Szczegółowe czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

z dnia 28 stycznia 2002 r.

w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych

Na podstawie art. 41 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334 i 1907 oraz z 2025 r. poz. 526) zarządza się, co następuje:

DZIAŁ  I

PRZEPISY WSTĘPNE

§ 1. [Przedmiot regulacji]  Rozporządzenie określa szczegółowe czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych, w tym:

1) uwierzytelnianie dokumentów przeznaczonych do użytku za granicą;

2) sposób wykonywania czynności dotyczących osób korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych i konsularnych oraz czynności z udziałem tych osób;

3) czynności związane ze stawiennictwem przed sądami;

4) tryb ustalania obywatelstwa;

5) szczegółowy tryb występowania o pomoc prawną i udzielania takiej pomocy sądom i innym organom państw obcych;

6) szczegółowy tryb występowania o wydanie osób ściganych lub skazanych;

7) inne formy współpracy w sprawach karnych.

§ 2. [Wyłączenie stosowania przepisów rozporządzenia]  Przepisów niniejszego rozporządzenia nie stosuje się, jeżeli przepisy odrębne albo ratyfikowane umowy międzynarodowe regulują czynności sądów powszechnych w sposób odmienny.

DZIAŁ  II

PRZEPISY WSPÓLNE W SPRAWACH CYWILNYCH I KARNYCH

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 3. [Zawiadomienie ministra właściwego do spraw zagranicznych]  O wszystkich sprawach, w których stroną jest państwo obce lub jego organy oraz organizacja międzynarodowa lub organ międzynarodowy, sądy zawiadamiają ministra właściwego do spraw zagranicznych, zwięźle przedstawiając przedmiot sprawy i wskazując państwa lub organy, których sprawa dotyczy.

§ 4. [Zasady sporządzania pism przeznaczonych do doręczenia bądź użytku za granicą]  Pisma przeznaczone do doręczenia bądź użytku za granicą sporządza się wyłącznie pismem maszynowym, nie używając skrótów nazw aktów prawnych, instytucji lub organów ani innych skrótów.

§ 41. [Wykonywanie czynności poza kolejnością przypadku wniosku pilnego]  Czynności w zakresie obrotu prawnego z zagranicą wykonuje się poza zwykłą kolejnością spraw, jeżeli wniosek został oznaczony przez organ wzywający jako pilny.

§ 5. [Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości o udzielenie tekstu prawa obcego, wyjaśnienie obcej praktyki sądowej lub o informację co do istnienia wzajemności]  Występując do Ministra Sprawiedliwości o udzielenie tekstu prawa obcego, wyjaśnienie obcej praktyki sądowej lub o informację co do istnienia wzajemności w stosunkach z państwem obcym, sąd określa szczegółowo zagadnienie prawne wymagające wyjaśnienia. Sąd wskazuje ponadto datę, na którą stan prawny powinien być ustalony, oraz na żądanie Ministra Sprawiedliwości przesyła akta sprawy.

§ 6. [Język wykonywania wniosków sądów lub innych organów państw obcych o udzielenie pomocy prawnej]  Wnioski sądów lub innych organów państw obcych o udzielenie pomocy prawnej wykonują sądy rejonowe w języku polskim.

§ 7. [Przekazanie właściwemu sądowi wniosku o udzielenie pomocy prawnej]  Wniosek o udzielenie pomocy prawnej skierowany do niewłaściwego sądu podlega, przed jego rejestracją w wydziale, niezwłocznemu przekazaniu zarządzeniem przewodniczącego sądowi właściwemu, o czym informuje się organ wzywający.

§  8. [Wezwanie do uzupełnienia lub usunięcia braków wniosku o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej]

1.  Jeżeli wniosek o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej nie odpowiada warunkom formalnym, a w szczególności gdy nie załączono wymaganego tłumaczenia, sąd zwraca wniosek organowi wzywającemu celem uzupełnienia lub występuje o usunięcie braków we wskazanym terminie.

2.  Jeżeli wykonanie wniosku o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej nie jest możliwe w całości, nie usunięto jego braków we wskazanym terminie lub odmówiono jego wykonania, sąd zwraca wniosek organowi wzywającemu we właściwym trybie, informując o przyczynach niewykonania wniosku. W przypadku gdy jest to możliwe, należy zaproponować organowi wzywającemu możliwy do przyjęcia dla obu stron sposób rozwiązania zaistniałego problemu.

3.  W przypadku gdy prawdopodobne jest, że wniosek o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej nie będzie wykonany w całości lub w części w terminie wskazanym we wniosku, sąd informuje o tym niezwłocznie organ wzywający.

§ 9. [Potwierdzenie przyjęcia wniosku o pomoc prawną]  Na życzenie organu wzywającego lub gdy wynika to z przyjętej praktyki, sąd, który wykonuje wniosek o pomoc prawną, potwierdza przyjęcie wniosku, wskazuje numer telefonu, telefaksu, adres poczty elektronicznej, a także osobę, z którą można kontaktować się w sprawie wykonania wniosku, oraz udziela innych niezbędnych informacji.

§  10. [Język, w którym sporządza się wniosek o udzielenie pomocy prawnej]

1.  Wniosek o udzielenie pomocy prawnej sporządza się w języku polskim.

2.  Jeżeli wniosek, o którym mowa w ust. 1, ma być wykonany przez sąd lub inny organ państwa obcego, do wniosku dołącza się sporządzone przez tłumacza przysięgłego tłumaczenie na język urzędowy państwa wezwanego, a jeżeli w państwie wezwanym obowiązuje kilka języków urzędowych, na jeden z języków urzędowych miejsca, w którym ma zostać udzielona pomoc prawna, albo na inny język wskazany przez to państwo.

§ 11. [Dołączanie tłumaczenia do pism podlegających doręczeniu za granicą]  Na wniosek, a jeśli sąd uzna to za konieczne - także z urzędu, do pism podlegających doręczeniu za granicą dołącza się sporządzone przez tłumacza przysięgłego ich tłumaczenie na język urzędowy państwa wezwanego, a jeżeli w państwie wezwanym obowiązuje kilka języków urzędowych - na jeden z języków urzędowych miejsca, w którym ma zostać dokonane doręczenie, albo na inny język wskazany przez to państwo.

§ 12. [Oznaczenie wniosku o udzielenie pomocy prawnej jako pilny]  Wniosek o udzielenie pomocy prawnej można oznaczyć jako pilny i określić termin, w jakim powinien zostać wykonany, uzasadniając przyczynę, dla której wniosek tak oznaczono.

§ 13. [Badanie związku wniosku z możliwością naruszenia suwerenności, bezpieczeństwa lub innych podstawowych interesów państwa wezwanego]  Sąd polski, sporządzając wniosek, rozważa, czy nie dotyczy on czynności, których dokonanie mogłoby naruszyć suwerenność, bezpieczeństwo, porządek publiczny lub inne podstawowe interesy państwa wezwanego.

§  14. [Podpisywanie pism]

1.  Pisma podlegające wysłaniu do organów zagranicznych, przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej lub konsulów Rzeczypospolitej Polskiej podpisuje sędzia; w zakresie powierzonych czynności pisma może podpisywać referendarz sądowy lub asesor sądowy.

2.  Pod podpisem wpisuje się pismem maszynowym imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe osoby podpisującej lub umieszcza się stempel zawierający te dane oraz pismo opatruje się pieczęcią urzędową.

3.  Pisma sądu rejonowego przesyła się do prezesa sądu okręgowego w celu nadania im dalszego biegu.

4.  Przepisu ust. 3 nie stosuje się do przekazywania dokumentów sądowych na podstawie art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1784 z dnia 25 listopada 2020 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych ("doręczanie dokumentów") (wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 405 z 02.12.2020, str. 40).

§  15. [Stosowanie odpisów i oryginałów dokumentów]

1.  Dokumenty dołącza się do pism w formie odpisów.

2.  W razie konieczności przesłania oryginału dokumentu sąd sporządza odpisy dokumentu i jego tłumaczenia, które dołącza do akt sprawy.

3.  Pismo wraz z jego tłumaczeniem łączy się z załącznikiem tak, aby nie było niebezpieczeństwa ich utraty lub zamiany. Tłumaczenie pisma łączy się bezpośrednio z nim, a tłumaczenie każdego z załączników łączy się bezpośrednio z każdym z nich. Liczbę i rodzaj załączników wymienia się w przesyłanym piśmie. Fotografie, karty z próbkami pisma i inne tego rodzaju materiały nakleja się na arkuszu papieru, wskazując, jaką osobę lub przedmiot przedstawiają.

§ 16. [Obieg korespondencji niedotyczącej pomocy prawnej]  Korespondencję niedotyczącą pomocy prawnej otrzymaną przez sądy bezpośrednio od sądów i innych organów państwa obcego oraz od przedstawicielstw dyplomatycznych lub urzędów konsularnych państw obcych przesyła się do wglądu prezesowi sądu, do którego wpłynęła, wraz z odpowiedzią przygotowaną w języku polskim, w celu nadania dalszego biegu.

§ 17. [Sprawowanie nadzoru nad sprawami dotyczącymi obrotu prawnego z zagranicą]  Prezes sądu lub jego zastępca sprawuje nadzór nad sprawami dotyczącymi obrotu prawnego z zagranicą, a w szczególności kontroluje terminowość oraz przestrzeganie przepisów obowiązujących przy załatwianiu tych spraw.

§  18. [Kierowanie do Ministra Sprawiedliwości pism podlegających wysłaniu za granicę]

1.  Pisma podlegające wysłaniu za granicę prezes sądu kieruje do Ministra Sprawiedliwości:

1) jeżeli mają być wysłane do państwa, z którym jest zawarta umowa międzynarodowa przewidująca porozumiewanie się sądów za pośrednictwem organów centralnych;

2) jeżeli mają być wysłane do państwa, z którym jest brak stosunków dyplomatycznych, albo w innych wyjątkowych wypadkach;

3) jeżeli dotyczą wniosków o wydanie osób ściganych lub skazanych, o przejęcie lub przekazanie ścigania karnego oraz o przejęcie lub przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku.

2.  W sprawach cywilnych wysłanie pism osobom przebywającym albo mającym siedzibę za granicą może nastąpić również bezpośrednio, jeżeli nie uchybia to obowiązującym przepisom.

§  19. [Opłata za wydanie dokumentów albo udzielenie informacji poza toczącym się postępowaniem sądowym]

1.  W przypadku gdy prośba osoby przebywającej lub mającej siedzibę za granicą dotyczy wydania dokumentów albo udzielenia informacji poza toczącym się postępowaniem sądowym, od których należy się opłata, odpowiedź dla wnioskodawcy, wraz z przygotowanym dokumentem, przesyła się razem z pismem przewodnim do konsula Rzeczypospolitej Polskiej. W piśmie przewodnim należy zamieścić prośbę o doręczenie korespondencji za pobraniem należnych opłat, których wysokość należy wskazać w tym piśmie.

2.  Jeżeli w imieniu osoby, o której mowa w ust. 1, zwraca się przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny jej państwa w Rzeczypospolitej Polskiej, dokument przesyła się temu przedstawicielstwu lub urzędowi, wskazując wysokość opłaty i numer rachunku bankowego sądu, na który należy dokonać wpłaty.

Rozdział  2

Uwierzytelnianie dokumentów przeznaczonych do użytku za granicą

§  20. [Sposoby dokonywania uwierzytelniania dokumentów]

1.  Jeżeli na wniosek osoby zainteresowanej dokument sporządzony w Rzeczypospolitej Polskiej i przeznaczony do użytku za granicą ma być uwierzytelniony, uwierzytelnienie dokonywane jest w następujący sposób:

1) na dokumencie sądowym autentyczność podpisu sędziego, referendarza sądowego lub sekretarza sądowego oraz autentyczność pieczęci urzędowej sądu uwierzytelnia:

a) prezes właściwego sądu okręgowego albo upoważniony przez niego sędzia lub referendarz sądowy,

b) prezes sądu apelacyjnego lub upoważniony przez niego sędzia, jeżeli uwierzytelnienie dotyczy dokumentu sporządzonego przez sąd apelacyjny;

2) na dokumencie notarialnym autentyczność podpisu notariusza i jego pieczęci urzędowej uwierzytelnia prezes właściwego sądu okręgowego albo upoważniony przez niego sędzia lub referendarz sądowy;

3) na tłumaczeniu dokumentów autentyczność podpisu tłumacza przysięgłego i jego pieczęci uwierzytelnia minister właściwy do spraw zagranicznych.

2.  Jeżeli na wniosek osoby zainteresowanej dokument sporządzony w Rzeczypospolitej Polskiej i przeznaczony do użytku za granicą ma być uwierzytelniony przez przedstawicielstwo dyplomatyczne wykonujące funkcje konsularne lub urząd konsularny państwa obcego w Rzeczypospolitej Polskiej, autentyczność podpisu prezesa sądu okręgowego lub apelacyjnego, upoważnionego sędziego lub upoważnionego referendarza sądowego oraz autentyczność pieczęci urzędowej uwierzytelnia minister właściwy do spraw zagranicznych.

3.  Po dokonaniu uwierzytelnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, poucza się osobę zainteresowaną o treści ust. 2.

§ 21. [Klauzula uwierzytelniająca]  Klauzula uwierzytelniająca ma następujące brzmienie:

"Niniejszym poświadczam autentyczność podpisu

...............................................................................

(imię, nazwisko i stanowisko)

i pieczęci urzędowej

..............................................................................."

(nazwa sądu)

Pobrano i skasowano opłatę skarbową

w kwocie ........................................ zł.

.................................................

(dnia)

.................................................

(miejscowość)

...............................................................................

(podpis osoby uwierzytelniającej i jej tytuł służbowy)

(pieczęć urzędowa)

§  22. [Przesłanie ministrowi wzorów podpisów osób upoważnionych do uwierzytelniania dokumentów]

1.  Prezesi sądów okręgowych i apelacyjnych przesyłają wzory podpisów osób upoważnionych do uwierzytelniania dokumentów, jak również wzory pieczęci urzędowych tych sądów bezpośrednio do ministra właściwego do spraw zagranicznych.

2.  (uchylony).

3.  Wzory, o których mowa w ust. 1, przesyła się w styczniu każdego roku kalendarzowego; w przypadku zmian osobowych przesyła się je bezzwłocznie.

Rozdział  3

Zasady korespondencji z przedstawicielstwami dyplomatycznymi i urzędami konsularnymi państw obcych w Polsce

§  23. [Udzielanie przez sądy informacji na wniosek przedstawiciela dyplomatycznego lub konsula]

1.  W razie bezpośredniego zwrócenia się do sądu przez przedstawicielstwa dyplomatyczne wykonujące funkcje konsularne oraz konsulów państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej sądy, niezwłocznie po załatwieniu lub wyjaśnieniu sprawy, udzielają odpowiedzi, przesyłając ją przez prezesów tych sądów.

2.  Do czasu zgłoszenia zastrzeżeń przez przedstawicielstwo lub konsula, o których mowa w ust. 1, korespondencja odbywa się bezpośrednio.

3.  We wniosku o udzielenie informacji określonej w przepisach odrębnych kierowanym bezpośrednio do przedstawicielstwa lub konsula, o których mowa w ust. 1, sąd wskazuje związek przedmiotu wniosku z funkcjonowaniem tej placówki, a także wyjaśnia przyczyny, dla których pismo kierowane jest bezpośrednio, z pominięciem trybu odezwy o pomoc prawną.

4.  Korespondencję kierowaną bezpośrednio do przedstawicielstw lub konsulów, o których mowa w ust. 1, sporządza się z zastosowaniem formuł grzecznościowych, przy zapewnieniu estetyki odpowiadającej zasadom kurtuazji w stosunkach międzynarodowych.

§ 24. [Język urzędowy dla korespondencji między przedstawicielstwami dyplomatycznymi i konsulami a sądami]  Językiem urzędowym dla korespondencji między przedstawicielstwami dyplomatycznymi i konsulami państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej a sądami jest język polski. Tłumaczenie dołącza się na żądanie.

§ 25. [Przekazanie do sądu właściwego miejscowo pisma skierowanego przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny]  W przypadku skierowania pisma przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny państwa obcego w Polsce do niewłaściwego miejscowo sądu, pismo to przekazuje się niezwłocznie właściwemu sądowi, zawiadamiając o tym bezpośrednio nadawcę.

Rozdział  4

Sposób wykonywania czynności dotyczących osób korzystających z przywilejów i immunitetów wynikających z prawa międzynarodowego oraz czynności z udziałem tych osób

§ 26. [Zwrócenie się do ministra o informację w sprawie korzystania przez określoną osobę z immunitetu wynikającego z prawa międzynarodowego]  Sąd, zwracając się do ministra właściwego do spraw zagranicznych o informację, czy dana osoba lub jednostka organizacyjna korzysta w Rzeczypospolitej Polskiej z immunitetu wynikającego z prawa międzynarodowego, przedstawia zwięźle informację o stanie faktycznym i przedmiocie sprawy oraz poczynionych ustaleniach co do immunitetu danej osoby.

§  27. [Czynności podejmowane przez sąd w przypadku zrzeczenia się immunitetu]

1.  W przypadku zrzeczenia się przez państwo obce lub organizację międzynarodową immunitetu lub immunitetu przysługującego danej osobie sąd, po otrzymaniu zawiadomienia o zrzeczeniu, przesyła do ministra właściwego do spraw zagranicznych przeznaczony dla strony pozwanej, uczestnika postępowania lub innego podmiotu biorącego udział w postępowaniu odpis pozwu, wniosku lub innego pisma wszczynającego postępowanie oraz wezwanie na termin posiedzenia.

2.  Wezwanie sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 1 lub 2 do rozporządzenia.

§  28. [Doręczanie pism podmiotom korzystającym z przywilejów i immunitetów wynikających z prawa międzynarodowego]

1.  Pisma przeznaczone do doręczenia podmiotom korzystającym z przywilejów i immunitetów wynikających z prawa międzynarodowego w sprawach:

1) funkcjonowania misji dyplomatycznych, urzędów konsularnych lub przedstawicielstw organizacji międzynarodowych akredytowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich akredytowanego personelu,

2) osób zatrudnionych przez misje dyplomatyczne, urzędy konsularne lub przedstawicielstwa organizacji międzynarodowych, a niebędących członkami akredytowanego personelu,

3) nabycia lub użytkowania nieruchomości przez misje dyplomatyczne, urzędy konsularne i przedstawicielstwa organizacji międzynarodowych

- przesyła się do ministra właściwego do spraw zagranicznych.

2.  Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do doręczania pism sądowych obywatelom polskim przebywającym za granicą, którzy korzystają z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego.

3.  Pisma, o których mowa w ust. 1, nie mogą zawierać zagrożenia karą porządkową lub innymi środkami przymusu.

§  29. [Wezwanie do wyrażenia zgody na przesłuchanie w charakterze świadka lub występowanie w charakterze biegłego lub tłumacza osoby korzystającej z immunitetu dyplomatycznego]

1.  Jeżeli zachodzi potrzeba przesłuchania w charakterze świadka lub występowania w charakterze biegłego lub tłumacza osoby korzystającej z immunitetu dyplomatycznego, wynikającego z prawa wewnętrznego lub międzynarodowego, w szczególności przepisów Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, sporządzonej w Wiedniu dnia 18 kwietnia 1961 r. (Dz. U. z 1965 r. poz. 232), sąd zwraca się do tej osoby, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw zagranicznych, o wyrażenie zgody.

2.  W sprawach, w których zachodzi potrzeba przesłuchania w charakterze świadka lub występowania w charakterze biegłego członka urzędu konsularnego, sąd wzywa go bezpośrednio w trybie art. 44 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych, sporządzonej w Wiedniu dnia 24 kwietnia 1963 r. (Dz. U. z 1982 r. poz. 98), chyba że dwustronne konwencje konsularne zawarte przez Rzeczpospolitą Polską stanowią inaczej.

3.  Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio, gdy zachodzi potrzeba przedstawienia przez osoby określone w tych przepisach pisemnych wyjaśnień, dokumentu lub przedmiotu oględzin.

4.  Sąd, zwracając się o wyrażenie zgody, określa przedmiot przesłuchania i dołącza wezwanie ze wskazaniem proponowanego terminu przesłuchania.

5.  Wezwanie sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

6.  Prawidłowość sporządzenia wezwania sprawdza, przed jego wysłaniem, prezes sądu lub upoważniony sędzia, asesor sądowy lub referendarz sądowy.

§ 30. [Wyznaczenie terminu przesłuchania]  Termin przesłuchania, poza przypadkami niecierpiącymi zwłoki, wyznacza się w taki sposób, aby między datą wysłania wezwania a zamierzonym przesłuchaniem upłynął okres umożliwiający osobie wezwanej dokładne zapoznanie się z treścią wezwania i przygotowanie się do przesłuchania.

§ 31.  (uchylony).

Rozdział  5

Wzywanie stron, świadków i biegłych zamieszkałych za granicą

§  32. [Wezwanie do stawiennictwa na rozprawę przed sądem osoby zamieszkałej za granicą w celu przesłuchania]

1.  W razie konieczności wezwania do osobistego stawiennictwa na rozprawę przed sądem polskim osoby zamieszkałej za granicą w celu przesłuchania jej w charakterze strony, świadka lub biegłego bądź dokonania konfrontacji, sąd wysyła do tej osoby wezwanie do dobrowolnego stawiennictwa, w trybie określonym w § 18.

2.  Wezwanie, o którym mowa w ust. 1, nie może zawierać zagrożenia karą porządkową lub innymi środkami przymusu. W wezwaniu zamieszcza się pouczenie o tym, że osoba wzywana, na jej żądanie, otrzyma w wysokości określonej prawem polskim zwrot wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu, w tym kosztów przejazdu, utrzymania i noclegu oraz równowartość utraconego zarobku z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu, oraz pouczenie o możliwości przyznania jej przez sąd wzywający zaliczki na koszty podróży i na utrzymanie w miejscu przesłuchania.

Rozdział  6

Doręczanie wezwań stronom, świadkom i biegłym do osobistego stawiennictwa przed sądami państw obcych

§  33. [Pouczenie stosowane przy doręczaniu osobie przebywającej w RP wezwania sądu państwa obcego do dobrowolnego osobistego stawiennictwa w celu złożenia zeznań]

1.  Doręczając osobie przebywającej w Rzeczypospolitej Polskiej wezwanie sądu państwa obcego do dobrowolnego osobistego stawiennictwa w celu złożenia zeznań w charakterze strony, świadka lub biegłego, sąd wezwany informuje osobę wzywaną o możliwości uzyskania pouczenia o przysługujących jej stosownie do umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, lub przepisów odrębnych uprawnieniach na wypadek stawiennictwa przed sądem wzywającym.

2.  Pouczenia, o których mowa w ust. 1, dokonuje sąd wezwany.

§ 34. [Treść pouczenia]  Pouczenie, o którym mowa w § 33, dotyczy:

1) ochrony prawnej, na podstawie której świadek lub biegły, bez względu na posiadane obywatelstwo, nie może być w państwie wzywającym pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani aresztowany, ani nie może odbywać jakiejkolwiek kary orzeczonej przez sąd z powodu przestępstwa będącego przedmiotem postępowania, w związku z którym został wezwany, ani z powodu innego przestępstwa popełnionego przed przekroczeniem granicy państwa wzywającego, ani w związku ze złożeniem zeznania;

2) utraty ochrony określonej w pkt 1, jeżeli świadek lub biegły nie opuści terytorium państwa wzywającego w terminie określonym w umowie międzynarodowej, liczonym od czasu, gdy sąd, który go wezwał, zawiadomi go, że obecność jego stała się zbędna, chyba że nie mógłby opuścić terytorium tego państwa z przyczyn od niego niezależnych;

3) możliwości przyznania świadkowi lub biegłemu przez sąd wzywający zaliczki na pokrycie kosztów podróży i kosztów utrzymania;

4) prawa żądania przez świadka lub biegłego od sądu wzywającego zwrotu wydatków związanych ze stawiennictwem, na które nie została wypłacona zaliczka, oraz równowartości utraconego zarobku.

Rozdział  7

Ustalanie obywatelstwa

§  35. [Dokumenty będące podstawą ustalenia obywatelstwa osoby zamieszkałej lub przebywającej na terytorium RP]

1.  Sąd ustala obywatelstwo osoby zamieszkałej lub przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie posiadanych przez nią dokumentów, w szczególności:

1) dowodu osobistego, paszportu lub potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego, wydanych przez organ polski;

2) paszportu lub innego dokumentu tożsamości wydanego przez organ państwa obcego;

3) wydanej przed dniem 1 lipca 2001 r. karty stałego pobytu lub karty czasowego pobytu albo karty pobytu wydanej po dniu 1 lipca 2001 r.;

4) dokumentu podróży przewidzianego w Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, sporządzonej w Genewie dnia 28 lipca 1951 r. (Dz. U. z 1991 r. poz. 515 i 517), polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca, tymczasowego polskiego dokumentu podróży dla cudzoziemca oraz polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca;

5) (uchylony)

6) dokumentów wydanych na podstawie ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 633 i 1688).

2.  W razie wątpliwości co do dokumentu okazanego przez obywatela państwa obcego należy zwracać się o wyjaśnienie do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców lub Komendanta Głównego Straży Granicznej.

3.  Ustalenia obywatelstwa można dokonać także na podstawie informacji z rejestrów publicznych, w szczególności systemu PESEL i Centralnego Rejestru Danych o Nabyciu i Utracie Obywatelstwa Polskiego.

4.  O ustaleniu obywatelstwa zgodnie z ust. 1 należy uczynić dokładną wzmiankę w protokole posiedzenia.

§ 36. [Zwrócenie się o informację do wojewody, urzędu konsularnego lub przedstawicielstwa dyplomatycznego]  W celu ustalenia obywatelstwa osoby zamieszkałej lub przebywającej za granicą sąd może zwrócić się w szczególności do:

1) wojewody właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania tej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) (uchylony);

3) właściwego urzędu konsularnego państwa obcego w Polsce lub, za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości, przedstawicielstwa dyplomatycznego takiego państwa w Polsce o nadesłanie informacji, czy dana osoba, która zamieszkuje w tym państwie, posiada jego obywatelstwo.

§ 361. [Ustalanie obywatelstwa osób zmarłych]  Przepisy § 35 i 36 stosuje się odpowiednio do ustalania obywatelstwa osób zmarłych.

DZIAŁ  III

CZYNNOŚCI SĄDÓW Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Rozdział  1

Wnioski sądów polskich o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej

§ 37. [Wnioski sporządzane przy zwracaniu się do konsula RP, sądów i innych organów państw obcych o udzielenie pomocy prawnej]  Przy zwracaniu się o udzielenie pomocy prawnej do konsula Rzeczypospolitej Polskiej, sądów i innych organów państw obcych sądy sporządzają następujące rodzaje wniosków:

1) o doręczenie pisma adresatowi przebywającemu za granicą i zwrócenie urzędowo poświadczonego potwierdzenia odbioru;

2) o przesłuchanie osoby, w szczególności w charakterze świadka;

3) o doręczenie świadkowi zamieszkałemu za granicą wezwania do dobrowolnego osobistego stawienia się w sądzie w celu przesłuchania lub konfrontacji;

4) innych nieprzewidzianych w pkt 1-3, a w szczególności o nadesłanie akt, informacji, wskazanie świadków lub osób uprawnionych;

5) o przekazanie wniosku o udzielenie pomocy prawnej;

6) o sporządzenie i poświadczenie wypisu, odpisu, wyciągu i kopii dokumentów, własnoręczności podpisu i znaku ręcznego;

7) o poświadczenie daty okazania dokumentu, poświadczenie pozostawania osoby przy życiu lub w określonym miejscu.

§ 38. [Sposoby doręczania pism osobom przebywającym za granicą]  Jeżeli zachodzi potrzeba doręczenia pisma osobie przebywającej za granicą, sąd może zarządzić dokonanie doręczenia w następujący sposób:

1) przez zwykłe oddanie pisma, jeżeli adresat zgodzi się dobrowolnie je przyjąć;

2) w formie przewidzianej przez prawo wewnętrzne państwa wezwanego, jeżeli sąd uzna, że pismo powinno być doręczone nawet w razie odmowy dobrowolnego przyjęcia go przez adresata;

3) w formie szczególnej, jeżeli forma ta nie jest sprzeczna z prawem państwa wezwanego.

§  39. [Kierowanie do konsulów RP wniosków o doręczenie pism i przesłuchanie obywateli polskich przebywających za granicą]

1.  Wnioski o doręczenie pism i przesłuchanie obywateli polskich przebywających za granicą można kierować do konsulów Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonania w ramach ich kompetencji. Do wniosku o przesłuchanie osoby sąd dołącza listę pytań do osoby przesłuchiwanej.

2.  Jeżeli osoba, która ma być przesłuchana, nie mieszka w miejscowości, w której znajduje się siedziba przedstawicielstwa dyplomatycznego lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej, i istnieją podstawy do przyjęcia, że może nie dojść do jej przesłuchania w sposób określony w ust. 1, do wniosku dołącza się jego tłumaczenie sporządzone przez tłumacza przysięgłego.

§  40. [Sporządzanie i przesyłanie wniosków o doręczenie pism]

1.  Wnioski o doręczenie pism sporządza się i przesyła w dwóch egzemplarzach, z których tylko jeden adresuje się, w zależności od trybu przesyłania, do właściwego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego sądu państwa obcego albo do Ministra Sprawiedliwości.

2.  Wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1, określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§  41. [Wzory pierwszych wezwań na posiedzenia sądowe lub rozprawy oraz dołączonych do nich pouczeń]

1.  Pierwsze wezwania na posiedzenia sądowe lub rozprawy oraz dołączone do nich pouczenia sporządza się według wzorów określonych w załącznikach nr 5-13 do rozporządzenia.

2.  Wzory wezwań, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio do kolejnych wezwań w sprawie.

§ 42. [Dołączenie do przesyłanego pisma formularza potwierdzenia odbioru]  Jeżeli doręczenie ma nastąpić za potwierdzeniem odbioru, do przesyłanego pisma dołącza się formularz potwierdzenia odbioru sporządzony według wzoru określonego w załączniku nr 14 lub 15 do rozporządzenia.

§  43. [Wnioski o doręczenie pism kilku osobom przez różne sądy lub inne organy państw obcych; potwierdzenie odbioru; prawo do odmowy odbioru korespondencji]

1.  W razie potrzeby dokonania doręczenia kilku osobom przez różne sądy lub inne organy państw obcych, należy sporządzić tyle odpowiednich wniosków, ile sądów lub innych organów będzie właściwych do ich wykonania.

2.  Do wniosku o doręczenie należy dołączyć pismo podlegające doręczeniu w liczbie egzemplarzy odpowiadającej liczbie adresatów oraz taką samą liczbę formularzy potwierdzenia odbioru.

3.  W przypadku zarządzenia doręczenia pism adresatowi przez zwykłe oddanie, potwierdzeniem odbioru jest pokwitowanie podpisane przez adresata w formie zwrotnego poświadczenia pocztowego poczty zagranicznej, a w braku poświadczenia pocztowego - pismo poświadczające doręczenie bądź formularz potwierdzenia odbioru, wypełniony przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

4.  Do pisma podlegającego doręczeniu dołącza się pouczenie o prawie adresata do odmowy odbioru korespondencji przewidziane w przepisach odrębnych.

5.  W przypadku, o którym mowa w ust. 4, jeżeli adresat bezzasadnie skorzystał z prawa do odmowy odbioru korespondencji, pozostawia się ją w aktach sprawy, a adresata informuje się o dacie, w której nastąpił skutek doręczenia. Adresata nie informuje się w razie kolejnej bezzasadnej odmowy odbioru korespondencji w tej samej sprawie.

§  44. [Wytyczne w zakresie wyznaczania terminów posiedzeń sądowych]

1.  Terminy posiedzeń sądowych wyznacza się z odpowiednim czasowym wyprzedzeniem, z uwzględnieniem specyfiki państwa, w którym ma nastąpić doręczenie, oraz funkcjonowania poczty w stosunkach z tym państwem.

2.  Można wyznaczyć więcej niż jeden termin posiedzenia na wypadek, gdyby posiedzenie sądu nie mogło się odbyć w pierwszym terminie.

§  45. [Wnioski o przeprowadzenie dowodów przesyłane do przedstawicielstw dyplomatycznych lub konsulów RP albo do sądów lub innych organów państwa obcego]

1.  Do wniosków o przeprowadzenie dowodów przesyłanych do przedstawicielstw dyplomatycznych lub konsulów Rzeczypospolitej Polskiej albo do sądów lub innych organów państwa obcego stosuje się przepisy § 40, § 43 ust. 1 i § 44 ust. 1.

2.  Wniosek, o którym mowa w ust. 1, sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 16 do rozporządzenia.

§ 46. [Wnioski o udzielenie pomocy prawnej kierowane do sądu lub innego organu państwa obcego, z którym brak odpowiedniej umowy międzynarodowej]  We wnioskach o udzielenie pomocy prawnej kierowanych do sądu lub innego organu państwa obcego, w stosunkach z którym jest brak odpowiedniej umowy międzynarodowej, zamieszcza się zapewnienie wykonywania wniosków sądów lub innych organów tego państwa.

§  47. [Wnioski o doręczenie świadkowi zamieszkałemu za granicą wezwania do dobrowolnego osobistego stawienia się w sądzie oraz inne wnioski]

1.  Przepisy § 40-45 stosuje się odpowiednio do sporządzania wniosków o dokonanie czynności, o których mowa w § 37 pkt 3 i 4.

2.  Wzór wniosku o odebranie zapewnienia spadkowego określa załącznik nr 17 do rozporządzenia.

Rozdział  2

Wnioski organów państw obcych o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej

§ 48. [Środki przymusu stosowane przez polski sąd wezwany przy wykonywaniu wniosku o udzielenie pomocy prawnej]  Polski sąd wezwany przy wykonywaniu wniosku o udzielenie pomocy prawnej stosuje, w miarę potrzeby, takie same środki przymusu jak przy wykonywaniu tego rodzaju wniosków pochodzących od sądów krajowych.

§  49. [Protokół sporządzony w wykonaniu wniosku o przesłuchanie osoby]

1.  W protokole sporządzonym w wykonaniu wniosku o przesłuchanie osoby wskazuje się podstawę ustalenia tożsamości osoby przesłuchiwanej oraz jej obywatelstwo i miejsce zamieszkania.

2.  Protokół, o którym mowa w ust. 1, sporządza się pismem maszynowym, bez pomijania jakichkolwiek okoliczności lub pytań zawartych we wniosku o przesłuchanie oraz bez zamieszczania zarządzeń i notatek.

3.  Protokół, o którym mowa w ust. 1, jest podpisywany przez sędziego, protokolanta, osobę przesłuchiwaną i strony, jeżeli były obecne, bezpośrednio po złożeniu zeznań, a następnie przesyłany sądowi lub innemu organowi wzywającemu.

4.  Jeżeli w toku posiedzenia przeprowadzono czynności tylko w języku polskim, przewodniczący zarządza sporządzenie transkrypcji protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk.

5.  Jeżeli w toku posiedzenia przeprowadzono czynności również w języku obcym, przewodniczący zarządza sporządzenie transkrypcji protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, wyłącznie na wniosek sądu wzywającego.

§ 491. [Formularze przyjmowane przez sądy rejonowe]  Sądy rejonowe przyjmują formularze zawarte w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1784 z dnia 25 listopada 2020 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych ("doręczanie dokumentów") (wersja przekształcona), sporządzone w języku polskim, angielskim i niemieckim.

§  50. [Wzór potwierdzenia odbioru; terminy doręczania odpisów pism procesowych]

1.  Jeżeli do wniosku o doręczenie pism nie dołączono formularza potwierdzenia odbioru, potwierdzenie odbioru sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 18 do rozporządzenia.

2.  W przypadku nadesłania pisma podlegającego doręczeniu w kilku egzemplarzach, na wniosek organu państwa wzywającego, potwierdzenie odbioru pisma można sporządzić na jednym z tych pism.

3.  Odpisy pism procesowych doręcza się tak, aby adresaci mieli możność we właściwym czasie, przed terminem rozprawy wyznaczonym w sądzie państwa obcego, podjąć wszelkie kroki potrzebne do obrony swoich praw.

§  51. [Procedura doręczania pism bez tłumaczenia na język polski]

1.  (uchylony).

2.  W celu doręczenia pism, których tłumaczenie na język polski nie zostało dołączone, sąd wzywa adresata do stawienia się w sądzie, pouczając go o prawie do odmowy przyjęcia pisma.

3.  Niestawiennictwo adresata jest równoznaczne z odmową przyjęcia pisma, chyba że z okoliczności sprawy wynika, iż brak jest podstaw do takiego wniosku.

4.  O odmowie przyjęcia pisma z powodu braku tłumaczenia na język polski sąd zawiadamia organ wzywający, zwracając wniosek wraz załącznikami.

§ 52. [Przesyłanie sądowi lub innemu organowi wzywającemu państwa obcego dokumentów sporządzonych w wyniku wykonania wniosku o udzielenie pomocy prawnej]  Dokumenty sporządzone w wyniku wykonania wniosku o udzielenie pomocy prawnej, wraz z otrzymanym wnioskiem, przesyła się sądowi lub innemu organowi wzywającemu państwa obcego wraz z pismem przewodnim.

§  53. [Rozliczanie kosztów udzielenia pomocy prawnej]

1.  Koszty powstałe w związku z udzieleniem pomocy prawnej ustala się w złotych polskich.

2.  Skarb Państwa tymczasowo wykłada różnicę pomiędzy kosztami udzielenia pomocy prawnej a kwotą złożonej zaliczki.

3.  Po wykonaniu wniosku należy rozliczyć koszty udzielenia pomocy prawnej.

§  54. [Żądanie zwrotu kosztów udzielenia pomocy prawnej]

1.  Żądanie zwrotu kosztów dołącza się do dokumentów dotyczących wykonania wniosku o udzielenie pomocy prawnej, wskazując nazwę banku i numer rachunku.

2.  W przypadku stwierdzenia braku wpłaty w ciągu 3 miesięcy od dnia wykonania wniosku o udzielenie pomocy prawnej, przesyła się pismo ponaglające, informując o tym Ministra Sprawiedliwości.

Rozdział  3

Dochodzenie roszczeń alimentacyjnych od osób zobowiązanych zamieszkałych za granicą

§  55. [Informacje udzielane przez sądy osobom uprawnionym do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od osób zamieszkałych za granicą]

1.  Sądy rejonowe i okręgowe udzielają osobom uprawnionym do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od osób zobowiązanych zamieszkałych za granicą niezbędnych wskazówek i informacji wynikających z umów międzynarodowych, dotyczących sposobu uzyskania świadczeń alimentacyjnych. W wypadku gdy wniosek, dotyczący uzyskania świadczeń alimentacyjnych, nie odpowiada warunkom formalnym, sąd właściwy do przekazania wniosku za granicę zarządza dokonanie przez wnioskodawcę niezbędnych uzupełnień i poprawek.

2.  Dokumenty przekazywane na podstawie Konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 20 czerwca 1956 r. (Dz. U. z 1961 r. poz. 87), sporządza się według wzorów określonych w załącznikach nr 20-22 do rozporządzenia.

§ 56. [Przesłanki stosowania przepisu o udzielaniu informacji osobom uprawnionym do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych]  Postanowienia § 55 ust. 1 stosuje się w przypadku zasądzenia alimentów przez sąd polski od osoby zamieszkałej w państwie obcym, w stosunkach z którym stwierdzona została faktyczna wzajemność w wykonywaniu orzeczeń alimentacyjnych.

DZIAŁ  IV

POSTĘPOWANIE W SPRAWACH KARNYCH ZE STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

Rozdział  1

Wnioski sądów polskich o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej

§  57. [Elementy wniosku o przesłuchanie stron oraz świadków lub biegłych w sprawach karnych]

1.  Wniosek o przesłuchanie stron, w tym oskarżonych oraz świadków lub biegłych w sprawach karnych, powinien zawierać:

1) oznaczenie organu wzywającego, włącznie ze wskazaniem numeru telefonu i telefaksu, a w miarę możliwości także właściwej osoby i adresu poczty elektronicznej;

2) przedmiot i podstawę wniosku;

3) imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania lub pobytu, imiona rodziców oraz obywatelstwo osoby, o której przesłuchanie się wnosi;

4) imię i nazwisko oskarżonego;

5) w razie potrzeby, prośbę o dopuszczenie do udziału w czynności przedstawicieli zainteresowanych organów lub osób;

6) prośbę o dokonanie odpowiedniego pouczenia osoby przesłuchiwanej.

2.  Do wniosku dołącza się:

1) teksty pouczeń;

2) listę pytań, które należy zadać osobie przesłuchiwanej;

3) zwięzły opis stanu faktycznego sprawy.

3.  Wniosek o przesłuchanie świadka lub biegłego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość powinien ponadto zawierać:

1) przyczynę, dla której przesłuchanie ma odbyć się w tej formie;

2) informację, że prawo polskie nie wymaga zgody osoby, która ma być przesłuchana w tej formie;

3) w razie potrzeby, prośbę o zapewnienie udziału tłumacza.

4.  Wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1, określa załącznik nr 23 do rozporządzenia.

§ 58. [Elementy wniosku o przeprowadzenie innych czynności dowodowych lub o udostępnienie akt, dokumentów oraz informacji o karalności oskarżonych]  Wniosek o przeprowadzenie innych czynności dowodowych lub o udostępnienie akt, dokumentów oraz informacji o karalności oskarżonych powinien zawierać informacje określone w § 57 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5.

§  59. [Wniosek o czasowe przekazanie osoby pozbawionej wolności za granicą do osobistego stawiennictwa przed sądem]

1.  Wniosek o czasowe przekazanie osoby pozbawionej wolności za granicą do osobistego stawiennictwa przed sądem w celu przesłuchania w charakterze świadka, przeprowadzenia konfrontacji lub dokonania z jej udziałem innej czynności procesowej powinien zawierać, oprócz informacji wymienionych w § 57 ust. 1 pkt 1-4, zapewnienie, że osoba ta będzie pozbawiona wolności do chwili przekazania jej organom państwa wezwanego po wykonaniu wniosku.

2.  Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, ponadto dołącza się wniosek o doręczenie osobie, której on dotyczy, wezwania do stawiennictwa wraz z odpisem postanowienia o umieszczeniu jej w polskim zakładzie karnym lub areszcie śledczym na czas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 60. [Wniosek o doręczenie pisma osobie przebywającej za granicą i instytucji mającej siedzibę za granicą]  Jeżeli zachodzi potrzeba doręczenia pism osobom przebywającym za granicą i instytucjom mającym siedzibę za granicą, sąd sporządza wniosek o doręczenie, według wzoru określonego w załączniku nr 24 do rozporządzenia.

§  61. [Sposoby doręczenia pisma osobie przebywającej za granicą]

1.  Sąd może zarządzić dokonanie doręczenia pisma osobie przebywającej za granicą, w następujący sposób:

1) przez zwykłe oddanie pisma, jeżeli adresat zgodzi się dobrowolnie je przyjąć;

2) w formie przewidzianej przez prawo wewnętrzne państwa wezwanego, jeżeli sąd uzna, że pismo powinno być doręczone nawet w razie odmowy dobrowolnego przyjęcia go przez adresata;

3) w formie szczególnej, jeżeli forma ta nie jest sprzeczna z prawem państwa wezwanego.

2.  W wezwaniu do stawiennictwa zamieszcza się pouczenie, że osoba wzywana może otrzymać zwrot kosztów przejazdu w obie strony, kosztów utrzymania i noclegu, oraz o tym, że można przyznać, na jej żądanie, odszkodowanie za zarobek utracony z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu.

3.  (uchylony).

§ 611. [Wnioski sądów polskich o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej]  Do wniosków sądów polskich o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej przepisy § 39, 40, 42-44 i 46 stosuje się odpowiednio.

Rozdział  2

Wnioski organów państw obcych o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej

§ 62. [Przepisy stosowane do wykonania wniosków organów państw obcych o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej]  Do wykonania wniosków organów państw obcych o dokonanie czynności w drodze pomocy prawnej stosuje się odpowiednio przepisy § 48-54. Przy stosowaniu § 50 ust. 1 i § 51 ust. 1 potwierdzenie odbioru sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 24 do rozporządzenia.

§  62¹. [Zdalne przesłuchanie świadka lub biegłego]

1.  Sąd, który otrzymał wniosek o przesłuchanie świadka lub biegłego za pomocą urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość, ustala czas i miejsca jej dokonania, o czym niezwłocznie zawiadamia, we właściwym trybie, organ państwa obcego.

2.  W zawiadomieniu należy podać również szczegółowe dane dotyczące warunków technicznych przesłuchania, zapytanie o potrzebę zapewnienia udziału tłumacza w przesłuchaniu oraz informację, iż organ wezwany będzie domagał się zwrotu poniesionych koszów, w tym wynagrodzenia tłumacza.

3.  Jeśli umowa międzynarodowa tak stanowi lub na wniosek organu wzywającego sąd, który dokonał przesłuchania, przekazuje organowi państwa obcego, we właściwym trybie, protokół z przesłuchania, który powinien zawierać:

1) datę i miejsce przesłuchania;

2) wskazanie tożsamości osoby przesłuchiwanej;

3) wskazanie tożsamości i charakteru, w jakim występowały inne osoby uczestniczące w przesłuchaniu reprezentujące stronę wezwaną;

4) ewentualne informacje o zaprzysiężeniu;

5) opis warunków technicznych, w jakich przesłuchanie się odbyło.

§  63. [Czasowe przekazanie osoby pozbawionej wolności w RP do stawiennictwa przed sądem państwa obcego]

1.  Wniosek o czasowe przekazanie osoby pozbawionej wolności w Rzeczypospolitej Polskiej do stawiennictwa przed sądem państwa obcego w celu dokonania czynności z jej udziałem rozpoznaje sąd, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, a w przypadku gdy osoba, która ma być czasowo przekazana, jest tymczasowo aresztowana - sąd, do dyspozycji którego osoba ta pozostaje.

2.  Czasowe przekazanie osoby, o której mowa w ust. 1, organom państwa obcego może nastąpić jedynie za jej zgodą.

3.  Jeżeli do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołączono wezwanie do stawiennictwa lub wniosek o doręczenie wezwania do stawiennictwa został przekazany w terminie późniejszym, sąd doręcza wezwanie osobie pozbawionej wolności w Rzeczypospolitej Polskiej, stosując odpowiednio § 34.

4.  Sąd zawiadamia organ wzywający oraz Ministra Sprawiedliwości o sposobie rozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie czasowego przekazania.

5.  W razie uwzględnienia wniosku sąd, o którym mowa w ust. 1, przekazuje dyrektorowi zakładu karnego nakaz wydania i doprowadzenia do granicy Rzeczypospolitej Polskiej w terminie wskazanym przez Ministra Sprawiedliwości. O przekazaniu nakazu sąd informuje Ministra Sprawiedliwości.

6.  (uchylony).

§ 64. [Wydanie dokumentu umożliwiającego przekroczenie granicy RP osobie podlegającej czasowemu przekazaniu]  W przypadku gdy osoba podlegająca czasowemu przekazaniu nie posiada wymaganego przepisami prawa dokumentu umożliwiającego przekroczenie granicy Rzeczypospolitej Polskiej, sąd występuje o jego wydanie.

Rozdział  3

Występowanie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów

§ 65. [Sąd właściwy w zakresie oceny celowości wystąpienia z wnioskiem o wydanie osób oraz w zakresie sporządzenia wniosku]  Ocena celowości wystąpienia z wnioskiem o wydanie osób oraz sporządzenie wniosku należy do sądu, przed którym toczy się sprawa lub który wydał orzeczenie w pierwszej instancji.

§  66. [Elementy wniosku o wydanie osoby]

1.  Wniosek powinien zawierać w szczególności:

1) oznaczenie organu wzywającego, włącznie ze wskazaniem numeru telefonu i telefaksu, a w miarę możliwości także osoby odpowiedzialnej oraz jej adresu poczty elektronicznej;

2) przedmiot i podstawę wniosku;

3) imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania lub pobytu oraz imiona rodziców osoby ściganej;

4) opis stanu faktycznego sprawy;

5) informacje o przedawnieniu karalności bądź wykonania kary, wraz ze wskazaniem daty upływu terminu przedawnienia.

2.  Wniosek, o którym mowa w ust. 1, sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 25 lub 26 do rozporządzenia.

3.  Do wniosku dołącza się:

1) odpis postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, wraz z uzasadnieniem, lub odpis prawomocnego wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności;

2) stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego osoby ściganej, wydane przez właściwy organ, lub informację o jej obywatelstwie, jeżeli osoba ta nie jest obywatelem polskim;

3) tekst przepisów mających zastosowanie w sprawie, w tym tekst przepisów o przedawnieniu;

4) w przypadku osoby ściganej w celu wykonania kary pozbawienia wolności - informację o karze pozostałej do odbycia;

5) w miarę możliwości: rysopis, fotografię, kartę daktyloskopijną osoby ściganej;

6) tłumaczenie wniosku i załączników na język urzędowy państwa wezwanego lub inny wskazany język, sporządzone przez tłumacza przysięgłego.

