a także mając na uwadze, co następuje:(1) Unia powinna umacniać i propagować swoje wartości i interesy na całym świecie, tak aby dążyć do realizacji celów i zasad działań zewnętrznych Unii określonych w art. 3 ust. 5 oraz art. 8 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej.
(2) W celu wdrożenia nowych ram międzynarodowych ustanowionych na mocy oenzetowskiej Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej i europejskiego konsensusu w sprawie rozwoju, celem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/ 947 2 jest zwiększenie spójności i zapewnienie skuteczności działań zewnętrznych Unii przez skoncentrowanie jej wysiłków z wykorzystaniem usprawnionego instrumentu, by realizować różne obszary polityki w zakresie działań zewnętrznych.
(3) Celem Europejskiego Instrumentu Współpracy Międzynarodowej w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego (zwanego dalej "Instrumentem"), który uzupełnia Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej - Globalny Wymiar Europy ustanowiony rozporządzeniem (UE) 2021/947, powinno być propagowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej i stosowania sprawnych i skutecznych zabezpieczeń materiałów jądrowych w państwach trzecich w oparciu o działania w ramach Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (zwanej dalej "Wspólnotą"). W ramach tego celu niniejsze rozporządzenie służy wsparciu propagowania przejrzystości procesów podejmowania decyzji dotyczących energii jądrowej przez organy państw trzecich.
(4) Instrument należy ustanowić na okres siedmiu lat w celu dostosowania jego czasu trwania do okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych określonych w rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2020/2093 3 .
(5) Niniejsze rozporządzenie stanowi część ram, których celem jest planowanie współpracy, i powinno uzupełniać te środki współpracy w zakresie energii jądrowej, które są finansowane na podstawie rozporządzenia (UE) 2021/947.
(6) Państwa członkowskie Unii są stronami Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej podpisanego w dniu 1 lipca 1968 r. i stosują protokół dodatkowy do swoich odpowiednich umów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) o zabezpieczeniach.
(7) W celu utrzymania i promowania ciągłej poprawy bezpieczeństwa jądrowego oraz jego uregulowania Rada przyjęła dyrektywy 2009/71/Euratom 4 , 2011/70/Euratom 5 i 2013/59/Euratom 6 . Dyrektywy te, wraz z wdrożonym we Wspólnocie wysokim standardem bezpieczeństwa jądrowego oraz gospodarowania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, to przykłady, które należy wykorzystać jako zachętę dla państw trzecich do przyjęcia podobnych wysokich standardów.
(8) Wspólnota i jej państwa członkowskie są umawiającymi się stronami Konwencji bezpieczeństwa jądrowego przyjętej w dniu 17 czerwca 1994 r. i Wspólnej konwencji bezpieczeństwa w postępowaniu z wypalonym paliwem jądrowym i bezpieczeństwa w postępowaniu z odpadami promieniotwórczymi przyjętej w dniu 5 września 1997 r.
(9) Wspólnota powinna kontynuować ścisłą współpracę z MAEA zgodnie z rozdziałem 10 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (zwanego dalej "Traktatem Euratom") w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i zabezpieczeń materiałów jądrowych w odniesieniu do realizacji celów zawartych w tytule II rozdziały 3 i 7 Traktatu Euratom. Wspólnota współpracuje z innymi międzynarodowymi organizacjami i programami realizującymi podobne cele.
(10) Instrument powinien przewidywać działania wspierające realizację założonych celów i zgodne z działaniami uprzednio wspieranymi na podstawie rozporządzenia (Euratom) nr 237/2014 7 . Cele te dotyczą promowania kultury efektywnego bezpieczeństwa jądrowego i wdrażania najwyższych standardów bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz stałej poprawy bezpieczeństwa jądrowego, odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, likwidacji i rekultywacji byłych terenów obiektów jądrowych i samych obiektów jądrowych, a także sprawnych i skutecznych zabezpieczeń materiałów jądrowych w państwach trzecich, w szczególności w państwach przystępujących, państwach kandydujących, potencjalnych kandydatach i państwach objętych europejską polityką sąsiedztwa.
(11) Wykonywanie niniejszego rozporządzenia powinno opierać się, w stosownych przypadkach, na konsultacjach z państwami członkowskimi i ich odpowiednimi organami, w szczególności z właściwymi organami regulacyjnymi w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego, z Europejską Grupą Organów Regulacyjnych ds. Bezpieczeństwa Jądrowego oraz za pośrednictwem Komitetu ds. Europejskiego Instrumentu Współpracy Międzynarodowej w dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego, a także na dialogu z krajami partnerskimi. Przy wykonywaniu niniejszego rozporządzenia należy uwzględnić konkluzje Rady w sprawie pomocy państwom trzecim w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego oraz ochrony materiałów i instalacji jądrowych, przyjęte w dniu 9 grudnia 2008 r.
