzędne wysokościowe.

2. Lokalizacja wierceń hydrogeologicznych dla ustalenia zasobów przy budowie ujęć wód podziemnych na terenie miast i osiedli wymaga uzyskania opinii terenowej służby architektoniczno-budowlanej.

§ 9. Roboty hydrogeologiczne powinny w miarę możności i potrzeby osiągać nieprzepuszczalny spąg zbiornika w celu umożliwienia stwierdzenia charakteru skał spągowych oraz ustalenia składu chemicznego wody zależnie od głębokości.

§  10.

1. Przy wykonywaniu wyrobisk hydrogeologicznych należy prowadzić dziennik robót i sporządzać profile wyrobisk oraz opracować kartę otworu wiertniczego stosownie do przepisów o sporządzaniu kart otworów wiertniczych oraz o postępowaniu z próbkami pobranymi z tych wierceń.

2. Profile wyrobisk górniczych powinny być dokładnie zorientowane w stosunku do stron świata.

3. W dzienniku robót i na profilach należy przedstawić wszystkie fakty geologiczne i hydrogeologiczne, zaobserwowane podczas wykonywania wyrobisk, oraz miejsca pobrania próbek i wykonanych pomiarów ilościowych wody, a także warunki techniczne robót, użytkowany sprzęt, narzędzia i materiały.

§ 11. Przy wykonywaniu wyrobisk hydrogeologicznych należy:

1) zapewnić stały nadzór hydrogeologiczny nad robotami,

2) pobierać próbki skał z każdej przewierconej warstwy na odcinkach przewidzianych projektem robót; w przypadku większej miąższości warstw należy pobierać próbki skał najdalej co 2 m, a co 1 m w obrębie porowatych warstw wodonośnych,

3) przeprowadzić oddzielne badania wydajności przy ustalonej depresji dla każdej warstwy lub strefy wodonośnej, przedstawiającej praktyczne znaczenie dla ujęcia,

4) izolować poszczególne poziomy wodonośne metodą iłowania lub cementowania z przeprowadzeniem badania szczelności zamknięcia wód,

5) pobierać z każdej warstwy wodonośnej próbki wody do analizy chemicznej (według obowiązującej normy państwowej) i bakteriologicznej (według przepisów sanitarno-epidemiologicznych),

6) w razie oddania wyrobiska do eksploatacji zapewnić możliwie łatwą okresową kontrolę położenia zwierciadła wody, wydajności ujęcia oraz stanu technicznego wyrobiska i jego obudowy.

§ 12. Dla określenia związku wód podziemnych z wodami powierzchniowymi pobiera się próbki wody z sąsiednich cieków oraz zbiorników naturalnych i sztucznych w różnych punktach i przy różnych stanach wód oraz poddaje się je analizie chemicznej.

§  13.

1. Pobieranie, przechowywanie i transport próbek wody należy przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi normami państwowymi.

2. Miejsce pobrania próbek należy wykazać na profilach i mapach załączonych do operatu dokumentacyjnego, podając takie same oznaczenia.

§ 14. Próbki pobrane z warstw stanowiących zbiornik bądź poziom wodonośny lub jego otoczenie poddaje się:

1) dokładnemu opisowi na podstawie przeglądu makroskopowego,

2) podstawowym badaniom geologicznym,

3) badaniom fizycznym według obowiązujących norm państwowych dla laboratoryjnego określenia ich własności, mających bezpośredni lub pośredni wpływ na warunki hydrogeologiczne i właściwości wód zbiornika bądź poziomu wodonośnego oraz na skutki wywołane zmianą tych warunków, jak również na projektowanie i budowę ujęć.

§ 15. Przy próbnej eksploatacji grupowych lub pojedynczych wyrobisk hydrogeologicznych oraz źródeł należy:

1) prowadzić dokładną ewidencję ilości pobieranej wody w zależności od wielkości depresji lub wysokości przelewu (przy samowypływie),

2) określić zasięg wpływów eksploatacji wody i wielkość wzajemnego wpływu poszczególnych ujęć, główne kierunki przepływu i obszary zasilania, rozpiętości okresowych wahań zwierciadła wody, jej związek z wodami powierzchniowymi oraz stopień trwałości cech chemicznych i bakteriologicznych.

§ 16. Dla ustalenia zasobów eksploatacyjnych zbiornika wody podziemnej lub jego części (tzn. wydajności eksploatacyjnej ujęcia, określonej warstwy wodonośnej) należy dokonać obliczenia zasobów dynamicznych, a w pewnych przypadkach także zasobów statycznych tego zbiornika (warstwy wodonośnej).

§  17.

