Sposób poboru przez notariuszy podatku od spadków i darowizn, prowadzenie rejestru podatku oraz tryb wykonywania przez notariuszy czynności związanych z poborem podatku.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW1) I MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 20 grudnia 2002 r.
w sprawie sposobu poboru przez notariuszy podatku od spadków i darowizn, prowadzenia rejestru podatku oraz trybu wykonywania przez notariuszy czynności związanych z poborem podatku.

Na podstawie art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§  1. 1
1.
 Rozporządzenie określa:
1)
sposób pobierania przez notariuszy podatku od spadków i darowizn od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie, zwanego dalej "podatkiem";
2)
treść rejestru podatku oraz sposób jego prowadzenia;
3)
tryb wykonywania przez notariusza czynności związanych z poborem podatku;
4)
sposób udzielania pouczeń stronom oraz udzielania wyjaśnień;
5)
termin dokonywania wpłat pobranego podatku.
2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1)
organie podatkowym - rozumie się przez to naczelnika urzędu skarbowego;
2)
urzędzie skarbowym - rozumie się przez to urząd skarbowy obsługujący właściwy organ podatkowy.
§  2.
Notariusze wpłacają podatek na rachunek urzędu skarbowego, na którego obszarze działania ma siedzibę kancelaria notarialna.
§  3.
1.
Notariusz określa w treści sporządzanych aktów notarialnych i na odpisach wydawanych stronom podstawę i sposób obliczenia podatku, w szczególności w przypadku:
1)
darowizny - określa przedmiot darowizny, jej wartość, grupę podatkową wynikającą z osobistego stosunku łączącego obdarowanego z darczyńcą, kwotę pobranego podatku bądź podstawę prawną niepobrania podatku;
2)
nieodpłatnego zniesienia współwłasności - określa przedmiot czynności, wartość rzeczy lub prawa majątkowego w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności przysługującego nabywcy przed jej zniesieniem, grupę podatkową wynikającą z osobistego stosunku łączącego zbywcę z nabywcą, kwotę pobranego podatku bądź podstawę prawną niepobrania podatku.
2.
Jeżeli przedmiotem darowizny jest prawo majątkowe polegające na obowiązku świadczenia na rzecz nabywcy, a wartość tego świadczenia nie może być przy sporządzaniu aktu ustalona, notariusz nie oblicza i nie pobiera podatku, lecz jest obowiązany przesłać urzędowi skarbowemu odpis sporządzonego aktu w terminie dwóch tygodni od dnia dokonania czynności.
§  4.
1.
Notariusz sporządzając akt notarialny obejmujący czynność, z tytułu której jest płatnikiem, ma obowiązek:
1)
pouczyć strony o skutkach przewidzianych w Kodeksie karnym skarbowym w razie zatajenia lub podania niezgodnie z rzeczywistością danych mogących mieć wpływ na wysokość podatku;
2)
pouczyć strony o przysługującym organowi podatkowemu prawie podwyższenia wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych, jeżeli wartość podana przez strony nie odpowiada wartości rynkowej.
2.
O pouczeniu stron oraz udzielonych wyjaśnieniach notariusz sporządza wzmiankę w akcie.
§  5. 2
1.
 Notariusz może sporządzić akt notarialny bez pobrania podatku za uprzednią zgodą organu podatkowego właściwego w sprawie podatku; w tym przypadku notariusz jest obowiązany przesłać odpis aktu organowi podatkowemu, który wydał zgodę, w terminie dwóch tygodni od dnia sporządzenia aktu.
2.
Jeżeli organ podatkowy wyraził zgodę na pobranie tylko części podatku, notariusz uzależni sporządzenie aktu od uiszczenia odpowiedniej części podatku.
3.
Adnotację o pobraniu podatku notariusz zamieszcza w treści aktu notarialnego. Jeżeli notariusz nie pobiera podatku, jest obowiązany podać podstawę prawną zwolnienia od podatku bądź też powołać pismo organu podatkowego zawierające zgodę na jego niepobranie lub pobranie tylko części podatku.
§  6.
1.
Notariusz jest obowiązany prowadzić rejestr podatku na każdy rok kalendarzowy odrębnie.
2.
Rejestr powinien zawierać:
1)
liczbę porządkową;
2)
datę dokonania czynności, z tytułu której notariusz jest płatnikiem;
3)
nazwiska i adresy stron czynności;
4)
określenie przedmiotu umowy, jego wartość, w przypadku nieruchomości miejsce jej położenia;
5)
grupę podatkową;
6)
kwotę pobranego podatku lub podstawę prawną niepobrania podatku;
7)
rubrykę "uwagi".
§  7.
1.
Notariusz jest obowiązany:
1)
podsumować w rejestrze kwoty pobranego podatku w okresach dokonywania wpłat;
2)
odnotować w rejestrze w rubryce "uwagi" kwotę wpłaconego podatku, datę wpłaty i okres, którego wpłata dotyczy;
3) 3
 wypełnić i przesłać organowi podatkowemu właściwemu ze względu na siedzibę kancelarii notarialnej deklarację o wysokości pobranego oraz wpłacanego podatku;
4)
w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek:
a)
przekazywać pobrany podatek,
b)
przesyłać urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na siedzibę płatnika odpisy sporządzonych aktów notarialnych wpisanych do rejestru wraz z odpisem rejestru podatku za każdy ubiegły miesiąc.
2.
Rejestry podatku oraz dowody wpłaty należy przechowywać przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym rejestr założono.
§  8.
1.
Rejestr podatku może być zastąpiony przez repertorium A przewidziane przepisami o prowadzeniu ksiąg notarialnych i przekazywaniu na przechowywanie dokumentów.
2.
Przepisy rozporządzenia dotyczące rejestru podatku stosuje się odpowiednio do repertorium zastępującego rejestr.
§  9.
Traci moc rozporządzenie Ministra Finansów i Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 grudnia 1999 r. w sprawie sposobu poboru przez notariuszy podatku od spadków i darowizn, prowadzenia rejestru podatku oraz trybu wykonywania przez notariuszy czynności związanych z poborem podatku (Dz. U. Nr 111, poz. 1289).
§  10.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
________

1) Minister Finansów kieruje działem administracji rządowej - finanse publiczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz. U. Nr 32, poz. 301, Nr 43, poz. 378 i Nr 93, poz. 834).

2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 34, poz. 209, Nr 137, poz. 926 i Nr 139, poz. 932, z 2000 r. Nr 13, poz. 169, Nr 22, poz. 270 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 8, poz. 64 oraz z 2002 r. Nr 200, poz. 1681.

1 § 1 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 21 sierpnia 2003 r. (Dz.U.03.152.1474) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 2003 r.
2 § 5 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 21 sierpnia 2003 r. (Dz.U.03.152.1474) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 2003 r.
3 § 7 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 21 sierpnia 2003 r. (Dz.U.03.152.1474) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 września 2003 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2002.234.1968

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Sposób poboru przez notariuszy podatku od spadków i darowizn, prowadzenie rejestru podatku oraz tryb wykonywania przez notariuszy czynności związanych z poborem podatku.
Data aktu: 20/12/2002
Data ogłoszenia: 28/12/2002
Data wejścia w życie: 01/01/2003