§ 67. [Termin sporządzenia wniosku o wydanie osoby i przekazania go Ministrowi Sprawiedliwości]  Sąd sporządza wniosek wraz z załącznikami w dwóch egzemplarzach i przesyła go do Ministra Sprawiedliwości w celu nadania dalszego biegu na co najmniej 7 dni przed upływem terminu, na jaki organ państwa obcego zastosował tymczasowe aresztowanie wobec osoby ściganej w celu wydania.

§  68. [Wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania]

1.  W przypadkach niecierpiących zwłoki sąd, przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie, może zwrócić się do organów państwa, w którym przebywa osoba ścigana, o zastosowanie wobec niej tymczasowego aresztowania.

2.  Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać informacje wymienione w § 66 ust. 1 i wskazywać na istnienie dokumentów określonych w § 66 ust. 3 pkt 1.

3.  Wniosek przesyła się do właściwego organu państwa obcego bezpośrednio lub za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości albo komórki organizacyjnej Komendy Głównej Policji właściwej w sprawach współpracy międzynarodowej.

4.  Sąd, który uzyskał informację o tymczasowym aresztowaniu na terytorium innego państwa osoby ściganej w celu wydania, zawiadamia o tym Ministra Sprawiedliwości w ciągu 2 dni od dnia uzyskania takiej wiadomości, wskazując datę i okres zastosowania aresztu.

5.  Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do zawiadomienia Ministra Sprawiedliwości o przypadkach, w których konieczne będzie wystąpienie o wydanie w związku z niemożnością przekazania osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.

§ 69. [Informacje przekazywane zakładowi karnemu lub aresztowi śledczemu]  Sąd, który wnioskował o wydanie, zawiadamia zakład karny lub areszt śledczy, w którym osadzono osobę wydaną, jakie postępowanie przed sądem lub jakie orzeczenie skazujące było podstawą wydania. Ponadto sąd, gdy istnieją do tego podstawy, zawiadamia, że osoba wydana nie może być bez zgody państwa wydającego ścigana, skazana ani pozbawiona wolności w celu wykonania kary za inne przestępstwo popełnione przed dniem wydania, niż to, w związku z którym nastąpiło wydanie.

§ 691. [Obowiązki informacyjne wobec Ministra Sprawiedliwości]  Sąd, który wnioskował o wydanie, zawiadamia Ministra Sprawiedliwości, w ciągu 3 dni od dnia uzyskania takiej wiadomości, o wszystkich okolicznościach mających istotne znaczenie dla postępowania o wydanie, w szczególności o okolicznościach skutkujących brakiem celowości lub podstaw do kontynuowania procedury o wydanie, przesyłając w razie potrzeby kopie orzeczeń lub innych dokumentów.

§ 70. [Wnioski o wydanie przedmiotów]  Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wniosków o wydanie przedmiotów.

§  70¹. [Informacje przekazywane wraz z odpisem postanowienia w przedmiocie wniosku państwa obcego o wydanie osoby]

1.  Przekazując Ministrowi Sprawiedliwości odpis prawomocnego postanowienia, o którym mowa w art. 603 § 1 Kodeksu postępowania karnego, i akta sprawy, sąd dołącza informację o stosowanym wobec osoby ściganej środku zapobiegawczym i okresie jego trwania.

2.  Odpis postanowienia Ministra Sprawiedliwości wydanego w wyniku rozstrzygnięcia wniosku państwa obcego sąd w razie potrzeby tłumaczy na właściwy język i wraz z tłumaczeniem doręcza osobie, której dotyczy wniosek, jej obrońcy i prokuratorowi.

3.  Sąd przesyła niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości dowód doręczenia korespondencji, o której mowa w ust. 2.

§  70^2. [Ustalenie miejsca i daty wydania osoby ściganej lub skazanej]

1.  W przypadku postanowienia o wydaniu osoby ściganej lub skazanej sąd ustala miejsce i datę przekazania tej osoby właściwym organom państwa wzywającego i podejmuje czynności niezbędne dla wykonania postanowienia. Przepisy § 40-45 stosuje się odpowiednio.

2.  O miejscu i dacie przekazania sąd zawiadamia niezwłocznie Ministra Sprawiedliwości.

Rozdział  4

Przekazanie ścigania karnego

§ 71. [Ustalenie dopuszczalności i ocena celowości wystąpienia z wnioskiem o przejęcie ścigania przez właściwy organ państwa obcego]  W sprawach o przestępstwo popełnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez cudzoziemca, przeciwko któremu skierowano akt oskarżenia, sąd ustala dopuszczalność i ocenia celowość wystąpienia z wnioskiem o przejęcie ścigania przez właściwy organ państwa obcego. W przypadku oceny pozytywnej sąd sporządza wniosek i przekazuje go w dwóch egzemplarzach Ministrowi Sprawiedliwości.

§  72. [Elementy wniosku o przejęcie ścigania]

1.  Wniosek, o którym mowa w § 71, powinien zawierać:

1) oznaczenie organu wzywającego, włącznie ze wskazaniem numeru telefonu i telefaksu, a w miarę możliwości także osoby odpowiedzialnej oraz jej adresu poczty elektronicznej;

2) przedmiot i podstawę wniosku;

3) imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, miejsce zamieszkania lub pobytu oraz imiona rodziców oskarżonego;

4) zwięzły opis stanu faktycznego oraz informacje dotyczące rozmiaru szkody.

2.  Do wniosku dołącza się uwierzytelnione odpisy lub wyciągi z akt sprawy, a jeżeli zostały złożone - również pozwy oraz wnioski o ściganie.

3.  Wniosek podlega tłumaczeniu przez tłumacza przysięgłego na język urzędowy państwa wezwanego lub inny wskazany język. Załączniki do wniosku tłumaczy się tylko wtedy, gdy jest to wymagane.

4.  Wniosek, o którym mowa w ust. 1, sporządza się według wzoru określonego w załączniku nr 27 do rozporządzenia.

§  73. [Sporządzenie nakazu wydania i przetransportowania oskarżonego do granicy RP]

1.  W razie uwzględnienia wniosku o przejęcie ścigania przez organy państwa obcego wobec osoby tymczasowo aresztowanej w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd sporządza nakaz wydania i przetransportowania oskarżonego do granicy Rzeczypospolitej Polskiej w terminie wskazanym przez Ministra Sprawiedliwości.

2.  Nakaz, o którym mowa w ust. 1, sąd przesyła dyrektorowi właściwego aresztu śledczego.

§  74. [Przekazanie organowi państwa obcego dowodów rzeczowych]

1.  Wraz z osobą tymczasowo aresztowaną przekazuje się organowi państwa obcego dowody rzeczowe, o ile ich charakter na to pozwala.

2.  O ile postanowiono o przekazaniu dowodów rzeczowych organowi państwa obcego w przypadkach innych niż określone w ust. 1, sąd zwraca się do organu państwa obcego o wskazanie czasu, miejsca i sposobu ich przekazania.

§ 741. [Wydanie dokumentu umożliwiającego oskarżonemu przekroczenie granicy RP]  Jeżeli oskarżony nie posiada dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy państwa, sąd, przed przekazaniem dyrektorowi aresztu śledczego nakazu, o którym mowa w § 73, zwraca się o wydanie stosownego dokumentu do urzędu konsularnego lub przedstawicielstwa dyplomatycznego w Rzeczypospolitej Polskiej państwa, którego obywatelem jest tymczasowo aresztowany, a jeżeli nie jest to możliwe, występuje o wydanie dokumentu, o którym mowa w art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. poz. 1573, z 2012 r. poz. 589 i 769 oraz z 2013 r. poz. 628) ¹ .

Rozdział  4a

Zapobieganie konfliktom jurysdykcyjnym

§ 742. [Elementy wystąpienia do sądu lub innego organu państwa UE o udzielenie informacji o postępowaniu]  Wystąpienie, o którym mowa w art. 592a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2025 r. poz. 46 i 304), zwanej dalej "k.p.k.", powinno zawierać:

1) oznaczenie organu występującego, ze wskazaniem jego adresu, numeru telefonu, telefaksu i adresu poczty elektronicznej;

2) datę oraz miejsce wystąpienia;

3) dane określające tożsamość i obywatelstwo podejrzanego lub oskarżonego, a także pokrzywdzonego;

4) sygnaturę sprawy i oznaczenie etapu toczącego się postępowania karnego;

5) przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej czynu;

6) zwięzły opis stanu faktycznego sprawy;

7) informację o zastosowaniu tymczasowego aresztowania albo innego środka polegającego na pozbawieniu wolności;

8) inne informacje, które mogą mieć istotne znaczenie dla ustalenia toczącego się postępowania co do tego samego czynu tej samej osoby w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

§  74³. [Odpowiedź na wystąpienie sądu lub innego organu państwa członkowskiego UE o udzielenie informacji o postępowaniu]

1.  Sąd udziela odpowiedzi na wystąpienie sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, która zawiera informacje o:

1) tym, czy toczy się lub toczyło się postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) właściwym organie, który prowadzi lub prowadził postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej, z podaniem jego adresu, numeru telefonu, telefaksu i adresu poczty elektronicznej oraz wskazuje etap toczącego się postępowania karnego lub rodzaj orzeczenia kończącego postępowanie karne.

2.  W przypadku nieposiadania informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub 2, sąd występuje do Prokuratora Generalnego o informacje o właściwym organie, który prowadzi lub prowadził postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej.

3.  W przypadku uzyskania informacji od podmiotu określonego w ust. 2, sąd przekazuje wystąpienie sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej do właściwego organu prowadzącego postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku uzyskania informacji, że nie toczy się lub nie toczyło się postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd udziela odpowiedzi sądowi lub innemu organowi państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

§ 744. [Przekazanie wystąpienia lub odpowiedzi na wystąpienie przy użyciu urządzeń służących do automatycznego przesyłania danych]  Wystąpienie oraz odpowiedź na wystąpienie może nastąpić przy użyciu urządzeń służących do automatycznego przesyłania danych, w sposób umożliwiający stwierdzenie autentyczności tych dokumentów.

§ 745. [Język prowadzenia konsultacji z właściwym sądem lub innym organem państwa UE]  Konsultacje, o których mowa w art. 592c § 1 k.p.k., przeprowadza się w języku uzgodnionym między sądem a właściwym sądem lub innym organem państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Rozdział  5

Przejęcie i przekazanie osób skazanych do wykonania wyroku

§ 75. [Przekazanie Ministrowi Sprawiedliwości odpisu postanowienia o dopuszczalności przejęcia do wykonania w RP orzeczenia o karze pozbawienia wolności]  Po uprawomocnieniu się postanowienia o dopuszczalności przejęcia do wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia o karze pozbawienia wolności podlegającej wykonaniu lub środka polegającego na pozbawieniu wolności, sąd przesyła niezwłocznie do Ministra Sprawiedliwości jego uwierzytelniony odpis, a jeżeli zastosowano tymczasowe aresztowanie - także odpis takiego postanowienia wraz ze stosownym nakazem przyjęcia.

§ 76. [Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości o przekazanie informacji o warunkach, na jakich nastąpiło przejęcie orzeczenia do wykonania]  Przed wydaniem postanowienia określającego kwalifikację prawną czynu według prawa polskiego oraz karę i środek podlegający wykonaniu sąd zwraca się do Ministra Sprawiedliwości o informację, co do treści oświadczenia złożonego organom państwa obcego odnośnie do warunków, na jakich nastąpiło przejęcie orzeczenia do wykonania.

§  77. [Przekazanie Ministrowi Sprawiedliwości odpisu postanowienia określającego kwalifikację prawną czynu według prawa polskiego oraz karę lub środek podlegający wykonaniu]

1.  Po uprawomocnieniu się postanowienia, określającego kwalifikację prawną czynu według prawa polskiego oraz karę lub środek podlegający wykonaniu, sąd przesyła niezwłocznie jego uwierzytelniony odpis do Ministra Sprawiedliwości, wraz z obliczeniem okresu wykonania kary i informacją, w jakim zakładzie karnym skazany będzie odbywał karę.

2.  Sąd, o którym mowa w ust. 1, gdy istnieją do tego podstawy, zawiadamia zakład karny, w którym skazany będzie odbywał karę, że nie może być on bez zgody państwa skazania ścigany, skazany ani pozbawiony wolności w celu wykonania kary za inne przestępstwo popełnione przed dniem przekazania niż to, w związku z którym nastąpiło jego przekazanie.

§ 78. [Obowiązki informacyjne wobec Ministra Sprawiedliwości]  Sąd, który wydał postanowienie, o którym mowa w § 77, zawiadamia niezwłocznie Ministra Sprawiedliwości o odbyciu przez skazanego kary, o warunkowym zwolnieniu skazanego oraz o ucieczce skazanego z zakładu karnego.

§ 79. [Zawiadomienie Ministra Sprawiedliwości o chęci odbycia przez cudzoziemca kary albo środka polegającego na pozbawieniu wolności w innym państwie]  W przypadku gdy cudzoziemiec skazany prawomocnie przez sąd polski wyrazi wobec sądu wolę odbycia kary albo środka polegającego na pozbawieniu wolności w innym państwie, sąd ten niezwłocznie zawiadamia o tym Ministra Sprawiedliwości, przesyłając jednocześnie pismo skazanego lub wyciąg z protokołu.

§ 80. [Przekazanie Ministrowi Sprawiedliwości odpisu postanowienia o dopuszczalności przekazania orzeczenia do wykonania za granicą]  Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia o dopuszczalności przekazania orzeczenia do wykonania za granicą sąd przesyła Ministrowi Sprawiedliwości jego uwierzytelniony odpis.

§  81. [Obowiązki informacyjne wobec Ministra Sprawiedliwości]

1.  Sąd, który wydał orzeczenie, przesyła niezwłocznie na wniosek Ministra Sprawiedliwości następujące dokumenty:

1) uwierzytelniony odpis orzeczenia skazującego wraz ze stwierdzeniem prawomocności i wykonalności;

2) treść przepisów prawnych, które były podstawą orzeczenia;

3) informację o karze lub środku karnym polegającym na pozbawieniu wolności, który został już wykonany wobec skazanego, informację o okresie tymczasowego aresztowania zaliczonym na poczet kary lub środka oraz o planowanym terminie zakończenia kary;

4) dokument zawierający zgodę na przekazanie;

5) inne dokumenty mające znaczenie dla sprawy.

2.  Dokumenty, o których mowa w ust. 1, sąd przesyła, wraz z tłumaczeniem na język urzędowy państwa wezwanego lub inny wskazany język, sporządzonym przez tłumacza przysięgłego.

§  82. [Przekazanie dyrektorowi zakładu karnego nakazu wydania i przetransportowania skazanego do granicy RP]

1.  Po pozytywnym rozstrzygnięciu wniosku o przekazanie orzeczenia do wykonania za granicą sąd, który wydał wyrok skazujący lub orzekł środek polegający na pozbawieniu wolności, przesyła dyrektorowi zakładu karnego, w którym przebywa skazany, nakaz wydania i przetransportowania skazanego do granicy Rzeczypospolitej Polskiej w terminie wskazanym przez Ministra Sprawiedliwości.

2.  Kopię nakazu, o którym mowa w ust. 1, sąd przesyła niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości.

3.  Przepis § 74¹ stosuje się odpowiednio.

DZIAŁ  V

PRZEPIS KOŃCOWY

§ 83.  Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK Nr  1

WZÓR PIERWSZEGO WEZWANIA NA ROZPRAWĘ (POSIEDZENIE) W PRZYPADKU ZRZECZENIA SIĘ IMMUNITETU

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  2

WZÓR KOLEJNEGO WEZWANIA NA ROZPRAWĘ (POSIEDZENIE) W PRZYPADKU ZRZECZENIA SIĘ IMMUNITETU

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  3

WZÓR WEZWANIA W CHARAKTERZE ŚWIADKA OSOBY KORZYSTAJĄCEJ Z IMMUNITETU

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  4

WZÓR WNIOSKU O DORĘCZENIE PISM W SPRAWACH CYWILNYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  5

WZÓR PIERWSZEGO WEZWANIA NA ROZPRAWĘ

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  6

WZÓR PIERWSZEGO WEZWANIA NA POSIEDZENIE

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  7

WZÓR POUCZENIA O TREŚCI ART. 1135⁵ KPC

Pouczenie*⁾

1. Strony lub uczestnicy postępowania niemający miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczy- pospolitej Polskiej lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli nie ustanowili pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej, powinni w ciągu... dni wskazać pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej. Po bezskutecznym upływie wskazanego terminu pisma przeznaczone dla stron lub uczestników postępowania będą, zgodnie z art. 1135⁵ Kodeksu postępowania cywilnego, dołączone do akt sprawy ze skutkiem doręczenia.

2. Strony lub uczestnicy postępowania, którzy nie mają wystarczających środków materialnych na pokrycie kosztów, mogą złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie bezpłatnego pełnomocnika procesowego.

Jeżeli stroną lub uczestnikiem postępowania jest osoba fizyczna, do wniosku należy dołączyć oświadczenie, że nie jest ona w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Oświadczenie powinno obejmować szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów.

Osobie prawnej, a także jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Spółka handlowa powinna wykazać także, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Powyższe nie stosuje się do spółki handlowej, której jedynym wspólnikiem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa.

3. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego w imieniu podmiotu, którego obsługę prawną prowadzi, adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot.

W sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być również przedstawiciel właściwego w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie.

W sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem.

W sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów.

W sprawach związanych z ochroną własności przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych.

W przypadku ustanowienia pełnomocnika procesowego powinien on przy pierwszej czynności procesowej złożyć w tutejszym Sądzie pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa.

*⁾ Niepotrzebne skreślić.

ZAŁĄCZNIK Nr  8

WZÓR POUCZENIA W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO PRZED DNIEM 5 LIPCA 1963 R.

Pouczenie dodatkowe (A)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w Kodeksie cywilnym z dnia 23 kwietnia 1964 r. oraz w przepisach wprowadzających Kodeks cywilny, prawo dziedziczenia gospodarstwa rolnego, należącego do spadku otwartego przed dniem 5 lipca 1963 r., zachowują spadkobiercy, którzy odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) przed dniem 5 lipca 1963 r., w drodze faktycznego (nieformalnego) działu spadku, objęli w posiadanie spadkowe gospodarstwo rolne lub jego część,

2) bezpośrednio przed dniem 5 lipca 1963 r. pracowali w gospodarstwie rolnym należącym do spadku nieprzerwanie co najmniej od roku,

3) w dniu 5 lipca 1963 r. prowadzili inne indywidualne gospodarstwo rolne bądź pracowali w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, małżonka lub jego rodziców,

4) w dniu 5 lipca 1963 r. byli członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pracowali w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni,

5) w dniu 5 lipca 1963 r. byli małoletni, tj. nie mieli ukończonych 18 lat, bądź pobierali naukę zawodu albo uczęszczali do szkoły,

6) w dniu 5 lipca 1963 r. byli trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które:

1) osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat - i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub

2) zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą, pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca, informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  9

WZÓR POUCZENIA W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO POMIĘDZY DNIEM 5 LIPCA 1963 R. A 17 MAJA 1964 R.

