Decyzja nr 082/23/COL z dnia 31 maja 2023 r. o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie domniemanej pomocy państwa dla Vygruppen AS - Zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczących pomocy państwa zgodnie z częścią I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości

Decyzja nr 082/23/COL z dnia 31 maja 2023 r. o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie domniemanej pomocy państwa dla Vygruppen AS

Zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczących pomocy państwa zgodnie z częścią I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości

(2023/C 239/03)

Wspomnianą wyżej decyzją, zamieszczoną w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Urząd Nadzoru EFTA poinformował władze norweskie o swojej decyzji o wszczęciu postępowania wyjaśniającego zgodnie z częścią I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości w odniesieniu do przedmiotowego środka pomocy ("porozumienie o nadzorze i Trybunale").

Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi w terminie jednego miesiąca od daty publikacji na adres Urzędu Nadzoru EFTA:

EFTA Surveillance Authority

Registry

Avenue des Arts 19H

1000 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIE

[e-mail]

Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom norweskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.

Streszczenie

Procedura

W dniu 1 grudnia 2020 r. Urząd Nadzoru EFTA ("ESA") otrzymał skargę, w której zarzuca się, że władze norweskie przyznały przedsiębiorstwu Vygruppen AS i jego spółce zależnej niezgodną z prawem pomoc państwa w formie nadmiernej rekompensaty z tytułu niektórych bezpośrednio udzielonych zamówień na świadczenie usługi publicznej w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich w Norwegii.

W dniu 30 marca 2021 r. ESA otrzymał drugą skargę, w której wyrażono te same obawy w odniesieniu do zamówień na świadczenie usługi publicznej w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich w Norwegii. Drugi skarżący twierdził ponadto, że władze norweskie przyznały przedsiębiorstwu Vygruppen AS niezgodną z prawem pomoc państwa w formie dotacji do emerytur.

W dniu 18 kwietnia 2023 r. ESA otrzymał trzecią skargę, która pod względem zakresu, uzasadnienia i dowodów była taka sama jak dwie wcześniej złożone skargi.

Opis środków

Domniemanym beneficjentem jest Vygruppen AS ("Vy"). Vy jest państwową spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest w całości własnością państwa norweskiego za pośrednictwem Ministerstwa Transportu. Vy świadczy usługi kolejowych przewozów pasażerskich w Norwegii. Vy świadczy również usługi kolejowych przewozów pasażerskich za pośrednictwem swojej spółki zależnej Vy Gj0vikbanen AS. Vy świadczy również usługi kolejowych przewozów pasażerskich w Szwecji za pośrednictwem swojej spółki zależnej Vy Tåg AB. Vy świadczy usługi autobusowych przewozów pasażerskich - w Norwegii za pośrednictwem swojej spółki zależnej Vy Buss As, a w Szwecji za pośrednictwem Vy AB.

Decyzja dotyczy następujących środków:

i. bezpośrednio udzielonych, Vy i jego spółce zależnej Vy Gj0vikbanen AS, zamówień na świadczenie usług kolejowych przewozów pasażerskich w ramach obowiązku świadczenia usługi publicznej w Norwegii ("zamówienia na świadczenie usługi publicznej") z dnia 28 lutego 2018 r.:

a. zamówienia na 2018 r. i zamówienia na lata 2019-2022 dotyczących różnych tras kolejowych w Norwegii

b. zamówienia na 2018 r. i zamówienia na lata 2019-2024 obejmujących Gj0vikbanen

ii. dotacji dla Vy na pokrycie kosztów emerytur w wysokości 490,3 mln NOK przyznanej w 2019 r.

Już przed wejściem w życie Porozumienia EOG władze norweskie przyznawały rekompensatę za nieprzynoszące zysku usługi kolejowych przewozów pasażerskich w celu zaspokojenia określonych potrzeb w zakresie transportu w oparciu o ogólne cele dotyczące transportu. Obowiązek świadczenia usługi publicznej i odpowiednia rekompensata zostały uzgodnione za pomocą umów między właściwymi organami państwowymi a operatorami. Od początku lat 90. XX w. władze norweskie bezpośrednio udzielają zamówień na usługi kolejowych przewozów pasażerskich. Zamówienia udzielone bezpośrednio przedsiębiorstwu Vy (przed NSB AS) objęły większość norweskich kolejowych przewozów pasażerskich w latach 1991-2017.

Ocena środków pomocy

Istnienie pomocy państwa

W swojej decyzji ESA doszedł do wstępnego wniosku, że środki wydają się spełniać kryteria określone w art. 61 ust. 1 Porozumienia EOG i w związku z tym stanowią pomoc państwa.

Istniejąca pomoc a nowa pomoc

W swojej decyzji ESA doszedł do wstępnego wniosku, że system rekompensat z tytułu obowiązku świadczenia usługi publicznej w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich w Norwegii stanowi program pomocy w rozumieniu części II art. 1 lit. d) protokołu 3 do porozumienia o nadzorze i Trybunale.

Władze norweskie twierdzą, że program pomocy został ustanowiony przed wejściem w życie Porozumienia EOG i nadal obowiązuje oraz że w programie nie wprowadzono żadnych istotnych zmian, które mogłyby zmienić istniejący charakter tego programu pomocy, tak aby przekształcić go w nową pomoc.

ESA ma jednak wątpliwości co do charakteru istniejącej pomocy w ramach tego programu. W szczególności ma wątpliwości, czy nadal chodzi o ten sam program po wprowadzeniu mechanizmu ex post do zamówień na świadczenie usługi publicznej z 2018 r. Dlatego w swojej decyzji zwraca się do władz norweskich o dostarczenie dalszych informacji na temat tego, jak ustalono rekompensatę w ramach zamówień na świadczenie usługi publicznej przed wprowadzeniem mechanizmu ex post i po jego wprowadzeniu.

Jeżeli chodzi o dotację z 2019 r. dla przedsiębiorstwa Vy na pokrycie kosztów emerytur, ESA zwraca się do władz norweskich o przedstawienie informacji lub dowodów potwierdzających, że koszty emerytur objęte dotacją z 2019 r. ograniczały się do kosztów, które powstały wyłącznie w ramach zamówień na świadczenie usługi publicznej. Na podstawie tych informacji ESA oceni dotację przyznaną w 2019 r. przez władze norweskie i stwierdzi, czy można uznać, że dotacja wchodzi w zakres programu pomocy.

Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym

Zgodność systemu rekompensat z tytułu obowiązku świadczenia usługi publicznej należy ocenić na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 ("rozporządzenie (WE) nr 1370/2007").

Rekompensatę przyznaną z tytułu zamówień na świadczenie usługi publicznej ustala się zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007. Zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 rekompensata z tytułu zamówień na świadczenie usługi publicznej nie może przekroczyć kwoty koniecznej do pokrycia wyniku finansowego netto uzyskanego jako rezultat kosztów i przychodów, które powstały podczas realizacji zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, przy uwzględnieniu związanych z tym przychodów uzyskanych przez podmiot świadczący usługi publiczne z tytułu świadczenia tych usług oraz rozsądnego zysku. Metoda ustalania rekompensaty w ramach umów o świadczenie usługi publicznej musi być również zgodna z zasadami określonymi w załączniku do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007.

W swojej decyzji ESA wyraża wątpliwości co do zgodności środków z funkcjonowaniem Porozumienia EOG w przypadku uznania ich za stanowiące nową pomoc.

Wątpliwości dotyczą w szczególności analizy porównawczej, na której władze norweskie oparły się przy ustalaniu poziomu rozsądnego zysku w ramach rekompensaty z tytułu zamówień na świadczenie usługi publicznej. W związku z tym ESA zwraca się do władz norweskich o przedstawienie informacji na temat wyboru operatorów wytypowanych do analizy porównawczej, uwag poczynionych w odniesieniu do okresu objętego analizą porównawczą oraz wpływu zastosowania normy IFRS-16 na analizę porównawczą.

W celu przeprowadzenia oceny zgodności środków ESA zwraca się w swojej decyzji do władz norweskich o dodatkowe informacje dotyczące metody zastosowanej do ustalenia cen wewnątrz grupy i rozdziału rachunkowości, podziału kosztów w zamówieniach na świadczenie usługi publicznej, a także sposobu przeprowadzania kontroli ex post w związku z zamówieniami na świadczenie usługi publicznej.

ESA prosi ponadto o informacje na temat tego, czy efekty sieciowe mogące wynikać z połączeń między trasą objętą obowiązkiem świadczenia usługi publicznej a trasą komercyjną (Oslo-Halden-Gothenburg) zostały odpowiednio uwzględnione w wybranej metodzie podziału kosztów i przychodów.

Władze norweskie twierdziły, że dotacja przyznana w 2019 r. przedsiębiorstwu Vy pokrywała wyłącznie koszty emerytur związane z bezpośrednio udzielonymi zamówieniami na świadczenie usługi publicznej i obejmowała wyłącznie tę część kosztów, która nie została pokryta przez rezerwy emerytalne w księgach rachunkowych Vy. W swojej decyzji ESA zwraca się jednak do władz norweskich o przedstawienie informacji potwierdzających, że koszty emerytur odpowiadają wyłącznie kosztom wynikającym z zamówień na świadczenie usługi publicznej.

Na podstawie tych informacji ESA oceni dotację przyznaną w 2019 r. przez władze norweskie przedsiębiorstwu Vy i sprawdzi, czy dotacja ta pokrywała koszty związane z wykonywaniem obowiązków określonych w zamówieniach na świadczenie usługi publicznej i czy można uznać, że wchodzi ona w zakres programu pomocy.

grafika

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2023.239.4
• Rodzaj: Decyzja
• Tytuł: Decyzja nr 082/23/COL z dnia 31 maja 2023 r. o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie domniemanej pomocy państwa dla Vygruppen AS - Zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczących pomocy państwa zgodnie z częścią I art. 1 ust. 2 protokołu 3 do Porozumienia między państwami EFTA w sprawie ustanowienia Urzędu Nadzoru i Trybunału Sprawiedliwości
• Data aktu: 31/05/2023
• Data ogłoszenia: 06/07/2023