Choroby zawodowe.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 18 listopada 1983 r.
w sprawie chorób zawodowych. *

Na podstawie art. 231 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141, z 1975 r. Nr 16, poz. 91, z 1981 r. Nr 6, poz. 23 i z 1982 r. Nr 31, poz 214) oraz art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 187, Nr 31, poz. 214 oraz z 1983 r. Nr 5 poz. 33 i Nr 32, poz. 155) zarządza się, co następuje:
§  1. 
1. 
Za choroby zawodowe uważa się choroby określone w wykazie chorób zawodowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia, jeżeli zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy.
2. 
Przy ocenie działania czynnika szkodliwego uwzględnia się: rodzaj, stopień i czas narażenia zawodowego, sposób wykonywania pracy, bezpośredni kontakt z chorymi zakaźnie lub z materiałem pochodzącym od tych chorych oraz z czynnikami powodującymi choroby inwazyjne, uczuleniowe i nowotworowe.
§  2.  1
 (skreślony).
§  3. 
1.  2
 W razie podejrzenia o chorobę zawodową u pracownika:
1)
zakłady społecznej służby zdrowia,
2)
lekarze i lekarze stomatolodzy (lekarze dentyści), którzy przy wykonywaniu zawodu poza zakładami społecznej służby zdrowia powzięli podejrzenie o chorobę zawodową,
3)
lekarze weterynarii, którzy przy wykonywaniu zawodu stwierdzili u pracownika stykającego się z chorymi zwierzętami objawy mogące nasuwać podejrzenie o chorobę zawodową.
4)
zakład pracy zatrudniający tego pracownika

- są obowiązani skierować tego pracownika do zakładu społecznej słuzby zdrowia właściwego, zgodnie z § 7, do rozpoznawania chorób zawodowych, dołączając do skierowania posiadaną dokumentację lekarską.

2. 
Podejrzenie o chorobę zawodową może również zgłosić zainteresowany pracownik. Pracownik zgłasza podejrzenie o chorobę zawodową za pośrednictwem zakładu społecznej służby zdrowia sprawującego opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy zatrudniającym pracownika.
3.  3
 (skreślony).
4. 
W razie gdy zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową dokonały jednostki lub osoby nie będące zakładem pracy zatrudniającym pracownika, o fakcie zgłoszenia oraz skierowania w celu rozpoznania choroby zawodowej należy zawiadomić zakład pracy.
5.  4
 (skreślony).
§  4. 
Zakład pracy zatrudniający pracownika podejrzanego o chorobę zawodową jest obowiązany przesłać zakładowi społecznej służby zdrowia, właściwemu do rozpoznania choroby zawodowej, dokumentację dotyczącą:
1)
zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy,
2)
przebiegu pracy zawodowej pracownika.
§  5.  5
 W związku z podejrzeniem choroby zawodowej dochodzenie epidemiologiczne w środowisku pracy przeprowadza:
1)
lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy zatrudniającym pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową,
2) 6
 inspektor sanitarny na wniosek zakładu społecznej służby zdrowia, o którym mowa w § 7, w razie gdy zakład pracy zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową, nie jest objęty opieką przemysłowej służby zdrowia.
§  6. 
Wyniki dochodzenia epidemiologicznego w środowisku pracy przesyła się do zakładu społecznej służby zdrowia właściwego do rozpoznania choroby zawodowej.
§  7. 
1. 
Jednostkami organizacyjnymi właściwymi do rozpoznawania chorób zawodowych są poradnie chorób zawodowych, kliniki chorób zawodowych, oddziały chorób zawodowych wchodzące w skład odpowiednich zakładów społecznej służby zdrowia, akademii medycznych lub instytutów naukowo-badawczych, a w odniesieniu do pracowników kolejowych - oddziały i poradnie medycyny pracy kolejowej służby zdrowia.
2. 
W razie gdy pracownik na skutek wystąpienia ostrych objawów choroby zawodowej jest leczony w szpitalu, rozpoznania dokonuje ten zakład.
3.  7
 Terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego może wyznaczyć na obszarze swojego działania inne jednostki organizacyjne zakładów społecznej służby zdrowia uprawnione do rozpoznawania określonych chorób zawodowych.
4. 
Jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1-3 wydają orzeczenie w sprawie choroby zawodowej na podstawie informacji o zagrożeniach zawodowych, wyników dochodzenia epidemiologicznego w środowisku pracy, dokumentacji dotyczącej przebiegu zatrudnienia, wyników przeprowadzonych badań klinicznych i dokumentacji lekarskiej.
5. 
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określa szczegółowe zasady o charakterze metodologicznym dotyczące rozpoznawania chorób zawodowych.
§  8. 
1.  8
 Jednostki organizacyjne, o których mowa w § 7 ust. 1-3, po dokonaniu oceny stanu zdrowia badanego przesyłają orzeczenie lekarskie w sprawie choroby zawodowej wraz z posiadaną niezbędną dokumentacją państwowemu terenowemu lub portowemu inspektorowi sanitarnemu, zwanemu dalej "właściwym inspektorem sanitarnym".
2. 
Kopię orzeczenia określonego w ust. 1 przesyła się:
1)
zainteresowanemu pracownikowi,
2)
jednostce ogranizacyjnej lub osobie wymienionej w § 3 ust. 1, która zgłosiła podejrzenie o chorobę zawodową.
§  9. 
1. 
Pracownik, który nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, może wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania przez właściwy instytut naukowo-badawczy resortu zdrowia i opieki społecznej, a w odniesieniu do chorób zakaźnych i inwazyjnych - również przez akademię medyczną. Wniosek, o ponowne badanie składa się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej, która dokonywała ustaleń w sprawie rozpoznania choroby zawodowej.
2. 
Wnioski o ponowne badania w trybie odwoławczym pracowników kolejowych są rozpatrywane przez Centralny Ośrodek Badawczy Kolejowej Służby Zdrowia w Warszawie. W razie potrzeby kieruje on wniosek o ponowne badanie do jednostek, o których mowa w ust. 1.
§  10. 
1.  9
 Na podstawie orzeczenia, o którym mowa w § 8, oraz wyników dochodzenia epidemiologicznego właściwy ze względu na siedzibę zakładu pracy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia.
2.  10
 W razie gdy postępowanie w sprawie choroby zawodowej dotyczy pracownika cywilnego zatrudnionego w jednostce wojskowej podległej Ministrowi Obrony Narodowej, dochodzenie epidemiologiczne przeprowadza inspektor sanitarny właściwego okręgu wojskowego na wniosek organu właściwego do wydania decyzji.
3.  11
 Właściwy inspektor sanitarny przesyła decyzję, o której mowa w ust. 1,
1)
zainteresowanemu pracownikowi,
2)
zakładowi pracy, w którym pracownik był ostatnio narażony na działanie czynnika wywołującego rozpoznaną chorobę zawodową,
3)
zakładowi społecznej służby zdrowia, który dokonał rozpoznania choroby zawodowej,
4)
właściwemu inspektorowi pracy.
§  11.  12
 (skreślony).
§  12.  13
1. 
Zakłady pracy są obowiązane do rejestrowania podejrzenia o chorobę zawodową, stwierdzonych chorób zawodowych i ich skutków.
2. 
Zakłady pracy przesyłają niezwłocznie Instytutowi Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi oraz właściwemu inspektorowi sanitarnemu zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej - według wzoru ustalonego przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
3. 
Właściwy inspektor sanitarny prowadzi rejestr chorób zawodowych stwierdzonych w zakładach pracy położonych na obszarze objętym zakresem jego działania
4. 
Właściwy inspektor sanitarny w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stwierdzająca chorobę zawodową stała się ostateczna, przesyła instytutowi wymienionemu w ust. 2 kartę o stwierdzeniu choroby zawodowej.
§  13.  14
 Uprawnienia i obowiązki właściwych inspektorów sanitarnych w stosunku do pracowników kolejowych wykonują właściwi obwodowi inspektorzy sanitarni Polskich Kolei Państwowych (PKP), a uprawnienia i obowiązki państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych w stosunku do tych pracowników - właściwi okręgowi inspektorzy sanitarni PKP.
§  14. 
Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1974 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 45, poz. 271).
§  15. 
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH

1. Zatrucia ostre i przewlekłe substancjami chemicznymi oraz następstwa tych zatruć

2. Pylice płuc

3. Przewlekłe choroby oskrzeli wywołane działaniem substancji powodujących napadowe stany spastyczne oskrzeli i choroby płuc przebiegające z odczynami zapalno-wytwórczymi w płucach np. dychawica oskrzelowa, byssinoza, beryloza

4. Przewlekłe zapalenie oskrzeli wywołane działaniem substancji toksycznych, aerozoli drażniących - w razie stwierdzenia niewydolności narządu oddechowego

5. Rozedma płuc u dmuchaczy szkła i muzyków orkiestr dętych w razie stwierdzenia niewydolności narządu oddechowego

6. Przewlekłe zanikowe, przerostowe i alergicznie nieżyty błon śluzowych nosa, gardła, krtani i tchawicy, wywołane działaniem substancji o silnym działaniu drażniącym lub uczulającym

7. Przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym (guzki śpiewacza, niedowłady strun głosowych, zmiany przerostowe)

8. Choroby wywołane promieniowaniem jonizującym łącznie z nowotworami złośliwymi

9. Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników rakotwórczych występujących w środowisku pracy, z wyjątkiem wymienionych w poz. 8

10. Choroby skóry

11. Choroby zakaźne i inwazyjne

12. Przewlekłe choroby narządu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy, nadmiernym przeciążeniem: zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych, uszkodzenie łękotki, mięśni i przyczepów ścięgnistych, martwica kości nadgarstka, zapalenie nadkłykci kości ramieniowej, zmęczeniowe złamanie kości

13. Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane uciskiem na pnie nerwów

14. Choroby układu wzrokowego wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi lub chemicznymi (zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego należy kwalifikować według poz. 8)

15. Uszkodzenie słuchu wywołane działaniem hałasu

16. Zespół wibracyjny

17. Choroby wywołane pracą w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu atmosferycznym

18. Choroby wywołane działaniem przeciążeń grawitacyjnych (przyspieszeń)

19. Choroby centralnego układu nerwowego, układu bodźco-twórczego i przewodzącego serca oraz gonad wywołane działaniem pól elektromagnetycznych

20. Ostry zespół przegrzania i jego następstwa.

* Z dniem 21 października 2001 r. niniejsze rozporządzenie utraciło częściowo podstawę prawną w związku ze skreśleniem art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U.97.56.357) przez art. 3 pkt 24 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) - zobacz też art. 30 ostatnio powołanej ustawy.
1 § 2 skreślony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
2 § 3 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
3 § 3 ust. 3 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
4 § 3 ust. 5 skreślony przez § 1 pkt 2 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
5 § 5 zdanie pierwsze zmienione przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
6 § 5 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
7 § 7 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
8 § 8 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
9 § 10 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. a) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
10 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. b) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
11 § 10 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 6 lit. c) rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
12 § 11 skreślony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
13 § 12 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.
14 § 13 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporządzenia z dnia 10 listopada 1989 r. (Dz.U.89.61.364) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

Zmiany w prawie

Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024