(12) Rezultaty działań zewnętrznych Wspólnoty należy monitorować i oceniać na podstawie uprzednio zdefiniowanych, przejrzystych, właściwych dla danego państwa i mierzalnych wskaźników, dostosowanych do specyfiki i celów Instrumentu oraz powinny najlepiej opierać się na stosowanych w kraju partnerskim ramach dotyczących rezultatów. Wskaźniki te powinny być wysokiej jakości, efektywne i ukierunkowane na osiąganie rezultatów, aby wymóc na państwach beneficjentach większą odpowiedzialność i rozliczalność wobec Unii i jej państw członkowskich w odniesieniu do rezultatów osiągniętych przy wdrażaniu środków poprawy bezpieczeństwa.
(13) Unia i Wspólnota powinny dążyć do jak najskuteczniejszego wykorzystania dostępnych zasobów w celu optymalizacji wpływu prowadzonych przez nie działań zewnętrznych. Cel ten należy osiągnąć poprzez zapewnienie spójności i komplementarności unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego, a także poprzez stworzenie syner- gii z innymi politykami i programami Unii. Aby zmaksymalizować wpływ połączonych interwencji na osiągnięcie wspólnego celu, w niniejszym rozporządzeniu należy umożliwić połączenie puli środków finansowych z innymi programami Unii, pod warunkiem że wkłady nie pokrywają tych samych kosztów.
(14) W niniejszym rozporządzeniu określono pulę środków finansowych na cały czas trwania Instrumentu, która podczas corocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 8 .
(15) Do Instrumentu stosuje się rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 9 (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym"). Rozporządzenie finansowe określa zasady wykonania budżetu Unii, w tym zasady dotyczące dotacji, nagród, zamówień, zarządzania pośredniego, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, pomocy finansowej oraz zwrotu kosztów poniesionych przez ekspertów zewnętrznych.
(16) Do wykonywania niniejszego rozporządzenia należy stosować, w stosownych przypadkach, zasady i procedury określone w rozporządzeniu (UE) 2021/947, a przepisy wykonawcze w ramach niniejszego rozporządzenia powinny odzwierciedlać przepisy zawarte w tym rozporządzeniu.
(17) Do niniejszego rozporządzenia stosuje się horyzontalne zasady finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 106a Traktatu Euratom i art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu finansowym i określają w szczególności procedurę uchwalania i wykonywania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrolę wykonywania obowiązków przez podmioty upoważnione do działań finansowych. Zasady przyjęte na podstawie art. 106a Traktatu Euratom i art. 322 TFUE obejmują również ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii.
(18) Formy finansowania unijnego i metody jego wykonywania określone w niniejszym rozporządzeniu powinny być wybierane w zależności od ich potencjału w zakresie osiągnięcia celów szczegółowych działań i możliwości uzyskania rezultatów, z uwzględnieniem w szczególności kosztów kontroli, obciążenia administracyjnego oraz spodziewanego ryzyka niezgodności z przepisami. Pod uwagę należy wziąć korzystanie z płatności ryczałtowych, stawek zryczałtowanych i kosztów jednostkowych, a także formę finansowania niepowiązanego z kosztami, zgodnie z art. 125 ust. 1 lit. a) rozporządzenia finansowego.
(19) Roczne plany działania i środki powinny stanowić programy prac na mocy rozporządzenia finansowego. Roczne plany działania składają się z zestawu środków zebranych w jednym dokumencie.
(20) Aby zapewnić ciągłość udzielania wsparcia w odpowiednim obszarze polityki oraz umożliwić rozpoczęcie wdrażania od początku obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027, niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane od początku roku budżetowego 2021.
(21) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 10 i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 11 , (Euratom, WE) nr 2185/96 12 i (UE) 2017/1939 13 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub jakakolwiek inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 14 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939, EPPO niezbędne prawa i niezbędny dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa. Z tego powodu porozumienia z państwami i terytoriami trzecimi oraz z organizacjami międzynarodowymi, a także wszelkie umowy lub porozumienia wynikające z wykonania niniejszego rozporządzenia powinny zawierać postanowienia, na mocy których wyraźnie upoważnia się Komisję, OLAF, Trybunał Obrachunkowy i EPPO do prowadzenia audytów oraz kontroli na miejscu i inspekcji zgodnie z ich odpowiednimi kompetencjami, zapewniając przyznanie równoważnych praw wszelkim osobom trzecim uczestniczącym we wdrażaniu środków finansowych Unii.
(22) Należy zatem uchylić rozporządzenie (Euratom) nr 237/2014.
(23) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 15 .
(24) Odesłania do instrumentów pomocy zewnętrznej w decyzji Rady 2010/427/UE 16 powinny być rozumiane jako odesłania do niniejszego rozporządzenia i do rozporządzeń, do których odsyła niniejsze rozporządzenie. Komisja powinna zapewnić, aby niniejsze rozporządzenie było wykonane zgodnie z decyzją 2010/427/UE.
(25) Działania przewidziane w niniejszym rozporządzeniu powinny być ściśle zgodne z warunkami i procedurami określonymi w unijnych środkach ograniczających,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: