Udzielanie bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 19 maja 1992 r.
w sprawie udzielania bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych.

Na podstawie art. 104 § 3 i art. 175 § 2 Kodeksu pracy w związku z art. 25 ust. 1 i art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§  1.
Rozporządzenie określa:
1)
zasady udzielania urlopu bezpłatnego pracownikowi pełniącemu z wyboru funkcję związkową poza zakładem pracy,
2)
zasady udzielania zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie pracownikowi pełniącemu z wyboru funkcję w zarządzie zakładowej organizacji związkowej,
3)
zakres uprawnień przysługujących pracownikowi korzystającemu z urlopu bezpłatnego albo ze zwolnienia od pracy udzielonego z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie.

Rozdział  2

Urlopy bezpłatne dla pracowników pełniących z wyboru funkcję związkową poza zakładem pracy

§  2.
1.
Z wnioskiem o udzielenie urlopu bezpłatnego w celu pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy może wystąpić organizacja związkowa, w której pracownik ma pełnić tę funkcję.
2.
Po dokonaniu wyboru organizacja związkowa powinna wystąpić z wnioskiem o udzielenie urlopu co najmniej na 14 dni przed proponowanym terminem rozpoczęcia urlopu, wskazując okres, na jaki urlop ma być udzielony.
3.
Kierownik zakładu jest obowiązany udzielić urlopu na okres wskazany przez organizację związkową; udzielenie urlopu w innym terminie może nastąpić jedynie z ważnych przyczyn, na podstawie porozumienia kierownika zakładu pracy z organizacją związkową.
§  3.
Organizacja związkowa, na której wniosek udzielono urlopu bezpłatnego, powinna niezwłocznie zawiadomić zakład pracy o wygaśnięciu mandatu. W takim wypadku stosuje się odpowiednio przepis art. 74 Kodeksu pracy.
§  4.
W okresie urlopu bezpłatnego pracownik zachowuje prawo do zajmowanego mieszkania zakładowego, umundurowania oraz ulgi w opłatach za przejazdy środkami lokomocji publicznej.
§  5.
Pracownikowi, który po urlopie bezpłatnym stawi się do pracy w terminie przewidzianym w art. 74 Kodeksu pracy, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Rozdział  3

Zwolnienia od pracy pracowników pełniących z wyboru funkcje w zarządzie zakładowej organizacji związkowej

§  6.
1.
Kierownik zakładu pracy jest obowiązany, na wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej, zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie tej organizacji, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wykaże we wniosku, że zachodzą okoliczności uzasadniające udzielenie zwolnienia, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234), zwanej dalej "ustawą".
2.
Wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej powinien zawierać:
1)
wskazanie okoliczności uzasadniających udzielenie zwolnienia,
2)
określenie jednej z form zwolnienia, o których mowa w art. 31 ust. 2 ustawy,
3)
wskazanie pracownika, któremu zwolnienie ma być udzielone,
4)
określenie wymiaru i okresu zwolnienia.
§  7.
1.
Zarząd zakładowej organizacji związkowej jest obowiązany poinformować kierownika zakładu pracy o ustaniu okoliczności uprawniających pracownika do korzystania ze zwolnienia.
2.
W wypadku ustania okoliczności, o których mowa w ust. 1, pracownik ma obowiązek przystąpienia do pracy.
§  8.
1.
Wynagrodzenie od zakładu pracy przysługujące pracownikowi w okresie zwolnienia ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Przy obliczaniu tego wynagrodzenia dodatkowe wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych lub niebezpiecznych uwzględnia się, jeżeli w czasie zwolnienia nie ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich warunków.
2.
Wynagrodzenie ustala się ponownie w razie zmiany zasad wynagradzania ogółu pracowników lub grupy zawodowej, którymi pracownik byłby objęty, gdyby nie korzystał ze zwolnienia.
§  9.
Korzystanie przez pracownika ze zwolnienia w niepełnym wymiarze godzin nie pozbawia go tych uprawnień pracowniczych, które zgodnie z przepisami prawa pracy są uzależnione od wykonywania pracy w pełnym wymiarze czasu pracy; nie narusza to odrębnych przepisów określających zasady nabywania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych.
§  10.
Pracownik korzystający ze zwolnienia zachowuje prawo do świadczeń wynikających z tytułu zatrudnienia w zakładzie pracy udzielającym zwolnienia, zgodnie z przepisami określającymi zasady przyznawania takich świadczeń.
§  11.
Po upływie okresu zwolnienia pracownik podejmuje pracę na poprzednio zajmowanym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym lub na innym odpowiadającym jego kwalifikacjom, za wynagrodzeniem nie niższym od pobieranego przed zwolnieniem, uwzględniającym zmiany zasad wynagradzania dokonane w danym zakładzie pracy.
§  12.
Pracownikowi korzystającemu z częściowego zwolnienia (art. 31 ust. 1 pkt 1 ustawy) lub ze zwolnienia udzielonego w niepełnym wymiarze godzin (art. 31 ust. 1 pkt 6 ustawy) można udzielić zwolnienia od pracy, o którym mowa w art. 31 ust. 3 ustawy, jeżeli wykonanie doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej pracownika nie jest możliwe w ramach już udzielonego zwolnienia.
§  13.
Przepisy § 6-12 stosuje się odpowiednio do pracownika pełniącego z wyboru funkcję w zarządzie międzyzakładowej organizacji związkowej.

Rozdział  4

Przepisy przejściowe i końcowe

§  14.
Pracownikowi korzystającemu w dniu wejścia w życie rozporządzenia z urlopu bezpłatnego, udzielonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r. w sprawie zasad udzielania bezpłatnych urlopów pracownikom powołanym do pełnienia z wyboru funkcji w organizacjach społecznych (Dz. U. Nr 37, poz. 218), przysługuje prawo do dalszego korzystania z urlopu bezpłatnego na dotychczasowych warunkach do upływu terminu, na jaki urlop ten został udzielony.
§  15.
Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 września 1974 r. w sprawie zasad udzielania bezpłatnych urlopów pracownikom powołanym do pełnienia z wyboru funkcji w organizacjach społecznych (Dz. U. Nr 37, poz. 218), z zastrzeżeniem § 14.
§  16.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1992.45.201

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Udzielanie bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych.
Data aktu: 19/05/1992
Data ogłoszenia: 03/06/1992
Data wejścia w życie: 18/06/1992