1. Zasoby dynamiczne zbiornika wód podziemnych lub warstwy wodonośnej określa ilość przepływającej przez niego wody w jednostce czasu, tj. w m³/godz.

2. Przyjęty sposób obliczania zasobów dynamicznych zbiornika lub warstwy wodonośnej powinien być uzasadniony, a uzyskane wyniki - jeżeli to możliwe - sprawdzone innym sposobem i dołączone do operatu dokumentacyjnego.

3. Obliczenia powinny być dostosowane do sezonowych lub wieloletnich wahań przepływu dynamicznego.

§  18.

1. Zasoby statyczne określa się metrach sześciennych z dokładnością, na jaką pozwalają warunki geologiczne oraz litologiczne cechy zbiornika lub warstwy wodonośnej.

2. Podstawą do ustalenia zasobów statycznych zbiornika wód podziemnych lub warstwy wodonośnej jest określenie objętości pustych przestrzeni w skałach stanowiących zbiornik lub warstwę wodonośną, w których woda może się przemieszczać pod wpływem siły ciężkości.

§ 19. Określenia zasobów statycznych dokonuje się w sposób bezpośredni na podstawie obliczenia objętości zbiornika lub warstwy wodonośnej bądź pośredni na podstawie obserwacji obniżenia się zwierciadła wody w zbiorniku (lub jego części) w zależności od ilości pobieranej z niego wody, z uwzględnieniem okresowych wahań.

§ 20. Przy ustalaniu zasobów eksploatacyjnych wód lub wydajności eksploatacyjnej ujęcia należy uwzględnić:

1) cel eksploatacji,

2) stosunki hydrogeologiczne w obrębie dokumentowanego obszaru z uwzględnieniem cech litologicznych zbiornika (warstwy wodonośnej),

3) techniczną możliwość eksploatacji,

4) warunki sanitarne,

5) wpływ zamierzonej eksploatacji na warunki hydrogeologiczne w sąsiedztwie ujęcia bądź zbiornika,

6) trwałość ujęcia,

7) ochronę górniczą wód mineralnych i prawa innych użytkowników.

§ 21. W zależności od potrzeby zestawienie zasobów zbiornika wód podziemnych lub jego części (tzn. wydajności ujęcia określonej warstwy wodonośnej) powinno zawierać:

1) osobne przedstawienie zasobów statycznych, dynamicznych i eksploatacyjnych,

2) wielkości sezonowych i okresowych wahań zasobów dynamicznych,

3) maksymalną wielkość zasobów lub wydajności eksploatacyjnych, których pobór nie naruszy w sposób niekorzystny stosunków hydrogeologicznych zbiornika (warstwy wodonośnej) lub bilansu zlewni oraz praw innych użytkowników.

§  22.

1. Przy wykonywaniu robót i badań dla ustalenia zasobów wód podziemnych lub warunków hydrogeologicznych ujęcia dokumentujący obowiązany jest zebrać i zachować wszystkie materiały geologiczne i hydrogeologiczne, protokoły pomiarów, wyniki analiz i obserwacji.

2. Ponadto należy zabezpieczyć pierwotny stan wód podziemnych przez wodoszczelną likwidację wykonanych otworów wiertniczych w sposób gwarantujący niekomunikowanie się między sobą poszczególnych poziomów i stref wodonośnych na całej głębokości otworów wiertniczych z nadkładem czwartorzędowym włącznie. Szczególnie starannego zabezpieczenia i ochrony wymagają poziomy wód znajdujących się pod wysokim ciśnieniem (tzw. "artezyjskie" i "subartezyjskie").

III.

Opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej.

§  23.

1. Ustalenie zasobów wód podziemnych lub wydajności eksploatacyjnej ujęcia powinno być dokonane w formie dokumentacji hydrogeologicznej.

2. Dokumentacja hydrogeologiczna jest opisowym i graficznym opracowaniem wyników robót wykonanych dla rozpoznania warunków hydrogeologicznych i ustalenia zasobów wód podziemnych lub wydajności eksploatacyjnej ujęcia.

§  24.

1. Dokumentacja hydrogeologiczna składa się z części I, zawierającej opracowanie tekstowe i zestawienie tabelaryczne, oraz z części II, zawierającej opracowanie graficzne.

2. Każda część dokumentacji powinna się mieścić w oddzielnej teczce, obie zaś jej części w teczce o sztywnej oprawie formatu A4.

3. Na zewnętrznej okładce dokumentacji powinien być w sposób trwały uwidoczniony napis według wzoru stanowiącego załącznik nr 1.

§ 25. Część I dokumentacji powinna w szczególności zawierać:

1) kartę tytułową według wzoru stanowiącego załącznik nr 2,

2) zestawienie ustalonych zasobów zbiornika lub wydajności ujęcia z podaniem stopnia dokładności ich poznania i przeznaczenia wody wraz z wyszczególnieniem dopuszczalnego maksymalnego poboru wody i depresji, sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 3,

3) tekst z tabelami,

4) spis literatury i materiałów archiwalnych wykorzystanych przy opracowywaniu dokumentacji,

5) spis załączników zawartych w części II operatu,

6) spis rzeczy z podaniem nazw poszczególnych rozdziałów i zaznaczeniem bieżącej numeracji stron.

§ 26. Tekst, o którym mowa w § 25 pkt 3, powinien zawierać:

1) historię i opis wszystkich robót i badań hydrogeologicznych przeprowadzonych na dokumentowanym obszarze oraz charakterystykę gospodarki wodnej wodami podziemnymi i powierzchniowymi z uwzględnieniem celu eksploatacji zbiornika lub jego części, a w szczególności:

a) zakres wykonawstwa oraz nazwy instytucji lub przedsiębiorstw, które wykonywały roboty i badania hydrogeologiczne oraz sprawowały nadzór hydrogeologiczny,

b) normy i przepisy, według których wykonywano badania hydrogeologiczne i fizyko-chemiczne,

c) zakres i przebieg dotychczasowej eksploatacji zbiornika wody podziemnej (warstwy wodonośnej) lub jego części z podaniem technicznych danych eksploatacji (zarurowanie, zafiltrowanie, wydajność itp.),

d) zakres i przebieg dotychczasowej eksploatacji wód powierzchniowych w rejonie dokumentowanego obszaru;

2) charakterystykę obszaru dokumentowanego zbiornika (warstwy wodonośnej) lub jego części, a w szczególności:

a) określenie położenia geograficznego,

b) opis morfologii i hydrografii,

c) pozycję zbiornika na tle budowy geologicznej rejonu, tj. jego przynależności do określonego poziomu stratygraficznego oraz określonej jednostki geologicznej,

d) budowę oraz granice geologiczne i hydrogeologiczne zbiornika wód podziemnych lub zasięgu oddziaływania ujęcia,

e) charakter litologiczny warstw tworzących zbiornik i skał otaczających,

f) wpływ tektoniki na zbiornik i jego otoczenie,

g) warunki hydrogeologiczne zbiornika lub jego części,

h) zależności warunków wodnych zbiornika bądź jego części od opadów i wód powierzchniowych,

i) wpływ dotychczasowej eksploatacji wód podziemnych i powierzchniowych na warunki hydrogeologiczne zbiornika,

j) występowanie innych kopalin w najbliższym otoczeniu zbiornika lub jego części,

k) inne dane mogące mieć wpływ na zaliczenie zasobów do poszczególnych kategorii;

3) określenie jakości wód podziemnych na podstawie wyników wykonanych badań z opisem sposobu opróbowania;

4) obliczenie zasobów zbiornika wód podziemnych (warstwy wodonośnej) lub wydajności ujęcia, a w szczególności:

a) opis przeprowadzonych próbnych pompowań, pomiarów i obserwacji,

b) obliczenie zasobów wraz z uzasadnieniem przyjętej metody i kategorii poznania wydajności ujęcia,

c) zestawienie wyników obliczenia zasobów z uwzględnieniem rozmieszczenia ich w poszczególnych częściach zbiornika (warstwy wodonośnej),

d) analizę obliczonych zasobów na tle bilansu naturalnego i użytkowego dokumentowanego zbiornika lub jego części,

e) krytyczne uwagi co do przeprowadzonych badań, obliczeń i uzyskanych wyników;

5) wnioski i zalecenia praktyczne, a w szczególności:

a) wskazanie obszarów (miejsc, stref) najbardziej i najmniej odpowiednich dla ujmowania wód podziemnych,

b) zalecenia techniczne racjonalnej eksploatacji zbiornika (rodzaj filtra, jego średnica i długość, dopuszczalna wydajność i depresja itp.),

c) przewidywane zmiany jakościowe i ilościowe wody w czasie eksploatacji,

d) dokładną analizę przewidywanych skutków eksploatacji wód podziemnych, powodujących np. trwałe obniżenie zwierciadła wód podziemnych (szkody górnicze) itp.,

e) dane o wpływie istniejącej zabudowy i użytkowania powierzchni na cechy sanitarne wód powierzchniowych i podziemnych;

6) zestawienia tabelaryczne zawierające w szczególności:

a) pełny wykaz pobranych prób z dokładną ich lokalizacją oraz zaznaczeniem, jakim badaniom zostały poddane,

b) tabele wyników badań uziarnienia, przepuszczalności, składu chemicznego i bakteriologicznego wód itp.,

c) dzienniki przeprowadzonych próbnych pompowań.

