Dokonywanie potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach pomocy społecznej, w zakładach lecznictwa stacjonarnego oraz w zakładach szkolenia inwalidów.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW SOCJALNYCH
z dnia 21 marca 1983 r.
w sprawie dokonywania potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach pomocy społecznej, w zakładach lecznictwa stacjonarnego oraz w zakładach szkolenia inwalidów. *

Na podstawie art. 110 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267) oraz art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Na pokrycie kosztów utrzymania emerytów i rencistów przebywających w domach pomocy społecznej, w zakładach lecznictwa stacjonarnego i w zakładach szkolenia inwalidów, zwanych dalej "zakładami", dokonuje się potrąceń z emerytury lub renty:
1)
w razie pobytu w domu pomocy społecznej - w wysokości kosztów utrzymania, nie więcej jednak niż 75% emerytury lub renty,
2)
w razie pobytu w zakładzie szkolenia inwalidów - w wysokości kosztów wyżywienia, nie więcej jednak niż 50% renty,
3)
w razie nieprzerwanego pobytu w zakładzie lecznictwa stancjonarnego, trwającego ponad 6 miesięcy, a jeżeli chodzi o inwalidów wojennych i wojskowych, trwającego ponad 12 miesięcy - w wysokości kosztów wyżywienia, nie więcej jednak niż 50% emerytury lub renty.
2.
Potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie dokonuje się w razie pobytu emeryta lub rencisty w zakładzie (oddziale) przeciwgruźliczym.
§  2.
1. 1
Przy dokonywaniu potrąceń uwzględnia się emeryturę lub rentę wraz ze wszystkimi wzrostami i dodatkami, z wyjątkiem dodatków rodzinnych i dodatku dla sierot zupełnych.
2.
W razie pobytu w zakładzie rencisty pobierającego rentę rodzinną, do której uprawnione są również inne osoby, potrąceń dokonuje się z części renty przypadającej renciście z podziału dokonanego w myśl przepisów o podziale renty rodzinnej.
3. 2
Pozostałą po potrąceniu część emerytury lub renty, nie mniej jednak niż 65 gr miesięcznie, wypłaca się emerytowi lub renciście albo wskazanej przez niego osobie.
§  3.
1.
Potrąceń dokonuje organ wypłacający emeryturę lub rentę, zwany dalej "organem rentowym".
2.
Potrąceń dokonuje się, poczynając od najbliższego terminu płatności emerytury lub renty przypadającego po otrzymaniu przez organ rentowy zawiadomienia o przyjęciu emeryta lub rencisty do zakładu, z tym że w razie pobytu w zakładzie lecznictwa stacjonarnego potrąceń dokonuje się nie wcześniej niż od siódmego miesiąca nieprzerwanego pobytu w tym zakładzie, a w odniesieniu do inwalidów wojennych i wojskowych - odpowiednio po upływie 12 miesięcy pobytu.
§  4.
1.
Zakład przyjmujący emeryta lub rencistę jest obowiązany zawiadomić o tym organ rentowy.
2.
W razie przyjęcia emeryta lub rencisty do zakładu, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 i 2, zakład jest obowiązany zawiadomić organ rentowy bezzwłocznie, a w razie przyjęcia do zakładu, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 3 - przed upływem 6 miesiąca pobytu emeryta lub rencisty w zakładzie, w odniesieniu zaś do inwalidy wojennego - przed upływem 12 miesiąca pobytu, jeżeli przewiduje się, że pobyt będzie trwał dłużej.
3.
W zawiadomieniu należy podać nazwisko i imię emeryta lub rencisty, numer jego emerytury lub renty, datę przyjęcia do zakładu oraz wysokość kosztów utrzymania lub wyżywienia.
4.
Wysokość kosztów utrzymania i wyżywienia ustala się według norm określonych przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
§  5.
1.
Emeryta i rencistę przebywającego w zakładzie szkolenia inwalidów lub w zakładzie lecznictwa stacjonarnego zwalnia się od potrąceń z emerytury lub renty, jeżeli ma co najmniej jednego członka rodziny (małżonka, dzieci, wnuki, rodzeństwo i rodziców), spełniającego warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej i nie osiągającego zarobku z tytułu zatrudnienia ani dochodu z innych źródeł.
2.
Emeryt i rencista przebywający w domu pomocy społecznej może być częściowo, a nawet całkowicie zwolniony od potrąceń z emerytury lub renty, jeżeli ma co najmniej jednego członka rodziny spełniającego warunki, o których mowa w ust. 1, i znajdującego się w trudnej sytuacji materialnej.
3.