Pouczenie dodatkowe (B)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych (Dz. U. poz. 168), należące do spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy dziedziczą tylko ci spadkobiercy, którzy w chwili otwarcia spadku odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowali w tym gospodarstwie nieprzerwanie przynajmniej przez jeden rok,

2) prowadzą w chwili otwarcia spadku inne indywidualne gospodarstwo rolne albo pracują w gospodarstwie rolnym współmałżonka lub jego rodziców,

3) w chwili otwarcia spadku są małoletni (poniżej lat 18) albo uczniami pobierającymi naukę zawodu lub uczęszczającymi do szkół średnich, albo studentami szkół wyższych,

4) w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które są inwalidami I lub II grupy w rozumieniu przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Szczegółowe przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zawarte są w ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o ograniczeniu podziału gospodarstw rolnych.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca, informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, to należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  10

WZÓR POUCZENIA W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO POMIĘDZY DNIEM 18 MAJA 1964 R. A 3 LISTOPADA 1971 R.

Pouczenie dodatkowe (C)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w Kodeksie cywilnym z dnia 23 kwietnia 1964 r., należące do spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy dziedziczą tylko ci spadkobiercy, którzy w chwili otwarcia spadku odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowali w tym gospodarstwie nieprzerwanie co najmniej od roku,

2) w chwili otwarcia spadku są członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pracują w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni,

3) w chwili otwarcia spadku bądź prowadzą inne indywidualne gospodarstwo rolne, bądź też pracują w gospodarstwie rolnym współmałżonka lub jego rodziców, albo

4) w chwili otwarcia spadku bądź są małoletni (poniżej lat 18), bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół,

5) w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które:

1) osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat - i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub

2) zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Szczegółowe przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zawarte są w art. 1058-1063 Kodeksu cywilnego.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca, informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, to należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  11

WZÓR POUCZENIA W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO POMIĘDZY DNIEM 4 LISTOPADA 1971 R. A 5 KWIETNIA 1982 R.

Pouczenie dodatkowe (D)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w Kodeksie cywilnym z dnia 23 kwietnia 1964 r., należące do spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy dziedziczą tylko ci spadkobiercy, którzy w chwili otwarcia spadku odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowali w tym gospodarstwie,

2) w chwili otwarcia spadku są członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pracują w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni,

3) w chwili otwarcia spadku bądź prowadzą inne indywidualne gospodarstwo rolne, bądź też pracują w gospodarstwie rolnym współmałżonka lub jego rodziców,

4) w chwili otwarcia spadku bądź są małoletni, bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół,

5) w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które:

1) osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat - i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub

2) zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Szczegółowe przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zawarte są w art. 1058-1063 Kodeksu cywilnego.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, to należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  12

WZÓR POUCZENIA W SPRAWIE O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO POMIĘDZY DNIEM 6 KWIETNIA 1982 R. A 30 WRZEŚNIA 1990 R.

Pouczenie dodatkowe (E)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w Kodeksie cywilnym z dnia 23 kwietnia 1964 r., należące do spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy dziedziczą tylko ci spadkobiercy, którzy w chwili otwarcia spadku odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) odpowiadają warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności,

2) są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół,

3) są trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za osoby odpowiadające warunkom dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności uważa się osoby, które:

1) stale pracują w jakimkolwiek gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej albo

2) mają kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego, tj. ukończyły szkołę rolniczą, kurs przysposobienia rolniczego lub uzyskały tytuł kwalifikacyjny w zawodach rolniczych.

Natomiast za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które:

1) osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat - i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub

2) zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Szczegółowe przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zawarte są w art. 1058-1063 Kodeksu cywilnego.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, to należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  13

WZÓR POUCZENIA W SPRAWACH O STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, GDY W SKŁAD SPADKU WCHODZI GOSPODARSTWO ROLNE, A OTWARCIE SPADKU NASTĄPIŁO POMIĘDZY DNIEM 1 PAŹDZIERNIKA 1990 R. A 13 LUTEGO 2001 R.

Pouczenie dodatkowe (F)*

1. Zgodnie z przepisami szczególnymi o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zawartymi w Kodeksie cywilnym z dnia 23 kwietnia 1964 r., należące do spadku gospodarstwo rolne na podstawie ustawy dziedziczą tylko ci spadkobiercy, którzy w chwili otwarcia spadku odpowiadają choćby jednemu z następujących warunków:

1) stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej,

2) mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej,

3) są małoletni (poniżej 18 lat) bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół,

4) są trwale niezdolni do pracy.

Nadmienia się, że za osobę mającą przygotowanie do prowadzenia gospodarstwa rolnego uważa się osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:

1) ukończyła zasadniczą lub średnią szkołę rolniczą albo szkołę ekonomiczną o specjalności przydatnej do prowadzenia produkcji rolnej,

2) ukończyła szkołę wyższą o kierunku rolniczym lub ekonomicznym, jeżeli kierunek ukończonych studiów daje przygotowanie do prowadzenia produkcji rolnej,

3) uzyskała przygotowanie zawodowe do pracy w rolnictwie w drodze doskonalenia zawodowego, prowadzonego przez uprawnione do tego zakłady pracy, jednostki organizacyjne i inne osoby prawne lub fizyczne,

4) wykaże się stałą pracą w gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej przez okres co najmniej roku.

Nadmienia się również, że za trwale niezdolnych do pracy uważa się osoby, które:

1) osiągnęły wiek - kobiety 60 lat, a mężczyźni 65 lat - i nie wykonują stałej pracy, która stanowiłaby dla nich główne źródło utrzymania, lub

2) zostały zaliczone do I lub II grupy inwalidów w trybie i na zasadach określonych w przepisach o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Szczegółowe przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych zawarte są w art. 1058-1063 Kodeksu cywilnego.

2. W związku z tym należy nadesłać bezpośrednio pocztą pod adresem Sądu Rejonowego, przed którym toczy się sprawa, w terminie jednego miesiąca informacje dotyczące ewentualnego posiadania przez Pana (ią) warunków do dziedziczenia gospodarstwa rolnego i ewentualnie dołączyć dowody potwierdzające spełnienie tych warunków.

3. Jeżeli jest Pan (i) obywatelem obcego państwa i nie zachowuje prawa do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, gdyż nie odpowiada żadnemu z podanych wyżej warunków, to należy Sądowi nadesłać zaświadczenie urzędowe stwierdzające posiadanie obywatelstwa obcego. W takim wypadku zastosowanie znajdzie art. XXIII ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, który brzmi:

"Art. XXIII. § 1. Spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, których prawa do gospodarstwa rolnego zostały wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisu szczególnego, należy się od spadkobierców, na których rzecz to wyłączenie lub ograniczenie nastąpiło, równowartość pieniężna spadku lub zapisu w takim zakresie, w jakim spadek - po odliczeniu długów - lub zapis przypadałby spadkobiercom lub zapisobiercom będącym obywatelami państwa obcego, gdyby ich prawo do dziedziczenia lub otrzymania zapisu nie zostało wyłączone lub ograniczone. Przepis ten stosuje się pod warunkiem istnienia wzajemności w państwie, którego obywatelem jest spadkobierca lub zapisobierca uprawniony do otrzymania równowartości pieniężnej.

§ 2. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się także w wypadkach, w których otwarcie spadku nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego."

Roszczenie o zasądzenie równowartości pieniężnej może być zgłoszone w toku postępowania o dział spadku, gdyby zostało ono wszczęte, albo w drodze odrębnego powództwa o zapłatę.

Starania o uzyskanie równowartości pieniężnej w drodze sądowej może Pan (i) czynić również za pośrednictwem urzędującego w Polsce konsula państwa, którego jest Pan (i) obywatelem, poprzez udzielenie mu odpowiedniego pełnomocnictwa.

* Pouczenie dołącza się do wezwania określonego w załączniku nr 6.

ZAŁĄCZNIK Nr  14

WZÓR POTWIERDZENIA ODBIORU (JĘZYK ROSYJSKI I NIEMIECKI)

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  15

WZÓR POTWIERDZENIA ODBIORU (JĘZYK FRANCUSKI I ANGIELSKI)

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  16

WZÓR WNIOSKU O PRZEPROWADZENIE DOWODU

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  17

WZÓR WNIOSKU O UDZIELENIE POMOCY PRAWNEJ PRZEZ ODEBRANIE ZAPEWNIENIA SPADKOWEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  18

WZÓR POTWIERDZENIA ODBIORU

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  19 (uchylony)

ZAŁĄCZNIK Nr  20

WZÓR PISMA ORGANU PRZESYŁAJĄCEGO W SPRAWIE PRZEKAZANIA ORGANOWI PRZYJMUJĄCEMU WNIOSKU OSOBY UPRAWNIONEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  21

WNIOSEK OSOBY UPRAWNIONEJ DO UZYSKANIA ŚWIADCZEŃ ALIMENTACYJNYCH

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  22

WZÓR PEŁNOMOCNICTWA

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  23

WZÓR WNIOSKU O DOKONANIE CZYNNOŚCI W SPRAWIE KARNEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  24

WZÓR WNIOSKU O DORĘCZENIE ZA GRANICĄ PISM SĄDOWYCH W SPRAWIE KARNEJ

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  25

WZÓR WNIOSKU O WYDANIE LUB PRZEWÓZ OSOBY ŚCIGANEJ W CELU PRZEPROWADZENIA POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  26

WZÓR WNIOSKU O WYDANIE LUB PRZEWÓZ OSOBY SKAZANEJ W CELU WYKONANIA KARY

grafika

ZAŁĄCZNIK Nr  27

WZÓR WNIOSKU O PRZEJĘCIE ŚCIGANIA KARNEGO

grafika

1 Utraciła moc na podstawie art. 521 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U.2013.1650), która weszła w życie z dniem 1 maja 2014 r.

• Identyfikator: Dz.U.2025.597 t.j.
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Szczegółowe czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych.
• Data aktu: 28/01/2002
• Data ogłoszenia: 07/05/2025
• Data wejścia w życie: 16/03/2002