(2018/C 256/02)(Dz.U.UE C z dnia 20 lipca 2018 r.)
Pismem z dnia 23 kwietnia 2018 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Włochy o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianej pomocy.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat pomocy, w odniesieniu do której Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma. Uwagi należy kierować do Kancelarii ds. Pomocy Państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej na następujący adres lub numer faksu:
European Commission
Competition Directorate-General
State Aid Greffe
1049 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Faks: + 32 22961242
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane władzom włoskim. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
TEKST STRESZCZENIA
PROCEDURA
W maju 2017 r. do Komisji wpłynęły trzy formalne skargi w sprawie pożyczki pomostowej w wysokości 600 mln EUR ("pożyczka pierwotna") udzielonej przez państwo włoskie spółce Alitalia-Società Aerea Italiana S.p.A. ("Alitalia"). Złożono także dodatkową skargę, która dotyczyła kolejnych 300 mln EUR ("pożyczka dodatkowa") przyznanej przez Włochy spółce Alitalia w październiku 2017 r.
Skarżący twierdzili, że pożyczka pierwotna i pożyczka dodatkowa stanowią pomoc państwa niezgodną z prawem i wspólnym rynkiem, ponieważ zostały udzielone i wypłacone bez zgłoszenia, a zważywszy na sytuację ekonomiczną spółki Alitalia i jej historię żaden prywatny kredytodawca nie byłby skłonny takiej pożyczki udzielić.
W styczniu 2018 r. Włochy zgłosiły pożyczkę pomostową na łączną kwotę 900 mln EUR, udzieloną spółce Alitalia przez państwo, jako pomoc na ratowanie w rozumieniu Wytycznych dotyczących pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji 1 ("wytyczne w sprawie pomocy na ratowanie i restrukturyzację").
OPIS POMOCY, W ODNIESIENIU DO KTÓREJ KOMISJA WSZCZYNA POSTĘPOWANIE
Pożyczka pomostowa dla Alitalii w wysokości 600 mln EUR przewidziana w dekrecie z mocą ustawy nr 55 z dnia 2 maja 2017 r. Pożyczka ta, udzielona przez państwo, o stopie procentowej równej 6-miesięcznej stopie EURIBOR opublikowanej w dniu roboczym poprzedzającym wypłatę, powiększonej o 1 000 punktów bazowych, miała zostać spłacona w ciągu sześciu miesięcy od pierwszej wypłaty pożyczki, tj. do dnia 5 listopada 2017 r., z pierwszeństwem względem spłaty wszelkich innych zobowiązań Alitalii w procedurze zarządu nadzwyczajnego.
W maju 2017 r. przystąpiono do próby sprzedaży aktywów Alitalii w procedurze przetargowej, w ramach której pierwotny termin wyłonienia zwycięskiego oferenta przesunięto dekretem z mocą ustawy nr 148 z dnia 16 października 2017 r. z listopada 2017 r. na dzień 30 kwietnia 2018 r.
Ze względu na przedłużenie postępowania przetargowego dekretem z mocą ustawy nr 148/2017 przekształconym w ustawę przepisami ustawy nr 172 z dnia 4 grudnia 2017 r. przedłużono również okres spłaty pożyczki państwowej w kwocie 600 mln EUR do dnia 30 września 2018 r. oraz zwiększono kwotę pożyczkę o dodatkowe 300 mln EUR, co daje łącznie 900 mln EUR pożyczki ("pożyczka pierwotna" i "pożyczka dodatkowa" określane łącznie jako "środki") do spłaty do dnia 31 grudnia 2018 r.
OCENA ŚRODKÓW POMOCY
Na obecnym etapie Komisja wstępnie uważa, że środki mogą stanowić pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE.
W szczególności na podstawie posiadanych informacji Komisja uważa, że środki mogły przynieść Alitalii korzyść gospodarczą w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Twierdzenie, że Włochy, przyznając wspomniane środki spółce Alitalia, działały jak ostrożny prywatny wierzyciel, nie jest poparte dowodami.
W odniesieniu do zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym Komisja uważa, że Alitalia jest przedsiębiorstwem znajdującym się w trudnej sytuacji w rozumieniu wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji, oraz doszła do wstępnego wniosku, że istnieją poważne wątpliwości co do zgodności środków z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE.
W szczególności Włochy twierdzą, że środki są potrzebne, aby zapobiec nagłemu opuszczeniu rynku przez przedsiębiorstwo odgrywające ważną rolę systemową w odniesieniu do całego sektora transportu lotniczego, a także związanym z tym negatywnym konsekwencjom. W tym względzie na obecnym etapie Komisja uważa, że nie ma wystarczających informacji, aby stwierdzić, że środki przyczyniają się do osiągnięcia celu leżącego we wspólnym interesie.
Komisja ma również wątpliwości, czy spełnione jest kryterium adekwatności środków, ponieważ nie zostały one spłacone w ciągu sześciu miesięcy od ich pierwszej wypłaty na rzecz Alitalia. Ponadto nie jest jasne, kiedy likwidacja miałaby mieć miejsce i czy zostanie ukończona w rozsądnym terminie zgodnie z wymogami zawartymi w wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji. W związku z tym wydaje się, że pomoc umożliwia kontynuowanie działalności Alitalii w okresie od maja 2017 r. do co najmniej września 2018 r. a tym samym utrzymuje nierentowne skądinąd przedsiębiorstwo na rynku przez okres znacznie dłuższy niż tymczasowy okres sześciu miesięcy.
Ponadto Komisja ma wątpliwości, czy spełnione jest kryterium proporcjonalności. Plan zachowania płynności przedstawiony przez Włochy obejmuje znaczny bufor płynnościowy bez jakiegokolwiek uzasadnienia. Komisja ma w związku z tym wątpliwości, czy kwota pomocy jest ograniczona do niezbędnego minimum.
Z powodów określonych powyżej Komisja ma wątpliwości dotyczące zgodności przedmiotowych środków z rynkiem wewnętrznym i podjęła w związku z tym decyzję o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego.
Zgodnie z art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 2 wszelka niezgodna z prawem pomoc może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.
TEKST PISMA
La Commissione desidera informare le autorità italiane che, dopo avere esaminato le informazioni da queste fornite sulla misura di aiuto in oggetto, ha deciso di avviare il procedimento di cui all'articolo 108, paragrafo 2, del Trattato sul funzionamento dell'Unione europea («TFUE»).
1 Komunikat Komisji - Wytyczne dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz.U. C 249 z 31.7.2014, s. 1).
2 Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9.
3 Comunicazione della Commissione - Orientamenti in materia di aiuti di Stato per il salvataggio e la ristrutturazione di imprese non finanziarie in difficoltà, GU C 249 del 31.7.2014, pag. 1.
4 Decreto Legislativo del 8 luglio 1999, n. 270 «Nuova disciplina dell'amministrazione straordinaria delle grandi imprese in stato di insolvenza, a norma dell'articolo 1 della legge del 30 luglio 1998, n. 274», Gazzetta ufficiale n. 185 del 9.8.1999"
5 Gazzetta ufficiale n. 100 del 2.5.2017.
6 L'erogazione di una prima tranche del prestito iniziale, pari a 240 milioni di EUR, ha avuto luogo il 5 maggio 2017 (cfr. il punto (17)).
7 Secondo gli orientamenti di cui al decreto legislativo 270/1999, articolo 27, comma 2, lettere a), b) e b bis).
8 Supplemento ordinario n. 20/L alla Gazzetta ufficiale n. 95 del 24.4.2017.
9 Gazzetta ufficiale n. 242 del 16.10.2017.
10 «Conversione in legge, con modificazioni, del decreto legge 16 ottobre 2017, n. 148, recante disposizioni urgenti in materia finanziaria e per esigenze indifferibili. Modifica alla disciplina dell'estinzione del reato per condotte riparatorie». Gazzetta ufficiale n. 284 del 5.12.2017.
11 Comunicazione della Commissione relativa alla revisione del metodo di fissazione dei tassi di riferimento e di attualizzazione, GU C 14 del 19.1.2008, pag. 6.
12 Decisione della Commissione C(2008) 6745 final, del 12 novembre 2008, relativa all'aiuto di Stato N 510/2008 - Italia - Cessione dei beni della compagnia aerea Alitalia. GU C 46 del 12.11.2008, pag. 6.
13 Sentenza del 2 settembre 2010, Commissione/Deutsche Post, C-399/08 P, EU:C:2010:481, punto 39 e giurisprudenza ivi citata.
14 Sentenza dell'11 luglio 1996, SFEI e altri, C-39/94, EU:C:1996:285, punto 60; sentenza del 29 aprile 1999, Spagna/Commissione, C-342/96, EU:C:1999:210, punto 41.
15 Sentenza dell'11 luglio 1996, SFEI e altri, C-39/94, ECLI:EU:C:1996:285, punti 60 e 61.
16 Sentenza del Tribunale del 6 marzo 2003, Westdeutsche Landesbank Girozentrale e Land Nordrhein-Westfalen/Commissione, cause riunite T-228/99 e T-233/99, ECLI:EU:T:2003:57, punto 208.
17 Cfr., in tal senso, la sentenza del 5 giugno 2012, Commissione/EDF, C-124/10 P, EU:C:2012:318, punto 90; la sentenza del 15 marzo 1994, Banco Exterior de España, C-387/92, EU:C:1994:100, punto 14 e la sentenza del 19 maggio 1999, Italia/Commissione, C-6/97, EU:C:1999:251, punto 16.
18 Si veda la sentenza della Corte di giustizia nella causa Phillip Morris Holland/Commissione, 730/79, EU:C:1980:209, punto 11.
19 74 milioni di EUR.
20 Decisione della Commissione 2009/155/CE, del 12 novembre 2008 in merito al prestito di 300 milioni di EUR cui l'Italia ha dato esecuzione a favore della compagnia aerea Alitalia n. C 26/08 (ex NN 31/08).
21 Decisione della Commissione C(2008) 6745 final, del 12 novembre 2008, relativa all'aiuto di Stato N 510/2008 - Italia - Cessione dei beni della compagnia aerea Alitalia.
22 Sentenza del 28 marzo 2012, Ryanair/Commissione, T-123/09, EU:T:2012:164.
23 Sentenza del 13 giugno 2013, Ryanair/Commissione, C-287/12 P, EU:C:2013:395.