Dokapitalizowanie banku BanifZaproszenie do zgłaszania uwag zgodnie z art. 108 ust. 2 TFUE
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2015/C 426/03)
(Dz.U.UE C z dnia 18 grudnia 2015 r.)
Pismem z dnia 24 lipca 2015 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Republikę Portugalską o swojej decyzji o wszczęciu postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środka, w odniesieniu do którego Komisja wszczyna postępowanie, w ciągu jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i następującego po nim pisma na następujący adres lub numer faksu:
European Commission,
Directorate-General Competition
State Aid Greffe
B-1049 Brussels
Faks: + 32 2 296 12 42
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane Republice Portugalskiej. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
STRESZCZENIE
Procedura
W dniu 21 stycznia 2013 r. Komisja tymczasowo zatwierdziła dokapitalizowanie przez portugalski Skarb Państwa banku Banif na kwotę 1,1 mld EUR (decyzja w sprawie ratowania 1 ). Zgodnie z decyzją w sprawie ratowania Portugalia zobowiązała się do przedłożenia planu restrukturyzacji Banifu do dnia 31 marca 2013 r., do przywrócenia rentowności banku, w tym przyjęcia środków zapewniających odpowiedni podział obciążeń oraz środków służących ograniczeniu zakłóceń konkurencji. Plan restrukturyzacji Banifu został zgłoszony w dniu 2 kwietnia 2013 r. i aktualizowany był kilkakrotnie, w dniach 10 kwietnia 2013 r., 29 czerwca 2013 r., 4 lutego 2014 r., 9 czerwca 2014 r. i 8 października 2014 r.
Opis
Banif to mała, nieposiadająca znaczenia systemowego uniwersalna grupa bankowa w Portugalii. Jej suma bilansowa wynosi około 13,1 mld EUR, a kwota aktywów ważonych ryzykiem sięgnęła w 2014 r. 9,5 mld EUR; grupa posiada znaczne udziały w rynku jedynie na Maderze i Azorach. Banif był ósmym co do wielkości bankiem w Portugalii w 2014 r., a jego oferta skierowana była głównie do osób fizycznych i MŚP.
Bank otrzymał dokapitalizowanie ze środków publicznych, na które składała się subskrypcja przez Skarb Państwa akcji wyemitowanych przez Banif na kwotę 700 mln EUR oraz warunkowych obligacji zamiennych na kwotę 400 mln EUR.
Ze względu na wysokie kwoty przyznawanej pomocy, tj. 10 % aktywów ważonych ryzykiem, oraz spore problemy banku, w decyzji w sprawie ratowania określono, że plan restrukturyzacji musi przewidywać diametralną zmianę modelu biznesowego Banifu, oznaczającą daleko idące środki restrukturyzacji, znaczną redukcję i ograniczony przyszły zasięg geograficzny, a w przypadku gdy niemożliwe będzie odzyskanie rentowności - kontrolowaną likwidację.
W kolejnych wersjach planu restrukturyzacji w planowanej strategii biznesowej Banifu wprowadzono wiele udoskonaleń i zmian. Najnowsza wersja planu restrukturyzacji z października 2014 r. przewiduje utworzenie w strukturach banku działu zasadniczego, który skoncentruje się na ściśle określonych grupach docelowych i oferowanych produktach, oraz działu aktywów odziedziczonych, który przejmie wszystkie aktywa niewchodzące w zakres działalności jednostki zasadniczej. W wersji tej przedstawiono także główne cele przy założeniu powrotu do rentowności w 2016 r. oraz pewne podstawowe opcje zwrotu otrzymanej pomocy państwa.
Ocena
Portugalia potwierdza istnienie pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Decyzja w sprawie ratowania opierała się na art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE przewidującym "zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego", a w szczególności na komunikacie bankowym z 2008 r. 2 oraz komunikacie w sprawie przedłużenia z 2010 r. 3
Plan restrukturyzacji musi być zgodny z komunikatem w sprawie restrukturyzacji 4 , który stanowi, że bank osiąga długoterminową rentowność, jeśli jest w stanie konkurować o kapitał na rynku na podstawie własnych osiągnięć zgodnie z odpowiednimi wymogami prawnymi. W związku z tym bank musi pokryć wszystkie swoje koszty oraz wypracować odpowiedni zwrot z zaangażowanego kapitału z uwzględnieniem profilu ryzyka banku, jak również w określonym terminie zwrócić otrzymaną pomoc państwa lub zapewnić odpowiednie jej wynagrodzenie. Przywrócenie rentowności powinno wynikać przede wszystkim ze środków wewnętrznych. Należy również podać przyczyny problemów banku i jego słabe punkty oraz wyjaśnić, w jaki sposób można je rozwiązać poprzez restrukturyzację.
Na obecnym etapie Komisja nie jest w stanie stwierdzić, czy obecny plan restrukturyzacji umożliwi powrót Banifu jako całości do długoterminowej rentowności oraz spłatę pomocy państwa. Ocena taka wynika ze stwierdzenia, że projekt planu restrukturyzacji zawiera wiele niedociągnięć. Jeśli przewidywane wyniki działów zasadniczego i aktywów odziedziczonych rozpatrywać łącznie, staje się jasne, że dział zasadniczy musiałby być nadzwyczajnie rentowny, by Banif mógł odzyskać rentowność. Jednak nawet niewielkie odchylenia od prognoz zagrażałyby rentowności banku i jego zdolnościom do konkurowania o kapitał na rynku na podstawie własnych osiągnięć. W decyzji bardziej szczegółowo przedstawiono ewentualne zagrożenia związane z wykonaniem.
Ponadto obecny plan restrukturyzacji budzi zastrzeżenia jeśli chodzi o podział obciążeń oraz środki służące ograniczeniu zakłóceń konkurencji. Nie gwarantuje on w wystarczającym stopniu, że proponowane środki są wystarczająco znaczące, by zaradzić zakłóceniom konkurencji wynikającym z przyznania wysokiej pomocy i by zapewnić odpowiedni podział obciążeń gdyby warunkowe obligacje zamienne nie zostały spłacone lub przekształcone w kapitał własny w wyznaczonym terminie, ani nie zapewnia wystarczającej pewności, że działania restrukturyzacyjne zostaną zrealizowane.
W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wszczęciu postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
TEKST PISMA
grafika
1 Decyzja Komisji w sprawie SA.34662, Dz.U. C 5 z 9.1.2015, s. 2.
2 Komunikat Komisji - Zastosowanie zasad pomocy państwa do środków podjętych w odniesieniu do instytucji finansowych w kontekście obecnego, globalnego kryzysu finansowego, Dz.U. C 270 z 25.10.2008, s. 8 ("komunikat bankowy z 2008 r."), który obowiązywał w momencie przyznania przedmiotowej pomocy.
3 Zob. pkt 14 komunikatu Komisji w sprawie stosowania od dnia 1 stycznia 2011 r. reguł pomocy państwa w odniesieniu do środków wsparcia na rzecz banków w kontekście kryzysu finansowego, Dz.U. C 329 z 7.12.2010, s. 7.
4 Komunikat Komisji w sprawie przywrócenia rentowności i oceny środków restrukturyzacyjnych stosowanych w sektorze finansowym w dobie kryzysu zgodnie z regułami pomocy państwa, Dz.U. C 195 z 19.8.2009, s. 9.
