Konkluzje w sprawie alkoholu i zdrowia.

Konkluzje Rady z dnia 1 grudnia 2009 r. w sprawie alkoholu i zdrowia

(2009/C 302/07)

(Dz.U.UE C z dnia 12 grudnia 2009 r.)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

1. PRZYPOMINA:

– o art. 152 Traktatu WE, który stanowi, że przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Wspólnoty wszystkie instytucje Wspólnoty zapewniają wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego i że polityki krajowe mają być uzupełniane przez działania na szczeblu Wspólnoty,

– o komunikacie Komisji w sprawie strategii na rzecz zdrowia we Wspólnocie Europejskiej(1),

– o zaleceniu Rady dotyczącym spożywania alkoholu przez młodych ludzi(2), w którym zwrócono się do Komisji, by ta we współpracy z państwami członkowskimi zajęła się kwestiami poruszonymi we wspomnianym zaleceniu - m.in. rozwijaniem na szczeblu krajowym i europejskim kompleksowych polityk promocji zdrowia odnoszących się do alkoholu - w pełni wykorzystując do tego celu wszystkie polityki wspólnotowe,

– o konkluzjach Rady z dnia 5 czerwca 2001 r. w sprawie wspólnotowej strategii prowadzącej do ograniczania szkodliwych skutków spożywania alkoholu(3), przywołane w konkluzjach Rady w roku 2004(4),

– o poparciu Rady(5) dla komunikatu Komisji w sprawie strategii UE w zakresie wspierania państw członkowskich w ograniczaniu szkodliwych skutków spożywania alkoholu(6) w tym dla wymienionych w nim priorytetowych obszarów i działań oraz o wezwaniu, by począwszy od roku 2008 Komisja składała regularne sprawozdania na temat postępów osiągniętych na szczeblu UE i na szczeblu krajowym,

– że Europejski Trybunał Sprawiedliwości wielokrotnie stwierdzał, że zdrowie publiczne jest jednym z najważniejszych interesów chronionych na mocy art. 30 Traktatu oraz że do państw członkowskich należy - w granicach ustanowionych przez Traktat - podejmowanie decyzji w sprawie poziomu ochrony zdrowia, którą pragną one zapewnić za pośrednictwem polityk krajowych i przepisów prawa(7),

– o Europejskiej deklaracji WHO w sprawie alkoholu, przyjętej przez wszystkie państwa członkowskie w 1995 r., a w szczególności zasadzie etycznej, że wszystkie dzieci, młodzież i młodzi ludzie mają prawo do wzrastania w środowisku chronionym przed negatywnymi skutkami picia alkoholu i - w miarę możliwości - przed promocją napojów alkoholowych,

– o pracach prowadzonych w związku z rezolucją Światowego Zgromadzenia Zdrowia dotyczącą "Strategii ograniczania szkodliwego spożycia alkoholu" (WHA61.4); w rezolucji tej zwrócono się do Dyrektora Generalnego Światowej Organizacji Zdrowia o przygotowanie projektu globalnej strategii ograniczania szkodliwego spożycia alkoholu, która zostanie włączona do dokumentacji na 126. posiedzenie Rady Wykonawczej przewidziane na styczeń 2010 roku.

2. POWTARZA, ŻE:

– główna odpowiedzialność za krajową politykę alkoholową spoczywa na państwach członkowskich oraz że Komisja, za pomocą strategii alkoholowej UE, może dodatkowo wspierać i uzupełniać krajowe polityki w dziedzinie zdrowia publicznego,

– spożywanie alkoholu w sposób szkodliwy i ryzykowny jest w UE trzecim w kolejności najistotniejszym czynnikiem ryzyka pogorszenia stanu zdrowia i przedwczesnej śmierci, tuż za paleniem tytoniu i nadciśnieniem(8),

– wiele polityk Wspólnoty ma potencjalny - korzystny lub niekorzystny - wpływ na zdrowie i kondycję oraz podkreśla, że przy podejmowaniu decyzji we wszystkich sektorach polityki należy rozważyć, jaki wpływ będą one miały na zdrowie,

3. UWAGI

– poziom szkód spowodowanych na drogach i w miejscach pracy przez spożycie alkoholu - zwłaszcza wśród osób najbardziej narażonych - jest w państwach członkowskich nadal wysoki i że szacuje się, iż 15 % dorosłej populacji UE regularnie spożywa alkohol w szkodliwych ilościach; że szkodliwe skutki spożycia alkoholu odczuwa 5-9 mln dzieci w rodzinach w UE; że alkohol spożywany w sposób szkodliwy i ryzykowny jest czynnikiem powodującym około 16 % przypadków przemocy wobec dzieci i ich zaniedbywania; szacuje się także, że szkodliwe i ryzykowne spożycie alkoholu jest co roku przyczyną narodzin 60.000 noworodków o niskiej masie urodzeniowej(9)(10),

– skutki szkodliwego spożywania alkoholu są poważniejsze w młodszych grupach wiekowych obu płci. Ponad 10 % zgonów wśród kobiet i ponad 25 % wśród mężczyzn z grupy wiekowej obejmującej osoby od 15. do 29. roku życia ma związek z ryzykownym spożywaniem alkoholu(11), ponadto szkodliwe spożycie alkoholu wśród dzieci i nastolatków ma także negatywny wpływ na ich wyniki w nauce,

– zagadnienia związane z alkoholem mają znaczenie dla całej Wspólnoty ze względu na ich transgraniczny charakter oraz negatywny wpływ zarówno na rozwój społeczny i gospodarczy, jak i na zdrowie publiczne,

– reklama alkoholu, wraz z wpływem innych czynników, takich jak rola rodziny i otoczenia społecznego, jest czynnikiem, który zwiększa prawdopodobieństwo, że dzieci i młodzież sięgną po alkohol, a jeżeli już go spożywają - że będą pić więcej(12),

– w latach 1996-2004 alkohol stał się w UE bardziej przystępny cenowo(13), a właściwie opracowane krajowe polityki ustalania cen, zwłaszcza w powiązaniu z innymi środkami zapobiegawczymi, mogą mieć wpływ na poziom szkodliwego i ryzykownego spożycia alkoholu i wynikających z tego szkód, w szczególności wśród młodych ludzi(14),

– przy danej wielkości spożycia alkoholu uboższe populacje mogą doświadczać nieproporcjonalnie wyższego stopnia szkód wynikających ze spożycia alkoholu, co przyczynia się do nierówności w zakresie zdrowia między grupami populacji i do powstawania różnic w dziedzinie zdrowia między państwami członkowskimi(15),

– osoby starsze (powyżej 60 roku życia) są bardziej narażone na skutki spożywania alkoholu w sposób szkodliwy niż pozostałe osoby dorosłe, a w ciągu ostatnich dziesięciu lat znacznie wzrosła liczba zgonów związanych ze spożyciem alkoholu w tej grupie; w niektórych przypadkach liczba zgonów wzrosła ponad dwukrotnie(16),

– istnieje związek między szkodliwym spożyciem a chorobami zakaźnymi, takimi jak HIV/AIDS, gruźlica (TB) oraz zdrowiem matek(17),

– w regionalnych konsultacjach WHO przeprowadzonych w Europie(18) podkreślono, iż za bardzo ważne uznaje się "środki na realizację polityk i leczenie osób, które tego potrzebują".

4. UWAŻA, ŻE:

– strategia alkoholowa UE uznaje, że w poszczególnych państwach członkowskich panują różne zwyczaje kulturowe związane ze spożyciem alkoholu i że w związku z tym przyjmowane środki muszą brać pod uwagę wynik krajowych ocen skutków regulacji(19),

– należy zagwarantować poradnictwo i udzielić wsparcia dzieciom, nastolatkom i młodym ludziom lub rodzinom dotkniętym problemem alkoholowym,

– w systemach informacyjnych istniejących obecnie w państwach członkowskich UE i na szczeblu UE należy uwzględnić osoby powyżej 60 roku życia,

– istnieje potrzeba przeanalizowania wzorów zachowań kobiet i mężczyzn reprezentujących różne grupy wiekowe, po to by lepiej dopasować środki profilaktyki antyalkoholowej, aby odpowiednio reagować na różne rodzaje zagrożeń,

– nierówności w dziedzinie zdrowia wynikające z uwarunkowań społecznych silnie wiążą się między innymi ze spożyciem alkoholu, które może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem. Samo szkodliwe spożywanie alkoholu jest znanym czynnikiem ryzyka lub przyczyną niektórych chorób zakaźnych i niezakaźnych i oddziałuje również na zdrowie pracowników.

5. ZACHĘCA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE DO:

– wdrożenia dobrych praktyk przedstawionych w strategii alkoholowej UE i wykorzystania istniejących dowodów na temat skutecznych środków ograniczania szkód spowodowanych spożyciem alkoholu z uwzględnieniem pięciu wskazanych priorytetowych zagadnień: ochrony młodzieży, dzieci i dzieci nienarodzonych; zmniejszania liczby rannych i zabitych w wypadkach drogowych spowodowanych pod wpływem alkoholu; zapobiegania szkodliwym skutkom spożywania alkoholu wśród dorosłych i ograniczania negatywnego wpływu alkoholu w miejscu pracy; informowania, szkolenia i podnoszenia świadomości na temat wpływu szkodliwego i ryzykownego spożycia alkoholu; oraz opracowania i prowadzenia wspólnej bazy danych na poziomie UE,

– propagowania podejścia wielosektorowego oraz - w koordynacji z działaniami na szczeblu UE - wzmacniania kompleksowych strategii krajowych lub planów działań dostosowanych do krajowych potrzeb lub do opracowania takich strategii i planów, a także do przedłożenia Komisji - do roku 2011 - sprawozdań na temat rozwoju sytuacji i wyników,

– wykorzystywania najskuteczniejszych środków, aby zapewnić istnienie i egzekwowanie na szczeblu krajowym solidnych przepisów w dziedzinie polityki alkoholowej,

– uznania, że wśród instrumentów służących do ograniczania szkód wynikających ze spożycia alkoholu i do oceny wpływu spożycia alkoholu skutecznym narzędziem, zwłaszcza w powiązaniu z innymi środkami zapobiegawczymi, może być polityka ustalania cen - np. przepisy dotyczące promocji typu "happy hours", specjalne opodatkowanie gotowych koktajli oraz napojów alkoholowych oferowanych gratis,

– zwrócenia uwagi na kondycję starzejącej się populacji UE, w tym na skutki, jakie - na szczeblu UE - szkodliwe spożycie alkoholu ma dla zdrowego i godnego starzenia się; oraz do wniesienia wkładu w poszerzanie wiedzy wśród osób zawodowo zajmujących się opieką, wśród nieformalnych opiekunów oraz wśród starszych obywateli na temat potencjalnych interakcji między przyjmowanymi lekami a alkoholem.

6. WZYWA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE I KOMISJĘ DO:

– utrzymywania polityki alkoholowej w kontekście zdrowia publicznego wysoko na liście priorytetów do roku 2012, aby budować trwałe i długoterminowe zobowiązania do ograniczenia na szczeblu UE szkód wynikających ze spożycia alkoholu oraz do przeanalizowania priorytetów kolejnej fazy prac Komisji, które mają wspierać państwa członkowskie w ograniczaniu w UE szkód wynikających ze spożycia alkoholu,

– wzmocnienia identyfikacji, rozpowszechniania i monitorowania skutecznych środków, które mają służyć zminimalizowaniu zdrowotnych i społecznych skutków szkodliwego spożycia alkoholu,

– wzmocnienia opracowywania i rozpowszechniania opartych na faktach przykładów programów profilaktycznych, które służą ograniczeniu szkód wynikających ze spożywania alkoholu w czasie ciąży oraz z prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu,

– uznania ograniczenia nierówności w dziedzinie zdrowia za priorytet polityki oraz uznania potrzeby likwidowania nierówności poprzez działania profilaktyczne o charakterze społecznym i ukierunkowane działania o charakterze antyalkoholowym z uwzględnieniem uwarunkowań społecznych,

– sprawienia, by przedstawiciele sektora produkcji napojów alkoholowych brali udział w proaktywnych działaniach w zakresie egzekwowania środków prawnych, tak by produkcja, dystrybucja i sprzedaż ich produktów odbywały się w sposób odpowiedzialny, by przyczynić się do ograniczenia szkód wynikających ze spożycia alkoholu. Ponadto wzywa do rozważenia, w jaki sposób poprawić wdrażanie obowiązujących krajowych i europejskich przepisów dotyczących reklamy alkoholu, by w miarę możliwości skutecznie chronić dzieci i młodzież przed ekspozycją na reklamę alkoholu,

– zagwarantowania, by - w przypadkach gdy istnieją normy i kodeksy postępowania dotyczące samoregulacji - były one opracowywane, wdrażane i monitorowane wspólnie z instytucjami zajmującymi się promocją zdrowia,

– uwzględnienia w istniejących systemach informacyjnych danych na temat spożycia alkoholu i szkód spowodowanych szkodliwym spożyciem alkoholu wśród osób w wieku powyżej 60 lat,

– zintensyfikowania badań nad zależnością między szkodliwym spożyciem alkoholu a chorobami zakaźnymi, takimi jak HIV/AIDS i gruźlica,

– opracowania i wdrożenia procedur wczesnego identyfikowania i szybkiej interwencji w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, opieki zdrowotnej nad osobami starszymi i w warunkach szkolnych,

– zachęcania do inicjatyw podnoszących świadomość na temat wpływu szkodliwego spożycia alkoholu na kondycję zdrowotną i społeczną w ramach całościowego podejścia mieszczącego się w pojęciu szkoły promującej zdrowie,

– rozważenia najlepszych sposobów informowania i edukowania konsumentów, w tym badań nad tym, jak etykiety na napojach alkoholowych mogą pomóc konsumentom w oszacowaniu własnego spożycia czy też informować ich o zagrożeniach dla zdrowia,

– uwzględnienia niniejszych konkluzji przy opracowywaniu i wspieraniu wdrażania strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego.

7. ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, ABY:

– nadal udzielała państwom członkowskim silnego wsparcia przy opracowywaniu wszechstronnych, skutecznych i zrównoważonych krajowych polityk alkoholowych,

– podjęła kroki niezbędne do zagwarantowania, że ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych wynikających ze spożycia alkoholu zostanie uwzględnione przy określaniu i wdrażaniu wszystkich istotnych polityk i działań wspólnotowych,

– rozważyła, w razie konieczności, dalsze kroki, jakie należy podjąć, aby chronić dzieci, nastolatków i młodych ludzi przed szkodliwymi skutkami spożycia alkoholu, w szczególności aby ograniczyć spożycie alkoholu przez nieletnich, upijanie się, ekspozycję na reklamy alkoholu oraz szkody wśród dzieci dorastających w rodzinach z problemem alkoholowym,

– gromadziła - we współpracy z państwami członkowskimi - wiedzę na temat bieżących transgranicznych problemów w UE wynikających z nielegalnego handlu, transgranicznego marketingu oraz różnic w cenach detalicznych napojów alkoholowych,

– gromadziła wiedzę na temat skutków spożycia alkoholu w miejscu pracy oraz sposobów rozwiązywania kwestii szkodliwego spożycia alkoholu w szerszych ramach profilaktyki wypadków i chorób oraz promocji zdrowia,

– najpóźniej w roku 2012 przedłożyła Radzie sprawozdanie na temat postępów i wyników prac Komisji oraz na temat działań zgłoszonych przez państwa członkowskie,

– po zakończeniu w 2012 roku obowiązywania obecnej strategii, określiła priorytety kolejnej fazy prac Komisji w dziedzinie alkoholu i zdrowia.

______

(1) 8756/00.

(2) Zalecenie Rady 2001/458/WE z dnia 5 czerwca 2001 r. w sprawie spożywania alkoholu przez ludzi młodych, a zwłaszcza dzieci i młodzież (Dz.U. L 161 z 16.6.2001, s. 38).

(3) Konkluzje Rady z dnia 5 czerwca 2001 r. w sprawie strategii Wspólnoty dotyczącej ograniczenia szkód spowodowanych alkoholem (Dz.U. C 175 z 20.6.2001, s. 1).

(4) Konkluzje Rady z dnia 1 i 2 czerwca 2004 r. w sprawie alkoholu i młodzieży (9881/04).

(5) Konkluzje Rady dotyczące strategii UE w zakresie ograniczania szkodliwych skutków spożywania alkoholu, 30 listopada-1 grudnia 2006 r. (16156/06).

(6) Komunikat Komisji z dnia 24 października 2006 r. (14851/06).

(7) Sprawa Franzen (C-89/95), sprawa Heinonen (C-394/97), sprawa Gourmet (C-405/98), Katalonia (sprawy połączone C-1/90 i C-179/90), Loi Evin (C-262/02 i C-429/02).

(8) Regionalne Biuro WHO na Europę, Alkohol w Europie (2006).

(9) Alkohol w Europie: - z perspektywy zdrowia publicznego, Instytut Badań nad Alkoholem, Zjednoczone Królestwo 2006, na podstawie WHO Global Burden of Disease Study, Rehm i in. 2004 i 2005.

(10) Strategia alkoholowa UE, Komisja Europejska (2006).

(11) Strategia alkoholowa UE, Komisja Europejska (2006) i towarzysząca jej ocena skutków.

(12) Opinia naukowa Grupy Naukowej Europejskiego Forum Alkoholu i Zdrowia (2009) oraz Wpływ reklamy alkoholu i ekspozycji na media na spożycie alkoholu wśród młodzieży: systematyczny przegląd badań długookresowych (2009).

(13) Źródło: Eurostat, specjalne wyliczenia Rabinovich, L. i in.

(14) Rabinovich, L. i in. (2009) Przystępność cenowa napojów alkoholowych w UE: zrozumienie zależności między przystępnością cenową alkoholu, jego spożyciem a wynikającymi z niego szkodami.

(15) Komisja WHO ds. Uwarunkowań Społecznych i Alkoholu: Równość i uwarunkowania społeczne, dokument informacyjny WHO na światowe posiedzenie ekspertów w dziedzinie alkoholu, zdrowia i rozwoju społecznego, dnia 23 września 2009 r. http://www.who.int/social_determinants/final_report/en/index.html

(16) Mats H et al., Alcohol consumption among elderly European Union citizens (Spożycie alkoholu wśród starszych obywateli Unii Europejskiej) (2009).

(17) J Rehm et al., Alcohol, Social Development and Infectious Disease (Alkohol, rozwój społeczny a choroby zakaźne) (2009).

(18) Regionalne konsultacje WHO w Kopenhadze w dniach 20-23 kwietnia 2009 r. http://www.who.int/substance_abuse/activities/globalstrategy/en/index.html

(19) Komunikat Komisji z dnia 24 października 2006 r. (14851/06, s. 4).

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Wszystkie wyroby tytoniowe wkrótce trafią do systemu Track&Trace

Punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych czekają nowe obowiązki. Unijnym Systemem Śledzenia Ruchu i Pochodzenia Wyrobów Tytoniowych (Track&Trace) obecnie objęte są papierosy i tytoń do samodzielnego skręcania papierosów. Od 20 maja trafią do niego także wszystkie inne wyroby zawierające w swoim składzie tytoń. W systemie muszą się również zarejestrować punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych.

Krzysztof Koślicki 05.02.2024