Zwolnienie od potrąceń z emerytury lub renty, częściowe lub całkowite, może nastąpić również ze względu na trudną sytuację materialną emeryta lub rencisty, spowodowaną zdarzeniem losowym, bez względu na to, w którym z zakładów przebywa.
§  6.
W razie częściowego lub całkowitego zwolnienia od potrąceń z emerytury lub renty wypłaca się emerytowi lub renciście albo wskazanej przez niego osobie:
1)
należną kwotę w całości - jeżeli zwolnienie nastąpiło ze względu na sytuację materialną emeryta lub rencisty,
2)
określoną w § 2 ust. 3 część należnej kwoty, a członkom rodziny pozostałą część tej kwoty - jeżeli zwolnienie nastąpiło ze względu na sytuację rodzinną emeryta lub rencisty.
§  7.
1.
Terenowy organ administracji państwowej stopnia podstawowego, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania emeryta lub rencisty, zwalnia od potrąceń z emerytury lub renty - z przyczyn określonych w § 5 - na wniosek emeryta lub rencisty albo członka jego rodziny bądź organizacji społecznej - po przeprowadzeniu wywiadu społecznego.
2.
Zwolnienie od potrąceń w trybie, o którym mowa w ust. 1, następuje na czas nie przekraczający jednego roku.
3.
O zwolnieniu od potrąceń zawiadamia się emeryta lub rencistę, członka jego rodziny, zakład oraz organ rentowy.
4.
Ponowne zwolnienie od potrąceń na dalsze okresy następuje po przeprowadzeniu postępowania, o którym mowa w ust. 1-3.
§  8.
1.
Nie dokonuje się potrąceń z emerytury lub renty w razie opuszczenia zakładu na okres dłuższy niż 2 tygodnie począwszy od miesięca, w którym emeryt lub rencista opuścił ten zakład.
2.
Zakład jest obowiązany stwierdzić w zaświadczeniu datę opuszczenia przez emeryta lub rencistę zakładu oraz okres jego pozostawania poza zakładem.
3.
Opuszczenie zakładu na okres dłuższy niż 2 tygodnie wymaga uzgodnienia z kierownikiem zakładu.
§  9.
Potrąceń z emerytury lub renty nie dokonuje się, jeżeli emeryt lub rencista przebywa w zakładach, których wydatki nie są pokrywane w całości z budżetu Państwa lub ze środków finansowych przedsiębiorstw państwowych.
§  10.
W stosunku do emerytów i rencistów przebywających w kolejowych domach rencistów potrąceń dokonuje się na zasadach określonych w rozporządzeniu, z tym że:
1)
uprawnienia i obowiązki organów określonych w § 7 przysługują odpowiednio komisji do spraw przyjmowania emerytów i rencistów do kolejowych domów rencistów,
2)
wysokość kosztów utrzymania ustala się według norm określonych przez Ministra Komunikacji.
§  11.
Traci moc rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płacy z dnia 15 sierpnia 1968 r. w sprawie dokonywania potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach rencistów lub w innych zakładach pomocy społecznej, w zamkniętych zakładach społecznych służby zdrowia oraz w zakładach szkolenia inwalidów (Dz. U. Nr 33, poz. 229).
§  12.
Decyzje o częściowym lub całkowitym zwolnieniu od potrąceń, wydane na podstawie rozporządzenia wymienionego w § 11, pozostają w mocy do upływu czasu na który zostały wydane.
§  13.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1983 r.
* Występujące w tekście wartości pieniężne zostały podane po ich przeliczeniu zgodnie z art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego (Dz.U.94.84.386).
1 § 2 ust. 1 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 11 marca 1985 r. (Dz.U.85.12.53) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 1985 r.
2 § 2 ust. 3:

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 17 lutego 1984 r. (Dz.U.84.14.66) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 marca 1984 r.

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 15 stycznia 1986 r. (Dz.U.86.6.37) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 kwietnia 1986 r.

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 1 lutego 1988 r. (Dz.U.88.4.33) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 1988 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1983.15.76

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Dokonywanie potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach pomocy społecznej, w zakładach lecznictwa stacjonarnego oraz w zakładach szkolenia inwalidów.
Data aktu: 21/03/1983
Data ogłoszenia: 29/03/1983
Data wejścia w życie: 01/01/1983, 29/03/1983