§  27.

1. Część II dokumentacji powinna zawierać: mapy, przekroje, profile, fotografie itp. kolejno, luźno złożone według formatu A4, a w szczególności:

1) mapy określające położenie geograficzne zbiornika (warstwy wodonośnej, ujęcia) w skali 1:100.000 lub 1:300.000, 1:500.000,

2) mapę powierzchni w skali 1:10.000 lub 1:25.000, 1:50.000, 1:100.000, na której należy przedstawić poziomice terenu, działy wodne, sieć rzeczną, linie załączonych przekrojów hydrogeologicznych i wszystkie wyrobiska,

3) mapę hydrogeologiczną dokumentowanego obszaru i jego otoczenia w skali 1:25.000 lub 1:50.000, 1:300.000, z oznaczeniem miejsc poboru lub wypływu wód podziemnych, przyjętych granic zbiornika oraz załączonych przekrojów hydrogeologicznych, o ile mapa taka została sporządzona,

4) mapę geologiczno-inżynierską dokumentowanego obszaru i jego otoczenia w skali 1:25.000 lub 1:50.000, 1:300.000, o ile istnieją uzasadnione obawy wpływu eksploatacji wód na istniejący stan równowagi gruntów i budowli,

5) mapę geofizyczną w skali 1:25.000 lub 1:50.0000, 1:300.000, o ile były przeprowadzone odpowiednie badania dla poznania warunków hydrogeologicznych,

6) mapy określające położenie złóż surowców użytecznych w skali 1:100.000 lub 1:300.000, o ile ich eksploatacja wpływać może na warunki hydrogeologiczne zbiornika (warstwy wodonośnej),

7) profile hydrogeologiczne poszczególnych wyrobisk, na których należy oznaczyć miejsca pobrania prób, zarurowanie i zafiltrowanie,

8) profile geologiczne wszystkich wierceń wykonanych uprzednio na dokumentowanym obszarze, mających wpływ na rozpoznanie zbiornika lub warstwy wodonośnej, z podaniem ich zarurowania i zafiltrowania,

9) przekroje zbiornika lub warstwy wodonośnej w skali odpowiadającej załączonej mapie hydrogeologicznej i mapie powierzchni terenu, przy czym dopuszczalne przewyższenie w skali pionowej - w stosunku do poziomej wynosi 1:2; większe przewyższenie należy odpowiednio uzasadnić,

10) wyniki analiz fizyko-chemicznych wód i cech biologicznych zbiornika (warstwy wodonośnej) oraz protokoły ich opróbowania,

11) inne załączniki.

2. Część graficzna jako całość uwidocznić powinna wszystkie elementy przyjęte za podstawę do ustalenia kategorii zasobów.

§ 28. Dokumentacja hydrogeologiczna powinna być zweryfikowana przed ostatecznym jej zestawieniem.

§ 29. Odstąpienie od powyższych zasad wymaga każdorazowo szczegółowego uzasadnienia w tekście dokumentacji hydrogeologicznej.

Załącznik  Nr 1

Dokumentacja hydrogeologiczna zbiornika lub ujęcia*) wód podziemnych z utworów oligoceńskich

grafika

Załącznik  Nr 2

Zbiornik (ujęcie) wód podziemnych z utworów oligoceńskich

grafika

Załącznik  Nr 3

ZESTAWIENIE USTALONYCH ZASOBÓW

grafika

1 § 1 zmieniony przez § 1 ust. 1 pkt 1 zarządzenia z dnia 18 lipca 1964 r. (M.P.64.53.257) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 13 sierpnia 1964 r.

2 § 2 ust. 2 zmieniony przez § 1 ust. 1 pkt 2 zarządzenia z dnia 18 lipca 1964 r. (M.P.64.53.257) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 13 sierpnia 1964 r.

3 Załącznik nr 1 dodany przez § 1 ust. 1 pkt 4 zarządzenia z dnia 18 lipca 1964 r. (M.P.64.53.257) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 13 sierpnia 1964 r.

4 Załącznik nr 2 według numeracji ustalonej przez § 1 ust. 1 pkt 3 zarządzenia z dnia 18 lipca 1964 r. (M.P.64.53.257) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 13 sierpnia 1964 r.

• Identyfikator: M.P.1960.72.333
• Rodzaj: Zarządzenie
• Tytuł: Zasady ustalania i tryb zatwierdzania zasobów wód podziemnych.
• Data aktu: 12/08/1960
• Data ogłoszenia: 19/09/1960
• Data wejścia w życie: 19/09/1960